Er was gisteren al te weinig tijd om het eerste bericht
af te maken. Dus pak ik vandaag de draad op.
Een handschrift als het Berghse Kroniekenhandschrift
roept een aantal vragen op die de tentoonstelling
probeert te beantwoorden.
Vragen als:
= zijn er ook gedrukte versies van dergelijke kronieken;
= ik kende al wel miniaturen maar dit is toch een heel
andere manier van illustreren
= worden illustraties altijd speciaal voor een boek gemaakt
De illustraties werden niet altijd speciaal voor een boek gemaakt. Soms werden ze pas later toegevoegd. Dit boek is daar een voorbeeld van. Hugo Ripelin van Straatsburg is de auteur van het boek met de titel Compendium veritas theologiae, Duitsland. Deze versie is van circa 1400 – 1425. De afbeelding is later aan de tekst toegevoegd.
Een ander voorbeeld van een met pentekening geïllustreerd handschrift. Nederrijnse Historiebijbel, Rijnland (Keulen?), 1457.
Dit boek is een voorbeeld van een kroniek (geschiedenisboek). Willem van Berchen is de schrijver en het heet Kroniek van Gelre, Nijmegen, 1457. volgens mij schreef hij het er zelf bij:
Willem van Berchen is de belangrijkste geschiedschrijver van het middeleeuwse hertogdom Gelre. Zijn bekendste werk is de Gelderse kroniek, een hoogtepunt in zijn oeuvre, waarin hij de geschiedenis van het hertogdom Gelre vanaf het ontstaan tot in zijn eigen tijd beschrijft. Hij was ook geestelijke, maar in die hoedanigheid heeft hij aanzienlijk minder sporen in de Gelderse geschiedenis achtergelaten. We kennen hem op de eerste plaats als de auteur van een aantal kronieken en over zijn persoonlijke levenswandel weten we weinig. Geboren werd hij waarschijnlijk in Nijmegen. Hij stamde uit een Nijmeegs geslacht, zoals hij zelf in de proloog tot zijn Gelderse kroniek schrijft. Het zal een eenvoudig burgermilieu zijn geweest. Over zijn vader weten we niet meer dan dat hij in 1393 het Nijmeegse burgerrecht verwierf en van zijn moeder kennen we zelfs niet de naam.
Het biografisch woordenboek Gelderland geeft
nog veel meer informatie over Willem van Berchen.
De verhoudingen tussen de kerk en de vorsten was natuurlijk ook erg belangrijk. Daarom dat in dit boek een grote illustratie die verhoudingen tussen hen duidelijk maakt. Een houtsnede. Dit is een voorbeeld van een gedrukte kroniek. Hartmann Schedel, Liber Chronicarum, Neurenberg, 1493.
Een voorbeeld van een geïllustreerd boek, een handschrift. Met een pentekening van strijdende ridders bijvoorbeeld. Claes Heynensz, Hollantsche Cronike, Noordelijke Nederlanden, uit het midden van de 15e eeuw.
