Positiebepaling

Dit wordt voor veel mensen niet het meest interessante bericht
op mijn blog maar ja, soms is het ploeteren.
Afgelopen weekend ben ik bezig geweest om mijn proefpers beter te
leren kennen. Dat heb ik gedaan met een stukje oude tekst,
een paar onduidelijke letters, een stukje nieuwe tekst en
een reeks letters die ik van mijn vader heb gekregen.

Ik wil eigenlijk een mal maken die ik op de pers kan leggen waar ik
de letters op kan positioneren op zo’n manier dat ze altijd correct
op een A4 komen.

Eerst even de serie letters die ik van mijn vader kreeg.
Eerst eens vaststellen of die de Hollandse Hoogte hebben.

 photo WP_20161127_001GeenHollandseHoogte.jpg

Niet dus. Je ziet hier op een zethaak 1 van de nieuwe letters en 1 letter (ook de letter A) die van Hollandse Hoogte is. De letters die ik van mijn vader gekregen heb zijn dus lager.


 photo WP_20161127_002GeenHollandseHoogte.jpg

Misschien zie je het hier beter. Een hele reeks nieuwe letters naast 1 letter van Hollandse Hoogte.


 photo WP_20161127_003ZoverKomtEenA4.jpg

Hier ligt een vel A4 op de proefpers. Je ziet dat niet de hele bodem bedekt wordt door het papier. Ik wil vaststellen waar op een landschap A4 de meest linkse en meest rechtse positie is waarop ik kan drukken. Links heb ik daarom een kaderlijn vanaf de meest linkse plaats gezet waar ik letters kan plaatsen. Rechts weet ik ongeveer wat de meest rechtse plaats is. Daarom zet ik daar een reeks cijfers: 1 tot en met 0.


 photo WP_20161127_005GroteLettersVanPa.jpg

Voor het eerst gebruik ik ook de nieuwe drukkersinkt die ik in Duitsland gekocht heb. Je ziet de grote letters goed. Dat zijn de letters die ik van mijn vader gekregen heb. Sommige letters zijn volgens mij een beetje versleten. De letters heb ik opgehoogd door ze op interlinies te zetten. Welk woord (of zin) er mee te zetten is, is mij onduidelijk. De inkt doet het prima.


 photo WP_20161127_006Positie7IsDeLaatstDrukbare.jpg

Positie 7 is dus de laatste rechtse positie waar ik op kan drukken (A4, landschap). Nu kan ik een soort ‘universele’ marge gaan bepalen.


 photo WP_20161127_007DeEerstePositieWaarIkKanDrukkenVreemdeLetterB.jpg

Negen millimeter vanaf de linkerrand van het papier is niet te bedrukken. Daar begint de kaderlijn. Hier zie je ook die vreemde letter B (een soort ringel-S). Het lettertype wat ik heb gekocht heeft ook een ‘normale’ hoofd- en kleine letter B, een die past bij de andere letters. Wat deze letter precies in de letterbak doet weet ik niet. Ik ga hem er voorlopig maar uithalen.


Creatieve Woensdag 04

Het is zo, het duurt al heel lang.
Maar stapje voor stapje kom ik dichterbij het doel.
In de ochtend tekst aangepast en nieuwe tekst gezet.
In de avond verder gewerkt aan de letter O.
De tweede van de vier letters.
Volgende week gaan we het drukken van de tekst voorbereiden
en misschien al starten.

 photo WP_20161123_002TekstOpDeGalei.jpg

Het startpunt. De reeds gezette tekst op de galei


 photo WP_20161123_003NieuweTekstOpDeZethaak.jpg

De eerste regels nieuwe tekst op de zethaak.


 photo WP_20161123_005DeLetterO.jpg

De letter O. Dit wordt de binnenkant van de letter met deze keer ‘stralen’ (in dezelfde kleur als de binnenkant) buiten de letter. De ‘stralen’ dekken de helft van het letterbeeld op.


 photo WP_20161123_006FloraalMotief.jpg

Dit wordt het groene, floraal motief, dat boven op de letter gaat komen.


Een fan van de Stones word ik nooit…

…maar deze week zag ik de volgende prachtige foto staan:

 photo WP_20161123_004RollingStonesAllIHearIsTheSoundOfRainFallingOnTheGroundISitAndWatchAsTearsGoBy.jpg

Rolling Stones, All I hear is the sound of rain falling on the ground. I sit and watch as tears go by. De maker van de foto is bij mij onbekend.


De tekst is uit een lied geschreven door Mick Jagger en Keith Richards.
Het werd eerst door Marianne Faithfull uitgebracht en pas later
door de Stones opgenomen.
Het werd een hit voor Marianne Faithfull.
Nu vind ik het een gezappig nummer. Traag, beetje flauw.
Maar de foto heeft precies die kleur, die rauwheid die
goed past bij het imago van de Rolling Stones.

De songtekst (die is goed) As tears go by:

It is the evening of the day,
I sit and watch the children play.
Smiling faces I can see, but not for me,
I sit and watch as tears go by.

My riches can’t buy ev’rything,
I want to hear the children sing.
All I hear is the sound of rain falling on the ground,
I sit and watch as tears go by.

It is the evening of the day,
I sit and watch the children play.
Doin’ things I used to do they think are new.
I sit and watch as tears go by.

Plaat op de proefpers weghalen

De laatste keer klaagde ik over de veel te diepe moet
in het papier als gevolg van het afdrukkewn van een paar regels
met letters. De reden was dat de letters te hoog waren voor de rol
(die op mijn proefpers niet in hoogte in te stellen is).

Overleg met het Nederlands Drukkerij museum leverde op
dat de plaat die er lag bedoeld is voor de ‘Franse hoogte’.
In het tijdperkk van de loden letters waren de hoogtes van de letters
(van de loden letters) afhankelijk van de lokale standaarden.
Ze staan op internet (natuurlijk):

Letterhoogten (loden tijdperk)

Letterhoogten uit het ‘loden tijdperk’:
24,85 mm – Hollandsche hoogte, ca. 66 punten hoog.
23,68 mm – Belgische hoogte.
23,56 mm – Frans/Europese/normaal hoogte, ca. 62,66 punten hoog.
23,32 mm – Engels/Amerikaanse hoogte.
23,56 mm – hoogte handverguldletters.
06,55 mm – hoogte persverguldletters.

Dus als je pers letters verwacht van 23,56 millimeter maar
je zet er letters op van 24,85 millimeter, dan heb je een probleem.

In het geval van mijn pers was dat heel eenvoudig te verhelpen.

 photo WP_20161124_001DePlaatHoePakJeDieErUit.jpg

Eerst heb ik het zetwerk en de regletten en slotjes weggehaald. Dan komt de plaat helemaal vrij. Maar hoe krijg je die plaat er nou uit? Dat bleek erg eenvoudig te zijn. De metalen strip hierboven op de foto rechts, beweegt niet naar links of rechts. Je kunt er prima je zetwerk op vastzetten.


 photo WP_20161124_002MetalenStripRechtsVanDePlaatIsEenvoudigOpTePakken.jpg

Maar diezelfde strip kun je eenvoudig optillen emn wegnemen. Hier ligt de strip naast zijn oorspronkelijke positie.


 photo WP_20161124_003DePlaatIseenvoudigOpTePakken.jpg

Dan blijkt de plaat gewoon los te liggen. Hij is er eenvoudig uit te halen. Die plaat is niet heel dik maar dik genoeg om een probleem te maken.


 photo WP_20161124_004DePlaatIsErUit.jpg

Zonder plaat en strip ziet de pers er als volgt uit. De strip ligt inmiddels al weer op zijn plaats (niet op de foto). Gedrukt heb ik nog niet met de pers. Dat bewaar ik tot het weekend maar ik ga wel even proberen hoe de rol nu over de houten letter A gaat. Voorheen kon ik de rol daar maar met moeite overheen krijgen.


 photo WP_20161124_006LetterAOnderDeRol.jpg

Nu is er geen probleem. Sterker nog er is ruimte over. Je kijkt hier op de kop (bovenkant) van een kapitale A (hoofdletter A). Er is nog ruimte tussen de rol en de letter. Die ruimte is nodig voor het papier (en de inkt). Dikker papier vraagt meer ruimte dus kun je dat nog bijsturen door onder het zetsel enkele vellen papier te leggen of bovenop niet 1 vel maar meerdere. Dit gaat werken!


 photo WP_20161124_006LetterAOnderDeRolDetail.jpg

Detail van de vorige foto.


Foto’s uit de oude doos

Die spreekwoordelijke doos zijn bij mij kasten vol met diadozen.
Al die diadozen zijn de afgelopen tijd doorgenomen
en de werkelijk gedenkwaardige foto’s (voor mij gedenkwaardig)
die zijn overgebleven.
Vervolgens zijn die gedigitaliseerd en worden hier getoond.
Het zijn vooral vakantiedia’s.

Deze keer gaat het over Zwitserland.
Dat land hebben we vaker bezocht, soms per trein, soms per auto.
Een van de keren dat we naar Zwitserland gegaan zijn hebben we steeds
ter plaatse een hotel geboekt.
Een heel leuke ervaring die ons ook bracht in de buurt
van Fribourg.

Het jaar waarin de foto’s gemaakt zijn is me onbekend
maar het zou best eind jaren ’80 – begin jaren ’90
van de vorige eeuw kunnen zijn geweest.

 photo 126TinguelyVijverJeanTinguelyLaFontaineJoSiffertFribourg.jpg

Jean Tinguely, La fontaine Jo Siffert, Fribourg. De bekende vijvers die Tinguely gemaakt heeft liggen in Parijs en Basel. Dus we waren verrast dat ook in Fribourg een vijver met werk van hem is. De reden dat de vijver er is heeft alles te maken met het feit dat Tinguely in Fribourg geboren is.


 photo 127TinguelyVijverJeanTinguelyLaFontaineJoSiffertFribourg.jpg

Jean Tinguely, La fontaine Jo Siffert, Fribourg. De naam Jo Siffert zal niet iedereen direct bekend in de oren klinken. Maar deze autoracer is in Fribourg geboren en bij een ongeluk omgekomen.


 photo 128AletschGletsjer.jpg

De Aletsch gletsjer ligt in de buurt van Fribourg en is een van de grootste gletsjers in Europa. Een imponerend gezicht.


 photo 129AletschGletsjer.jpg


 photo 130AletschGletsjer.jpg


 photo 131AletschGletsjer.jpg


 photo 132AletschGletser.jpg


 photo 133AletschGletsjer.jpg

Misschien was dit een poging om een panoramafoto te maken maar zonder het origineel kan ik de juiste volgorde van de foto’s alleen maar raden. Maakt niet uit. Zo zijn de foto’s ook prachtig.


Volgende stap private press Argusvlinder

 photo WP_20161120_001MetReglettenEnSlotjesKanIkDeTekstBeterVastzetten.jpg

De pas gekochte regletten en slotjes maken het veel eenvoudiger en beter om de tekst vast te zetten op de proefpers.


 photo WP_20161120_002TekstCorrectiesDoorgevoerdNietTevredenOverDeMoet.jpg

Het lukt nu steeds beter duidelijk te krijgen welke letters er precies in de twee letterkasten zitten die ik pas gekocht heb. En – niet onbelangrijk – waar de letters precies in de kast zitten. Ik heb nu alle letters gezet die in de bak voorkomen. Met de afdruk kan ik dan in de letterkast kaartjes leggen met de letter, daar dan straks een foto van maken en groot laten afdrukken. Als een soort plattegrond.


 photo WP_20161120_003HerkendeCijfersEnLetters.jpg

Maar eerst even goed zien wat er in de eerste kast zit, eventueel de letters herschikken en vervolgens de letters misschien aanvullen mert de letters uit letterkast twee. Wat er in letterbak twee zit weet ik nog niet.


 photo WP_20161120_003HerkendeCijfersEnLettersDetail.jpg

Detail van de hoofdletters en wat cijfers. Je ziet ook dat niet alle vakje gevuld zijn. Overigens ben ik niet tevreden over de moet (drukkersterm voor door de letters in het papier gedrukt spiegelbeeldig reliëf, Wikipedia). Die gaat veel te diep in het papier.


Fontein Kasteelplein gereed

 photo DSC_0902NieuwGezichtKMAMetFontein.jpg

Ondanks de wind kun je toch al goed zien dat de nieuwe walk-in fontein op het Kasteelplein in Breda een heel nieuw beeld van de KMA oplevert.


 photo DSC_0904DeFonteinWerkt.jpg

De fontein werkt in ieder geval. Hij is laat in het jaar gereed gekomen. Volgens de informatie die we over de fontein ontvingen zou hij in november al niet meer werken. Kinderen hebben de fontein al gevonden en er in lopen is natuurlijk al vele malen uitgeprobeerd.


Workshop linosnijden

Gisteren heb ik deelgenomen aan een workshop linosnijden.
De workshop was georganiseerd door Jonna Cohen van Cohen Boekwerk
in Rotterdam.
De workshop werd gegeven door Titi Zaadnoordijk.
De rode draad van de dag was het maken van een leporello.
Maar er was veel aandacht voor de techniek van het snijden,
hoe de afbeelding te maken, hoe het boekje samen te stellen en
er was een heerlijke maaltijd tussen de middag.

 photo WP_20161119_001InRotterdamVroegKlaarMetKerstmis.jpg

Toen ik van de tram naar het adres van Cohen Boekwerk liep zag ik deze kerstboom liggen. Ze zijn er vroeg bij dit jaar in Rotterdam!.


 photo WP_20161119_002CohenBoekwerkInRotterdam.jpg

Jonna heeft een prachtig atelier waar we de hele dag makkelijk met de groep deelnemers aan de slag konden. Ik had eigenlijk geen thema bedacht. Aan de ene kant wilde ik een drukkersvignet maken maar daarmee vul je geen leporello. Dus heb ik de fietstocht naar Meersel-Dreef er maar mee gecombineerd.


 photo WP_20161119_003MateriaalEnGereedschapKurklino.jpg

Dit is het gereedschap en het materiaal. Het leuke is dat je niet heel speciaal gereedschap nodig hebt om met kurklinoleum aan de slag te gaan. Het is veel zachter dan het traditionele linoleum. Dat levert natuurlijk tegelijkertijd ook weer zo zijn eigenschappen op: een korrelige structuur, snel kunnen werken, maar grover.


 photo WP_20161119_006GeenVerhaallijnMaarVoorMijnBoekMarkEnVis.jpg

Als je vanuit Breda naar Meersel-Dreef fietst, een vertrouwd evenement voor veel Bredanaars, dan fietsen de meesten langs de rivier de Mark. Daar zul je soms vissen zien zoals hier op mijn eerste probeersel met kurklino.


 photo WP_20161119_009Argusvlinder.jpg

Een eerste argusvlinder (te groot als drukkersvignet).


 photo WP_20161119_010DeEersteVlinderAanHetDroogrek.jpg

Hier hangt een eerste proefdruk aan het wasrek te drogen.


 photo WP_20161119_011EenArgusvlinderOpEenBladLinoMetAfdruk.jpg

Van de tweede argusvlinder zie je hier de afdruk met gelijk daarnaast de gesneden lino.


 photo WP_20161119_014OpDeFietsNaarMeerseldreefLangsDeRivierDeMark.jpg

Dit is het fietspad met rechts de Mark. Het lino werkt erg snel. Daar moet je wel aan wennen. Voor een leporello heb je zo’n 5 a 6 lino’s nodig.


 photo WP_20161119_018BijAankomstInMeerselDreefEenTrapist.jpg

Als je dan in Meersel-Dreef aankomt staat een goed glas trappist (of een ander drankje) op je te wachten. De Paterskerk, tuin en de vele cafe’s maken Meersel-Dreef een populaire bestemming op de zondagen. Vooral in de zomer.


 photo WP_20161119_019DeLinosOpdePersopDeLeporello.jpg

De linos zijn inge-inkt, vervolgens leg je de leporello op de pers en de linos daar weer bovenop. Let op leg wel de onderkant van iedere lino aan dezelfde kant. De kurklino rekt wel wat uit op de pers. Daar moet je rekening mee houden. Overigens heb je geen pers nodig om deze linos thuis af te drukken.


Mijn leporello staat nog te drogen dus het eindresultaat
zie je binnenkort.
Samenvattend was het een erg leuke dag waar
ik weer veel van geleerd heb.

Creatieve Woensdag 03

Ook deze woensdagavond ben ik weer met lino in de weer geweest.
Deze keer de drie lino’s voor de letter O voorbereid.

 photo WP_20161116_004BinnenletterO.jpg

De binnenletter. De kleur van de binnenletter gaat ook buiten de letter stralen. Niet rond heel de letter maar in het gebied boven de diagonaal die van linksboven naar rechtsonder loopt.


 photo WP_20161116_005BuitenletterOMetFloraalMotief.jpg

De buitenletter en het floraal motief ga ik op dezelfde manier behandelen als de letter H hiervoor. Zo bouw ik het een beetje op. Ik heb al een idee voor de letter N maar dat zie je binnenkort wel.


 photo ArgusvlinderAlbescensJanParieBergschenhoek17september2009ArgusvlinderZeerZeldzameVormAlbescens.jpg

Misschien ga ik morgen iets doen met deze foto. De foto is gemaakt door Jan Parie in Bergschenhoek op 17 september 2009. Het is een Argusvlinder en wel de zeer zeldzame vorm ‘Albescens’.


Walk in fontein Kasteelplein is gereed en geopend

 photo WP_20161116_001.jpg

Gisterochtend werden de hekken weggehaald nadat eerder deze week de bestrating opnieuw was aangebracht. Het was gisteren geen vrolijk weer.


 

 photo WP_20161116_002.jpg

De laatste correcties en aanvullingen werden nog aangebracht op de hoefijzers en ik denk dat men ook het water wel even wilde testen.


 photo WP_20161116_003.jpg

De hoefijzers geven een leuk beeld op het plein.


 photo 20161117_165332_1479406106465.jpg

Zelf was ik er niet bij maar een gastfotograaf heeft de foto’s verzorgd van afgelopen middag. Er was een opening en de fontein ging aan.


 photo 20161117_165336_1479406106387.jpg

Waarschijnlijk gaat de fontein nu weer in ruststand tot volgend jaar zomer. Hoewel, misschien bedenkt iemand nog iets slims voor de kerstactiviteiten dit jaar?


Zuid India 2001

Weer een nieuw deel van de ingescande en streng geselecteerde
dia’s die gedigitaliseerd zijn.
In 2001 brachten we onze vakantie door in Zuid India.
De start was in Chennai / Madras en via het zuidelijkste puntje
van India ging de reis aan de westkant door.
Via Mysore onder andere.
Pondicherry, Madurai, Cochin (Kochi) zijn andere plaatsnamen

Ik weet niet meer van iedere dia wat het verhaal is of waar de dia
gemaakt is, maar voor mij is dat niet zo’n punt.
Geniet mee.

 photo 038ZuidIndia2001.jpg

Ik weet niet meer waar dit genomen is. Wie het herkent mag het zeggen.


 photo 038ZuidIndia2001Detail01PaardMetRuiter.jpg

Dit is in ieder geval een detail met paard en ruiter.


 photo 038ZuidIndia2001Detail02Olifant.jpg

Hier gaat het natuurlijk om een olifant.


 photo 041ZuidIndia2001.jpg


 photo 041ZuidIndia2001Detail.jpg

Met een detail.


 photo 061ZuidIndia2001.jpg


 photo 042ZuidIndia2001.jpg


 photo 039ZuidIndia2001.jpg


 photo 040ZuidIndia2001BeginStoet.jpg

Ergens in Zuid India kwamen we ook een begrafenisstoet tegen. Hier zie je het begin van de stoet. Let op de instrumenten.


 photo 043ZuidIndia2001VervolgStoet.jpg

Hier gaat het allemaal om in de stoet.

 photo 043ZuidIndia2001VervolgStoetDetail.jpg

Dit is een detail van de vorige foto.


 photo 044ZuidIndia2001.jpg

Dit is toch een prachtig beeld.


 photo 045ZuidIndia2001.jpg

Mysore is de stad van de paleizen. Ik vermoed dat deze foto daar gemaakt is.


 photo 046ZuidIndia2001.jpg

Dit is er een detail van.


 photo 047ZuidIndiaMysore2001MetInpandigeTribune.jpg

Dit is zeker in Mysore. Het enorme paleis heeft een soort inpandige tribune van waaraf je naar bijvoorbeeld een militaire parade kunt kijken met honderden genodigden.


 photo 048ZuidIndiaMysore2001.jpg


 photo 049ZuidIndiaMysore2001.jpg


 photo 050ZuidIndiaKabhiKhushiKabhieGham2001.jpg

De bekende en succesvolle film Kabhi, Khushi, Kabhie, Gham draaide op dat moment in India. Deze film was ook internationaal een groot succes.


 photo 052ZuidIndia2001.jpg

Even naar de markt, naar de gewone mensen. Ik vermoed Cochin.


 photo 053ZuidIndia2001.jpg

Of naar de winkeltjes.


 photo 054ZuidIndia2001.jpg


 photo 055ZuidIndia2001.jpg

Het was er ongetwijfeld warm en vermoeiend.


 photo 056ZuidIndia2001.jpg


 photo 057ZuidIndia2001.jpg

Dit is een voorbeeld van de typische bouwstijl die je in Zuid India vaak ziet. Enorme tempelgevels, heel rijk versierd. Zee indrukwekkend.


 photo 058ZuidIndia2001.jpg


 photo 060ZuidIndia2001.jpg

Ook in Zuid India zijn we met de trein geweest. Deze en de volgende foto’s zijn op het station gemaakt.


 photo 059ZuidIndia2001ToleranceForOtherFaithsImpartsTpUsATruerUnderstandingOfOurOwnMahatmaGandhi.jpg

Uitspraken van Mahatma Gandhi. Onder andere: ‘Tolerance for other faiths imparts to us a truer understanding of our own’ of Tolerantie naar andere godsdiensten brengt automatisch met zich mee dat men zich verder in zijn eigen geloof moet verdiepen.


 photo 063ZuidIndiaAntiAidsCampagne2001.jpg

Of deze anti-aids boodschap:

 photo 063ZuidIndiaAntiAidsCampagne2001BeCarefull.jpg

 photo 063ZuidIndiaAntiAidsCampagne2001ICanotInfectHim.jpg


Shakespeare: 154 sonetten op een vel papier

Dit jaar staat onder andere in het teken van Shakespeare.
Vanuit Oxford wordt speciaal aandacht gevraagd voor de sonetten.
Wereldwijd worden drukkers gevraagd een van de sonetten te adopteren
en er een moie uitgave van te verzorgen.
In de Benelux wordt daar ook aan mee gewerkt.
Daar staat sonnet 55 centraal op een uitgave waarbij op 1 vel papier
alle 154 sonetten zijn afgedrukt en 1 speciaal in het rood.

 photo WP_20161114_002 02 NoestDrukwerk.jpg

BN/De Stem heeft daar vorige week vrijdag een artikel aan gewijd.
Ik maak daar dankbaar gebruik van.
Het artikel is geschreven door Herbert Kats en hij benadrukt vooral
de Nederlandse ambachtelijke inbreng en het Belgische initiatief.

 photo WP_20161114_002 01 TweeDrukkersUitEttenLeur.jpg

Eerder was op mijn site al mijn exemplaar van het drukwerk te zien.
Dat is niet een laatste versie.

 photo WP_20161114_006BNDeStem20161111CloseUpVanDeRuimEenMeterGrotePosterMet154SonettenVanDeBritseBardShakespeareBijna100000PiepkleineLettertjesOpHandgescheptPapierFotoHerbertKats.jpg

Dit is de laatste versie van het drukwerk: Close up van de ruim een meter grote poster met 154 sonetten van de Britse bard Shakespeare, bijna 100.000 piepkleine lettertjes op handgeschept papier. Foto Herbert Kats.


 photo WP_20161114_002 03 Totaal.jpg

Dit is een overzicht van het volledige artikel.


 photo WP_20161114_004BNDeStem20161111DeAntwerpseInitiatiefnemerVoorHetShakespeareprojectPatrickGoossensLinksMetOpDeAchtergrondZijnTrouweHelpersUitHetDrukkerijmuseumInEttenLeurRienVanEckRecht.jpg

BN/De Stem, 11 november 2016. De Antwerpse initiatiefnemer voor het Shakespeareproject Patrick Goossens (links) met op de achtergrond zijn trouwe helpers uit het Drukkerijmuseum in Etten-Leur: Rien van Eck (rechts) en Wim Görtemöller (midden).


 photo WP_20161114_005BNDeStem20161111RienVanEckFotoHerbertKats.jpg

Rien van Eck inspecteert een deel van de enorme collectie loden letters in de loods aan de Antwerpse Letterkundestraat.


 photo WP_20161114_003BNDeStem20161111OppersteConcentratieBijVrijwilligerWimGortemollerAlsHijZetselUitEenVanDeOudeMachinesVanGoossensProbeertTeToverenFotoChrisVanKlinken.jpg

Opperste concentratie bij vrijwilliger Wim Görtemöller als hij zetsel uit een van de oude machines van Goossens probeert te toveren. Foto Chris van Klinken.


Drogen en strijken

Het zelf geschepte papier ligt al weer twee dagen te drogen.
Maar het is echt nog niet droog.
Dus heb ik alles even gestreken.
Dat had een goed resultaat toen bleek dat een van de grotere
vellen, waarvan ik dacht dat het 2 A4-tjes waren, uit
elkaar te halen was. Het waren drie A4-tjes.

Nadeel van strijken is dat het papier bol gaat staan
dus na de fotosessie is alles weer onder bezwaar gegaan.
Het papier is nog steeds niet helemaal droog en dan
kan het mooi vlak worden.

 photo DSC_0897A5EnA6.jpg

Dit zijn de A5- en A6-jes. Het papier is gemaakt tijdens de workshop bij Marieke de Hoop van Papiermakerij de Hoop.


 photo DSC_0898A3EnA4.jpg

Dit is de A3 en drie witte A4-tjes. Met die witte A4-tjes ben ik extra blij omdat ik vermoed dat het drukken op dat papier van witte katoen het best en duidelijkst zal verlopen.


Zelf papier scheppen bij Marieke de Hoop

Gisteren heb ik een workshop gevolgd bij Marieke de Hoop
in Rotterdam. Het onderwerp was papier scheppen.
Hoe wordt papier eigenlijk gemaakt?

Wikipedia:

In de papiermolen werden de lompen gesorteerd. Heel vroeger gebruikten men alleen witte stoffen. Dan maakte men de lompen nat en liet ze rotten. Daarna werden ze in smalle stroken gesneden en in een kuip met water gedaan. Urenlang stampten grote houthamers, aangedreven door waterkracht, de lompen tot kleine vezeltjes die zich vermengden met het water. Dan was de papierpap klaar.

 

In 1680 vond men een machine uit die het maken van papierpap versnelde. Omdat het een Hollandse uitvinding was werd de machine een “Hollander” genoemd. In essentie was het een houten trommel bezet met messen op de trommel en messen op de wand waar de trommel doorheen draait. Door de ronddraaiende beweging worden de vezels verkort en/of gefibrilleerd (“een soort opruwen van de vezelwand”) afhankelijk van de stand van de messen tot elkaar. Hoe fijner de brij hoe gladder het resulterende papier.

 

Een vel papier werd geschept. De papiermaker (de schepper) dompelde zijn schepvorm, een houten raamwerk met een bodem van fijn gaas bestaande uit textiel of koperdraad, onder in de kuip met brij. Als hij hem eruit haalde, moest hij hem eerst heel goed schudden zodat de brij over de vorm verdeeld werd. Daarna gaf hij de schepvorm aan de man (de koetser) die het laagje papier “afkoetste” op een laag vilt. Door ieder vel op een laag vilt af te koetsen ontstond er een stapel die daarna zwaar geperst werd. De rest van het water stroomde weg. Tot slot werden de vellen aan droogstokken opgehangen om te drogen.

 

Na het drogen was het papier nog niet geschikt om bedrukt of beschreven te worden. Het moest eerst belijmd worden. Daartoe werden de vellen in een lijmbad gedompeld en opnieuw gedroogd. Daarna werden de vellen opnieuw geperst en op maat gesneden. Hierna was het papier gereed voor gebruik.

Dit proces zijn wij gisteren in vogelvlucht door gegaan:
De dag begon met de eerste toelichting aan tafel:

 photo WP_20161112_001HetBegintOm10UurRechtsMariekeDeHoop.jpg

Het begon om 10:00 uur, rechts zit Marieke de Hoop.


 photo WP_20161112_002DeHollanderHeeftTeLangAangestaanWaardoorDeZeeprestenVanZichLatenSpreken.jpg

We krijgen eerst uitleg over het maken van de pulp, de basisstof waarvan je papier maakt. Hier zie je een ‘Hollander’, een machine die kleine stukjes textiel (in dit geval oude spijkerbroeken) kneust tot een pulp. Hier heeft de Hollander te lang aangestaan waardoor de zeepresten uit de spijkerbroek zijn werk doet: bellen blazen.


 photo WP_20161112_003DeHollanderHierKneustHijSpijkerbroek.jpg

Hier zie je de geopende Hollander, je ziet de ‘messen’ die de textiel kneust tot pulp. Fibrilleren noemt Wiki dat. Opruwen, zorgen dat aan de vezels haakjes ontstaan die elkaar gaan vastgrijpen bij het drogen.


 photo WP_20161112_004Henneppulp.jpg

Het is uiteindelijk de pulp waarvan papier wordt gemaakt. Sommige mensen hebben zelf al vezels verzamelt in de vorm van brandnetels en zevenblad. In de workshop werken we met witte katioen, jeans, grove jute, fijne jute, vlas en hennep.


 photo WP_20161112_005WitteKatoenEnHennepPulp.jpg

Dit is de pulp van witte katoen en hennep.


 photo WP_20161112_006GroveJutePulp.jpg

Grove jute. In deze vorm verbindt de jute zich niet heel gemakkelijk met andere vezels maar wel met elkaar. Mooie kleur.


 photo WP_20161112_007MariekeGeeftUitlegVoorDeBakkenWaaruitWeGaanScheppen.jpg

Hier geeft Marieke nog een laatste uitleg. Op de achtergrond staan de bakken voor de pulp met de schepramen.


 photo WP_20161112_008ErIsVeelWaterNodig.jpg

Bij het maken van papier komt veel water kijken, heel veel water.


 photo WP_20161112_011WeStaanStilBijPulpbereidingDitKunJeeenvoudigThuisHetHamerenVanGekooktePlantenvezels.jpg

Thuis kun je ook pulp maken. Dat kan bijvoorbeeld op de manier die werd toegepast voordat de Hollander werd uitgevonden: hameren. Hierboven worden de gekookte brandnetelvezels gehamerd.


 photo WP_20161112_012ErZijn2SchepmethodesDitIsEenSchepraamWaarinJePapierpulgGooitOmMengingenMogelijkTeMaken.jpg

Bij Marieke zijn er twee soorten schepramen. De traditionele en deze vorm. Hierbij schep je niet de pulp uit een bak maar giet je de pulp in het raam terwijl het raam in het water wordt gehouden waardoor de pulp goed kan gaan hechten. Daardoor kun je papierpulpen mengen of meerdere soorten pulp elke hun eigen deel van het velletje papier laten maken.


 photo WP_20161112_013GoedeMaatlijdVanSoepEnSandwichesWordtAfgerondMetTaartMetOAKweepeer.jpg

Dan is het tijd voor een heerlijke lunch met soep, sandwiches en als toetje een stuk gebak met kweepeer. Heerlijk. Bereidt door Hetty de Bruyn.


 photo WP_20161112_014A5WitteKatoenEnGroveJute.jpg

Het papier scheppen ging best goed. Hier een voorbeeld van papier met witte katoen en grove jute.


 photo WP_20161112_015MislukteA3MetReparatieVanJeansWitteKatoenGroveJuteJeanVlekken.jpg

Hier maak ik een A3. Eigenlijk ging het fout. De pulk viel te snel van het schepraam af. Daarom heb ik sommige stukken gerepareerd met het koetsen van A5-jes van witte katoen en jeans, en met de hand toegevoegde grove jute en jeans.


 photo WP_20161112_016DanOpruimen.jpg

Na het scheppen wordt alles schoongemaakt en zoveel mogelijk gedroogd.


 photo WP_20161112_017DePersWordtInGereedheidGebracht.jpg

Intussen wordt een grote pers gereed gemaakt.


 photo WP_20161112_018DePersWordtGevuld.jpg

Dan kan de pers gevuld worden.


 photo WP_20161112_019HetUitpersenVanHetPapierBegint.jpg

Het persen begint, het volume van onze producten zal enorm afnemen en er komt heel wat water vrij.


 photo WP_20161112_020WaterDruppeltUitHetPapier.jpg

Water, water. Het goede nieuws uis dat het restwater niet vervuild is. Een waterterugwininstallatie kan hier wonderen doen.


 photo WP_20161112_021AlsEenKleinStapeltjeKomenDeA4senA5sUitDePers.jpg

Dan zijn dit de A4-tjes en A5-jes. Tussen elke laag papier ligt een stukje (non-woven) textiel.


 photo WP_20161112_022ZoKomtDeA3UitDePers.jpg

Dit zijn de A3-vellen. Hier liggen kussenslopen tussen het papier.


 photo DSC_0890HierZittenDeA4sEnA5sIn.jpg

Vanochtend heb ik mijn papier uitgepakt. Hier zitten de A4-tjes en A5-jes in.


 photo DSC_0891WitteKatoenMetGroveJute.jpg

Dit is een voorbeeld van een A5 van witte katoen en grove jute. Het licht nu op bakpapier zodat het dadelijk onder bezwaar gelegd kan worden en kan drogen.


 photo DSC_0892WitteKatoenMetTheebladerenUitEenZakje.jpg

Dit is een witte katoen met theeblaadjes uit een theezakje. Hoe zich dit over de tijd gaat gedragen is nog een verrassing.


 photo DSC_0893TweeWitteKatoenA4sSamengevoegdTotEen.jpg

Dit zijn twee witte A4-tjes die bij het drogen zichzelf samengevoegd hebben tot een stuk papier.


 photo DSC_0894NogNatHennepEnJeans.jpg

Nog natte hennep en jeans.


 photo DSC_0895DitIsDeA3.jpg

Hier moeten mijn A3-vellen in zitten.


 photo DSC_0896DeEersteLaagKartonBevatAlVeelWaterDeMislukte.jpg

De eerste laag karton die er gisteren om ging om het vervoer te vereenvoudigen is al helemaal verzadigd met water. Mijn ‘mislukte’ A3 komt er goed uit.


Nu ligt het papier te drogen.
De komende dagen eens kijken hoe ik ze ga afwerken en verwerken.
Het was een heel goede dag!

Creatieve woensdag: eerste resultaten

Sommige vaste bezoekers zullen al een tijdje denken “wanneer gaan
we nu eindelijk eens resultaten zien?”.
Nou vandaag zie je de eerste proefdrukken van de letter H.
Drie lino’s, drie kleuren die samen 1 beeld gaan vormen.
Ik heb bewust gekozen voor een traditionele, haast
Middeleeuwse sfeer rond deze letter.
De kleuren zijn nog even niet van belang.
Het gaat me er eerst om erevaring op te bouwen met het
afdrukken van de letters, het positioneren van de lino’s,
de overlap in kleuren enz.

 photo WP_20161109_003LinoOpPositioneringsvelHoekLinksonderStaatAangegeven.jpg

Ik heb 1 vel gemaakt waarop de positie van de lino is aangegeven. Ik geef ook aan waar de linkse hoek van de lino moet komen (die is op de achterkant als dusdanig gemarkeerd).


 photo WP_20161109_004DeLinoLigtOpHetPositioneringsvelOpdeLinoDeMal.jpg

Vervolgens heb ik een mal gemaakt om de inkt niet op de randen te laten komen. Die zijn, doordat ze helemaal weggesneden zijn, aan de zijkanten overal laag. Daarnaast heb ik naast de opening in de mal smalle stroken papier geplakt om de roller minder kans te geven op die plaatsten te komen waar het lino is weggesneden. De roller is ongeveer even breed als de lino.


 photo WP_20161109_005TweedeHRechtsLichtDeMal.jpg

Ik ga nu aan de slag met de tweede proef, nog steeds de binnenkant van de letter. Links ligrt de lino goed gepositioneerd en rechts ligt de mal.


 photo WP_20161109_006DeEersteTweeProevenEersteKleur.jpg

De eerste twee proefafdrukken. Ik vind het leuk.


 photo WP_20161109_008H3.jpg

Ik begin met drie proefdrukken vanavond.


 photo WP_20161109_009DeTweedeKleur.jpg

Het eerste resultaat van drukgang nummer 2: de buitenkant van de letter in een soort van rode kleur.


 photo WP_20161109_010TweedeKleur.jpg

De af te drukken lino en alle hulppapieren liggen op een oud stripverhaal met een harde kaft. Die gebruik ik om het geheel, zonder te verschuiven, in de handpers te zetten.


 photo WP_20161109_011GevarieerdWitWelkeIsDeMooiste.jpg

Je ziet verschillen tussen de overlap tussen de letters. Bij een is de overlap bijna volledig. Welke vind je de mooiste?


 photo WP_20161109_013DerdeKleur.jpg

De derde drukgang moet een floraal motief op de letter aanbrengen. Hier ligt het floraal motief helemaal boven op de letter. Dat kan straks anders worden. Om eerlijk te zijn ligt het motief niet goed op de letter. Ik moet nog uitzoeken wat ik fout doe.


Creatieve woensdag

In de ochtend heb ik weer gewerkt aan het zetwerk
voor mijn boekje:
‘een spokende zwarte hond met eenen sleutel in den mond’.
Het duurt nog even voordat we er de werkelijke resultaten van zien.
Dat het zetwerk nog niet af is, is voor mij nog niet zo’n ramp
want het papier dat ik wil hebben wordt maar niet bezorgd.
Aan de andere kant raken de loden letters op.
Dilemma.

 photo WP_20161109_001DeEersteRegelsVanDeDag.jpg

De eerste regels zetwerk van deze woensdag zijn gereed.


 photo WP_20161109_002CeesSmoldersBindtMijnZetselIn.jpg

Aan het eind van de ochtend bindt mijn instructeur het zetwerk op zodat ik er een volgende keer mee door kan. Dit zetwerk wordt gezet bij het Nederlands Drukkerij Museum in Etten-Leur.


Gelezen

Een paar weken terug ging ik een aantal sites af van margedrukkers
in Nederland. Gewoon om rond te neuzen.
Zo kwam ik ook op de site van Uitgeverij Vleugels.
Mijn aandacht werd getrokken naar een boek uit de Franse Reeks.
Nu ben ik niet zo francofoon ingesteld maar de samenvatting
van een van de verhalen (achteraf bleek, het eerste verhaal)
sprak me erg aan.
Van Boris Vian had ik nog nooit gehoord.
Ik kocht via het internet het boekje:
Boris Vian, De man die van het Empire State Building sprong en andere verhalen.

wp_20161108_001borisviandemandievanhetempirestatebuildingsprongenandereverhalenmargedrukkervleugels

Boris Vian, De man die van het Empire State Building sprong en andere verhalen. Uitgeverij Vleugels. Zaterdag zag ik hen nog op de Boekkunstbeurs in Leiden.


Het is een hele aparte bundel met verhalen.
Ik kende de man helemaal niet.

Wikipedia, die kent hem wel:

Boris Paul Vian (Ville-d’Avray, 10 maart 1920 – nabij Parijs, 23 juni 1959) was een Frans schrijver, ingenieur, dichter, chansonnier en jazztrompettist. Hij heeft ook onder het pseudoniem Vernon Sullivan gepubliceerd.

Als je zijn verhalen leest komt een term als surrealistisch in je op.
Het openingsverhaal vertelt van een man die van de Empire State Building
afspringt en tijdens zijn val tijd heeft om binnen te kijken.
Dan vliegt hij op etage 17 naar binnen.
Later maakt hij de vlucht nog een keer maar nu om door te blijven vliegen.

Het boek begint met een verhaal dat nog vrij luchtig is,
maar de sfeer wordt steeds donkerder. Tot aardedonker.
Dood, verderf, zinloosheid,….

Tegelijkertijd wordt je getroffen door de gebeurtenissen met
alledaagse voorwerpen en de vervreemdende sfeer die dit oproept.
Een klein voorbeeld:

Pagina 130:

Het bed begon als een kat aan de vloer te krabben, door zijn poten te kromnmen en daarna achtereenvolgens licht op te tillen en met een zekere regelmaat heen en weer te wippen. Hat parket zou morgen hellemaal beschadigd zijn en de poten zakten er langzaam in weg.
Om dat tegen te gaan ging Andre eerst staan en daarna op de grond liggen. Steeds als het bed een poot optilde, schoof hij er gauw een oude schoen onder…..

Hoe dan ook als je er aan begint dan wil je het uitlezen.
Dat is voor mij het ultime kenmerk van een goed boek (en goede vertaling).

Ook in de Volkskrant was er aandacht voor het boek.
Wineke de Boer schreef in Sir Edmund op 29 oktober 2016 het volgende:

wp_20161108_003winekedeboervolkskrantsiredmund29oktober2016-01kop

wp_20161108_003winekedeboervolkskrantsiredmund29oktober2016-02kollom1

wp_20161108_003winekedeboervolkskrantsiredmund29oktober2016-03kollom2

wp_20161108_003winekedeboervolkskrantsiredmund29oktober2016-04overzicht


Het boek is van een kleine drukkerij maar er is behoorlijk
hard gewerkt om dit boek voor elkaar te krijgen.
Dat zie je bijvoorbeeld aan het Colofon:

wp_20161108_004borisviancolofon

Vertaling: Kiki Coumans, tekstredactie: Mieke Peeters, vormgeving: Marc Vleugels, drukwerk: Drukkerij Econoom en inbinden: Boekbinderij M. van den Berg.