Zoals iedere week, verscheen ook vorige week zaterdag een artikel in de NRC over hoe Nederlanders hun vrije tijd doorbrengen. Afgelopen zaterdag 11 december was het tijd voor een boekbinder.
Rob Koch vertelde zijn verhaal.
Zijn atelier is veel georganiseerder en netter dan dat van mij. Maar er moet natuurlijk altijd wat te wensen over blijven.
Toen ik deze week het werk aan de koptische binding met
de briefkaarten van Uitgeverij Boekblok wilde afwerken,
kwam ik er al snel achter dat ik bij sommige pagina’s
twee kaarten als 1 had ingebonden.
Bovendien twijfelde ik of de lengte van mijn draad wel voldoende was.
Toen ik de binding er uit haalde zag ik dar het fout ging.
Dus opnieuw begonnen met langere draden.
De gaten staan 1 cm van de rand van de kaart af.
Twee centimeter draad per gat is dus te weinig.
Ik heb 20 kaarten (inclusief de voor en achterplat), 2 rijen gaten
waarvoor ik 1 lange draad nodig heb.
Achteraf weet ik dat 3 cm per gat nog te weinig is.
Ga uit van 4 cm: 20 kaarten x 2 gaten x 4 centimeter= 1 meter 60.
Dat is waarschijnlijk ruim.
Ik werkte met 20 x 2 x 3 en dat was te krap.
Maar met kunst en vliegwerk ging het net. Zie hieronder.
Goed kijken en dan zie je dat bij het aanlussen van een volgende kaart de draden aan de binnenkant van de set kaarten moet uitkomen. Dan ga je daarna naar buiten om de kaart te verbinden met de kaart die er onder zit, om weer binnen de twee gaten uit te komen. Je moet voor het verbinden wel het aanlussen strak trekken. Dat is op de foto nog niet gebeurd.
Hier zie je de 4 naalden die ik gebruik. De rechte naalden gebruik ik voor de buitenste gaten. De naalden hadden korter mogen zijn maar de lengte doet er niet veel toe. De binnenste naalden zijn halfronde. Dat maakt het eenvoudiger om het verbinden voor elkaar te krijgen. Je moet een balans zien te vinden tussen hoe strak de draad zit en de ruimte die daardoor over blijft. Ik heb de juiste balans nog niet gevonden. Mijn draden zitten nog te strak. Je ziet dat hier de laatste kaart is verbonden en dat alleen het voorplat nog moet. Punt is dat ik te weinig draadlengte heb om het volgend de instructies van Keith Smith af te maken. Ik moet improviseren.
Uiteindelijk lukt het wel maar de hoek van de draad met de achterkant van de kaart moet 90 graden zijn. Dat is hij soms niet. Dat moet een volgende keer beter.
Als die hoek van draad en achterkant niet bij ieder gat 90 graden is loopt de draad op de rug niet mooi loodrecht. Maar neemt niet weg dat het boek goed in elkaar zit en mooi, vlak opent.
Deze Van den vos Reynaerde is in ieder geval af.
Het is al weer meer dan één jaar geleden dat ik werkte
aan mijn uitvoering van Van de vos Reynaerde.
De katernen met de hand ingebonden met perkamenten
schutbladen en integrale kapitaalband.
Eikenhouten platten en een leren rug.
Een leren gesp met eenvoudig boekbeslag van messing.
Door die messing is het nooit helemaal afgemaakt.
Ik zoek nog een cursus ‘Metaalbewerking voor boekbeslag’
voor na de coronabeperkingen.
Maar bij de losse katernen kwam ook een set briefkaarten
met de linosneden van Henri van Straten, gedigitaliseerd en
ingekleurd door Rob Koch en uitgegeven door uitgeverij Boekblok.
Omdat ik eigenlijk geen kaarten meer verstuur kan ik
er iets anders mee: inbinden tot een boekje.
Hier zie je mijn uitvoering van Van den vos Reynaerde. Het boek ligt open bij de beroemde tekst ‘Willem die Madocke maecte’ of in deze vertaling ‘Willem die het boek Madocke heeft gemaakt’. Op die pagina zie je in zwart-wit een linosnede van Henri van Straten met koning Leeuw. De ingekleurde briefkaart ligt links onder de introductie op de briefkaarten.
Zo ziet mijn uitvoering er uit in gesloten vorm.
De briefkaarten kwamen in deze verpakking. Die ga ik zoveel mogelijk hergebruiken op de platten. De briefkaarten ga ik volgens de Koptische bindwijze inbinden.
Bovenaan ligt de achterplat en onderaan de voorplat. Dus de voorkant van het boek wordt gevormd door het onderste groene stuk karton.
Op de binnenkant van het achterplat vind je de toelichting op de briefkaarten.
Voor de Koptische binding zoals beschreven door Keith Smith begin ik met het prikken van gaten in alle kaarten. Daarvoor heb ik een stuk van de verpakking gebruikt als prikmal.
De hele stapel is aan de beurt geweest.
De twee platten moesten ook.
Vier gaten (stations) met twee draden en vier naalden.
Dat zal morgen wel af komen.
De catalogus van de tentoonstelling georganiseerd door de Stichting Handboekbinden. Deze week ontving ik hem en ik moet zeggen het is een zeer geslaagd boekwerk.
Het afgelopen jaar stond in het teken van de middeleeuwen
bij de Stichting Handboekbinden.
Een actieve groep mensen met meer dan 1000 leden die allemaal
op de een of andere manier geïnteresseerd zijn in boeken en boekbinden.
De leden werden uitgedaagd om het boek ‘Van den vos Reynaerde’
in te binden met een knipoog naar de middeleeuwen.
De inzendingen zijn te zien op een tentoonstelling in Nederland
(nu even opgeschort) en later ook in België.
De details staan op de website van de Stichting.
De tentoonstelling heb ik nog niet gezien maar met het boek
beleef je ook een hoop plezier.
Iedere boekband wordt toegelicht door de binder en is voorzien
van foto’s.
Het plezier en de inspiratie spat van de pagina’s.
Het boek is in een kartonnen band gezet. De band staat vol met afbeeldingen die in het boek uitgebreid voorgesteld worden.
De band is zo bevestigt dat het naaiwerk op de rug
zichtbaar blijft. Een mooie bindwijze.
Het boek wordt ingeleid door een bespreking van het
middeleeuwse boek door Henk Francino.
Daarna gaat Rik van Daele in op de betekenis van het boek
voor de cultuur van de Lage Landen door een aantal
verschillende aspecten van de tekst toe te lichten.
Naast foto’s van de boekbanden wordt het boek verlucht met afbeeldingen die speciaal voor de ‘Van de vos Reynaerde’ gemaakt zijn.
Vervolgens is er voor iedere inzending een pagina om de boekband te bespreken. Hier een voorbeeld van een band van Harrie Knoors en een van Rob Koch. De creativiteit bij de banden is overweldigend. Van traditioneel tot moderne technieken. Negende-eeuwse inspiratiebronnen en platten gemaakt met een fused deposition modeling 3D-printer.
Waar ik dan helemaal diep van onder de indruk ben is dat er ten minste drie mensen zijn die niet 1 boek hebben ingezonden maar twee. Een voorbeeld is Rob Koch. Bij al dat moois is het me nog eens heel duidelijk geworden dat ik echt nog maar een prille beginneling ben in het handboekbinden. Er is nog heel veel te leren en te doen!
Een terechte vraag is dan ook: waar sta ik met mijn Van den vos Reynaerde? Nou dat zie je op bovenstaande foto. Het werk op de naaibank zit er bijna op. Ik vermoed dat komend weekend ik ook de tweede eikenhouten plat kan bevestigen aan het boekblok. Dit is de tweede keer dat ik dit doe en het gaat al veel beter, met een veel mooier, vooral rustiger, resultaat als de eerste keer.
Privé-domeinreeks nummer 54 van De Arbeiderspers in herdruk: Liefdesbrieven.
Normaal maak ik geen reclame.
Maar dit is uitzonderlijk.
Een prachtige uitgave, in herdruk.
Ingebonden naar uw eigen wens.
Misschien dat ik er maar twee koop.
Op 2 maart 2020 is het 200 jaar geleden dat Multatuli in Amsterdam werd geboren.
In het kader hiervan herdrukt De Arbeiderspers uit de privé-domeinreeks nummer 54 uit 1979, Liefdesbrieven.
Bezorgd en van aantekeningen en een nawoord voorzien
door Paul van ’t Veer, naar moderne spelling gezet door Henk Gielkens.
Aan de nieuwe editie is een voorwoord van Elsbeth Etty
toegevoegd.
De winkeleditie is genaaid en direct ingehangen
in het papieren omslag, met flappen.
Voor handboekbinders en andere boekenliefhebbers
is het boek te verkrijgen in losse, ongebonden katernen bij Uitgeverij Boekblok (van Jannie de Groot), in samenwerking met Atelier De Ganzenweide (van Rob Koch).
• Formaat: 11,5 x 19,5 cm
• Het binnenwerk heeft een omvang van 392 pagina’s,
in 16 katernen van 24 pagina’s en
een katern van 8 pagina’s,
gedrukt op Schleipen, 80 grams houtvrij romandruk,
creme/wit, opdikking 1.5
• Het papieren omslag is gedrukt op Munken pure,
240 grams houtvrij offset getint, opdikking 1.13
• Meegeleverd worden het omslag en een extra blanco katern,
voor bijvoorbeeld het maken van schutbladconstructies
• De prijs bedraagt 25,- euro
De katernen zullen beschikbaar komen in maart 2020.
Ze zijn te koop op de Boekbindbeurs, zondag 26 april
te Sint-Niklaas, op de stand van Uitgeverij Boekblok
(pinnen is mogelijk).
Ook zijn ze te bestellen via de website http://www.uitgeverijboekblok.nl.
Dit wordt het derde boek in deze reeks.
Het eerste was een klein maar dik boek met houten platten,
leren bekleding en een sluiting (die ik gekocht had).
Geen tekst.
Het tweede was het boek ‘The art of bookbinding’. Dus een
bedrukt boekblok, houten platten met rood leer. Met een sluiting
van leer en messing. Eenvoudige integrale kapitaalband.
Met als versiering een messing beslag dat ik gekocht had.
Het derde boek is dan uiteindelijk Van den vos Reynaerde.
De tekst die geleverd is door een samenwerkingsverband van
de Stichting Handboekbinden, Atelier de Ganzenweide van Rob Koch
en Jannie de Groot. Hier wil ik het chevronkapitaal op
maken en met een messing titelvenster. Deze laatste twee
waren bij boek twee of niet gelukt of was ik gewoon niet aan begonnen.
Dit is het vertrekpunt voor dit bericht: twee eikenhouten platten, drie leren riempjes (uit een oude tas) en een prikmal die ik voorbereid heb.
Aan de kop en de staart (aan de boven- en onderkant van de platten) zijn de hoeken van eikenhouten platten afgeplat. Er is een stukje afgezaagd. Door dat te doen ontstaat er voldoende ruimte om een kapitaalkern van gedraaid perkament aan te kunnen brengen. Die kapitaalkern zal later omwikkeld worden met twee kleuren draad om zo het chevronkapitaal te realiseren. De kapitaalkern verbindt de twee platten met het boekblok dus is er niet alleen voor de versiering maar ook voor de stevigheid van de binding.
Een timmerwerkplaats is mijn werkplaats niet dus moet ik steeds een beetje improviseren.
Je kijkt hier tegen de buitenkant van een van de platten. Straks, nadat de bekleding is aangebracht, kun je de aanhechting van het perkament op de platten zien. Dat is ook het geval bij de riempjes.
Het stukje dat op de hoek van de platten is weggehaald, haal ik ook van het dekblad en de rest van het boekblok af. Daardoor ontstaat er ruimte om straks het kapitaal te omwikkelen en vast te maken aan de kapitaalkern en het leer.
Het boekblok (met de perkamenten dekbladen) zit in de blokpers. Hier zijn de plaatsen aangegeven waar ik het boekblok ga inzagen.
Drie tot vijf millimeter diep zaag ik het boekblok in.
Het is de bedoeling dat het boekblok aan de leren riempjes wordt genaaid. Daarbij zullen de leren riempjes door een soort tunnel de platten ingaan om er aan de buitenkant uit te komen om vervolgens door het hout te gaan en aan de binnenkant van de platten bevestigd te worden. Lees Goddijn. Hier zie je een en ander afgetekend en de eerste gaten zijn geboord als begin van de ‘tunnel’.
De binnenkant van een plat. De riempjes komen straks door het gat naar binnen en worden dan tegen de binnenkant van de plat bevestigd. Het dekblad, eenmaal tegen de binnenkant van de plat bevestigd, zal dit aan het oog onttrekken.
Een afgetekende buitenkant van een plat. Je ziet de boorgaten van de rug afkomen. Die moeten een ‘tunnel’ gaan vormen. Door de brede gaten gaan de riemen dan naar de binnenkant om vastgezet te worden met messing spijkers.
Laat ik maar beginnen met de eenvoudige dingen. Dat maken van de tunnel. Daar ben ik een beetje voorzichtig mee. Als ik te veel kracht gebruik ben ik bang dat het ‘dak’ van de tunnel afgaat. Op zich is dat geen ramp. Dan kun je nog steeds het boek inbinden maar je ziet dat dan wel. Ook dat kun je dan wel weer oplossen maar volgens het boek moet het met een tunnel. Dat wil ik proberen. Bij mijn tweede boek lukte dat niet maar dat had vooral met het materiaal te maken. Dit is een massief eiken plank. Bij boek twee was het een uit meerdere lagen samengestelde plank.
De komende tijd kan ik me dus wel vermaken in de werkplaats.
Er is weer een stap gezet.
Het project waar ik vandaag weer een stap voor gezet heb
gaat me wel een tijdje zoet houden.
Ik ga een volgend boek maken uit het boek van Peter Goddijn:
Westerse boekbindtechnieken van de Middeleeuwen tot heden.
Aanleiding is het feit dat de Stichting Handboekbinden dit
jaar heeft bestempeld als het jaar van het middeleeuwse boek.
Daarbij hebben ze in samenwerking met Rob Koch van
Atelier de Ganzenweide ‘Van de Vos Reynaerde’ uitgegeven,
in losse katernen.
Het boek dat ik ga proberen te maken is 1.2:
Band met houten platten, gesloten scharnieren, opliggende bindingen,
vaste rug, romaanse aanrijging, chevronkapitaal,
platsluiting en titelraampje [11e eeuw].
Een mond vol.
11e eeuw komt een beetje in de buurt bij het ontstaan van het boek.
Volgens Wikipedia:
Waarschijnlijk werd het geschreven tussen 1257 en 1271.
Maar omdat het de eerste keer is dat ik dergelijk complex boek ga maken
probeer ik de instructies eerst uit op ‘The art of bookbinding’
van Joseph Zaehnsdorf. Een klassieker op het gebied van boekbinden.
Veel jonger natuurlijk.
De versie die atelier de Ganzenweide vorig jaar uitbracht
is van 1903.
Volgens Goddijn moet ik een boekblok nemen van 14 x 21 centimeter.
‘The Art of bookbinding’ is 13,5 x 21 centimeter.
De dikte van het boek komt ook redelijk overeen.
Voor de houten platten ben ik al even op zoek naar hout.
Maar het is niet eenvoudig om een klein stuk MDF of eikenhout te kopen.
Dus daar worstel ik nog mee.
In de tussentijd gebruik ik voor ‘The Art of bookbinding’ de plankjes
van ons voormalige douche-meubel.
Het is geen massief hout zag ik vandaag maar het oppervlakte is mooi glad,
het is 9 mm dik (Goddijn adviseert 10 mm).
Hopelijk lukt het.
Hier liggen een paar katernen van The Art of bookbinding op het stuk plank waaruit ik de platten ben begonnen te zagen.
Nee ik spreek niet over Donald Trump op bezoek in de UK.
Hij gedraagt zich weer bijzonder.
Nee, ik spreek over het boek “De Amerikaanse Prinses”
van Annejet van der Zijl. Dat ben ik aan het inbinden.
In een rode geitenleren band.
Om de omslag aan de boekband te maken heb ik er deze keer voor gekozen de hoekjes er af te snijden en de omslag te maken alsof het boekbindlinnen is dat ik gebruik. Dat kan goed want deze Geit skiver is heel dun en kan makkelijk om de platten gevouwen worden.
Het mooie aan deze uitgave is dat we bij levering ook een stofomslag bij het boek kregen. De leren bekleding gaat dan straks wel verborgen achter de stofomslag maar het boek kan er wel erg professioneel uit zien. Nu moeten de maten die ik aan houd voor het boek wel passen bij de stofomslag en om eerlijk te zijn: dat zal er om houden of het wil passen. Hier ben ik de stofomslag aan het passen. Dat lijkt er goed uit te zien maar de afbeeldingen en teksten komen niet zo mooi uit. Ik denk dat de rug van mijn boek veel breder is dan het boek in de boekhandel.
Dan komt het spannende moment van het snijden van de boekblok. Hier zie je de snijresten en het boekblok dat ik even pas in de band. Intussen zit de band in de boekenpers met het boekblok gelijmd. Dat zal wel droog zijn.
Natuurlijk wel.
Alleen niet zo veel foto’s gemaakt.
De schutbladen heb ik gelijmd aan het boekblok.
Het leeslint is uitgekozen, afgeknipt en hangt nu
mooi recht te worden.
De platten en de rug gesneden en gemonteerd.
De valse ribben heb ik voorbereid.
Leer gesneden.
Het leer op ge boekband bevestigd.
Daar heb ik maar twee foto’s van.
De valse ribben maak ik deze keer van koord. Drie korte stukjes per rib om precies te zijn. Die lijm ik aan en op elkaar. Daarna gaan ze op de rug en onder het leer.
Zo gaan de ribben er onder het rode leer uitzien.
Wellicht heb je deze omslag wel eens in een etalage zien liggen: De Amerikaanse Prinses van Annejet van der Zijl. Deze uitgave van Querido is door Atelier De Ganzenweide speciaal uitgebracht (de dertiende druk 2016 met een eigen ISBN 978 90 214 0389 2) in een versie met losse katernen, speciaal schutblad en een stofomslag.
Nadat ik de volgorde van de katernen nog eens heb gecontroleerd ben ik gaan voorprikken. Hier ben ik zowat halverwege en je ziet een van de twee illustratiekaternen.
Er zijn 200 exemplaren gedrukt van deze speciale uitgave,
in katernen van 16 pagina’s.
Het boek telt 280 pagina’s plus twee illustratie-katernen van 16 pagina’s elk.
De tekstpagina’s worden gedrukt op 80 grs Munken Premium en
de illustratie-katernen op 115 grs Arctic volume Ivory.
Het is wat laat en het wordt slechts een eenvoudige bandzetter in rood leer. Nu het prikken gereed is kan het naaien beginnen.
Afgelopen zaterdag was het Open Dag
bij de Stichting Handboekbinden.
We waren deze keer te gast bij de VU in Amsterdam.
Omdat ik nogal wat mensen steeds in de kramp zag
en hoorde gaan bij het nemen van foto’s heb ik
maar een paar, niet zo heel sprekende foto’s bij mijn bericht.
Er was een lezing die precies in mijn straatje was: Jan Bosch vertelde over een lezing die eerder door Herre de Vries was samengesteld en waarvan we een afdronk kregen. ‘Opkomst en ontwikkeling van de codex in de late oudheid en middeleeuwen’. Ik zou er aan toevoegen ‘…in de westerse wereld’. Een erg interessant verhaal.
Aan het eind van de lezing toonde Jan Bosch een literatuurlijst. Daar zitten een paar titels tussen die ik nog niet kende maar die ik graag wil lezen.
Ik heb meteen de daad bij het woord gevoegd en heb het boek van J.A. Szirmai gekocht: ‘The Archaeology of Medieval Bookbinding’. Ik heb er ook al wat in gelezen en gebladerd.
De boekrol en mijn interesse daarvoor was al eerder op mijn blog te zien.
Het was dan ook fantastisch dat er een aantal Joodse boekrollen
te zien waren.
Bij de Estherrol werd speciaal stilgestaan.
We noemen onze cultuur wel de Joods/Christelijke cultuur maar eerlijk gezegd weet ik van die Joodse cultuur niet veel. Daarom was het verhaal van dr. Lieve Teugens over de Estherrol of Megilla zo bijzonder. Zeker haar voorbeeld van de gezongen voordracht met audience participation (we mochten joelen bij het noemen van de naam van de slechterik in het verhaal) was leuk om eens mee te maken.
Er was nog veel meer op de Open Dag.
Te veel om op te noemen.
Een ding dan:
ik heb me ingeschreven voor een exemplaar van
‘Van den vos Reynaerde’ in losse katernen.
Dat wordt een van mijn volgende middeleeuwse projecten.
De uitgave wordt uitgegeven door de Stichting Handboekbinden
en is verzorgd door onder andere Rob Koch.
Pagina 48 en 48* van Pallieter door Felix Timmermans. Deze uitgave in van Atelier de Ganzenweide in losse katernen. Een (deel van een) katern met een inbindinstructie en één deel van een katern met pagina 48*. Deze worden allemaal meegebonden.
Het boekblok is genaaid. Je kunt zien dat de eerste pagina van het boek de inbindinstructie (aanwijzingen worden ze genoemd door Rob Koch) is.
Het boek zit in de boekenpers en de rug is ingelijmd. Morgen ga ik dan het gaas op de rug aanbrengen en kan ik aan de band beginnen. Dan moet ik ook nog eens nadenken over het schutblad. De boekband wordt groen leer.
Gisteren ben ik begonnen met het voorbereiden van het naaien van de losse katernen van Pallieter tot een boekblok. Daarbij kwam ik op pagina’s die ik nog niet eerder gezien had. Zoals deze.Netheland, interessante term (de landelijke omgeving met het wijde land langs de rivier De Nethe).
Ik ben begonnen de katernen voor te prikken zodat het naaien straks eenvoudiger verloopt. Daarbij gebruik ik deze naaimal of prikmal.
De volgende keer kan het naaien beginnen.
Het boek heb ik nog nooit gelezen maar de naam
van het boek en de schrijver zijn bekend.
Atelier de Ganzenweide heeft het nu in losse katernen uitgebracht.
Gisteren heb ik de katernen eens rustig bekeken en de aanwijzingen
voor de boekbinder doorgenomen.
Bij de tekst zit eigenlijk altijd ook een katern met blanco papier. Mooi om aan het begin en/of einde van de tekst toe te voegen.
Maar met deze versie van Pallieter van Felix Timmermans is meer aan de hand. Ooit is dit boek verschenen met één pagina die ontbrak. Rob Koch heeft dit in deze versie meteen gerepareerd maar op zo’n manier dat dit wel zichtbaar blijft.
In deze versie zit zowel een pagina 48 als een pagina 48 met * en een pagina 49.
Dus ik heb de aanwijzingen bekeken en een enkel katern losgesneden en die in de volgorde geplaatst die mij aanspreekt.
Mijn versie van Pallieter zal deze indeling volgen:
1. Aanwijzingen voor de binder (met ingeplakt vel)
2. Half blanco katern
3. Intro
4. Katern 1
5. …
6. Katern dat eindigt met pagina 48
7. Minikatern met pagina 48*
8. …
9. Laatste katern met tekst
10 Half blanco katern
Dus ik neem de ‘Aanwijzingen voor de binder’ op in mijn exemplaar.
Op de lege pagina heb ik het bedrukte vel geplakt dat Rob Koch
ter identificatie van de stapel katernen heeft gemaakt.
De aanwijzingen en dit inplakvel horen natuurlijk niet bij het verhaal van Felix Timmermans maar wel bij mijn versie.
Tijd om dit eens te gaan inbinden. Over de band loop ik nog na te denken.
Na het inbinden, het op maat snijden, het drukken met houten letters van de naam van de binderij en het maken van een boekband met leer van een oude tas en een foliepers voor de titel, is dat alles bij elkaar gebracht in een nieuw boek. Nu kan ik het gaan lezen en een van mijn volgende boekprojecten wordt er een met een Bradelbinding. Met dank aan Atelier de Ganzenweide (uitgever van deze editie) en Johann C. Denninger (de schrijver van het boek).
Omdat ik nog geen foto had van het hulpstuk dat ik op de Boek Kunst Beurs in Leiden gekocht heb van IBookbinding, hier een foto van dit eenvoudige, in mijn geval, blauwe hulpmiddel. eenvoudig te maken met een 3D-printer.
Nu alle randen zijn gelijmd en het boekblok in de band is gezet kan het geheel een paar dagen in de boekenpers om goed te drogen. Daarna ga ik nog eens kijken of ik de tekst op de boekband scherper kan krijgen.
Gister weer bezig geweest met het inbinden van het boek
‘De Bradelbinding’, de 2018 heruitgaven door Rob Koch van
Atelier de Ganzenweide.
Eerst een stuk leer uit de oude tas gesneden. Op maat voor de boekband. De binding wordt een eenvoudige bandzetter. Ik heb nog geen idee hoe de Bradelbinding werkt. Dat hoop ik te leren als ik het boek in elkaar gezet heb. Ik moet dus nog een paar dagen geduld hebben.
Ik wil de tekst ‘Bradel’ op de boekband gaan aanbrengen met de foliepers. Tot nu toe loopt dat niet altijd even goed als ik dat zou willen. Het leer is het stuk waaruit ik de vorm voor de boekband heb gesneden. Je ziet onder aan de foto dat de rits in dit deel van de tas kapot is.
Een paar pogingen. Leuk is te zien dat de resultaten anders zijn afhankelijk van het leer. De tas bestaat uit een aantal stukken en bijvoorbeeld de stukken voor de bodem (boven) zijn steviger dan de soepele zijkanten.
‘Bradel’, verticaal op de boekband, net onder de foliepers vandaan. Hopelijk is het een beetje gelukt.
Ik wil twee naden en verschillende soorten leer op de buitenkant van de boekband krijgen. Daarom heb ik dichter langs de kant van het leer moeten snijden en is een hoek niet helemaal compleet. Daar zie je straks weinig tot niets van omdat dit deel aan de binnenkant van de boekband komt. Maar een heel nauwlettende toeschouwer kan dat later natuurlijk zien.
De randen moeten nog ingeslagen en vastgelijmd worden maar dit geeft al wel een beeld van hoe de boekband er uit gaat zien.
De hele leren bekleding had ik al een keer ingelijmd. De platten zijn daarna tegen het leer gelijmd en nu zijn de randen aan de beurt. Voor het eerst heb ik een stukje gereedschap van IBookbinding gebruikt. Een ‘3D-Printed Corner Cutting Tool’. Werkt perfect. Een eenvoudig idee dat heel goed werkt.
De twee naden in het leer lopen aan de bovenkant en onderkant van de boekband. Dat wil zeggen dat het leer aan de korte kant op deze plaatsen net iets dikker is (dubbel). Daar kan ook het stiksel loslaten door het snijden van de hoeken bijvoorbeeld. Dus heb ik die twee plaatsen even vastgelijmd en met een knijper op zijn plaats gehouden. Morgen zien of ik er mee verder kan. Als straks de boekband gereed is hoop ik de tekst nog wat te kunnen verbeteren.
Ik ga een boek inbinden over de Bradelbinding.
De bradelbindingwijze ken ik alleen nog niet.
Dus ga ik eerst het boek inbinden op de meest eenvoudige manier:
de bandzetter.
Dan ga ik het boekje lezen en dan ga ik de bindwijze
eens toepassen.
Maar nu eerst inbinden.
Vanochtend heb ik besloten de bekleding van de band te
gaan maken van een oude leren tas.
Die heb ik een tijd geleden al uit elkaar gehaald.
Dat gebruikte leer is niet meer egaal van kleur. Daardoor krijgt zo’n tas (en dus ook de boekband) meer karakter. Ik ga proberen een paar naden zichtbaar op de boekband te krijgen.
In het stuk dat ik ga gebruiken zit ook de bodem van de tas. Die is aan de binnenkant extra verstevigd (het witte gedeelte op de foto). Het is een soort foamlaag van een paar millimeter. Die maakt die bodem ook minder flexibel (en dikker) dus die moet er uit.
Nu die extra bodemlaag eruit is zijn ook de naden aan de randen weer zichtbaar. Ik ga het leer onder bezwaar leggen in de hoop dat het stuk in zijn geheel wat vlakker wordt. Maar een paar uur onder bezwaar tegen jaren in een naad gestikt gezeten te hebben…..
Even passen. Het stuk leer in in ieder geval groot genoeg. Nog wel even nadenken hoe een titel op het leer te krijgen zonder al te veel leerafval te maken.
Bij het vouwen van het boek heb ik verf tussen twee katernen gekregen. Daarom heb ik het plan opgevat om op de twee blanco pagina’s een afbeelding op te nemen. eerste poging is een lino opnieuw af te drukken, nu met twee kleuren gelijktijdig, die ik een jaar geleden maakte.
Maar misschien ga ik de naam van de binder in het boek opnemen.
Het boek is overigens geschreven door Johann C. Denninger.
De versie die ik ga inbinden is de versie van Atelier de Ganzenweide,
van uitgever Rob Koch.
‘De Bradelbinding’ is een klein boekje dat ik kocht van Atelier De Ganzenweide. De boekbinder en uitgever Rob Koch verzorgt met enige regelmaat boeken in losse katernen. die kunnen wij hobby boekbinders dan voorzien van een mooie binding en boekband. Hier zie je dat ik begonnen ben met de katernen te vouwen. Niet alle bladen zaten op de juiste volgorde in mijn setje.
Op de website van De Ganzenweide is uitgebreid de ontstaansgeschiedenis
van deze uitgave te lezen.
Het eerste deel van de tekst op die webpagina gaat als volgt:
De uit Duitsland afkomstige boekbinder Alexis Pierre Bradel (spreek uit Bradèl) maakte aan het eind van de 18e eeuw in Frankrijk furore met een vereenvoudigde Duitse bindwijze, hier in België en in Nederland genoemd de Bradelbinding.
Johann Denninger (1916-1996), roepnaam Han, was een bekwaam en enthousiast handboekbinder, die zeer geïnteresseerd was in de verschillende technieken van het boekenbinden. Samen met zijn eega Jeanneke Denninger trok hij door Europa langs bibliotheken, ateliers en antiquaren, op zoek naar boekbanden, van door en volgens Bradel gebonden boeken.
Han Denninger stond als mede-oprichter aan de wieg van de Nederlandse Handboekbindersliga en de Stichting Boekbehoud, welke twee organisaties zo’n tien jaar geleden samen gingen tot de Stichting Handboekbinden.
In 1990 produceerde Han Denninger een interessant boekwerkje waarin hij verslag deed van zijn zoektochten naar de Bradelbanden en waarin hij een beschrijving gaf van hoe te binden volgens Bradel.
De zoon van Han en Jeanneke, Charleshan, was ook betrokken bij de productie, hij tekende alle verhelderende illustraties in het boekje.
Maar het boekje is niet meer verkrijgbaar.
Tot de uitgave van Atelier De Ganzenweide dus.
Als ik het ingebonden heb, ga ik het eens goed lezen.
Afgelopen zondag ben ik begonnen het drukwerk voor Buidelboek,
het boek van Dhr. H. Knoors, voor te bereiden om in te binden.
Omdat ik geen snijmachine heb moet ik de pagina’s lossnijden
uit het drukwerk.
Het drukwerk komt op grote vellen waarop steeds de pagina’s staan
voor het een katern van het boek.
In dit geval bestaat een katern uit 4 bladen met op elk blad twee pagina’s
op de voorkant en twee pagina’s op de achterkant.
De eerste twee pagina’s zijn uitgesneden. De zware, metalen driehoek blijkt een gewelding stuk snijgereedschap te zijn. Een aanrader.
Het eerste katern van het Buidelboek: 4, in elkaar geschoven en gevouwen bladen die eerst op maat zijn gesneden.
Snij-afval. Terecht gaf mijn vader aan dat een kant, de kant tegenover de rug, straks nog schoongesneden moet worden. Doordat je 4 vellen papier vouwt en in elkaar schuift, steekt de laatste, het vierde, een beetje uit ten opzichte van het derde blad. Het derde steekt een beetje uit ten opzichte van het tweede en hetzelfde is waar voor blad twee. Het gaat om minder dan een millimeter maar in een boek oogt dit al snel slordig.
Dit is het katern met daarin de pagina met daarop het colofon. Dhr. Knoors heeft die pagina voor mij gesigneerd. Naast de bedrukte pagina’s heeft de uitgever (Atelier de Ganzenwei van Rob Koch) nog twee katernen bijgeleverd met blanco pagina’s. Daar kunnen straks mooi een paar van mijn foto’s aan toegevoegd worden. Zo is dit boek een werkelijk uniek exemplaar.
De katernen gesneden en gevouwen. Volgende stap is het aan elkaar naaien van de katernen.
Argusvlinder 