Het is al een aantal jaren bekend maar toch interessant
om nog eens te lezen.
Vincent van Gogh ging in Tilburg naar de HBS en
kreeg daar les van C. C. Huijsmans.
Het boek van prof. dr. H.F.J.M. van den Eerenbeemd uit 1972:
xe2x80x9cDe onbekende Vincent van Gogh, leren en tekenen in Tilburg 1866-1868xe2x80x9d
is een heel leuk boek dat aangeeft dat archiefonderzoek
tot opzienbarende vondsten kan leiden.
Na dit boek hoeft er niet meer getwijfeld te worden
aan de schoolprestaties van Vincent.
Onduidelijk blijft of er sprake is van enige invloed van C.C. Huijsmans,
of zijn methode, op de tekenvaardigheden of kunstvisie van Vincent.
Maar er moet iets te onderzoeken blijven nietwaar.

prof. dr. H.F.J.M. van den Eerenbeemd: De onbekende Vincent van Gogh, leren en tekenen in Tilburg 1866-1868, 1972.

Uitslag examens HBS Tilburg, 1868

Een paar leuke citaten:

Pagina 23:
xe2x80x9cIn augustus 1882 haalde hij (Vincent) in een brief,
vanuit Den Haag geschreven aan zijn vriend Anthon G. A. ridder van Rappard,
herinneringen op aan zijn jeugd in Brabant circa twintig jaar geleden:
xe2x80x9cAls jongen herinner ik mij de hei en de kleine boerderijtjes,
de weefgetouwen, de spinnewielen nog precies zxc3xb3xc3xb3 gezien te hebben
als ik ze nu op de teekeningen van Mauve en Termeulen zie.
Nu is dat gedeelte van Brabant waar ik bekend ben,
reeds enorm veranderd door ontginningen en door industriexe2x80x9d.
Aangezien deze brief dateert van voor het verblijf van Vincent in Nuenen,
dat duurde van december 1883-november 1885,
moet hij bij de herinnering aan weefgetouwen en spinnewielen
vooral aan Tilburg gedacht hebben.
Immers in de economische bestaansstructuur van Zundert, Zevenbergen,
Helvoirt en Etten kwam het textielbedrijf slechts sporadisch voor.

Anton Rudolf Mauve (Zaandam, 18 september 1838 xe2x80x93
Arnhem, 5 februari 1888) was een Nederlands kunstschilder en graficus.
Anton Mauve trouwde met Jet Carbentus, een nicht van Vincent van Gogh.
Vincent gaat eind 1881 op 28-jarige leeftijd voor ongeveer drie weken
bij zijn aangetrouwde neef in diens Haagse atelier werken.
Via hem komt hij in contact met het werk van onder anderen
Jaap en Matthijs Maris, J.H. Weissenbruch, H.W. Mesdag,
G.H. Breitner en Jozef Israxc3xabls.
Mauve geeft Vincent schilderles.

Op het internet kom ik alleen een F.P. ter Meulen 1843 xe2x80x93 1927 tegen,
een schilder uit de Haagse School die in contact stond met Anton Mauve.
Misschien wordt die hier door Vincent bedoeld.
Waarschijnlijk is hier sprake van een tikfout
want op de website Vincent van Gogh Letters
(een Engelstalige verzameling van alle brieven van Vincent)
wordt het volgende vermeld in de brief
van 13 augustus 1882 aan Anthon van Rappard:

I imagine it is something like Brabant when I was young – say, some twenty years ago. I remember as a boy seeing that heath and the little farms, the looms and the spinning wheels in exactly the same way I see them now in Mauve’s and ter Meulen’s drawings.

Vreemd dat we de brieven van Vincent maar ten dele
in het Nederlands kunnen lezen op het internet.
Leuk in diezelfde brief is het volgende citaat:

Yet there is an enormous amount of beautiful scenery in Brabant, even now – do you remember ’t Heike, where we were together?

Maar er is nog een enorme hoeveelheid prachtige landschappen
in Brabant xe2x80x93 herinner je xe2x80x99t Heike, waar we samen waren?
In de toelichting staat de volgende tekst:

1. Or xe2x80x9cHet Heike,xe2x80x9d literally, xe2x80x9cThe Little Heath,xe2x80x9d a poor district near Etten.

In het Nederlands:
Of xe2x80x9cHet Heikexe2x80x9d, letterlijk xe2x80x9cde kleine heixe2x80x9d,
een arm gebied in de buurt van Etten.
Wij kennen dat nu als Sint Willebrord.

Vincent van Gogh, Twee schetsen van een man leunend op zijn spade, tekening uit de Tilburgse periode, 1867.

Pagina 28:
Allerlei technische aanwijzingen ter zijde latend,
acht ik de volgende uitspraken van Huysmans,
mede in verband met zijn later tekenonderricht te Tilburg
aan Vincent van Gogh,
van voldoende belang om ze hier te citeren:
xe2x80x9cIn het algemeen moet men minder het voorwerp zelf,
dan wel den indruk, dien het op ons maakt, afteekenen.
Dit is verre weg het moeilijkst, doch het is de ware kunst.
De teekenaar, die om een muur uit te drukken,
ieder steentje en elke kalkvoeg moet navolgen,
heeft zijne bestemming gemist: hij moest metselaar geworden zijnxe2x80x9d.

Pagina 28 xe2x80x93 29:
(over de tekenmethode Het Landschap,
die C.C. Huijmans in 1840 op de markt bracht)
Prins Frederik der Nederlanden tekende in voor drie exemplaren
en stond toe, dat voor in het werk een opdracht aan hem werd opgenomen.
Het ministerie van oorlog bestelde zes exemplaren,
te gebruiken voor het tekenonderwijs aan de K.M.A. te Breda.
Maar eveneens tekenden boek- en kunsthandels in.
Van deze zijn o.a. te noemen de firma Borzo in Den Bosch,
de firma Van de Voort te Tilburg, Broese en Co te Breda
en de kunsthandel Van Gogh in Den Haag.

Vincent van Gogh, Corintisch kapiteel, 1863.

Pagina 39 xe2x80x93 40:
xe2x80xa6Bij het schetsen op school werd vooral het potlood gebruikt.
Huijsmans huldigde de opinie, dat onder alle de verschillende wijsen
om zich in kunsten uit te drukken er geen zoo eenvoudig en gemakkelijk is
en tevens zoo doelmatig als het teekenen met potloodxe2x80x9d.
Ook schetste men met houtskool dat in een tekenpen vastgeklemd werd.
Tot de uitrusting van elke leerling behoorde een portefeuille
om er blanco papier en vervaardigde schetsen in te bewaren.
Als onderlegger op de tekenplank moest ieder blauw papier in zijn bezit hebben.
In de tekenzaal van de H.B.S. in het vroegere paleis van koning Willem II
konden dertig leerlingen een plaats vinden.
Voor ieder was er een zitbank en een tekenplank.
Tegen de wand waren zwarte borden aangebracht,
waarop met krijt geschetst kon worden.
Ter bescherming van de kleding droegen de leerlingen
tijdens tekenles een soort stofjas.
Ten behoeve van het xe2x80x9cteekenen naar pleysterxe2x80x9d stond er
midden in de zaal een grote tafel,
waarop het voorbeeld geplaatst kon worden. xe2x80xa6

In de schetsboeken van Huijsmans komen een paar schetsen voor
die ik geinterpreteerd heb als afbeeldingen van tekenonderwijs:
Deels sluiten ze aan bij bovenstaande beschrijving.

Constant Huijsmans, Afd. IV, 22, blad03, Tekenacademie.

Constant Huijsmans, Afd. IV, 22, blad04, Tekenccademie.

Constant Huijsmans, Afd. IV, 22, blad12, Tekenacademie.

Constant Huijsmans, Afd. IV, 22, blad13, Tekenacademie.

Volgens de inventaris van de collectie Huijsmans
gemaakt door het Stadsarchief Breda,
bevat schetsboek 22 schetsen die te dateren zijn
als afkomstig uit februari en maart 1831.
Bovenstaande schetsen zullen dus uit die tijd zijn.

Twee foto’s in/van een bus.
Allebei foto’s die er mogen zijn.
Maar hang ze eens naast elkaar.
De ene foto is een zwart/wit foto in alle betekenissen
van het woord.
De andere is een kleurenfoto met zoveel kleur
dat hij ook zwart/wit zou kunnen zijn.

Weer een heel leuke selectie.


Albert Bierstadt, Oregon trail, circa 1875.

Amish, Broken star, circa 1930.

Andrea Carlson, Izhitwaawin, 2006.


Modern Native American oftewel modern indiaans werk.

Dankmar Adler en Louis Sullivan, A stenciled frieze panel from the trading room of the Chicago Stock Exchange, circa 1893.


Een paneel uit de handelszaal van het beursgebouw in Chicago.

Edward Hopper, Sunlight in a cafeteria, 1958.

Eugxc3xa8ne Delacroix, Le Combat, 1856 – 1858.

Frank Lloyd Wright, Solomon R. Guggenheim Museum, New York, 1943 xe2x80x931959.

Franxc3xa7ois Morellet, Nxc3xa9ons avec programmation alxc3xa9atoire poxc3xa9tique-gxc3xa9omxc3xa9trique, 1967.


Neonverlichting met onvoorspelbaar geprogrammeerde, poetische geometrie.
De titel alleen al mag er zijn.

Gerard Ter Borch, Portrait of the painter Jan van Goyen, 1652.


Hoe mooi dit portret van Jan van Goyen ook mag zijn,
de mensen die het deze keer ten toon stellen
vragen ook aandacht voor de lijst.

Hendrik van Minderhout, Italianate harbour scene with monument of Ferdinand I dexe2x80x99 Medici at Leghorn, 1670.


Italiaans havengezicht met monument voor Ferdinand I dexe2x80x99 Medici.
Ferdinand I was de vorst die de haven van Livorno (Leghorn)
liet aanleggen.
Hendrik van Minderhout was een specialist in zeegezichten, havens,
zeeslagen en dergelijke.

India, Shiva Nataraja, 13e eeuw.


Shiva als koning van de dans.

Jan Fabre, I had to break down a part of the ceiling of the Royal Palace because there was something growing out of it, 2008.


Jan Fabre is een Belgische kunstenaar.
De titel van dit werk is een beetje lang:
‘Ik moest een deel van het plafond van het Koninklijk Paleis wegbreken
omdat er iets uit kwam groeien.”
Hij is een veelzijdig kunstenaar die zich bezig houdt als
performancekunstenaar, theatermaker, choreograaf,
operamaker, theaterauteur en beeldend kunstenaar.

Jan Lievens, Still life with books, 1627 xe2x80x93 1628.


De meeste mensen kennen deze kunstenaar wel.
Tijdgenoot en concurrent van Rembrandt.

Meissen gold-mounted circular snuff-box and cover, circa 1738.


Vergulde, ronde snuifdoos met deksel.

Robert Frank, Trolley New Orleans, 1955.


Bus I.

Sungsoo Koo, Tour bus from the series Magical Reality (2005-2006), 2005.


Bus II.
Tourbus van de Koreaanse fotograaf Sungsoo Koo.
Uit de serie Magische realiteit.

Venus van Hohle Fels, the sculpture of a woman, found in Germany, Hohle Fels, 2008.

Veronika Holcova, Pilgrimage III, 2008.

Vincent Fantauzzo, Brandon Walters, 2009.

De aanleiding voor deze log is de ontdekking
van een venusbeeldje in Duitsland.
Er is een breed scala aan pre-historische beeldjes
die onder het kopje venus-beelden bekend staat.
De bekendste naam is waarschijnlijk de Venus van Willendorf.
Maar in de kunstgeschiedenis en in onze huidige cultuur
kom je de naam van venus in allerlei vormen tegen.
Een aantal van die vormen en de pre-historische beeldjes
heb ik geprobeerd samen te brengen.

Suggesties voor aanvullingen zijn altijd welkom.



Venus van Hohle Fels.


Dit is dus de aanleiding voor deze log.
Overigens worden deze beeldjes meestal gevonden als onderdeel
van meerdere vondsten. Zo ook hier.
Twee voorbeelden van beeldjes die bij deze Venus zijn gevonden
volgen hieronder.


Hohle Fels, watervogel.



Hohle Fels, paardehoofd.

Venus van Milo.

Venus van Brassempouy.

Titiaan, Venus van Urbino.

Wordle van het lied Venus van Shocking Blue (Schrijver: Rob van Leeuwen).

Venus van Willendorf.

De planeet Venus.

Willekeurig gekozen reclame uiting, de Argusvlinder wordt niet gesponsord.

Venus Williams.

Botticelli, Geboorte van Venus.

Waaier, Venus en Adonis.

John Gray.

Vleesetende plant: Venus fly trap.

Deze werken zag ik gisteren in de Grote Kerk in Breda.
Aardig, maar niet heel bijzonder.
Maar als je toch nog een kantoormuur hebt met niets ertegenaan….