Een tweede tentoonstelling die ik afgelopen zaterdag zag
was de tentoonstelling over de 19e eeuwse fotografie in de
collectie van het Rijksmuseum: New Realities.

Trots hoogtepunt is het fotoboek: Photographs Of British algae
gemaakt door de fotograaf Anna Atkins, 1843 – 1853 (!)

Anna Atkins, Photographs Of British algae. Cyanotype Impressions. Het fotoboek is uit de beginjaren van de fotografie. Er zijn dan verschillende technieken in ontwikkeling waarvan cyanotypie er een is. We kennen deze techniek misschien beter onder de term blauwdruk.

Iedere foto in dit boek is met de hand gemaakt. Keer op keer plaatste Atkins een stuk zeewier op het papier, liet de zon inwerken en legde het papier in een bak met water. Het is niet bekend hoeveel exemplaren Atkins van haar boek maakte, maar veel meer dan 25 zullen het er niet geweest zijn. In totaal maakte ze dus duizenden afdrukken. Vandaar dat ze er tien jaar over deed om de uitgave te voltooien.

Wikipedia zegt er het volgende van:

Cyanotypie is een fotografisch proces waarbij na ontwikkeling een cyaan-blauwe afdruk ontstaat.

 

De Engelse wetenschapper, fotograaf en astronoom John Herschel ontdekte dit proces in 1842. Ondanks dat John Herschel misschien wel de ontdekker is van het cyanotypie proces, is Anna Atkins degene die het toepaste in de fotografie. Zij bracht een gelimiteerde serie boeken met cyanotypische afbeeldingen uit die varens en andere planten beschreven. Doordat zij gebruik maakte van dit proces, wordt zij ook wel gezien als de eerste vrouwelijke fotograaf.

 

Het proces gebruikt twee chemicaliën:

Ammoniumijzercitraat
Kaliumhexacyanoferraat.

 

Het resultaat was dat als deze twee stoffen werden blootgesteld aan sterk licht ze veranderden in Pruisisch blauw. Wanneer de chemische middelen zijn weggespoeld met water blijft er een stabiele en kenmerkende blauwe kleur achter, waarop de afbeelding in witte lijnen is weergegeven.

 

Blauwdruk

Gedurende bijna een eeuw was cyanotypie de enige simpele en goedkope manier om tekeningen in meervoud te maken. De techniek werd dan ook meteen gebruikt in de industrie, speciaal voor bouwplannen op groot formaat voor machines, zoals locomotieven en voor architectonische bouwwerken. Dit gebruik van cyanotypie staat bekend als blauwdruk.

Terug naar de tentoonstelling.
Het Rijksmuseum heeft een heel mooi overzicht in haar collectie
van de verschillende soorten technologie.
Zo zie je naast de cyanotypie, stereografie,albumen print,
zout, hand gekleurs, daguerreotype, gellatin, tintype,
en nog veel meer.

Al dat moois is te zien op de tentoonstelling en in het
prachtige boek dat bij de tentoonstelling is verschenen.

New Realities, Rijksmuseum.

Let vooral ook op de mooie cyaanblauwe kleur die de pagina’s hebben gekregen aan de randen.

Aan het begin en het eind van het boek speciale bladen met foto’s van Anna Atkins.

Dan in het boek veel, heel veel ruimte voor de prachtige foto’s. Het boek is een genot om in de hand te hebben.

Van de prachtige omslag van het boek krijg ik geen genoeg.