Breda, Grote Kerk aan de Markt.
Maandelijks archief: mei 2021
Kaapverdië: kleurrijk, vis en Bob Marley
Mijn laatste berichten over Kaapverdië gaven geen opgewekt beeld.
Ten onrechte. Cabo Verde, Santiago en Fogo, heb ik ervaren als
mooie eilanden met vriendelijke mensen.
Daarnaast zit er veel vis en men kan die prima bereiden.
Onze laatste dag in Tarrafal liepen we nog even over het strand.
Boten kwamen aan met vis die meteen verhandeld werd.
Er was vis te zien in allerlei soorten, kleuren en maten. Hier een aantal achter in de boot.
De vis werd meteen verhandeld. De eigenaar van het restaurant waar we al gegeten hadden, liep ook over het strand om de vis voor die avond te kopen.
Al gesorteerd.
Even de boot uit het water halen.
Grote, zware vissen.
De naam van Bob Marley kom je overal tegen.
Gelijk verdelen.
Een aanrader.
Nu even niet, want de eilandengroep is nog oranje in verband met covid,
maar wie weet……..
Multatuli – Liefdesbrieven
Een laatste blik op de rug van het boekblok.
De achterkant van het boekblok zit al tegen de achterplat gelijmd.
Nu is het tijd voor de voorkant van het boekblok.
Dit boek is dus gisteren ‘in zijn band gezet’, daarmee is dit
een bandzetter.
Multatuli, Liefdesbrieven in een uitgave in losse katernen van Uitgeverij Boekblok en Atelier de Ganzenweide gaat dadelijk in de boekenpers. Benieuwd naar het eindresultaat? Je ziet het volgende keer.
Campo de concentração de Tarrafal – Postode socorros – Holandinha
Het tweede deel van mijn foto’s in het concentratiekamp in Tarrafel.
Postode socorros, volgens Google Translate staat dit voor ‘hulppost’. Zeg maar de EHBO.
Het gebouw ‘Holandinha’ was de opvolger van de “Frying Pan”. Een gevangenis waar de temperatuur extra hoog kon oplopen (45). De relatie met Nederland, zelfs op een mooie dag als vandaag, is me niet helemaal duidelijk.
‘Holandinha’
Vergis je niet, dit kamp was tot in 1974 in gebruik.
Voor wie de Jas past
In de Veemarktstraat, de straat in Breda met de leukste
winkels en restaurants, zit een kleine winkel die
afbeeldingen inlijst maar die ook grafiek verkoopt.
Vaak ook werk in een Japanse stijl.
Dus ik kijk er altijd in de etalage.
Gisteren zag ik er iets heel anders.
Een paar dagen eerder had ik het ook al gezien maar toen
drong het nog niet helemaal tot me door.
Op de schildersezel stonden 2 werken. Beide van de Eindhovense margedrukker Mizdruk. De drukkerij van Jan Willem van der Looy. Al eerder was op mijn weblog werk van hem in het kader van de ‘School of bad printing’ te zien. Hij drukt vooral met felle kleuren en het motto is ‘Let’s make imperfection great again’. Ik zou dat niet zo snel als motto gekozen hebben maar het is wat het is.
Het onderste werk op de schildersezel functioneert een beetje als visitekaartje.
Dit is de poster die in de Veemarktstraat te koop is. Mizdruk (Jan Willem van der Looy) met de geuzennaam ‘School of bad printing’.
Multatuli – Liefdesbrieven
Ook bij de tweede boekband gaat iets mis.
Maar iets dat ik kan oplossen.
De meeste problemen kun je wel oplossen bij het boekbinden.
Eerst heb ik het tornen van de blouse afgemaakt.
Dit is het rugpand van de blouse. Dat wil ik gaan gebruiken bij een volgend project. Daarbij wil ik deze textiel gaan bedrukken. Dus dat moet ik eerst gaan uitproberen.
Wat er fout ging laat ik niet zien maar je ziet wel de oplossing. Dan kun je wel raden wat er daar mis is gegaan. Toen ik de omslagen ging lijmen bleek dat het karton toch hoger is en dat de hoeken te kort zijn afgesneden. Het was maar een millimeter maar het lukte niet om het sluitend te krijgen. Daarom heb ik bedacht op de vier hoeken een smal strookje perkament aan te brengen. Dat is stevig genoeg om de opening te overbruggen. Ik laat het perkament in een soort van punt uitlopen dus kan het ook de helft van de hoek bedekken. Als je het niet weet denk je dat het zo hoort.
Zo ziet de binnenkant van de hoek er dan uit. Aan de buitenkant zie je niets van het perkament. Het paste paper dat ik als schutblad gebruik is erg stevig. Ik besloot het voor- en achterplat niet op te vullen tot het niveau van het leer. De rugkant van het boekblok en de boekband zijn gelijmd en het boek ligt nu in de boekenpers. Morgen doe ik de voorkant.
Groei- en bloeiavontuur
Ook vandaag weer een soort van tussenstand.
Thee zetten is denk ik nog geen goed idee maar de munt
zet wel goed door.
Het begint veelbelovend
Het ruiterstandbeeld van Stadhouder Willem III op het Kasteelplein in Breda.
Campo de Concentração de Tarrafal
Op vakantie kun je de meest uiteenlopende dingen tegen komen.
Vlak bij Tarrafal (Chão Bom) liggen de gebouwen van een
voormalig concentratiekamp.
We hebben deze dagen terecht veel commentaar over de landen
van de voormalige Sovjet-Unie in Oost-Europa maar nog niet zo lang
geleden was er veel aan te merken op landen in Zuid-Europa
waar we nu (en sommigen toen ook al) graag op vakantie gingen:
Spanje (dictatuur onder Franco vanaf 1939 tot 1975,
Griekenland (kolonelsregime tot 1974) en Portugal (dictatuur van
1926 tot de Anjerrevolutie in 1974).
Het concentratiekamp speelde niet alleen een rol in de dictatuur
maar ook in de koloniale overheersing van Portugal van een
aantal Afrikaanse landen.
Politieke tegenstanders en vrijheidsstrijders werden er
vastgehouden en kwamen er om het leven.
Details zijn bijvoorbeeld te vinden op de Engelstalige
Wikipedia-pagina over dit onderwerp.
Wij gingen er te voet naar toe. Dat is prima te doen.
Je kunt het kamp niet mislopen.
Een soort van wachthuisje.
De ingangspoort.
Bij die ingang staat een groot bord met een plattegrond. Campo de Concentração de Tarrafal. Let op nummer 7.
Als je door de poort gaat zie je dat het kamp omringd is door een diepe greppel met steile wanden.
Dit is de poort vanaf de binnenkant gezien. De lage hekjes links en rechts zijn de railing langs de weg over de greppel.
Dit is het ‘laantje’ dat in het verlengde van de poort loopt.
In een van de grotere gebouwen is een documentatiecentrum.
Daar hing bijvoorbeeld een overzicht van alle landen in Afrika met hun bevrijdingsdatum of datum van zelfstandigheid.
Een overzicht van alle namen van de Portugese politieke gevangenen.
Zo ook de namen van de vrijheidsstrijders uit Angola, Guinee-Bissau en Cabo Verde. Op de eerder genoemde website staan de namen van de mensen die hier omgekomen zijn.
Deze foto maakte ik omdat het een logo heeft van de Mario Soares-stichting (Fundação Mário Soares). Mario Soares is een bekende Portugese politicus. Hij werd minister-president in 1976.
Deze foto maakte ik omdat hij betrekking heeft op Petrozavodsk, een plaats waar ik ben geweest. Later bleek dat dit toevallig een foto is waar wel wat meer over te zeggen is maar het fijne weet ik er nog niet van. De foto is gemaakt door de Russische fotografe Galina Sanko.
Op deze wikipedia-pagina kun je meer over haar (Galina Sanko)
en de foto vinden.
De volgende keer het vervolg van de serie foto’s die ik in
Campo de Concentração de Tarrafal maakte.
Daar valt niet aan te tornen
De klemtoon bepaalt wat de betekenis is van deze titel.
Al valt het denk ik nog niet mee om de verschillen
in betekenis uit te leggen.
Want wat is nou het verschil tussen:
‘Dáár valt niet aan te tornen’
of
‘Daar vált niet aan te tornen’.
Ik ben niet zo’n Neerlandicus dus ik moet me eigenlijk
niet aan zo’n verhaal wagen.
Volgens mij gaat het in de eerste zin (Dáár) om
het onderwerp dat blijkbaar onomstotelijk is (het ding).
In de tweede zin (vált) gaat het veel meer om
de onmogelijkheid om vragen te stellen over het onderwerp
(de actie).
Maar goed mij ging het om het woord ‘tornen’.
Ik vind dat een mooi woord.
In de betekenis van ‘het herhaald tussen de steken
doorknippen van een draad waarmee iets vastgenaaid zit’.
Vandaag had ik niet veel tijd. Ik wil een blouse uit elkaar halen om een deel ervan te gebruiken als bekleding voor een boekband. Dat heb ik eerder gedaan en dat werkt best goed in combinatie met vlieseline. Maar deze blouse is een taaie. Die zit heel stevig in elkaar.
Multatuli – Liefdesbrieven
Natuurlijk heb ik gisteren ook wat tijd gevonden
om aan de boekband van Liefdesbrieven te werken.
Een paar foto’s:
Het eerste waar ik mee begon was het voorbereiden van de hoeken en de omslag bij de rug. Ik kies voor de klassieke omslag die iedereen nog kent van schoolboeken.
Dan een stuk papier er onder om de overslag goed van lijm te kunnen voorzien.
Hier is de onderkant gereed.
Hier de bovenkant. Langzaam wordt de werkelijke bladspiegel van de voorplat zichtbaar.
Al is de rode boekband nog niet gereed, ik leg de witte en de rode naast elkaar.
Zo gaat de rode er uit zien. De rode zal nu in de boekenpers gaan om er voor te zorgen dat de omslagen zich goed vastzetten op het karton.
Het levert in ieder geval leuke foto’s op.
Idee voor een boekband?
Als hobby-boekbinder gebruik je producten van dieren,
de huid in de vorm van leer of perkament, lijm en garens
kunnen grondstoffen bevatten van dierlijke oorsprong.
Daar sta je misschien niet altijd bij stil maar soms
wordt je daar met je neus op gedrukt.
Zo bezocht ik eens een eindexamententoonstelling van
de kunstacademie in Breda.
Van een van de mensen die daar hun werk lieten zien,
kocht ik toen het volgende voorwerp:
een tekst over de huid van een koe gelaserd uit
een huid van een koe.
De maakster zal ik bij een volgende keer hier vermelden. Die informatie heb ik nu niet hier. Op internet heb ik de tekst teruggevonden. Een gedicht van Iraira Cedillo.
Op de foto zit de tekst in een plastic hoes en daarom is
die soms moeilijk te lezen. Maar de tekst is:
A Cow’s Outside
A cow’s outside is mainly hide,
Undoubtedly this leather
retains a cow’s insides inside,
and holds a cow together
De aardigheid in de tekst zit hem in het woord ‘inside’ (binnen
of binnenste). Ik ben geen dichter dus een recht toe, recht aan
vertaling kan luiden:
De buitenkant van een koe is hoofdzakelijk huid
Zonder twijfel houdt dit leer
het binnenste van de koe, binnen,
en houdt het de koe bij elkaar.
In de leren tekst houden de letters, de woorden,
de zinnen, elkaar ook nog eens bij elkaar.
De Engelse tekst kun je hier vinden.
Nu zit er over te denken om deze leren tekst te gaan gebruiken
op een volgende boekband. Zoals je hebt kunnen zien heb
ik pas losse katernen gekocht van een groter formaat van
een boek dat over boekbinden gaat.
Hopelijk past het.
Het is ook een motivatie om zuinig om te gaan met leer
en perkament en om steeds opnieuw na te denken over het hergebruik
van materialen in een nieuw product.
Multatuli – Liefdesbrieven
Eigenlijk wilde ik mijn bericht van vandaag
‘Liefdesbrieven met een zelfgemaakt wattenstaafje’ noemen.
Maar ik wil de serie berichten over het boek Liefdesbrieven,
met brieven geschreven door Multatuli niet verstoren.
Het back pairen is zo goed als gereed. Ik kan me gaan richten
op het schoonmaken van de letters, het plakken van het paste paper
en het lijmen van het leer aan de platten van grijsbord.
Dat schoonmaken van die letters is niet zo’n goed idee, in die zin dat er ook andere manieren moeten zijn om letters of een andere afbeelding op leer aan te brengen en zonder beschadiging weer te verwijderen na afronden van je bewerking. Ik probeer het hier met verdunner en een doek. Dat werkt niet zo goed. Zo’n doek werkt niet fijnmazig genoeg.
Zoals te zien heb ik nog net genoeg paste paper om die achter de letters te lijmen.
De vorige foto’s waren van zaterdag. Het is intussen zondag. Het witte leer ligt mooi in het rode leer verzonken. Mijn ervaring tot nu toe is dat het na het lijmen van het leer op de platten nog mooier komt te zitten.
De achterkant is opgeruimd. Het dunnen van het leer levert veel vuil op dat je wel wil verwijderen omdat je anders de kans hebt dat je dat straks aan de goede kant kunt zien. Het dunnen van het leer is een interessant proces. Ik heb het nu een paar keer gedaan maar iedere keer is het weer net iets anders. Misschien zie je iedere keer weer meer details. Nu viel me de verkleuring op van die plaats die je aan het dunnen bent.
Om zo gericht mogelijk de letters schoon te maken wilde ik dat proberen te doen met wattenstaafjes. Maar omdat ik die al tot twee keer vergeten was mee te brengen besloot ik een soort van wattenstaafje zelf te maken: sateprikker, stukje pyjama en schildersplakband. Werkte prima. Omdat je veel nauwkeuriger kunt werken verschijnen er ook nog een paar oneffenheden. Ook die zijn weggehaald.
Hier pas en meet ik het paste paper. Het papier moet niet onder de back pairing decoratie komen en ook niet in de scharnier van het boek.
Die zit. Nu kunnen de platten en de rug volgen.
Dat kan dan zo dadelijk in de boekenpers.
We naderen de finish. Dan kan ik eindelijk het boek ook eens gaan lezen!
Paying the land – Terug aan het land
Vertalen van teksten is in de stripwereld nog iets waar
wel iets aan te verbeteren valt.
Afgelopen weken las ik het stripverhaal/graphic novel
van Joe Sacco.
Joe Sacco heeft een journalistieke stripstijl.
Zijn verhalen zijn vaak geen verzonnen verhaaltjes maar een verslag
van een journalistieke zoektocht.
In dit geval naar de omstandigheden van de oorspronkelijke bewoners
van Noordwest-Canada.
De titel ‘Terug aan het land’ benadrukt het aspect van teruggeven aan het land wat je van het land gaat afnemen. In het licht van de geschiedenis een beetje een ‘zweverig eco aftreksel’ van het verhaal. ‘Paying the land’ heeft meer aspecten in zich: het moeten betalen voor land dat van jou is, überhaupt betalen voor land en dan de mogelijke weg naar de toekomst; zou die liggen voor de oorspronkelijke bewoners bij het meer respectvol omgaan met de ‘aarde’. Lees het verhaal er maar eens op na.
Terwijl ik dit boek lees (bijna 250 pagina’s) lees ik ook een
nieuwe vertaling van ‘Winnetou’. Oorspronkelijk geschreven door
Karl May in 1893, nu in een moderne vertaling van Josephine Rijnaarts
en Elly Schippers.
De boeken van Karl May zijn belangrijk geweest voor onze beeldvorming
van de oorspronkelijke bewoners. Natuurlijk naast films en allerlei
andere culturele uitingen.
De vertaling gaat ook over de rol van ‘Winnetou’ op dat beeld.
Hoe ver die beeldvorming gaat realiseerde ik me vandaag toen ik me
wilde aankleden om naar mijn werkplaats te gaan.
Op mijn stoel lag mijn broek. Een spijkerbroek. Kijk eens naar het logo.
Wikipedia over spijkerbroek: Een spijkerbroek, ook wel jeans, is een broek die meestal van een blauwe, sterke, gekeperde katoenen stof (denim oftewel spijkerstof) wordt gemaakt. De broeken zijn voorzien van een soort kleine klinknagels die de zakken verstevigen, vandaar de naam spijkerbroek. Jacob Davis en Levi Strauss kregen op 20 mei 1873 octrooi op deze bevestigingswijze. Oorspronkelijk was dit type broek bedoeld voor goudzoekers en mijnwerkers en later als werkkleding. In de tweede helft van de 20e eeuw zou de spijkerbroek uitgroeien tot een algemeen geaccepteerd mode-artikel.
De impact van de verhalen over de oorspronkelijke bewoners
van Noord-Amerika en de manier waarop die of werden afgeslacht of
bijeengedreven werden en van hun land werden verdreven, gaat ver.
In de inleiding (veel verder ben ik nog niet) lees ik het volgende:
Inderdaad, het rode volk ligt op sterven!
Van Vuurland tot ver voorbij de Noord-Amerikaanse meren ligt de reusachtige patient languit op de grond, geveld door een onverbiddelijk lot, dat geen mededogen kent.
Hij heeft zich er uit alle macht tegen verzet, maar tevergeefs, zijn krachten taanden zienderogen, er resten hem nog een paar ademtochten, en de stuiptrekkingen die van tijd tot tijd zijn naakte lichaam doen trillen zijn convulsies die de dood aankondigen.
Is dit vroegtijdige einde zijn eigen schuld?
Heeft hij het verdiend?
Pagina 14, inleiding door Karl May op Winnetou.
Uit 1893 in een 2021 vertaling van Josephine Rijnaerts en Elly Schippers.
De eerste regel zegt het meteen: geen tekst van 2021.
Maar de vragen aan het einde zijn eigenlijk ook het onderwerp
van de bezoeken die Joe Sacco brengt aan Canada.
Helaas is het beeld van Karl May maar ten dele waar.
De oorspronkelijke bewoners zijn niet verdwenen.
Ze zijn door de overheid ontworteld. Dat is veel erger.
Sacco vat dat bijvoorbeeld samen in de volgende plaat.
De overheid sleurde mensen de bush uit om hun kinderen de scholen in te krijgen, en die studeerden zich weg van onafhankelijkheid op het land en toe naar een geldeconomie zonder banen.
Het deel van het boek over de onderhandelingen over het land
tussen overheid en de oorspronkelijke bewoners vind ik ingewikkeld.
Moeilijk te volgen. Maar de boodschap is duidelijk.
Het is een heel goed boek.
Op ‘Winnetou’ kom ik zeker nog een keer terug maar
dan moet ik het eerst gelezen hebben.
Multatuli – Liefdesbrieven
Vanochtend weer druk bezig geweest. Op dit moment ligt het leer in de boekenpers. Als morgen blijkt dat de decoraties voldoende in het rode leer liggen dan ga ik verder met het reinigen van de letters en het leer lijmen op de basis voor de boekband. Misschien kan dan maandag het boekblok al in de boekband. Anders later deze week.
Groei- en bloei-avontuur
Er is bijna weer een week voorbij in het groei-
en bloei-avontuur met munt.
Ik kan niet wachten tot ik mijn eigen muntthee kan zetten.
Ook deze week weer een serie foto’s.
Het groeit al boven de rand uit. De plantjes reageren heel alert op de plaats van de zon. Daarom draai ik bijna dagelijks het kweektuintje een slag of meer.
Multatuli – Liefdesbrieven
Een sprint op een weblog.
Dat is waar je hier naar kijkt.
Ik probeer mijn achterstand weg te werken die ik heb
opgedaan bij bloggen over het maken van de
leren bekleding voor het boek ‘Liefdesbrieven’.
Net als bij het witte leer eerder, snijd ik nu uit het rode leer de namen van de vrouwen van Multatuli aan wie hij de brieven in het boek schreef: Tine en Mimi. Die zwarte randjes hier en daar moet ik nog proberen schoon te maken.
Het leer is aan de voorkant ver gereed. Ik moet de uitgesneden letters nog nalopen, schoon maken, dan aan de achterzijde het leer gaan dunnen zodat de witte stukken leer mooi in het rode leer ‘zakken’. Back pairing wordt dat genoemd. Zoals je wel kunt zien is er nog voldoende over van het paste paper om een grillige structuur in rood en wit te krijgen achter de letters.
Hier zie je het scherpe uiteinde van het leerdunmes op het stuk leer liggen dat straks de achterzijde van de boekband wordt. Daar heb ik een smalle strook wit leer gelijmd. Door op de plaats van het gelijmde leer voorzichtig de vleeszijde van het leer te dunnen kan het witte stuk leer in de rode basis wegzakken.
Ook bij de hartvormen ben ik deze techniek aan het toepassen. Ik heb deze techniek afgekeken van Mark Cockram. Ik zag een keer een serie video’s van hem en daar besprak hij meerdere manieren om het basisleer van een boekband te decoreren met stukken ander kleurig leer.
Morgen weer verder.
Op een electriciteitshuisje
Het kan ook een knooppunt van telefoonlijnen of casemakabels
zijn. Ze staan in de Kerkstraat. Precies tegenover waar nu
het zwaartepunt van de restauraties van de grote Kerk van Breda
in volle gang zijn.
Het atelier van beeldhouwer Matthijs van de Poel.
Alles bij elkaar zijn hier drie van die huisjes voorzien van foto’s en teksten.
Op de vorige foto stond op het rechtse kastje een voorbeeld van een pinakel van de Grote Kerk.
Links daarvan is een tekst te lezen over de eerste vermelding van een stenen kerk op deze plaats in het centrum van Breda (een oorkonde uit 1269 waarin gesproken wordt over het ‘stenen monster’, zeg maar het stenen religieuze gebouw).
Multatuli – Liefdesbrieven
Eerder kon je hier zien dat hoewel ik tevreden was
over de boekband die ik aan het maken ben, er toch een
probleem mee was waardoor ik besloten heb opnieuw te beginnen.
Het leer was door iets te fanatiek dunnen op twee punten
ingescheurd.
Opnieuw willen beginnen is één ding maar……
Dan heb je wel voldoende leer nodig. Dit is al het witte leer dat ik nog heb. Dus er moet iets anders bedacht worden. Ik heb nog wel de boekband verder afgemaakt en ook het boekblok kreeg nog een paar aanvullingen.
Het boekblok heb ik nog eens in de voornamelijk witte boekband gestopt. Dan zie je dat het er op zich goed uitziet.
Het boekblok heb ik uitgebreid met kapitaalband, wit kapitaalband. Daarnaast twee leeslinten. Twee: één voor Tine en één voor Mimi. Ik weet het, met een speciale boekenlegger zijn twee leeslinten misschien wat veel.
Dus: nieuwe platten uitgesneden en een stukje ruggenbord. Die allemaal weer, op de juiste afstand van elkaar, met elkaar verbonden met kraftpapier. De mal die ik gebruikt heb om de positie van de tekst en de vormen goed aan te brengen had ik nog liggen. De basis voor de boekband past er precies op.
Geen wit leer meer beschikbaar in mijn werkplaats, maar wel rood. Wat nu als we de kleuren wit en rood eens omdraaien?
Hartjes uitsnijden en een smalle witte strook voor op de rug. Het proces verloopt nu allemaal wat sneller omdat ik al weet wat ik moet doen en omdat de afmetingen bekend zijn en de mallen er nog zijn.
Dan gaat het deze kant op.
Ook met het uitsnijden van de letters is begonnen.
Er was ook nog een stuk van het rode paste paper over. Niet veel meer, dus is het wel zoeken naar een bruikbaar stuk. Hier houd ik dat al even achter de letters maar toekomstige foto’s zullen hiervan een beter beeld geven (hoop ik).
Vandaag kwam er een pakket
Al een tijd terug had ik twee stuks van het
‘Het geïllustreerde boekbindersboek’ gekocht.
Alleen het was nog niet helemaal gereed.
Het gaat om een van origine Duits boek over het bedrijf
van het boekbinden. De schrijvers zijn L. Brade & Dr. E. Winkler.
Het boek is in Duits gepubliceerd in 1860 en in Nederland
kwam het in 1861 uit.
Ook deze keer komt het boek van Uitgeverij Boekblok die deze uitgave in losse katernen uitbrengt in samenwerking met Atelier de Ganzenweide. Het boek is van een groter formaat dan de meeste uitgaves in losse katernen. Bij de boeken kun je afbeeldingen downloaden die in het boek ook staan. Die kun je dan zelf op de omslag bijvoorbeeld verwerken. Dat is ook de reden dat ik er twee exemplaren van ‘Het geïllustreerde boekbindersboek’ heb gekocht.
Het was een behoorlijk pakket. Voorlopig kan ik dus weer vooruit.
‘Het geïllustreerde boekbindersboek’ is van een behoorlijk formaat. Ik heb het al doorgebladerd en er zitten nog genoeg verrassingen in. Maar meer details volgen binnenkort.
Argusvlinder 