Tagarchief: naaibank

De vos Reynaerde te kijk gezet in 64 boekbanden

Posted on by

DeVosReynaerdeTeKijkGezetIn64Boekbanden

De catalogus van de tentoonstelling georganiseerd door de Stichting Handboekbinden. Deze week ontving ik hem en ik moet zeggen het is een zeer geslaagd boekwerk.

Het afgelopen jaar stond in het teken van de middeleeuwen
bij de Stichting Handboekbinden.
Een actieve groep mensen met meer dan 1000 leden die allemaal
op de een of andere manier geïnteresseerd zijn in boeken en boekbinden.
De leden werden uitgedaagd om het boek ‘Van den vos Reynaerde’
in te binden met een knipoog naar de middeleeuwen.

De inzendingen zijn te zien op een tentoonstelling in Nederland
(nu even opgeschort) en later ook in België.
De details staan op de website van de Stichting.

De tentoonstelling heb ik nog niet gezien maar met het boek
beleef je ook een hoop plezier.
Iedere boekband wordt toegelicht door de binder en is voorzien
van foto’s.
Het plezier en de inspiratie spat van de pagina’s.

IMG_2835DeVosReynaerdeTeKijkGezetIn64Boekbanden

Het boek is in een kartonnen band gezet. De band staat vol met afbeeldingen die in het boek uitgebreid voorgesteld worden.

De band is zo bevestigt dat het naaiwerk op de rug
zichtbaar blijft. Een mooie bindwijze.
Het boek wordt ingeleid door een bespreking van het
middeleeuwse boek door Henk Francino.
Daarna gaat Rik van Daele in op de betekenis van het boek
voor de cultuur van de Lage Landen door een aantal
verschillende aspecten van de tekst toe te lichten.

IMG_2836DeVosReynaerdeTeKijkGezetIn64BoekbandenTitelpagina

Naast foto’s van de boekbanden wordt het boek verlucht met afbeeldingen die speciaal voor de ‘Van de vos Reynaerde’ gemaakt zijn.

IMG_2837DeVosReynaerdeTeKijkGezetIn64BoekbandenHarrieKnoorsRobKoch

Vervolgens is er voor iedere inzending een pagina om de boekband te bespreken. Hier een voorbeeld van een band van Harrie Knoors en een van Rob Koch. De creativiteit bij de banden is overweldigend. Van traditioneel tot moderne technieken. Negende-eeuwse inspiratiebronnen en platten gemaakt met een fused deposition modeling 3D-printer.

IMG_2838DeVosReynaerdeTeKijkGezetIn64BoekbandenRobKoch

Waar ik dan helemaal diep van onder de indruk ben is dat er ten minste drie mensen zijn die niet 1 boek hebben ingezonden maar twee. Een voorbeeld is Rob Koch. Bij al dat moois is het me nog eens heel duidelijk geworden dat ik echt nog maar een prille beginneling ben in het handboekbinden. Er is nog heel veel te leren en te doen!

IMG_2834HetWerkVordert

Een terechte vraag is dan ook: waar sta ik met mijn Van den vos Reynaerde? Nou dat zie je op bovenstaande foto. Het werk op de naaibank zit er bijna op. Ik vermoed dat komend weekend ik ook de tweede eikenhouten plat kan bevestigen aan het boekblok. Dit is de tweede keer dat ik dit doe en het gaat al veel beter, met een veel mooier, vooral rustiger, resultaat als de eerste keer.

Monnikenwerk

Posted on by

Van het inbinden van een boek op middeleeuwse wijze
is het naaien of binden het echte monnikenwerk.
Dus op de foto van vandaag zie je misschien niet veel voortgang
maar ik ben toch weer een paar uur bezig geweest.

IMG_2808VanDenVosReynaerde

Weer een paar katernen verder. Waarschijnlijk ben ik morgen halverwege.

Van den vos Reynaerde

Posted on by

Af en toe lijkt het net breien.
Ik was begonnen met het inbinden van Van den vos Reynaerde.
Bij het derde katern was ik bezig maar het beviel me niet.
Er waren twee problemen:
= bij de eerste gang langs strengels en riempjes had ik maar
één wikkeling aangebracht. Dat is te weinig. Je moet steeds de
dikte van het katern, en bij het eerste katern, de helft
van die dikte overbruggen. Je wil op de rug een ononderbroken
wikkeling van garen zien.
= het garen zat te los en te slordig.

Daarom heb ik het ‘uitgetrokken’.
Ik heb de draad helemaal losgemaakt en ben opnieuw begonnen.

IMG_2715Onvoldoende

Dit vond ik onvoldoende.

IMG_2726VanafEersteBindingMeerdereOmslagen

Bij de tweede poging heb ik bij de strengel meteen meerdere omwikkelingen gemaakt. Vijf om precies te zijn. Het juiste aantal wikkelingen is natuurlijk afhankelijk van de dikte van de katernen. Hier doe ik dat op gevoel maar ik heb bij de riempjes wel steeds de wikkelingen genoteerd om te proberen het juiste aantal wikkelingen te maken.

IMG_2727VeelBeter

Dit vind ik er beter uitzien.

Van den vos Reynaerde

Posted on by

IMG_2679PrimaGeplakt

Door allerlei omstandigheden ben ik wat achter met de foto’s over de voortgang van het inbinden van ‘Van den vos Reynaerde’. In het laatste bericht zag je dat de achterplat in de lijmtangen zit met de perkamenten strengels. Die strengels zitten intussen vast en hier zie je de ene kant van het plat. Je ziet dat het perkament mooi dun aan de buitenkant van het plat is vastgelijmd.

IMG_2680DeStrengelHeeftZichEenkleinStukjeBuitenDeAchterplatGeduwd

Aan de andere kant zie je dat door de druk het perkament een klein stukje uitsteekt buiten het plat. Dat kleine stukje heb ik er afgesneden. Je ziet dat het perkament een klein beetje doorzichtig is geworden. De nerven van het hout zijn door het perkament zichtbaar.

IMG_2681AchterplatBevestigdopNaaibankjeStrengelsEnRiempjesVastgezet

Dat betekent dat ik het achterplat in de naaibank kon positioneren. In de middeleeuwen was het gebruik van een naaibankje misschien niet gemeengoed maar ook Peter Goddijn raadt aan het bankje te gebruiken. Je ziet dat de strengels en de riempjes zijn vastgezet op de horizontale dwarsbalk. Je kunt ook zien dat ik het achterplat met schilderstape heb geprobeerd vast te zetten op de tafel van het naaibankje. Het is de eerste keer dat ik deze bank gebruik.

In het verleden heb ik deze tekening uit het boek van Goddijn al
eens laten zien.
De tekening toont onder een zijaanzicht in perspectief (een soort
van 3-D-tekening) en bovenaan zie je een vereenvoudigd bovenaanzicht.

IMG_1752TekeningUitBoekGoddijn

Knap getekend maar als instructiemateriaal vond ik het niet duidelijk genoeg. De tekeningen samen vond ik ook verwarrend. Daarom heb ik voor me zelf een paar tekeningen gemaakt.

IUitgangspunt

De kladtekeningen die ik hieronder laat zien gaan uit van dit vertrekpunt: een katern dat met de gesloten kant (de rug) naar je toe ligt als ligt hij op je naaibankje. Dan heb je aan de kop en de staart van het katern (voor de kijker links en rechts) een hoekje van het katern weggehaald: het kapitaalhoekje (als ik me niet vergis). Op de plaats van het hoekje dat is weggehaald komen de strengels. Hier gemodelleerd als twee cirkels. Tussen de kapitaalhoekjes komen straks drie riempjes die alle drie ingesneden zijn. Een van die riempjes is hier gemodelleerd als twee korte horizontale streepjes boven het woord riempje. De naaigaten staan op dit overzicht niet getekend.

IMG_2682Kladtekening02RechtsNaaiwijzeDetails

Dan zijn dit de eerste 14 stappen. In dit voorbeeld begin je met de linker kettingsteek. Van buiten het katern naar in het katern. Dan werk je naar de strengel om langs de buitenkant van het katern terug te keren naar de allereerste ingang. Vandaar ga je naar het eerste riempje, langs de binnenkant van het katern. Bij het riempje kom je naar buiten en ga je afwisselend links en rechts om het riempje heen. Dat doe je zo vaak als nodig is (achtjes) om de dikte van de katernen op te vullen op de riempjes.

IMG_2682Kladtekening02RechtsNaaiwijze

In klad ben ik dit voor me zelf gaan uitschrijven. Daar kom ik in een volgende blog nog op terug.

IMG_2683Kladtekening02RechtsNaaiwijze

Vervolgens heb ik de stappen, in klad, op papier gezet voor de tweede strengel en de overgang (met de kettingsteek) naar het volgende katern.

IMG_2684AchterpleatEnBoekblokNogLosOpMijnNaaibank

Dit is dan wat me te wachten staat. Binnenkort meer.

Avonturen van de boekbinder

Posted on by

Al weer een tijdje geleden heb ik het boekblok van
‘The Art of Bookbinding’ uit het naaibankje gehaald.
maar dat hier nog niet gemeld.
Het boek is gereed om met leer te bekleden maar dan moet
ik ook gaan beginnen aan het chevron-kapitaal.
Daarna komt de sluiting aan de beurt.

IMG_1780BoekUitMijnNaaibankjeGehaald

Zo komt het boek dan uit het naaibankje.Je kunt goed de geïntegreerde kapitaalkern zien aan de kop en staart (boven- en onderkant). Helemaal met zwart garen omwikkeld. Het perkamenten dekblad golft gelijk. Dat zal straks bevestigd worden tegen de binnenkant van de platten.

IMG_1783AchterplatBevestigd

Hier zie je dat het achterplat nu ook aan het boekblok is bevestigd. Zowel de perkamenten kapitaalkernen als de leren riempjes waarop genaaid is, zitten nu vast aan beide platten. Gereed om het in het leer te steken, na te denken over het chevron kapitaal en het boekbeslag met de sluiting.

IMG_1784AchterplatBovenaanzicht

Van bovenaf zie je de messing spijkertjes die gebruikt worden om de leren riempjes vast te zetten aan de houten platten.

IMG_1785ProeflapjeChevronKapitaal

Dit is het proeflapje dat ik gemaakt heb om de chevron steek te kunnen oefenen. Dat is geen overbodige luxe want het lukt me niet om die steek mooi te krijgen.

IMG_1790TweedePogingChevronKapitaalTeMaken

Daarom heb ik deze week nog een tweede proeflapje gemaakt van een restje leer en een stuk henneptouw.

IMG_1791InDeVoorplatIsruimteUitgespaardOmSluitriemTeBevestigen

Het werken aan het proeflapje kan ik ook thuis. Dat hoef ik niet in mijn werkplaats te doen. Daarom ga ik in mijn werkplaats door aan het beslag. Hier zie je het voorplat. Daarin is ruimte uitgespaard om de sluitriem te bevestigen. Op het voorplat zie je de sluitriem straks niet want de riem komt onder het bekledingsleer te zitten. Om het riempje vast te zetten maak je een soort van schildje van messing dat met spijkers vastgezet wordt op de voorplat, in het bekledingsleer en door het sluitriempje.

IMG_1792OntwerpVoorSchildjeEvenPassenOpHetBoek

Hier zie je mijn papieren ontwerpje voor het schild. Even passen.

IMG_1793OntwerpVanSchildjeGeplaktOpHetMessing

Dat ontwerp plak je dan op de plaat messing om de vorm uit te knippen/zagen en de gaatjes voor de spijkers voor te boren. Dit dunne messing kun je ook doorsteken met een els (priem).

IMG_1794OpHetRiempjeKomtDitPlaatjeVanMessing

Weer even passen.

IMG_1795BoekbeslagEvenPassen

Het beslag dat ik onlangs kocht wil ik ook op het boek bevestigen. Even passen.

IMG_1797TheArtOfBookbindingWordtInRoodLeerIngebondenDaaromKomtHetBoekbeslag

Het beslag komt dan natuurlijk boven op het leer te liggen. Dat zal zo’n beeld moeten gaan geven.

IMG_1798LerenRiempje

Dit wordt het riempje. Het is een stuk leer van ongeveer 17 centimeter lang en 4 centimeter breed dat dubbelgevouwen en gelijmd is.

IMG_1799ZoPastStraksHetRiempjeInDeVoorplat

Zo gaat het leren riempje dan in de uitsparing vallen. De sluiting komt dan op de rug.

Iedereen is weer bij!

Bericht met veel fouten (om van te leren)

Posted on by

Het leek me een goed idee om het doe-het-zelf pakket te kopen
voor boekbeslag bij Atelier Libri.
Voordat ik zelf beslag moet gaan knippen en zo.
Bovendien koop ik daar tijd mee om mijn gereedschap op
orde te brengen. Ik ben erg blij met dit plan.
Want ik ben al tegen een aantal dingen aan gelopen die ik me
eerder niet gerealiseerd had en die nu niet voor onoverkomelijke
problemen zorgen.
Allereerst moet ik een boek maken want het beslag past nier zomaar
op ieder boek. Het moet ongeveer 6 centimeter dik zijn.

IMG_1525TweePlattenGezaahgMetDeFiguurzaag

De afgelopen tijd heb ik wat vorderingen gemaakt. Zo heb ik met de figuurzaag de twee platten uitgezaagd. Het materiaal is een soort triplex met een fineerafwerking. Speciaal geschikt voor vochtige ruimtes want het komt uit een badmeubel.

IMG_1526ZoIetsMoetHetWorden

Het papier gaat dan nog een tijdje in de boekenpers maar dit is zo het idee. Nu wil ik er gaten in boren zodat ik op een eenvoudige manier met leren riempjes kan werken.

IMG_1566PlattenMetGaten

Hier zijn de gaten geboord (met dank aan mijn vader) en heb ik het hout afgetekend om het met een beitel wat uit te hakken. Uiteindelijk heb ik dat met een guts gedaan.

IMG_1567GemarkeerdVoorInkepingen

Na de boekenpers ziet het voorbeeld er al beter uit.

IMG_1569BovenBuitenkantBenedenBinnenkantPlatMetMarkeringEnRiempjes

De bovenste plat is afgetekend zoals de buitenkant van de platten gaat worden: een sleuf van de rand naar het gat. De onderste plat toont hoe de binnenkant gaat worden: een sleuf vanaf het gat een anderhalve centimeter het plat op. Rechts liggen de twee riempjes die ik ga gebruiken.

IMG_1570RiempjesPassenInDeInkepingen

Die riempjes passen prima in de sleuven. Hier zie je de binnenkant. Vanaf het gat waar het riempje doorkomt steekt een sleuf nog anderhalve centimeter verder. Deze ruimte ga ik gebruiken om het riempje te lijmen en met spijkertjes vast te zetten.

IMG_1571ZoMoetHetOngeveerWorden

Dit is dan het beeld straks, nog voor ik de platten ga bekleden. Maar dan moet eerst het naaien van het boekblok nog gebeuren.

IMG_1572RiempjesPassenEnLijmen

Dit is dan de buitenkant van een plat.

IMG_1573TweeMessingSpoklertjesVoorIederRiempke

De riempjes zitten intussen al vastgespijkerd met messing spijkertjes aan het plat.

IMG_1574DeLerenRiempjesLijkenLangGenoeg

Alle sleuven zijn gemaakt en aan 1 plat zitten de riempjes al vast. Je ziet dat de riempjes nog veel te lang zijn maar dat komt later wel goed.

IMG_1575BoekbeslagPassen

Zo gaat dat boekbeslag (klampslot) dan ongeveer komen. Zal best leuk worden.

IMG_1578PlatOpNaaibankGeplakt

Maar eerst het boekblok naaien. Volgens Goddijn gebruikte men in de middeleeuwen (in ieder geval voor het boek waar ik aan wil gaan werken) nog geen naaibank. Maar ik denk dat het handig is. Wat ik hier fout doe is dat ik voor mijn gevoel bezig ben op het achterplat. In de middeleeuwen werkte men vanaf het voorplat. Vervolgens kan ik niet met riempjes werken en maar twee rijen gaatjes prikken in de katernen. In dit kleine boek is er buiten de riempjes eigenlijk geen plaats meer voor nog een rij gaten. Dat moet ik anders oplossen. Maar nu begrijp ik beter hoe Van den vos Reynaerde straks genaaid moet worden.

IMG_1580GeprikteKaternen

De oplossing voor nu 1 gat extra in het midden. Niet ideaal. Misschien niet mooi. Maar het werkt (denk ik). Je ziet dat het plat met tape vast zit op de naaibank.

IMG_1581RiempjesgespannenOpEigenGemaakteNaaibank

De riempjes worden vastgezet aan de naaibank (eigenlijk een stuk van een oude keukenstoel). Het naaien kan beginnen.

IMG_1583RiempjesIngesnedenIkBeginBijMiddelsteGat

De riempjes zijn ingesneden. De draad gaat via het middelste gat het eerste katern in.

IMG_1584VolgendeKeerBeginIkMetKaternTwee

Vandaar uit ga ik eerst in het linkse gat naar buiten en zet ik het katern daar vast aan het linker riempje. Vervolgens is de rechtse kant aan de beurt. Via het middelste gat komt de draad weer naar buiten en gaat dan het tweede katern in. Daar ga ik de volgende keer verder. Daar gaat dan een visgraat steek volgen. Ik ben benieuwd.

Naaien van Kaas

Posted on by

De losse katernen van het boek Kaas van Willem Elsschot
ben ik aan het inbinden.
Een belangrijke stap is het naaien van het boek.
Dat heb ik vanmiddag gedaan.
Ik kon daarna niet verder omdat ik bijna geen boekbindersgaas
meer heb. Dus ben ik vanmiddag daarvoor naar de winkel geweest.

WP_20180414_10_45_39_ProKaasWillemElsschotOpHetNaaibankje

Hier ligt het boek Kaas. Ongeveer halverwege het naaiproces.

WP_20180414_11_03_24_ProKaasWillemElsschotOpdrachtAanJanGreshoff

Aan het begin van het boek zit de opdracht aan Jan Greshoff.

WP_20180414_11_03_38_ProKaasWillemElsschotIllustratieHenriVanStraten

In deze uitgave is het frontispice van Henri van Straten. Het is een prachtige linosnede.

WP_20180414_11_13_46_ProNaaienVanKaas

Met potlood heb ik op het eerste blad aangegeven waar het boek straks schoongesneden moet worden. De uitgever heeft een extra, leeg katern aan de voor- en achterkant toegevoegd. Dat vind ik wel mooi. Goede plaats voor de aantekeningen van de lezer.