Het polyurethaan is een beetje gekreukeld omdat het bakpapier
waartussen het geklemd zat in de boekenpers eerder al gekreukeld was geraakt.
Hopelijk trekt dat een beetje weg nu het boek niet meer in de pers zit.
Zo gaat het boek er uit zien.
De omslagen zijn vastgezet.
Dan wordt het tijd om het boekblok schoon te snijden.
Dan weer even passen of het boekblok van ‘Gekruiste Structuur Binding’ goed gaat passen in de boekband. Het lijkt er wel op. Niet gek voor een mouw uit een oud jasje?
Het jasje dat ik onlangs kreeg is gemaakt uit
polyurethaan. Het jasje heb ik uit elkaar gehaald
en ik gebruik nu één mouw als bekleding voor een boekband.
Maar eerst moet ik de katernen, die ik gekocht heb van het Atelier de Ganzenweide, tot een boekblok vormen door ze aan elkaar te naaien.
Na het naaien is de rug gelijmd en breng ik een strook gaas aan. Vervolgens gaat dit geheel in de boekenpers. Als dit goed gedroogd is gaat dit straks nog even in de snijmachine om het boek schoon te snijden.
Intussen heb ik de maat van de boekband afgemeten op de mouw. De stof laat hier duidelijk zien dat op de elleboog de stof is opgerekt. Hopelijk zie je dat straks niet op de boekband maar ik heb goede hoop. Ik kies er bewust voor één naad te laten vallen op de buitenkant van de boekband.
Het voorplat eerst vastgelijmd en dan eens kijken hoe de boekband er uit komt te zien. Die oneffenheid als gevolg van de naad, verdient extra aandacht.
Het lijkt goed te gaan. Op dit moment ligt deze boekband onder de boekenpers. Morgen eens zien of het goed gegaan is.
Vanmorgen heb ik ook nog geprobeerd om in de polyurethaan
met een guts een tekening te maken. Maar daarvoor is de stof
te dun en ook al ziet het oppervlak er uit als linoleum
het laat zich niet bewerken.
Dus van dat idee ben ik afgestapt.
Idee was om op de boekband de contouren van een Gekruiste
Structuur Binding uit te snijden. Maar helaas.
Ik weet het niet.
Is dit nou een aanwinst?
De poging die ik gedaan heb heeft nogal wat nadelen.
Maar ligt dat aan het materiaal? Mijn interpretatie van de instructie?
Daarom besloot ik het boek ‘Gekruiste Structuur Binding’
geschreven door Henk Francino en uitgegeven door Atelier de Ganzenweide
versneld in te binden. Even snel. Recht toe, recht aan.
De hulplijntjes voor het snijden van het boekblok heb ik overgenomen op de buitenste katernen. Ik heb de platten en de rug uit karton gesneden en die op juiste afstand van elkaar (nee, geen corona) met elkaar verbonden met pakpapier (kraftpapier).
De katernen voorgeprikt. De volgende stap is de katernen op de naaibank naaien en vervolgens met de snijmachine op maat snijden. Dan de bekleding uitsnijden en kan het binden beginnen. De katernen hebben eerder al in de boekenpers gelegen en de katernen liggen al een paar jaar te wachten op inbinden.
Wellicht dat ik eind volgende week de meerdere manieren kan lezen
die in het boek zijn vastgelegd.
Hopelijk groeit daarmee het begrip van de binding en kunnen we een
nieuwe poging doen.
Er ligt nog voldoende polyurethaan uit het oude jasje om nog
een paar pogingen te doen.
Ligt het aan het materiaal dan gaan we nog eens verder kijken.
De foto’s heb ik alweer een paar dagen geleden gemaakt. Goed om te ervaren dat ik de techniek nodig om een dergelijk ‘stiksel’ te maken steeds beter onder de knie krijg. De lichtblauwe kant van het boek heb ik als eerste gedaan. Nu is de donkerblauwe kant aan de beurt. Ik kan al zeggen dat ik blij ben met de stevigheid van het resultaat. Daardoor blijven de ‘linten’ en de pijlpunten ook goed zitten. De afwerking van de platten is niet zo mooi: je ziet het grijze karton nog en het stiksel aan de binnenkant is aanmerkelijk minder mooi dan dat aan de buitenkant. Maar dat zijn allemaal verbeterpunten voor de volgende keer. Hier zijn de eerste twee hoeken gereed.
Deze keer heb ik het karton niet voorgeprikt maar geprikt terwijl ik aan het naaien ben. Voordeel daarvan is dat de gaten op de juiste plaats zitten en het naaien sneller en mooier verloopt.
Dan is dit het eindresultaat. Als ik een boek op deze manier nog eens zou maken zou ik zorgen dat ik omslagen rond de platten kon maken. Misschien met of schutbladen of tenminste decoratief papier aan de binnenzijde van de platten. Maar als je een boek zoekt waar het leer soepel om het boek valt dan is dit niet de goede weg. Dan moet je toch iets bedenken om de linten beter vast te zetten. Dat zou overigens ook best met stiksels kunnen en misschien nog eens even goed kijken naar het verband met het boekblok. Mogelijkheden te over!
Heel vaak niet.
Maar mooi aan boekbinden is dat je meestal nog heel wat kunt
corrigeren en verbergen. In dit geval zul je blijven zien
dat het niet allemaal perfect liep doordat ik geen schutblad
heb gebruikt voor het boek omdat ik dat moeilijk kan aanbrengen
zonder lijm te gebruiken en omdat er is het leer geen ruimte
meer was voor omslagen aan het voor- en achterplat.
Deze binnenkant blijft zichtbaar. Mooi is dat natuurlijk niet. Na het bepalen van de gaten in het karton ben ik overgestapt naar het bepalen van de gaten vanuit het leer gezien. Daardoor verschoven de gaten. Ik had ook verkeerd ingeschat dat ik dichter op de rand de gaten kon maken maar een gat maken met een priem betekent materiaal opzij duwen. Niet weghalen zoals bij een papierboor. Daardoor ontstaat een kleine vervorming die op zich niet erg is maar bij gaten te dicht op de rand kan leiden tot het beschadigen van de rand van het karton. Overigens valt dat aan de buitenkant van het boek veel minder op.
Stiksel nummer twee vanaf de buitenkant bezien. De volgende foto’s zijn van de buitenkant, de mooie kant. Goede nieuws is dat het boek veel aan sterkte gewonnen heeft. Bij een volgende poging ga ik kijken of we niet kunnen komen tot het best of both worlds: Stevigheid aanbrengen daar waar nodig en tegelijkertijd een band met mooie volledig flexibele delen.
Drie stiksels.
Het vierde stiksel kan dan niet achterblijven.
Zien of ik de komende twee dagen de achterplat ook kan verstevigen.
Dan kan ik namelijk weer naar het boek terug waar ik aan begonnen was:
uitgegeven door Atelier de Ganzenweide en geschreven door Henk Francino.
En het polyurethaan van de oude jas.
Titel: Gekruiste Structuur Binding.
De Gekruiste Structuur binding vraagt, denk ik, wel wat
van je materiaal.
Het leer waar ik nu gebruik van maak, een beetje vreemd
materiaal. Het ‘pluist’ en rafelt heel erg, is soepel.
Misschien wel te soepel.
Dat materiaal heb ik gekregen tijdens de workshop van
Toon Van Camp, een heel goede boekbinder in Antwerpen.
Aan één kant heb ik de donkerblauwe stroken ‘vastgezet’
door het uiteinde te laten eindigen in een soort van pijlpunt.
De pijlpunt zit aan de buitenkant van de band en kan niet
terugschieten in de smalle insnijding.
Aan de achterkant ziet dat er zo uit. De pijlpunten zie je niet want die zitten aan de andere kant en wijzen naar je toe. Je ziet dat het stuk leer niet rechthoekig is. Het idee is om aan beide uiteinden een flap te laten oversteken.
Zo ziet dat er dan aan de andere kant uit. Ik ga iets vergelijkbaars aan de andere kant doen. Met het lichtblauwe leer. Wat je hier wel ziet is dat sommige hoeken makkelijk omvouwen. Dat ga je zonder lijm niet zomaar voorkomen.
Dit is de kant van de lichtblauwe stroken. Het boekblok zit aan deze stroken genaaid. Je ziet ze hier onder het donkerblauwe leer duiken. Ook hier een flap.
Toon Van Camp had voor de workshop documentatie gemaakt. Die heb ik bewaard. Op dit titelblad zie je ook een kleine foto van hoe de binding kan worden. Je ziet ook waar het idee van de flap van komt en een manier om een sluiting te maken.
Leuk is dat bij de literatuur het boek dat ik eigenlijk wil inbinden van Henk Francino genoemd wordt.
Er staat ook een website genoemd.
Dat is de website van Carmencho Arregui, de bedenkster van deze bindwijze.
Dit is de binnenkant met de lichtblauwe stroken. De uitgangspositie voor vandaag.
Eerst heb ik nog een extra vlecht gemaakt. In lijn met de tekst. Misschien werkt dit goed bij stuggere materialen. Maar hier geeft het naar mijn gevoel te weinig ondersteuning.
Net zoals bij de onderste strook ga ik bij de andere twee stroken ook een pijlpunt aanbrengen.
Bij boekbinden probeer je, met of zonder lijm,
een soort van netwerk rond of met het boekblok en de boekband
te realiseren.
Daarbij kun je naaitechnieken gebruiken maar ook vouwen of vlechten.
De Gekruiste Structuur Binding doet dat eigenlijk allemaal.
Je hebt een gewoon boekblok. Dat naai je direct aan een deel van de band,
waarna je dat resultaat vlecht met een tweede deel van de boekband.
Toen ik het eerste deel van de Gekruiste Structuur Binding van Henk Francino
aan het lezen was, realiseerde ik me dat ik ooit eens, bij een
workshop bij Toon Van Camp in Antwerpen, zo’n binding heb proberen
te maken. Dat boek kreeg ik toen niet af en heb het thuis
nooit afgemaakt. Tijd om dat nu eens te doen.
Toon Van Camp liet ons twee kleuren leer uitzoeken. Één voor de voorplat en een andere voor de achterplat. Ik koos voor twee tinten blauw. Het vlechtwerk doe je door de twee stukken leer in ‘linten’ te laten uitlopen. Hier zie je bovenaan de donkerblauwe ‘linten’ met de vleeszijde naar boven. Dit stuk leer heeft de ‘linten’ die straks aan de boven- en onderkant zullen zitten. De lichtblauwe ‘linten’ zijn al aan het boekblok genaaid met rood garen. Dat garen zit rond de linten en door de katernen.
Als je die twee stukken leer (één al aan het boekblok genaaid) dan in elkaar schuift, zal het er zo uit gaan zien. Beide stukken leer hebben dus ‘linten’ aan de rugzijde en in dit geval een extra flap aan de voorzijde. Ik weet nog niet of ik die er niet ga afhalen. Maar zoals het nu in elkaar geschoven zit, geeft dit nog onvoldoende stevigheid. Op zijn minst zal het donkerblauwe stuk leer wegschuiven van het boek. De ‘linten’ moeten nog vervlochten worden. Maar dat is hier nog niet gebeurd.
Je ziet bij de ‘linten’, dat de bovenste en onderste strook breder zijn dan de middelste twee. Dat heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat ze straks aan de boven- en onderkant komen te zitten. Ik besluit om het uiteinde van het ‘lint’ de vorm te geven van een pijlpunt. Die pijlpunt zal straks weer uit het boek steken door een smalle insnijding in de lichtblauwe bekleding. Zo komen de linten vast te zitten zonder lijm.
Alle linten gereed. Zo iets moet ook aan de lichtblauwe ‘linten’ gaan gebeuren. Volgende keer verder.
Even als een tussendoortje, ben ik een niet zo dik boek
met als titel Gekruiste-Structuur Binding aan het inbinden.
Het boek is geschreven door Henk Francino.
Dat wil zeggen ik ben het inbinden aan het plannen.
Want de boekband kan net zo goed
gelijk een Gekruiste-Structuur Binding worden.
Vrij naar de website van de uitgever:
Dit boekje behandelt een bijzondere techniek van lijmloze binding.
Aanvankelijk heeft de auteur het boekje zelf uitgegeven, in 2007 heeft hij de publikatierechten overgedragen aan Atelier De Ganzenweide.
Deze heruitgave is een scan van de door de auteur geprinte moederbladen.
Er staan naast de basisstructuur nog 6 variaties in beschreven, al met al geeft het genoeg handvatten om op artistieke wijze met fijne materialen, bijvoorbeeld zaans bord of leder heel mooie boekjes te maken.
Het boekje telt 7 katernen van 12 pagina’s elk.
De prijs van het boekje is € 16,00, inclusief twee extra blanco katernen.
Op dit moment is het boekje uitverkocht, we beraden ons over een nieuwe editie.
Maar terwijl ik de losse katernen begon door te lezen werd
me duidelijk dat ik zoiets al eens ingebonden had.
Of in ieder geval was ik er ooit al eens aan begonnen.
Maar eerst even de beoogde bekleding voorbereiden.
Eerst ben ik begonnen een jasje van mijn vriendin uit elkaar te halen. Ze wilde het jasje weggooien maar deze stof kan ik, denk ik, goed gebruiken als boekbekleding. Het jasje laat zich redelijk eenvoudig uit elkaar halen op een paar plaatsen na. Daar zitten loze drukkers die door meerdere lagen stof gaan en precies op de naden zijn aangebracht.
De bovenliggende stof heb ik steeds weggeknipt. Ik kan toch niet iedere vierkante centimeter gebruiken als boekbekleding. Ik ben vooral op zoek naar grotere oppervlaktes. Ben nog wel benieuwd hoe het zich laat lijmen. De binding mag dan wel lijmloos zijn maar je weet maar nooit.
Dit is een stuk van de bovenkant van de rug. de vorm en de loze drukkers die hier werkelijk los zitten hoop ik op een boekband te kunnen gebruiken.
Dit zijn een paar van de grotere stukken. Vooral van de rug van het jasje.
Hier liggen nu ook de voorpanden, de mouwen en twee epauletten. Allemaal los. Bijvoorbeeld ook de kraag is hier te zien.
Polyurethaan zegt het label.
Hier ben ik met twee katernen aan het passen of de bekleding van de boekband uit de mouw kan komen. Het lijkt er wel op. Het enige dat voor een probleem kan zorgen is dat op de elleboog de stof een beetje opgerekt is. Die ligt daar dan ook niet helemaal vlak op tafel. We gaan het zien.
De catalogus van de tentoonstelling georganiseerd door de Stichting Handboekbinden. Deze week ontving ik hem en ik moet zeggen het is een zeer geslaagd boekwerk.
Het afgelopen jaar stond in het teken van de middeleeuwen
bij de Stichting Handboekbinden.
Een actieve groep mensen met meer dan 1000 leden die allemaal
op de een of andere manier geïnteresseerd zijn in boeken en boekbinden.
De leden werden uitgedaagd om het boek ‘Van den vos Reynaerde’
in te binden met een knipoog naar de middeleeuwen.
De inzendingen zijn te zien op een tentoonstelling in Nederland
(nu even opgeschort) en later ook in België.
De details staan op de website van de Stichting.
De tentoonstelling heb ik nog niet gezien maar met het boek
beleef je ook een hoop plezier.
Iedere boekband wordt toegelicht door de binder en is voorzien
van foto’s.
Het plezier en de inspiratie spat van de pagina’s.
Het boek is in een kartonnen band gezet. De band staat vol met afbeeldingen die in het boek uitgebreid voorgesteld worden.
De band is zo bevestigt dat het naaiwerk op de rug
zichtbaar blijft. Een mooie bindwijze.
Het boek wordt ingeleid door een bespreking van het
middeleeuwse boek door Henk Francino.
Daarna gaat Rik van Daele in op de betekenis van het boek
voor de cultuur van de Lage Landen door een aantal
verschillende aspecten van de tekst toe te lichten.
Naast foto’s van de boekbanden wordt het boek verlucht met afbeeldingen die speciaal voor de ‘Van de vos Reynaerde’ gemaakt zijn.
Vervolgens is er voor iedere inzending een pagina om de boekband te bespreken. Hier een voorbeeld van een band van Harrie Knoors en een van Rob Koch. De creativiteit bij de banden is overweldigend. Van traditioneel tot moderne technieken. Negende-eeuwse inspiratiebronnen en platten gemaakt met een fused deposition modeling 3D-printer.
Waar ik dan helemaal diep van onder de indruk ben is dat er ten minste drie mensen zijn die niet 1 boek hebben ingezonden maar twee. Een voorbeeld is Rob Koch. Bij al dat moois is het me nog eens heel duidelijk geworden dat ik echt nog maar een prille beginneling ben in het handboekbinden. Er is nog heel veel te leren en te doen!
Een terechte vraag is dan ook: waar sta ik met mijn Van den vos Reynaerde? Nou dat zie je op bovenstaande foto. Het werk op de naaibank zit er bijna op. Ik vermoed dat komend weekend ik ook de tweede eikenhouten plat kan bevestigen aan het boekblok. Dit is de tweede keer dat ik dit doe en het gaat al veel beter, met een veel mooier, vooral rustiger, resultaat als de eerste keer.
