Wij waren gisteren bij Breda Jazz Festival 2019. Vandaag en de komende twee dagen ook.
Maandelijks archief: mei 2019
Vandaag luister ik naar Aafke Romeijn
Het album M van Aafke Romeijn wordt toevallig vandaag gepresenteerd in Utrecht. Ik heb het het gisteren gekocht en gedownload via iTunes.
Eerlijk gezegd heb ik geen idee wie Aafke Romeijn is.
Dus haar website eens bezocht:
Dikke beats, messcherpe teksten en analoge synthesizers: Aafke Romeijn (1986) is de ongekroonde koningin van de Nederlandstalige electropop. Denk: Spinvis meets Daft Punk meets Peaches, en je komt al een heel eind in de richting. Misschien ken je haar van Alles Went, het hipsterliedje dat ze met Sef maakte, misschien heb je haar voorbij zien rennen op twitter: Aafke is nooit bang om het achterste van haar tong te laten zien. In april 2018 kwam haar debuutroman Concept M uit bij De Arbeiderspers, in mei 2019 verscheen haar nieuwe album M, de sountrack bij het boek.
Haar kat heet Henk.
De muziek en teksten vind ik erg leuk.
Inderdaad een beetje Spinvis maar een beetje concreter.
Het album heb ik nu een paar keer gehoord en het nummer
‘Kleurstof’ vind ik super.
Deel van de tekst:
Je bent de voicemail die ik toch nooit check
De wollen trui die net iets te warm bleek
Je bent de mug die door mijn slaapkamer zoemt
vannacht sloeg ik je dood of hoor ik je nog?
Je bent de wekker die gaat op mijn vrije dag
het is niet of je alles vaak bent
Je bent de kleurstof in mijn aardbeienvla
zonder smaak telkens hetzelfde vertrouw ik het niet
(? kan de tekst niet helemaal goed verstaan)
Je bent een waterkoker midden in de woestijn
ergens heb je vast je plek maar hier is het niet
Je bent de torenhoge korting
op iets dat ik echt niet nodig heb
Over: M.
Het is zover: mijn nieuwe album M is vanaf vandaag (17 mei, Argusvlinder) te beluisteren via alle streamingplatforms!
M is een bijzonder project voor mij: het album speelt zich af in het universum van mijn debuutroman M, het is een soort sciencefictionmuziek dus. Ik werkte op het album samen met Spinvis (een van mijn grote voorbeelden), maar ook met een heleboel dierbaren: mijn vader (klarinet), moeder (basklarinet), zusje (trompet) en man (gitaar). Daarnaast heb ik strijkers toegevoegd en voor het eerst sinds mijn conservatoriumdagen weer eens alles zelf bedacht: van compositie tot productie.
Ik ben ontzettend benieuwd wat je ervan vindt!
De Amerikaanse Prinses
Goed, ‘Omslagband met lias’ en ‘Pallieter’ zijn beide
ingebonden dus tijd om het naaien van De Amerikaanse Prinses
van Annejet van der Zijl af te maken.
Deze katernen zijn genaaid met een wit garen. Dit is een draad die voorzien is van was. Dat werkt fijn. Een beetje stroever en daardoor blijft de draad makkelijk goed zitten. Inclusief de blanco en illustratiekaternen zijn het 22 katernen.
De rug is voorzien van lijm. Daarna is een stuk gaas aangebracht. Nu wordt het tijd om na te denken over de kleur van het leeslint en de manier waarop de schutbladen worden aangebracht. Ik heb ook de rekening nog die ik van Atelier de Ganzenweide heb ontvangen bij het boek. Die wil ik in het boek verwerken. Nog even nadenken dus.
Er was nog tijd om aan een nieuw boek te beginnen…..De Amerikaanse Prinses
Wellicht heb je deze omslag wel eens in een etalage zien liggen: De Amerikaanse Prinses van Annejet van der Zijl. Deze uitgave van Querido is door Atelier De Ganzenweide speciaal uitgebracht (de dertiende druk 2016 met een eigen ISBN 978 90 214 0389 2) in een versie met losse katernen, speciaal schutblad en een stofomslag.
Nadat ik de volgorde van de katernen nog eens heb gecontroleerd ben ik gaan voorprikken. Hier ben ik zowat halverwege en je ziet een van de twee illustratiekaternen.
Er zijn 200 exemplaren gedrukt van deze speciale uitgave,
in katernen van 16 pagina’s.
Het boek telt 280 pagina’s plus twee illustratie-katernen van 16 pagina’s elk.
De tekstpagina’s worden gedrukt op 80 grs Munken Premium en
de illustratie-katernen op 115 grs Arctic volume Ivory.
Het is wat laat en het wordt slechts een eenvoudige bandzetter in rood leer. Nu het prikken gereed is kan het naaien beginnen.
Pallieter van Felix Timmermans is bijna gereed
Omdat ik druk bezig was met de omslagband van perkament heeft het werk aan Pallieter even stilgelegen. Al die tijd lag het boekblok in de groene leren band. Vandaag zijn de schutbladen bevestigd aan de boekband. Daarom zit de band nu in de pers om goed te drogen. Morgen is die vast gereed en zal ik het boek eruit halen.
Omslagband met lias: geslaagd!
De omslagband is gereed.
Ik ben blij dat ik het experiment met perkament aan gegaan ben.
Een heel nieuwe ervaring maar leuk.
Als foto is dit misschien voor veel mensen niet meer dan een plat vlak maar voor mij is dit de geslaagde voorkant van mijn eerste boek met een perkamenten band. Ik vind het mooi hoe de tekening van het perkament op de voorplat te zien is. Ik heb van de gelegenheid gebruik gemaakt om eens een etiket (titelschild) op een band te plakken. Als het etiket er goed op zit (de lijm helemaal gedroogd) dan nog even de potloodstrepen uitgummen en dan is het gereed. Het is een stuk handgeschept papier maar het had drie rechte zijdes. Door het papier nat te maken en daar te scheuren langs een liniaal ontstond de rafelrand die ik zo graag wilde hebben.
De binding heb ik bij de tweede poging mooi strak gekregen. Goed geslaagd. Ook het lijmen van de schutbladen aan de boekband en het daarna in de pers plaatsen om golven van het perkament tegen te gaan is goed gelukt.
Plotseling staat hij in bloei…of is het zij?
Veel mensen zullen direct weten hoe deze kamerplant heet. Ik heb eerlijk gezegd geen idee. Maar plots staat hij in bloei. Er zitten zelfs twee bloemen in.
Zou de grote bloem al uitgebloeid zijn of wacht die op de zon?
Apart lichteffect op deze foto maar beide bloemen zijn nu in ieder geval in beeld.
Ho Phra Keo of Haw Phra Kaew
Ho Phra Keo of Haw Phra Kaew is een oude tempel in Vientiane in Laos die tegenwoordig gebruikt wordt als museum. De tempel staat in een kleine tuin. Er staan beelden rondom de tempel en natuurlijk binnen. Maar daar mochten geen foto’s gemaakt worden.
In de tuin tonen schilders hun werk. Speciaal voor toeristen.
Dit is hem dan. De tempel stamt uit 1565 maar is al vele malen herbouwd. Wat je nu ziet is vooral rond 2015 gerestaureerd.
Dit is niet een van de bijzondere beelden die er te zien zijn. Dit is een tuinbeeld.
Deze schildpad is erg leuk.
Wat de oorsprong van de beelden is, wanneer ze door wie gemaakt zijn. Daar kom je niet achter.
Maar ze staan in een mooie omgeving die beter te begrijpen is door de beelden.
Dit is de ingang naar de tempel.
Volgens een tekstbordje is dit nog een origineel onderdeel uit de tijd van Koning Sayasettha of King Setthathirath (zelfde persoon, andere schrijfwijze).
De oude deur waar dit een detail van is zit achter een glazen deur.
Dit is een deel van een pilaar die bij de laatste restauratie bewust niet gerestaureerd is. Dan zie je dus hoe rigoureus die restauratie gebeurd is.
Voor een museum moet je natuurlijk betalen: Ho Phra Keo of Haw Phra Kaew in Vientiane in Laos.
Open Dag van de Stichting Handboekbinden
Afgelopen zaterdag was het Open Dag
bij de Stichting Handboekbinden.
We waren deze keer te gast bij de VU in Amsterdam.
Omdat ik nogal wat mensen steeds in de kramp zag
en hoorde gaan bij het nemen van foto’s heb ik
maar een paar, niet zo heel sprekende foto’s bij mijn bericht.
Er was een lezing die precies in mijn straatje was: Jan Bosch vertelde over een lezing die eerder door Herre de Vries was samengesteld en waarvan we een afdronk kregen. ‘Opkomst en ontwikkeling van de codex in de late oudheid en middeleeuwen’. Ik zou er aan toevoegen ‘…in de westerse wereld’. Een erg interessant verhaal.
Aan het eind van de lezing toonde Jan Bosch een literatuurlijst. Daar zitten een paar titels tussen die ik nog niet kende maar die ik graag wil lezen.
Ik heb meteen de daad bij het woord gevoegd en heb het boek van J.A. Szirmai gekocht: ‘The Archaeology of Medieval Bookbinding’. Ik heb er ook al wat in gelezen en gebladerd.
De boekrol en mijn interesse daarvoor was al eerder op mijn blog te zien.
Het was dan ook fantastisch dat er een aantal Joodse boekrollen
te zien waren.
Bij de Estherrol werd speciaal stilgestaan.
We noemen onze cultuur wel de Joods/Christelijke cultuur maar eerlijk gezegd weet ik van die Joodse cultuur niet veel. Daarom was het verhaal van dr. Lieve Teugens over de Estherrol of Megilla zo bijzonder. Zeker haar voorbeeld van de gezongen voordracht met audience participation (we mochten joelen bij het noemen van de naam van de slechterik in het verhaal) was leuk om eens mee te maken.
Er was nog veel meer op de Open Dag.
Te veel om op te noemen.
Een ding dan:
ik heb me ingeschreven voor een exemplaar van
‘Van den vos Reynaerde’ in losse katernen.
Dat wordt een van mijn volgende middeleeuwse projecten.
De uitgave wordt uitgegeven door de Stichting Handboekbinden
en is verzorgd door onder andere Rob Koch.
Tweede poging met Omslagband met lias
Vrijdagavond had ik een eerste poging gedaan
om de katernen te verbinden met de perkamenten band
zoals beschreven in het boek van Peter Goddijn:
‘Westerse boekbindtechnieken van de Middeleeuwen tot heden’.
Ik was niet blij met het resultaat.
Zaterdag kon ik een resultaat zien van een geslaagde poging
van een meer ervaren boekbindster op de Open Dag van de
Stichting Handboekbinden in Amsterdam.
Sommige dingen waren hetzelfde aan haar en mijn boekmodel maar
de binding bij haar was een stuk strakker.
Dus zondagmiddag een nieuwe poging. Minder voorzichtig als bij
de eerste poging lukte het nu veel beter. ik ben tevreden.
Het boekblok past weer prima. Ik heb van ieder katern twee vellen weggehaald. Het aantal vellen (12) was vooral gekozen om een goede spreiding te krijgen van de gaten die gebruikt worden bij het naaien. Dat heb ik nu al bereikt. Maar minder dikke katernen past misschien beter bij deze afmetingen. Voorlopig denk ik dat dit een goede keuze is maar de tijd zal het leren.
Nu ik deze hindernis met succes genomen heb volgt de volgende.
Natuurlijk.
Het is volgens Goddijn de bedoeling het eerste blad van
het eerste katern en het laatste blad van het laatste katern
te gaan benutten als schutbladen.
Probleem daarbij is dat vocht en perkament niet goed samen gaan.
Dus moet je daar voorzieningen voor treffen.
Vandaar dat ik eerst goed ben gaan passen en meten en
de stappen me voorstel die ik moet nemen om het eerste schutblad
en de band onder de pers te krijgen.
Zo ga ik het lijmen. Het katern beschermen met een lijmvel.
Zo ga ik het ingelijmde schutblad en de plat tussen twee vlakke planken bekleed met bakpapier leggen. Dat kan dan in zijn geheel in de pers. Ik kan niet zoals De Haas in Goddijn beschrijft de twee platten en twee schutbladen in één keer in een pers brengen. Ik moet het een voor een doen. Als de plat met schutblad in de pers zit, waar is dan de rest van het boek?
Dit is niet zomaar een rommelige stapel. Hier ondersteun ik de omslagband met een boek terwijl de plat en het schutblad in de pers zitten. En nu maar drogen en hopen dat het er allemaal mooi recht uitkomt.
Klein boekje over strengels
Dit is het ‘Klein boekje over strengels’ dat Astrid Beckers van Atelier Libri maakte voor de workshop over strengels op de Open Dag van de Stichting Handboekbinden.
Wat is een strengel?
Een strengel is een smal reepje perkament dat je net
zo lang draait totdat het op een touwtje lijkt.
Het binden met strengels is een oude methode, vooral gebruikt
in archieven, om papier in te binden.
In de Nederlandse archieven (maar ook buiten Nederland) zie
je deze methode heel vaak.
In het Engels worden dit ‘tackets’ genoemd en je ziet er
voorbeelden van in bijvoorbeeld het boek ‘Limp bindings
from the Vatican Library’ van Monica Langwe.
Peter Goddijn noemt ze ‘nestels’. Het in elkaar draaien
van twee nestels noemt hij dan weer strengelen.
What’s in a name?
Stuk karton met twee klemmen. Daartussen zie je het vochtig gemaakt perkament dat is opgedraaid. Door het vocht is het perkament zacht en flexibel geworden. Geklemd op het karton krijgt de strengel de kans om te drogen en daardoor weer opnieuw harder te worden.
Perkament is een redelijk hard en stug materiaal.
Daar een smalle strook van draaien is eenvoudiger als je
het perkament eerst nat maakt (Astrid Beckers) of je maakt
het vochtig met stijfsel (Peter Goddijn).
Hier zie je het iets meer in detail. De bedoeling is dat het er uitziet als een koordje.
Als de strengel gedroogd is kun je het uit de klem halen en dan de eindjes zo knippen dat aan het uiteinde een soort van scherpe punt ontstaat. Prik je katern en de perkamenten omslag voor. Vervolgens steek je de strengel door een voorgeprikt gat. Dat doe je ook met het tweede uiteinde. Aan de buitenkant van je boekje kun je dan je twee uiteindes weer verstrengelen en daarna voer je de twee uiteindes weer terug je boek in.
Zo ziet dat er dan aan de binnenkant uit. Hierop kun je allerlei varianten toepassen.
Omdat de instructrice vertelde dat je perkament ook kunt schilderen heb ik dat, thuis gekomen, meteen geprobeerd.
Ool de strengel zelf heb ik geverfd. Perkament blijft werken. Dus ik weet niet hoelang de verf op de strengels blijft zitten. Vooral omdat het boekje op dit moment onder bewaar ligt.Maar als de verf goed blijft zitten kun je de strengels natuurlijk ook na het drogen een kleur geven. Met alle mogelijkheden die dat weer oplevert.
Een heel geslaagde workshop op een verder prima
Open Dag waar ik weer veel geleerd heb.
De workshop komt op een geweldig moment omdat mijn
volgende Peter Goddijn project de
‘Omslagband met directe strengeling’ wordt.
Gelezen: Sampler van uitgeverij Das Mag
‘Literair talent anno morgen’ is de ondertitel van het boek
dat Das Mag ook dit jaar weer uitbracht.
Wat dunner dan vorig jaar met vier voorbeelden van
vier Nederlandse schrijfsters.
Marie Borremans, Nicole Kaandorp, Maureen Ghazal en Yelena Schmitz
zijn hun namen.
Sampler 2019, Literair talent anno morgen, Das Mag, Marie Borremans, Nicole Kaandorp, Maureen Ghazal, Yelena Schmitz.
De laatste twee verhalen spraken mij het meest aan.
Marie Borremans (Zand kauwen) kiest voor een andere oriëntatie
van de tekst:
haar tekst staat niet horizontaal op het blad maar verticaal
in twee kolommen. In de rechtse kolom staan hier en
daar SMS-berichten (of Whats-app of ….).
In het begin oogt het leuk maar uiteindelijk werkt het niet perfect.
Goed voor zo’n kans maar dat zal uiteindelijk haar werk
niet apart zetten van andere schrijvers.
Verschrikkelijk triest verhaal.
Maureen Ghazal schrijft ‘Plekken om naar toe te gaan’.
Een geslaagd kort verhaal. Daar wil ik wel eens meer van lezen.
Ook vorig jaar bracht Das Mag al een Sampler uit. Prima initiatief!
Boekbinden op vrijdagavond
Het blijkt dat mijn hosting partner nog een andere methode heeft
om foto’s naar de site te brengen.
Het werkt nog niet vlekkeloos maar het werkt.
Daarom kan ik jullie laten zien hoe ik vrijdagavond de perkamenten
band vanonder bezwaar heb gehaald en het boekblok aan de boekband
heb kunnen rijgen.
De band kwam prima onder bezwaar uit. Het papier was ook nog even in de boekenpers gegaan. Niet om het helemaal af te persen maar om het een beetje ‘te bedwingen’. Maar dat betekent dat het toch gelukt is om de omslagen aan de band te maken. Gisteren mijn ervaringen nog besproken op de Open Dag van de Stichting Handboekbinden. Daar hoor ik vergelijkbare ervaringen. Dus ik zit op de goede weg.
Peter Goddijn beschrijft een methode waarbij het prikken van de gaten in de verstevigingsstroken en de perkamenten boekband plaatsvindt vanuit de voorgeprikte gaten in de katernen. Dat kan best werken maar voor een eerste uitvoering ga ik toch te werk met een mal. Met de mal prik ik de gaten voor, langs de binnen- en buitenkant, in de verstevigingsstroken en de band (die aan elkaar gelijmd zijn bij mij. Dat levert een goed beeld op aan de buitenzijde. Ik heb het zo precies mogelijk gedaan zodat de gaten in de katernen overeenkomen met die in de band.
Hier zie je dat. Je kunt zowel de gaten in de katernen als in de boekband zien. Overigens is dit de werkwijze die Goddijn zelf ook beschrijft bij het volgende model in zijn boek: 3.2 Omslagband met directe strengeling.
Dan begint het rijgen of inbinden. Achteraf kan ik zeggen dat het niet meeviel. Ik heb maar vier katernen maar het perkament is veel minder soepel en werkt minder mee dan gehoopt.
Dit is het resultaat. Misschien voor een eerste keer voldoende maar ik heb besloten het garen uit het boek te halen en het opnieuw in te binden. Dit moet beter kunnen. Misschien ben ik wat te voorzichtig geweest. Bang om het garen strakker te trekken en daarbij het perkament te beschadigen.
Maar het boekblok (dat ik toch nog even bijgesneden had aan de voorzijde voor het inbinden) past mooi in de band. Daar ben ik tevreden over. De perkamenten wordt misschien wat open gedrukt door de dikte van het papier. Nu ik de binding nog een keer opnieuw ga doen ga ik proberen of dit beter kan als ik de katernen in omvang terugbreng van 12 naar 11 of 10 bladen. Maar eigenlijk denk ik dat ook zonder deze afslanking de band prima gaat passen. Ik moet de ‘schutbladen’ nog gaan bevestigen aan het perkament. Bij het boekmodel dat ik op de Open Dag van de Stichting Handboekbinden heb gezien ontbrak die laatste stap. Ik ben de maakster vergeten te vragen waarom ze die stap niet heeft uitgevoerd.
Wordt vervolgd.
Omslagband met lias
In mijn laatste reguliere post over deze band heb ik zowel
de activiteiten aan de katernen als die aan de
perkamenten band besproken.
Maar daarna heb ik nog een middag aan het boekmodel kunnen werken.
Daarbij heb ik vooral gewerkt aan de omslag van de band.
In het boek van Peter Goddijn wordt daar een werkwijze
besproken van De Haas.
Ik heb besloten het anders te voen omdat ik niet beschik
over twee boekpersen en omdat ik nog weinig ervaring met
perkament heb en dat nu direct kan opdoen.
Ik heb er voor gekozen de omslag aan de rug als een apart strookje perkament te behandelen. Daarnaast heb ik twee klemmen gebruikt die niet speciaal voor boekbinden in de winkel te koop zijn. En de hulp van die twee klemmen was geen overbodige luxe. Je ziet dat het cacheren de volgende keer beter moet. Niet op het gele oppervlak maar hier en daar zitten golfjes in het papier. Uiteindelijk zie je daar waarschijnlijk niet veel van. Als laatste handeling gaat straks de buitenste pagina van de katernen (pagina 1 en allerlaatst van het boek) als schutblad tegen de band gelijmd worden.
Ook de stalen driehoeken komen goed van pas.
De kop en de staart (boven- en onderkant van de band) zijn al gereed. Alleen de voorzijde (de kant waar je het boek opent) moet ik nog doen.
De omslagband is gereed om met het rijgen van de katernen te beginnen. Overigens staat bij het volgende boekmodel van Peter Goddijn goed beschreven hoe je er voor kunt zorgen dat de gaten die je gebruikt bij het inbinden (rijgen) op de juiste, mooie plaats gaan komen. Dat ga ik vandaag nog uitproberen.
Zo ziet de band er dan uit van buiten. Je ziet dat het omvouwen en rillen behoorlijk wat spanning op het perkament zet. De band gaat nu nog voor bijna twee dagen onder bezwaar. Omdat ik de band mooi recht wil hebben maar ook omdat ik bijna twee dagen niet aan het boekmodel kan werken.
Dit gaat zo onder bezwaar.
Meer nog niet gepubliceerde foto’s heb ik niet op Flickr staan.
Dus ik hoop dat deze hosting site snel weer volledig functioneel online zal zijn.
Hendrik de Haas is een boekbinder die als eerste in Nederland
een instructieboek over boekbinden heeft gemaakt.
Hosting partner voor mijn foto’s is down
Voor mijn foto’s op mijn blog gebruik ik Flickr.
Dat is een grote internationale foto website die onlangs
is overgenomen door een andere foto website.
Om klanten beter te kunnen helpen, hoop ik,
schakelen ze over op servers (machines) van Amazon.
Het idee is dat dit veiliger en voor Flickr goedkoper.
Omslagband met lias. Het perkament is gereed maar ligt intussen onder bezwaar totdat de vier katernen er in worden geregen. Je ziet dat WordPress ook de mogelijkheid heeft afbeeldingen te hosten. Maar dat is veel te omslachtig voor de vele afbeeldingen die ik gebruik.
Met die overgang van hun eigen servers naar Amazon
zijn ze nu bezig en daarom kan ik even niet bij mijn foto’s
om een nieuwe post te schrijven.
Graag had ik vertelt over de laatste ontwikkelingen
aan mijn Omslagband met lias (Langsteekband, 18e eeuw).
Dat zal dus nog even moeten wachten.
Gelukkig kun je wel gewoon mijn oude blogpost met foto’s zien.
Nog een keer passen en meten.
Vientiane
Vientiane is de hoofdstad van Laos.
Een stad aan de rivier de Mekong die de grens vormt tussen
Laos en Thailand. Geen vriendelijke grens.
Nadat we er met het vliegtuig geland zijn hebben we ons hotel gevonden
met uitzicht op de Mekong en hebben we de eerste avond
de markt verkend. Een heel drukke markt met veel eetgelegenheden.
In de ochtend gingen we te voet op pad in de stad.
Eerst een eindje langs de Mekong.
Daar werd een nieuwe marktplaats aangelegd. Misschien geeft de avondmarkt te veel overlast. Op de achtergrond de Mekong (in de nevel) en Thailand.
Blijkbaar zijn dinosaurussen ook in Laos bij de jeugd een gewild speelobject. Hier staan twee saurussen nog ingepakt met blauw folie.
In 2010 werd gevierd dat Vientiane 400 jaar bestond. Toen werd dit standbeeld van koning Chao Anouvong geplaatst. Die is een koning uit de tijd dat Laos uit 3 koninkrijken bestond: Champasak, Vietiane en Luang Prabang.
Het niet zo mooie standbeeld met een wel heel grote arm en hand wordt omringd door kleine beeldjes van vooral paarden en olifanten. Niet een paar maar honderden.
Opvallend grote arm en hand.
Echt heel veel beeldjes.
Op de achtergrond het bijbehorende park met fontein en kraampjes met officiële souvenirs.
De officiële souvenirs in een communistisch land. Kijk maar mee: Boeddha, Marx (schrijver van ‘Das Kapital’), Engels (vriend en financier van Marx), Ho Chi Minh (voormalig leider van Vietnam) en Xi Jinping (leider van China). Samen met allerlei voor mij onbekende, waarschijnlijk geretoucheerde foto’s van, leiders van Laos (meest heren).
Koning Chao Anouvong.
Dit stalletje stond naast het kraampje met de officiële souvenirs. Waarschijnlijk worden die in dit kraampje ook verkocht. Er stonden zo een paar kraampjes op rij. Maar niet iedereen is onder de indruk van die mensen op de foto als ik het commentaar op de kraam mag geloven.
Detail van de fontein.
Met op de achtergrond de koning.
Na dit presidentieel paleis gaat het echte avontuur in Vientiane beginnen en wordt al snel het weer beter. Maar daarover meer in de volgende blogpost over Laos.
Kriezels, aubergines en takkenbossen…of…Dikke bulten met sterretjes
Tentoonstellingscatalogus. De tentoonstelling ‘Kriezels, aubergines en takkenbossen – Randversiering in Noordnederlandse handschriften uit de vijftiende eeuw’ werd van oktober 1992 tot januari 1993 gehouden bij Museum Meermanno-Westreenianum. Het Museum van het boek zette zijn beste beentje voor samen met de Koninklijke Bibliotheek.
Deze keer legde men de nadruk niet op de prachtige miniaturen
maar op de randversieringen in de handschriften.
Onder leiding van dr Anne S. Korteweg was een studie gedaan naar
de regionale verschillen en de verschillen in de tijd
om niet alleen de versieringen in groepen te kunnen indelen
maar ook om nieuwe aanvullende hulpmiddelen te krijgen bij het dateren
van handschriften en om de oorsprong van handschriften beter
te kunnen bepalen.
Tijdens het lezen van een blog of iets dergelijks kwam ik de titel
van de catalogus tegen en ik vond het direct interessant.
Toen ik de catalogus ontving bleek er een soort schat in de schat te zitten.
Als illustratie van de tekst zijn voorbeelden opgenomen van
die verschillende versieringen.
Dat ga ik als idee gebruiken voor een volgend middeleeuws boek
dat ik ga maken van perkament. Ik heb een hekel aan lege boeken,
maar een boek waarin je randversieringen kunt oefenen lijkt me leuk.
Eerst maar eens wat voorbeelden van de tekeningen en hun namen.
Want die namen zijn soms ook bijzonder.
De leverbloem.
De bonte stijl, meteen een ingewikkelde.
De driespits.
Het muskuskruid.
Naar elkaar toebuigende lijnen met puntjes en streepjes. De namen zijn niet van mij.
Deze kende ik van latere tentoonstellingen in Utrecht: het Utrechts draakje.
Gouden blaadjes met inkthaartjes.
Lijnen eindigend met scherpe knik.
Eenvoudige staaf met krullende stengel.
Eind van de lijn.
Nog een driespits.
Dikke bulten met sterretjes.
Margrietje.
Nucleus.
Leeuwetand.
Dit is nog maar een klein begin.
De catalogus staat vol met over te tekenen voorbeelden.
Ik zie me deze voorbeelden al zo gebruiken in mijn boeken.
De voorbeelden worden ook getoond op afbeeldingen van de handschriften.
Helaas zijn, geheel in lijn met andere catalogi uit die tijd,
veel van de afbeeldingen van handschriften in zwart-wit.
Maar een aantal van hen is vast ook te vinden in meer recente
publicaties of in de betreffende musea. In full colour.
Jammer dat ik de tentoonstelling toen niet gezien heb.
Mooi dat er zo’n prachtige catalogus van is.
De tekeningen zijn een beetje digitaal ‘schoongemaakt’.
Het boek wordt in een meer recente publicatie (Masterscriptie Verdult 30-08-2017)
als volgt beschreven:
De penwerkdecoratie van de Noordelijke Nederlanden bestaat uit vele verschillende vormen, kleuren en motieven en heeft per regio specifieke kenmerken waaraan deze kan worden herkend.
Korteweg wijdde hier als eerste een specialistische studie aan, met als uitkomst een belangrijk overzichtswerk: Kriezels, aubergines en takkenbossen. Randversiering in Noordnederlandse handschriften uit de vijftiende eeuw.
Deze studie is een standaardwerk om penwerkdecoratie te traceren en een handschrift nader te lokaliseren en dateren.
De masterscriptie heeft als onderwerp:
HANDSCHRIFT BPH 170:
VERLUCHT IN HET OOSTEN?
ONDERZOEK NAAR DE INSPIRATIEBRONNEN VAN
DE VERLUCHTERS EN HET GEBRUIK VAN MODELLEN
IN DE NOORD-NEDERLANDSE MINIATUURKUNST
VAN DE VIJFTIENDE EEUW
en is van:
KATHLEEN VERDULT
MASTERSCRIPTIE
KUNSTGESCHIEDENIS OUDE KUNST
STUDENTNUMMER: 4021789
UNIVERSITEIT UTRECHT
30-06-2017
SCRIPTIEBEGELEIDER: MARTINE MEUWESE
TWEEDE LEZER: ED VAN DER VLIST
Omslagband met lias
Omdat ik een beetje vastliep met Pallieter
kon ik verder werken aan de Omslagband met lias.
In de rug worden twee verstevigingsstroken aangebracht
om het perkament bij het inbinden niet kapot te trekken.
Dat kun je doen met perkament, leer of papier.
Ik kies voor Zaansch Bord. Ik heb wat kleine stukken liggen.
Het is stevig en flexibel. Ik denk ideaal voor deze toepassing.
Dit zijn de twee stroken. Met ril en vouw.
Terwijl ik hier aan werk neem ik nog een keer
stukken van het betreffende Hoofdstuk in ‘Westerse boekbindtechnieken
van de Middeleeuwen tot heden’ van Peter Goddijn door.
Daarom ben ik steeds aan het passen en meten om er zeker van te zijn
dat ik de tekst goed begrijp.
Hier kun je zien dat ik de rug afgetekend heb op het witte papier waarmee het perkament bekleed is. Voordat ik dit ga rillen en omvouwen wil ik zeker weten dat de afmetingen allemaal kloppen. Langzaam wordt me duidelijk dat we ook omslagen aan het boek gaan maken en dat Peter Goddijn voorstelt om dat als laatste activiteit te doen. Misschien ga ik die volgorde toch aanpassen. Ik kan het perkament veel eenvoudiger onder bezwaar brengen of in de pers stoppen als het boekblok nog niet in de band zit. Nog even over nadenken.
Passen en meten.
Na het rillen en het omvouwen ziet de perkamenten band er dan zo uit. Ik vind het mooi worden. Die natuurlijke tekening is mooi.
Zo passen de katernen er dan in. Het is duidelijk dat perkament alleen de neiging heeft te gaan golven. Dus daar moet je extra op letten. Daarom weet ik niet of het slim is om als laatste actie de omslagen te maken. Goddijn beschrijft een methode om met twee persen de omslagen vast te zetten. Nog even los van het feit dat ik die twee persen niet heb, lijkt het me een beetje bewerkelijk.
De katernen heb ik geprikt met een papieren mal. Daar heb ik de passer bij gebruikt maar dat kan ook zonder. Als je heel ervaren bent en je volgt niet de voorgeschreven maten maar de ‘toevallige’ afmetingen van je materiaal dan is een passer een super hulpmiddel. Veel veiliger dan meten. Daar maak je makkelijk fouten mee.
De beschrijving laat je de katernen, de verstevigingsstroken en de band los van elkaar terwijl je ze aan elkaar gaat rijgen. Als al die delen los zitten is dat moeilijker (denk ik) dan wanneer de verstevigingsstroken al aan de band zijn vastgelijmd. Dus dat heb ik gedaan. Of dat goed werkt gaan we uitvinden. Ik heb alleen de ruggen aan elkaar gelijmd.
Volgende keer de ‘lias’, of het aan elkaar rijgen van de verschillende delen….. Of toch eerst de omslagen aanbrengen?
Boekband voor Pallieter gereed
Gisteren nog verder gewerkt aan de boekband voor Pallieter. Alle hoeken voorbereid en toen eerst de omslag aan de lange zijdes gemaakt en toen die van de korte zijdes. Hierdoor ontstaan er wel een ruimte tussen het leer. Als je daar zo het schutblad op aanbrengt dan blijf je de overgang van de plat naar het leer zien. Ik had nog stukken wit Zaansch Bord liggen en dat was net zo dik als het dunne geitenleer. Dus op maat gemaakt en ingeplakt.
Zo gaat het boek er dan uit zien. Ik zit nog te denken over een etiket. Dat heb ik nog nooit eerder gedaan maar het is een methode om het boek te onderscheiden van andere boeken. Dus….
Dan nog even passen en meten. Ik vind het schutblad niet mooi als het zo buiten het boekblok uitsteekt. Dat ga ik dus nog wegsnijden voordat het boekblok definitief in de band wordt gelijmd.
Pallieter
Mijn versie van Pallieter van Felix Timmermans wordt een
eenvoudige bandzetter.
Het is al weer heel lang gelden dat ik een ‘gewoon’ boek
heb ingebonden zodat ik het zowat verleerd ben.
Daarom gewoon een bandzetter, wel met een leren band.
De vorige keer was ik gebleven bij het maken van de losse onderdelen van de boekband. Die heb ik nu in elkaar gezet en kan hem passen rond het boekblok. Eigenlijk was het beter geweest als het kraftpapier de volledige hoogte van de rug had bedekt.
Aan de rugkant van de platten heb ik ronde hoekjes gemaakt. Volgens mij heten dat kaphoekjes. Die moeten het scharnieren van het leer vereenvoudigen.
Even de beste plaats op het leer zoeken. Geit skiver om precies te zijn.
Dit is de tweede keer dat ik een leren band maak. De eerste keer was dat onder begeleiding. Ook deze keer wil ik imitatie-ribben op de rug van het boek aanbrengen. Deze keer gebruik ik er kleine stukjes touw voor.
Leer gesneden. Platten en rug afgetekend. Dan kan het lijmen beginnen.
Zo gaan die imitatie ribben (valse ribben) er dan uitzien. Toch leuk om te zien.
Het kapje krijgt extra volume door een klein reepje grijsbord.
Tijd om de omslag te gaan voorbereiden en vast te lijmen. Dan eventueel de opengevallen ruimte op de platten opvullen en dan kan de boekband aan het boekblok gezet worden. Spannend.
Argusvlinder 