Tagarchief: Kapitaalband

Boekbinden in augustus (vervolg 4)

Posted on by

De warmte van de afgelopen tijd heeft meegespeeld
in de duur van het werk aan ‘Hoe te binden?’.
Het is de vertaling van een tweetal lezingen van
Hector de Bakker door Boris Rousseeuw,
die ook de uitgave van dit boekje verzorgde
via zijn margedrukkerij Carbolineum Pers.

Vooral afgelopen woensdag zorgde de warmte er voor
dat papier en lijm te snel droogde.
Vandaar dat in dit bericht foto’s van drie werkdagen
bij elkaar gebracht zijn.

Waar waren we ook alweer?

IMG_8608HectorDeBackerBorisRousseeuwVertalingTitelHoeTeBinden

Het boekblok zat al ver in elkaar inclusief leeslint maar mist nog de schutbladen en de kapitaalbandjes. De boekband is ongeveer halverwege: de hoeken van de bekleding moeten nog op maat gesneden worden. Dan kan de omslag met het bekledingsmateriaal gemaakt worden. Dan kunnen we het hoogteverschil tussen de randen en het middenstuk van de platten gaan overbruggen.

IMG_8609HectorDeBackerBorisRousseeuwVertalingTitelHoeTeBinden

Voor het op maat maken van de hoeken heb ik een klein hulpmiddel. Dat zorgt ervoor dat je voldoende ruime overlaat om de hoek mooi om te slaan maar ook niet te veel materiaal over laat.

IMG_8610HectorDeBackerBorisRousseeuwVertalingTitelHoeTeBinden

Als je linnen gebruikt als bekledingsmateriaal dan kun je dat vaak gewoon dubbelslaan bij de rug. Maar heb je dikker bekledingsmateriaal, zoals nu, dan is het goed er voor te zorgen dat er straks niet te veel materiaal in de scharnier komt te zitten. Dus snij ik daar wat materiaal weg.

IMG_8621HectorDeBackerBorisRousseeuwVertalingTitelHoeTeBinden

Voor het opvullen van de binnenkant van de platten (straks komt daar het schutblad nog over) gebruik ik ‘afvalpapier’. Ik heb het dubbelgeslagen zodat de kopkant (boven) en de buitenkant passen en alleen aan de staartkant (onder) en de rugkant nog wat papier weggesneden moet worden.

IMG_8623HectorDeBackerBorisRousseeuwVertalingTitelHoeTeBinden

Als schutblad gebruik ik effen papier dat ik nog had liggen. De kleur is bijna gelijk aan het boekblok maar is anders, qua kleur en structuur.

IMG_8634HectorDeBackerBorisRousseeuwVertalingTitelHoeTeBinden

Vanmorgen ging ik verder, nog een kant op te vullen met wit papier. Dan schutbladen en kapitaalband. Het geheel is dan zo ver dat de boekband en het boekblok in elkaar gezet kan worden.

IMG_8635HectorDeBackerBorisRousseeuwVertalingTitelHoeTeBinden

Helemaal aan het eind (waarschijnlijk pas morgen) ga ik ‘boekhoekjes’ plaatsen. Dat is ook voor mij een eerste keer. Ben benieuwd hoe dat in zijn werk gaat. Ik heb twee ‘kleuren’ gekocht: zilverkleurig en goudkleurig. Vermoedelijk ga ik de goudkleurige aan dit boek zetten.

IMG_8636HectorDeBackerBorisRousseeuwVertalingTitelHoeTeBinden

Beide platten zijn opgevuld. Als ik eerlijk ben kan dit nog een stuk beter. Maar ik wil het boek zondag afhebben en zou meer tijd nodig hebben. Roeien met de riemen die ik heb….

IMG_8638HectorDeBackerBorisRousseeuwVertalingTitelHoeTeBinden

Het boek zit in elkaar. Je ziet dat de vleug in het fluweel voor verkleuringen zorgt die je wel of niet ziet afhankelijk van hoe het boek vastgehouden wordt. Drukken op de band laat al meteen sporen achter. Om er voor te zorgen dat het vocht van de lijm niet in het hele boek trekt moet er nog een maatregel genomen worden.

IMG_8639HectorDeBackerBorisRousseeuwVertalingTitelHoeTeBinden

Die maatregel is om met bakpapier het ‘vochtige’, het gelijmde, deel van het boek te isoleren van de rest. Dat doe je dus aan de voor- en achterkant van het boek.

IMG_8641HectorDeBackerBorisRousseeuwVertalingTitelHoeTeBinden

Dan kan het geheel tussen een plank en karton (en beschermend materiaal) in de boekenpers. Daar ga ik het morgen, zondag uithalen om de metalen boekenhoekjes te plaatsen.

Roodkapje volgens Anneke de Groot

Posted on by

Deze week kwam het binnen: het doe-het-zelf-pakket
van Uitgeverij Boekblok met het boek ‘Roodkapje’.
Het werd geleverd in een doos.

IMG_7729AnnekeDeGrootRoodkapje2022

Feestelijk verpakt ligt er het verhaal van Roodkapje verzamelaar Anneke de Groot. Alles wat je nodig hebt om er een boek van te maken zit in de doos. Je hebt alleen nog lijm, een naald en een mes nodig.

IMG_7730AnnekeDeGrootRoodkapje2022

Het begeleidend schrijven door Jannie de Groot (familie?) van Uitgeverij Boekblok.

IMG_7731AnnekeDeGrootRoodkapje2022

Werkelijk alles is aanwezig om het boek te maken. Dit zijn de platten maar de rug zit er ook bij, de papieren bekleding van de band, de katernen, de prikmal, draad om het boek in te binden en kapitaalband om het boekblok af te werken. Top.

IMG_7732AnnekeDeGrootRoodkapje2022

Dit zijn de vier katernen met de foto’s en het verhaal van Anneke de Groot over haar verzameling rond Roodkapje.

IMG_7733AnnekeDeGrootRoodkapje2022

De tekst heb ik nog niet gelezen maar ik stel me een verzameling voor met prentjes, doosjes, beeldjes en heel veel andere zaken. Waarschijnlijk ook boeken. Centraal in dit boek staat één specifieke versie van het verhaal van Roodkapje. Op deze foto zie je de twee schutbladen. Verkijk je niet op de witte randen. Die zullen bij het inbinden wel verdwijnen maar zijn nodig voor het drukken, het vergaren en verzenden van het drukwerk en de instructies.

IMG_7734AnnekeDeGrootRoodkapje2022

Dit is een detail van een van de voorwerpen op het schutblad.

IMG_7736AnnekeDeGrootRoodkapje2022DAllartRoodkapje

Dit speciale, stevige, katern van 1 vel is om het kleine boekje dat centraal in deze uitgave staat ruimte te geven.

IMG_7737AnnekeDeGrootRoodkapje2022DAllartRoodkapje

Dit is een integrale reprint van ‘Lotgevallen van Roodkapje’ van Uitgeverij D. Allart uit 1860. Voor de tekst van het sprookje is gekozen voor de vertelling van Leonard Roggeveen, uit 1937.

IMG_7738AnnekeDeGrootRoodkapje2022DAllartRoodkapje

Nadat de boekjes gereed zijn die ik op dit moment onder handen heb, ga ik aan deze Roodkapje beginnen. Vermoedelijk zal op mijn blog hiervan de komende tijd nog wel een en ander te zien zijn.

Het geïllustreerde boekbindersboek

Posted on by

Een soort van dubbelaflevering.
Aan het boek heb ik afgelopen woensdag al gewerkt
maar je ziet me hier wel vaker een basis voor
een boekband in elkaar zetten.
Dus die foto’s zijn niet heel bijzonder.

Vandaag heb ik er ook aan gewerkt en vandaag is
de vormgeving best wel veranderd. en wie weet
gaat dat morgen nogmaals gebeuren.

IMG_7561HetGeïllustreerdeBoekbindersboek

Woensdag was ik nog aan het experimenteren met mijn dummy boekband. Maar perkament – los op de rug of niet – op de boekband van een bandzetter aanbrengen op voor, achterplat en rug, is volgens mij geen goed idee. Dat idee heb ik dus voor nu laten varen. Ik ga werken met drie stukken perkament: een voor op het voorplat, een voor op het achterplat en een op de rug. Op deze foto zie je dat ik de dummy vouw zoals een boekband dat moet kunnen en je ziet dat het perkament op de rug los zit en dus bol gaat staan. Niet erg maar niet erg praktisch voor de lezer.

IMG_7563HetGeïllustreerdeBoekbindersboek

Rug gesneden en de drie delen (voorplat, achterplat en rug) met elkaar verbonden met een stuk kraftpapier.

IMG_7564HetGeïllustreerdeBoekbindersboek

Steeds opnieuw passen en meten.

Dat was woensdag.
Vandaag de draad opgepakt.

IMG_7565HetGeïllustreerdeBoekbindersboekBoekbindlinnen

De basis beplakken met boekbindlinnen en dadelijk de hoeken snijden.

IMG_7571HetGeïllustreerdeBoekbindersboek

Als de hoeken gesneden zijn kun je de omslagen vastmaken.

IMG_7572HetGeïllustreerdeBoekbindersboek

De ondergrond is gewijzigd. Ik heb een schone, oude handdoek onder het boek gelegd om zoveel mogelijk de band te beschermen tegen eventuele lijm- of verfresten.

IMG_7573HetGeïllustreerdeBoekbindersboek

Weer passen en meten. Zie dat er een leeslint is aangebracht. Hierna is een kapitaalband aan de rugzijde van de boekband aangebracht.

IMG_7574HetGeïllustreerdeBoekbindersboek

De vorige keer had ik bedacht hoe ik er voor kan zorgen dat de bandjes waar de katernen op zijn genaaid, zichtbaar kunnen worden op de boekband. Daarbij had ik een stuk stevig papier gebruikt en had daar de insnijdingen gemaakt. Dat stuk papier was erg geometrisch. Misschien niet zo’n goed idee. Hier probeer ik door wat extra papier te plakken, het oppervlak te vergroten en te zien of ik een betere vorm kan maken met het perkament waarbij de insnijdingen wel gerespecteerd worden. Hier is de schets een soort van glooiende lijn. Maar nog niet tevreden.

IMG_7575HetGeïllustreerdeBoekbindersboek

Hier probeer ik een vorm die wel wat weg heeft van de letter ‘B’. Dat past wel bij een (geïllustreerd) BoekBindersBoek.

IMG_7576HetGeïllustreerdeBoekbindersboek

Nog wat experimenteren. Wat nu als ik de bandjes blauw verf, vallen ze dan beter op in het perkament? Het blauwe bandje ligt links op de foto. Ander idee is op het perkament te verven. In beide gevallen gebruik ik een acrylverf.

IMG_7577HetGeïllustreerdeBoekbindersboek

Het wordt denk ik de ‘B’-vorm. Hier is de vorm al uit het perkament gesneden.

IMG_7578HetGeïllustreerdeBoekbindersboekBandjeGeverfd

Als ik het blauw geverfde bandje straks in het perkament rijg geeft dat zo’n soort effect (hier een bandje in stevig papier gestopt).

IMG_7579HetGeïllustreerdeBoekbindersboekPerkamentVerven

Hier ligt het stukje blauw geverfd perkament. Daar heb je de keuze heel dekkend te verven of grover, minder dekkend. Dit gaat hem niet worden denk ik maar dat beslis ik denk ik morgen.

Vrolijke Vrienden nadert afronding

Posted on by

Het boek is nu ver gereed.
De kapitaalbandjes moeten nog afgemaakt worden
en op de rug van het boekblok worden gelijmd.
Dan ga ik de leren rug met valse ribben bevestigen.
Vervolgens kunnen de buitenste platten met de
originele afbeelding wordt gelijmd.

De meeste van die stappen zijn nu gedaan:

IMG_6399VrolijkeVriendenKapitaalband

Dit geeft een beetje een idee waar ik naar toe werk. Maar hier zijn boekblok, kapitaalband en rug nog los van elkaar. Dat heb ik gisteren aangepast. Het met een stift markeringen op leer aanbrengen is geen goed idee. Ik moet nog eens navragen wat ik daar het best voor kan gebruiken.

IMG_6400VrolijkeVriendenKapitaalband

Hier zie je dat het kapitaalband op de rug van het boekblok is gelijmd. Je ziet ook meteen het probleem dat ik niet meer opgelost heb: eigenlijk is de kapitaalband te breed of geven de platten onvoldoende ruimte om de kapitaalband te laten verzinken in de platten. De meeste mensen zullen dat niet zien als het boek gereed is maar dat is een punt dat beter kan.

IMG_6401VrolijkeVriendenKapitaalband

Nog eens vanuit een ander perspectief. Ik ben wel blij met de blauwe kleur. Die heb ik op zicht gekozen en dat kan fout aflopen.

IMG_6404VrolijkeVriendenRugLijmen

Toen het kapitaalband was bevestigd en de leren rug nogmaals gepast was, kon ik die daar waar nodig nog een beetje bijsnijden. Dan lijmen en aan het boek bevestigen. Vervolgens even in de boekenpers. Terwijl het boek in de boekenpers zat had ik tijd om te beginnen met het uit elkaar halen (tornen) van een blouse. Voor het volgende project.

IMG_6404VrolijkeVriendenLijstje

Stap voor stap werk ik mijn lijstje af.

IMG_6404VrolijkeVriendenLijmen

Een voor een de platten lijmen en voorzien van het laatste onderdeel van de platten. In het geval van de achterplat is dat een met papier bekleed stuk karton. In het geval van het voorplat is dat een vergelijkbaar stuk karton waar een rechthoek uit gesneden is ter grootte van de originele afbeelding van de voorkant van het boek. Het zo ontstane ‘raamwerk’ met de originele afbeelding is het voorplat.

IMG_6404VrolijkeVriendenPlatPlaatsenKeukenpapier

Dat ziet er dan als volgt uit. De originele afbeelding is door mij nog wel even bespoten met vernis. Die afbeelding is niet helemaal schoon geworden maar de aanraking met water zorgde er al snel voor dat ook de kleuren verdwenen. Dat had ik ervaren bij de titel op de rug van de originele boekband. Om de afbeelding te beschermen tegen verdere vervuiling en tegen verlies van kleur is wat spuitvernis aangebracht. Deze kant was de laatste van de boekband. Er zit al keukenpapier in het boek om het vocht niet in het boekblok te laten trekken.

IMG_6408VrolijkeVriendenInDeBoekenpers

In de boekenpers en dan zien we na 24 of 48 uur het resultaat. Ik ben benieuwd.

Vrolijke Vrienden: kapitaalband

Posted on by

Deze week liet men me ergens 30 minuten wachten zodat
ik tijd had om nog eens goed na te denken over wat ik nog
moet doen om mijn versie van ‘Vrolijke Vrienden’ af
te maken.

‘Vrolijke Vrienden’ is een boek voor de jeugd dat
in 1940 verscheen bij De Arbeiderspers en dat gemaakt
is door Jan Mens (tekst) en Bob Uschi (illustraties).

De aandachtige luisteraar ziet op de foto’s wel ergens
het lijstje liggen dat ik nu volg.

IMG_6372VrolijkeVriendenBlauwBinnenRandje

Het voorplat zal straks bestaan uit een kartonnen ‘raamwerk’, bekleed met papier, waar een deel van de originele voorkant van de boekband in gaat komen. Zowel de originele afbeelding als het ‘raamwerk’ zijn met de hand gesneden. Om de twee zo mooi mogelijk in elkaar te laten passen maar ik de binnenkant van het ‘raam’ en de buitenkant van de afbeelding donkerblauw. Blauw is de kleur die ik op veel plaatsen laat terugkomen.

IMG_6373VrolijkeVriendenBlauwRandje

Dit is de originele afbeelding van de boekband.

Het maken van de kapitaalband verliep niet zo als
ik wilde. Dus probeer ik iets anders. Kapitaalband kent
iedereen waarschijnlijk wel als het roof/witte bandje
dat aan de rugkant van een boek tegen het boekblok zit.
In middeleeuwse boeken was het kapitaalband onderdeel van
de constructie van het boek. Soms zelfs onderdeel van het
naaiwerk aan het boekblok. Tegenwoordig zitten ze alleen
ter versiering aan het boek.

In mijn geval, bij Vrolijke Vrienden, wil ik het kapitaalband
met de hand maken maar het gaat mij om het decoratieve aspect.
Ik maak het niet om de rug steviger te maken, te beschermen
bij het uit de boekenkast halen van het boek of tegen het stof.
Daarom maak ik het kapitaalband ook achteraf en los van het boek.

Dus misschien moet ik meer kijken naar de moderne manier
waarop kapitaalband wordt gemaakt en aangebracht, dan naar
de middeleeuwse manier.

IMG_6375VrolijkeVriendenMetLerenKern

Dus ik neem een stuk lint en daar plak ik dan een materiaal op zodat het een ronde verdikking aan het lint oplevert. Daar ga ik dan de zijde draad om wikkelen. Hier probeer ik dat nog te doen met een leren kern (die had ik toch al gemaakt.

IMG_6376VrolijkeVriendenMetLerenKern

Het leer wordt op het lint gelijmd en dat lint wordt een beetje opgerold.

IMG_6377VrolijkeVriendenMetLerenKern

Ik wikkel hier met dubbele draden zijde.

IMG_6384VrolijkeVriendenTeDik

Zo gaat dat dan ongeveer op het boekblok komen. Maar ik vind het te dik en van iedere kleur ook te veel steken waardoor er maar weinig gekleurde blokjes op het boek komen. Daarnaast is wat ik hier uitprobeer veel te breed. Dat moet anders.

IMG_6384VrolijkeVrienden2StukjesDraad

Nog een poging. Zelfde lint maar nu met daarin twee stukjes touw.

IMG_6385VrolijkeVriendenDubbeleDraad

Dat levert een beter volume op maar met de dubbele draad is dat nog niet mooi.

IMG_6386VrolijkeVriendenEnkeleDraad

Het algemene beeld is al wel beter.

IMG_6387VrolijkeVrienden

De losse onderdelen (boekblok, rug en platten) liggen voor het raam van mijn werkplaats.

IMG_6388VrolijkeVriendenKapitaalband

Lint beter op maat, de touwtjes liggen gereed en op het lint is aangegeven waar de verdikking gaat komen en waar de naalden met draad doorheen gestoken gaan worden.

IMG_6389VrolijkeVriendenKapitaalband

Dit zijn de kernen voor mijn kapitaalband. De schuine hoekjes aan de bovenkant zijn er aan gesneden om zo weinig mogelijk dikte op te leveren in de boekband.

IMG_6390VrolijkeVriendenKapitaalband

Nummer één is zo goed als gereed. Je ziet nu ook welke kleuren ik gebruik voor het kapitaalband. Morgen moeten die stukken kapitaalband op het boek belanden. Dan kan de rug en de buitenste platten bevestigd worden. Met de afbeelding op het voorplat zou het boek dan weer in de boekenpers kunnen om te drogen. Dan zou het boek bijna gereed moeten zijn.

Wordt vervolgd.

Vrolijke Vrienden

Posted on by

De afgelopen tijd ben ik ook bezig geweest met het
nadenken over en proberen te maken van kapitaalband.
Het is lang geleden dat ik dat een keer met
de hand zelf gemaakt heb.
Een eenvoudige kapitaalband is goed te doen voor iedereen.

Het begint met het kiezen of maken van de kern.
Je kunt je draad wikkelen om een strook papier of perkament,
maar ik probeer twee andere materialen uit:
vlas (touw) of leer.

Naast werken aan kapitaalband heb ik nog een paar stapjes
gezet om de rug en de platten af te maken.

IMG_6293KapitaalbandLerenKernVochtig

Een smalle strook, vochtig gemaakt leer, laat zich prima oprollen waarna je dat kunt vastzetten op de hoek van iets (in mijn geval een stuk karton). Dan laat je het daar drogen.

IMG_6295VrolijkeVriendenKapitaalbandVlasKern

De strengen zijde die ik heb komen uit een erfenis. Ik heb dus maar een beperkt kleurspectrum voorhanden. Sinds dat ik deze foto gemaakt heb, ben ik al op zoek geweest naar de kleuren die ik wil hebben. Die heb ik ook gekocht. Maar om te oefenen doen deze prima hun werk. Het touw heeft nogal wat rafels. Die krijg ik onder controle door met een beetje boekbinderslijm de buitenkant in te smeren. De kern is daardoor compacter en er steken straks geen verdwaalde vezels uit.

IMG_6301VrolijkeVriendenKapitaalbandLerenKernDroog

De leren kern voor een test kapitaalband is droog. Je kunt natuurlijk ook kapitaalband kopen. Immers voor de constructieve functie (bescherming tegen stof en bij elkaar houden van de rug bij gebruik) ga ik de band niet maken. Het is puur voor de sier. Maar ik heb nu meer keuze (kleur, grootte, volume, enz).

IMG_6366VrolijkeVriendenKapitaalband

Op internet zijn veel filmpjes te vinden waarin uitgelegd wordt hoe je dit maakt. Groot verschil is dat de meeste filmpjes het tonen terwijl men een boek bij de hand heeft waarop het kapitaalband wordt gemaakt. Dit heb ik in de hand gemaakt en zonder hulpstuk is het resultaat dan slordiger dan wat mogelijk is. Dat denk ik toch. Dus ik denk nog na over een soort van statief van karton, hout of iets dergelijks, waar ik het op kan gaan maken.

Ik ga de leren, ronde rug met valse ribben bevestigen
op de eerste platten. Daar komen dan straks de
uiteindelijke platten op. Zodat het leer tussen de
platten vast komt te zitten.
Het hoogteverschil wat daardoor gaat ontstaan in de
buurt van de rugzijde van de platten, is te groot om
te negeren. Dat moet ik opvangen.

IMG_6363VrolijkeVriendenBlinddrukMetFileten

Hier zie je de leren rug rond de binnenste plat zitten. Het dunne blauwe karton komt tussen de twee platten aan de voor- en achterkant van het boek. De blauwe kleur zal als een smal lijntje
aan de kop, staart en voorkant van de platten te zien blijven. Constructief vangt het, het hoogteverschil dat door het leer ontstaat op (dat moet allemaal nog wel blijken maar dat is het idee).

IMG_6364VrolijkeVriendenBlinddrukMetFileten

Zo zal dan het eindresultaat er uit moeten gaan zien. Maar hier ligt alles nog los en dit is zoals de achterkant er uit kan gaan zien.

IMG_6366VrolijkeVriendenBlinddrukMetFileten

Eigenlijk wil ik de valse ribben proberen te versieren met een paar simpele blinddruk-lijntjes met de fileten die ik pas geleden kocht. Die wil ik dan afwerken met een beetje goudverf. Maar ik heb nog te veel vragen dus ik denk dat ik dat achterwege laat.

Wordt vervolgd.

Vrolijke vrienden

Posted on by

Het is heel spannend aan het worden.
Steeds een stapje verder betekent dat ik steeds
dichter bij het uur van de waarheid kom.
Gaat mijn plan werken?

Het goede nieuws is dat de schutbladen mooi gelijmd
zijn tegen de originele schutbladen.
Het eerste experiment met de valse ribben is ook goed gelukt.

IMG_6228VrolijkeVriendenSchutblad

Hier zie je het eerste schutblad. De linkerhelft komt straks tegen de voorkant van de boekband te zitten. Maar het rechterdeel is mooi gelijmd op het originele, blanco schutblad van Vrolijke vrienden.

IMG_6229VrolijkeVriendenSchutblad

Ook het schutblad achter zit mooi vast. Dat geeft veel stevigheid om het originele en oude boekblok. Idee is dat het boek weer heel wat jaren onbeschadigd door het leven kan.

IMG_6230VrolijkeVriendenValseRibben

Met een stuk leer en een mal en wat karton heb ik een valse rib gemaakt en dat allemaal aan elkaar gelijmd. Alles is hier goed gedroogd en je ziet hier de kant die je normaal nooit ziet: de binnenkant.

IMG_6231VrolijkeVriendenValseRibben

Als ik met deze test een boek zou maken dan zou de rug er zo uit komen zien. De rib is goed zichtbaar. De vorm blijft goed in het leer. Straks als de echte rug wordt gemaakt moet ik misschien meer aandacht schenken aan de plaats waar het koord loopt. Dat mag nog dichter tegen de rib en strakker qua vorm.

IMG_6232VrolijkeVriendenPassenEnMeten

De mal die ik gemaakt heb is bedoeld voor het boekblok van Vrolijke vrienden. Dus steeds passen en meten. Vooral ook omdat de rug mooi om het boekblok moet passen maar dat het boek ook nog open moet kunnen. Ik denk nog na over kapitaalband. Die zal ik moeten maken voordat het kapitaalband en de rug, tegelijk, aan het boekblok worden gezet.

IMG_6233VrolijkeVriendenValseRibben

De rechterkant is minder mooi dan de linkse kant.

IMG_6245VrolijkeVriendenPlatten

Dit is een saaie foto maar bedoeld om duidelijk te maken dat ik de boekband ga maken met opgelegde platten. Dat wil zeggen dat ik de rug en de platten los van elkaar maak. De voorkant en de achterkant van het boek, zal steeds bestaan uit twee platten die ik op elkaar lijm. Dat doe ik bijvoorbeeld om de linten van het boekblok weg te werken en goed aan de band te bevestigen. Ook het leer van de rug ga ik tussen de twee plathelften bevestigen. Bovendien ga ik volgende ruimte in de buitenste plathelft van de voorkant uitsparen om de afbeelding van de originele boekband in de nieuwe boekband op te nemen. Grote plannen. Nu nog uitvoeren…..

IMG_6246VrolijkeVrienden

Zoveel als mogelijk probeer ik de originele voorkant van Vrolijke vrienden in de nieuwe boekband op te nemen.

IMG_6248VrolijkeVrienden

Voor nu zijn alle platten beplakt met papier. De omslagen moet ik nog wel aanbrengen. Maar nu ligt alles in de boekenpers om mooi vlak op te drogen. Ik denk dat ik beter één voorplat nog niet had moeten beplakken maar weghalen is vaak nog wel mogelijk.

Wordt vervolgd.

Vrolijke vrienden

Posted on by

Gisteren ben ik natuurlijk nog even terug geweest
naar mijn werkplaats.
De vellen papier waren natuurlijk goed gedroogd.
Als er zon is dan is het al gauw warm in deze gebouwen
van een voormalige gevangenis.
Dus drogen doet het er prima.

De katernen kon ik weer in elkaar schuiven en op
de juiste volgorde leggen.

IMG_6046JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940Verdikking

Je ziet dat het Japanse papier wel wat verdikking oplevert. Maar het valt best mee als je er vanuit gaat dat de rug van het boek rond gezet was (en zo meer dan 80 jaar gevouwen geweest is). Dat zorgt er vanzelf al voor dat de rug wat uit staat. Daarom gaat aan het eind van de middag het boek in de boekenpers om het zo vlak mogelijk te krijgen. Daar laat ik het dan voor een paar dagen en nachten.

IMG_6047JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940Vouwen

Hier is goed te zien dat soms de vouwen weer heel goed in elkaar passen maar dat op andere plaatsen (vooral aan de rechtse kant) dat wat moeilijker gaat. De katernen mogen dus nog wat meer in elkaar opgestoten worden.

IMG_6048JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940ForeEdge

Aan de andere kant (de fore edge of voorkant) zie je dat het niet erg zou zijn als ik straks aan de voorkant er nog eens een stukje zou afsnijden met de snijmachine.

IMG_6049JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940 01

Vervolgens ben ik gaan schetsen hoe ik misschien het boekblok, de rug en de platten aan elkaar ga maken. Rekening houdend met het feit dat de oude voorkant onderdeel moet worden van de nieuwe. Ik zit te denken aan: de katernen op lintjes binden, dan een ronde rug maken en bekleden met leer, met valse ribben, dan platten maken die ik zo opbouw dat er een binnenplat komt dat met een schutblad en de linten en het leer zich verbindt aan rug en boekblok. Daar kan dan een buitenplat op worden aangebracht. Het voorplat zou dan een uitsparing hebben voor de afbeelding van de originele boekband. Wat zou dan de bekleding van de platten moeten worden? Iets dat aantrekkelijk is voor kinderen. Ergens daartussen kan dan nog kapitaalband komen. Maar dat is allemaal wat complex. Sommige zaken heb ik niet eerder gedaan.

IMG_6049JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940 02

Misschien als ik definitief weet hoe ik het wil gaan aanpakken dat ik het nog eens op een afbeelding uitwerk. Voor nu zijn dit nog maar ideeën.

Het boekblok zit intussen in de boekenpers.

Dromen van een boek schrijven en de titel al weten: ‘Het wonderbare geheim van den jongen Chinees’

Posted on by

Dat overkomt de hoofdpersoon in het jongensboek ‘Vrolijke vrienden’,
geschreven door Jan Mens in 1940.
De uitgever was De Arbeiderspers.
Het boek verscheen in een moeilijke tijd.
De uitgeverij wordt in 1940 overgenomen door de NSB.
Dan zal een Joodse illustrator Bob Uschi 1911 – 1995
(pseudoniem van Victor Silberberg) en een opdracht aan
de ‘Nederlands schrijver, onderwijzer, socialistisch politicus
en esperantist’ Theo Thijssen niet helpen.
Ik kocht het boek in de kringloopwinkel in de buurt.
Niet om het te restaureren maar als grondstof voor een nieuw
boek.

Al komt het boek dan uit een vooruitstrevende hoek, een
eerste scan van de afbeeldingen en de tekst toont ons
dingen waarbij wij vandaag onze wenkbrauwen zouden fronsen.

Dus een restauratie wordt het niet. Het is meer een herbouw.

IMG_5937JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940

De titelpagina van het boek Vrolijke vrienden. Geschreven door Jan Mens. Jan Mens zal later De kleine waarheid schrijven (trilogie, 1960 – 1964). een boek dat in Nederland heel bekend werd door de televisieserie van Willy van Hemert (1970 -1973) met Willeke Alberti als Marleen Spaargaren. Uitgegeven bij De Arbeiderspers en Bob Uschi maakte de illustraties.

IMG_5938JanMensUschiVrolijkeVriendenOverweldigdBleefJanStaan

Een echte binnenkomer: frontispice ‘Overweldigd bleef Jan staan’. Dit had ook de titel van mijn blogbericht kunnen zijn.

IMG_5939JanMensUschiVrolijkeVriendenSituatieInEenKatern

De katernen bestaan uit 4 bladen die in het midden met garen zijn ingenaaid. Het garen zit wat los.

IMG_5941JanMensUschiVrolijkeVrienden

Dat het een echt jongensboek is maken de illustraties heel duidelijk.

IMG_5945JanMensUschiVrolijkeVrienden

De meeste tekeningen zijn niet voorzien van een aanduiding van de maker. Hier is dat wel het geval.

IMG_5946JanMensUschiVrolijkeVriendenHetWonderbareGeheimVanDenJongenChinees

Hier komt de titel van mijn bericht vandaan. De hoofdpersoon fantaseert zelf een schrijver te worden en heeft ook al een titel van zijn boek bedacht: Het wonderbare geheim van den jongen Chinees. Hoe sympathiek dat allemaal mag klinken, we zouden er vandaag niet meer zo’n tekening bij maken denk ik.

IMG_5948JanMensUschiVrolijkeVriendenExlibris

In het boek zit een sticker met de naam van een vorige eigenaar. Het adres en telefoonnummer heb ik maar even weggehaald.

IMG_5961JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940Rug

Het voorplat gaat eenvoudig van de boekband. Het gaas dat de band bij elkaar houdt is verduurd, is aan het vergaan. Er zit kapitaalband aan boven- en onderkant. De lijm die gebruikt is om de katernen bij elkaar te houden is hard en bruin geworden. Het voorplat schoonmaken met een beetje zeep en water is gevaarlijk. De kleur laat eenvoudig los. Zeker de rug is aan de buitenkant erg vuil. Die ga ik dan ook niet meer gebruiken. Net als het achterplat.

IMG_5962JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940Voorplat

De voorplat heeft een kartonnen platkern. Geen grijsbord. De bekleding lijkt op een gaas met daarop/in een vulmiddel en vervolgens de afbeelding die er op gedrukt is. Maar hier heb ik geen ervaring mee. Ik weet niet hoe dit materiaal heet en of dat ook vandaag nog wordt gebruikt.

IMG_5963JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940Voorplat

Het idee was die afbeelding van het karton af te halen. Maar dat idee moet ik al snel laten gaan. Misschien zijn er manieren om dat te doen maar ik besluit de afbeelding in een rechthoek te snijden en dan zoveel mogelijk karton langs de achterkant te verwijderen.

IMG_5964JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940

Dit is de voorkant van de boekband na het schoonsnijden.

IMG_5965JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940EersteKaternLos

Dan ga ik katern voor katern losmaken.

IMG_5975JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940AchterkantVoorplatSchuren

Afwisselend schuur ik de achterkant van de voorplat. Ik heb dan zoveel mogelijk laagjes van het karton weggehaald. Het schuren is dan om het zo glad mogelijk te maken waardoor de voorplat straks beter te verwerken is.

IMG_5976JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940KaternVootKaternLosmaken

De lijm is hard en ook als je die zacht maakt met een beetje water laat die zich moeilijk verwijderen. Daarmee beschadig ik dus wel het buitenste van de vier bladen van elk katern. Maar ik weet geen andere manier. Die bladen ga ik in ieder geval versterken aan de vouw voor dat ik het boekblok weer in elkaar da zetten. Het boek had iets van een ronde rug met kneep. Dus ik heb ieder katern zo glad mogelijk proberen te maken. Ik ga het zonder kneep inbinden.

IMG_5977JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940AlleKaterneneLos

Redelijk schoon maar nog niet mooi glad.

IMG_5978JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940AlleKaternenLosEnVoorplat

De grondstof.

IMG_5981JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940OpdrachtTheoThijssenMooieJ

Het boek is volgens mij met best wat aandacht gemaakt. Links zie je de opdracht aan Theo Thijssen. Bij het begin van een nieuw hoofdstuk is de eerste letter een grote kapitaal die meerdere regels groot is. Daar wordt met het zetwerk iedere keer rekening gehouden.

IMG_5982JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940Opvoedend

De schrijver wil de lezer ook iets leren. In het boek komen dan (heel weinig maar toch) voetnoten voor.

IMG_5984JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940

De marges zijn breed maar niet helemaal onbenut. Ik denk dat ik het boekblok opnieuw ga snijden maar dan is het wel opletten. De paginanummers staan ver genoeg van de rand van het papier maar sommige van de afbeeldingen staan op de hoek van de tekst/hoek van het papier. Veel dichter aan de rand dan de tekst.

IMG_6008JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940OuderwetseWagens

‘Ouderwetse auto’s’.

IMG_6011JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940HorasNonNumeroNisiSerenas

‘Horas non numero nisi serenas’, blijkbaar een vaker voorkomende inscriptie bij zonnewijzers. De vertaling die het boek er aan geeft ‘Ik tel slechts de heldere uren’ is misschien erg correct maar op internet vond ik ‘Ik tel slechts de onbewolkte uren’. Naar mijn smaak duidelijker.

IMG_6017JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940IMG_6019JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940IMG_6020JanMensUschiVrolijkeVriendenDeArbeiderspers1940Boekblok

Nadat ik alle katernen zo vlak mogelijk heb proberen te maken is het boekblok in de boekenpers gegaan. Straks een kijken hoe het er uit komt. Dan kan de versterking van de vouwen beginnen.

Multatuli – Liefdesbrieven

Posted on by

Een laatste blik op de rug van het boekblok.
De achterkant van het boekblok zit al tegen de achterplat gelijmd.
Nu is het tijd voor de voorkant van het boekblok.
Dit boek is dus gisteren ‘in zijn band gezet’, daarmee is dit
een bandzetter.

IMG_5415MultatuliLiefdesbrieven

Multatuli, Liefdesbrieven in een uitgave in losse katernen van Uitgeverij Boekblok en Atelier de Ganzenweide gaat dadelijk in de boekenpers. Benieuwd naar het eindresultaat? Je ziet het volgende keer.

Multatuli – Liefdesbrieven

Posted on by

Eerder kon je hier zien dat hoewel ik tevreden was
over de boekband die ik aan het maken ben, er toch een
probleem mee was waardoor ik besloten heb opnieuw te beginnen.
Het leer was door iets te fanatiek dunnen op twee punten
ingescheurd.
Opnieuw willen beginnen is één ding maar……

IMG_5321MultatuliLiefdesbrieven

Dan heb je wel voldoende leer nodig. Dit is al het witte leer dat ik nog heb. Dus er moet iets anders bedacht worden. Ik heb nog wel de boekband verder afgemaakt en ook het boekblok kreeg nog een paar aanvullingen.

IMG_5322MultatuliLiefdesbrieven

Het boekblok heb ik nog eens in de voornamelijk witte boekband gestopt. Dan zie je dat het er op zich goed uitziet.

IMG_5323MultatuliLiefdesbrieven

IMG_5324MultatuliLiefdesbrieven

Het boekblok heb ik uitgebreid met kapitaalband, wit kapitaalband. Daarnaast twee leeslinten. Twee: één voor Tine en één voor Mimi. Ik weet het, met een speciale boekenlegger zijn twee leeslinten misschien wat veel.

IMG_5325MultatuliLiefdesbrieven

Dus: nieuwe platten uitgesneden en een stukje ruggenbord. Die allemaal weer, op de juiste afstand van elkaar, met elkaar verbonden met kraftpapier. De mal die ik gebruikt heb om de positie van de tekst en de vormen goed aan te brengen had ik nog liggen. De basis voor de boekband past er precies op.

IMG_5326MultatuliLiefdesbrieven

Geen wit leer meer beschikbaar in mijn werkplaats, maar wel rood. Wat nu als we de kleuren wit en rood eens omdraaien?

IMG_5328MultatuliLiefdesbrieven

Hartjes uitsnijden en een smalle witte strook voor op de rug. Het proces verloopt nu allemaal wat sneller omdat ik al weet wat ik moet doen en omdat de afmetingen bekend zijn en de mallen er nog zijn.

IMG_5329MultatuliLiefdesbrieven

Dan gaat het deze kant op.

IMG_5330MultatuliLiefdesbrieven

Ook met het uitsnijden van de letters is begonnen.

IMG_5331MultatuliLiefdesbrieven

Er was ook nog een stuk van het rode paste paper over. Niet veel meer, dus is het wel zoeken naar een bruikbaar stuk. Hier houd ik dat al even achter de letters maar toekomstige foto’s zullen hiervan een beter beeld geven (hoop ik).

Waar de boekbinder de mosterd vandaan haalt

Posted on by

Een van de meest gestelde vragen aan een hobby-boekbinder is:
Waar haal je de tekst vandaan?

Een boekbinder is natuurlijk, in het beeld van de meeste mensen,
vooral bezig met een tekst in te binden, die door iemand anders
is gemaakt.
De meeste boekbinders willen zich immers bezig houden met de
constructie van het boek, de illustratie van het boekblok en de band,
mooie schutbladen, leeslint, een foedraal voor het boek, de kneep,
leer of perkament, wat voor kapitaalband, wel of geen sluiting.
Is het een Engelse binding of toch Duits of Frans?

Gelukkig is er in Nederland een uitgeverij die zich specialiseert
in het uitgeven van boeken in losse katernen.
De ‘Uitgeverij Boekblok’ is voortgekomen uit de activiteiten
van Atelier de Ganzenweide.
Ze ontwikkelen samen met schrijvers, de beheerders van rechten op teksten en
illustraties, met uitgeverijen, enz, sets van losse katernen
die wij dan vervolgens kunnen inbinden tot mooie boeken.

IMG_4127AartVanDerLeeuwSintVeitUitgeverijBoekblokAtelierDeGanzenweide

Dit is een voorbeeld van een recente uitgave. Geschreven door Aart van der Leeuw met illustraties van Henri van Straten: Sint Veit. Het origineel verscheen in 1931. Nu van de hand van Uitgeverij Boekblok / Atelier de Ganzenweide. Het betreft een boek van een kleiner formaat (12 x 16,4 cm), 5 katernen van alk 12 pagina’s.

IMG_4128AartVanDerLeeuwSintVeitHenriVanStratenUitgeverijBoekblokAtelierDeGanzenweide

Na het inbinden zal dit op maat gesneden worden en een tijdje later eindig je dan met een uniek exemplaar van de tekst. Hier heb ik nog wat werk dus.

Van den vos Reynaerde

Posted on by

Al een tijdje was hier niets meer te zien
over het inbinden van Van den vos Reynaerde.
Het werk lag niet stil maar ik heb een paar zijpaden
bewandeld om na te denken en te experimenteren met
hoe ik de titel op de eikenhouten platten van het boek ga zetten.
Het idee is om op een licht perkament de titel te schrijven,
met de hand, daaronder dan een stukje donker perkament
aan te brengen en dat dan met stroken messing vast te zetten.
Maar mijn metaalbewerkingsvaardigheden zijn zeer, zééér beperkt.
Mijn gereedschap is ook niet wat het moet zijn voor
metaalbewerking. Als de coronacrisis voorbij is ga ik eens op
een cursus bij een metaalbewerker.

IMG_2925VanDenVosreynaerdeMijnMetaalbewerkersKwaliteitenZijnBeperkt

Het messing blik is best te knippen maar recht knippen is iets anders. Daarbij vervormt het metaal. Mijn aambeeld is een stuk ijzer dat is bedoeld om op een pers blokken tekst vast te zetten zodat het bij het afdrukken niet gaat verschuiven. Maar uiteindelijk ben ik er in geslaagd een recht stukje te maken. Daar heb ik zelfs al een gat in gekregen om het straks met een spijker vast te kunnen zetten.

IMG_2930VanDenVosreynaerdeBeideIntegraleKapitaalbandenGereed

Intussen zijn de integrale kapitaalbanden ook af. De bindwijze staat beschreven in het boek van Peter Goddijn.

IMG_2959VanDenVosReynaerdeEvenOefenen

Met een bamboe pen en zwarte inkt wil ik de titel ‘Van de vos Reynarde’ op het perkament schrijven. Op het perkament staan nu nog wat hulplijnen. hopelijk gaan die er straks, als de inkt goed droog is weer makkelijk af.

IMG_2960VanDenVosReynaerdeMetBamboepen

Dit gaat het worden.

IMG_2961VanDenVosReynaerdeMetTweeLaagjesPerkament

Dan passen en meten. Je ziet dat ik onder de strook perkament (naturel geit) een stukje donkerder perkament heb liggen.

IMG_2962VanDenVosReynaerdeTitelPlaatjeEvenPassenMetMessing

Het idee is om dat straks vast te zetten met twee strookjes messing. Aan beide kanten een strookje. Vastgezet met messing spijkertjes.

Kapitaalband – zelf maken

Posted on by

Het werken met metaal en met echte naaien (zoals bij een
geïntegreerde kapitaalband) gaat me niet als vanzelfsprekend af.
Nou moet ik ook niet te streng zijn voor mezelf.
Dit is pas de tweede keer dat ik zoiets maak en ik heb hier al
wel eens een video over bekeken maar dat is al weer lang geleden.

Veel mensen weten niet zo een-twee-drie wat een kapitaalband is.
Maar als je uitlegt dat het om dat gekleurde bandje gaat dat bij boeken
met een harde kaft vaak aan de boven- en onderkant zit,
dan weten de meeste mensen wel wat je bedoelt.

Bij het boek dat ik aan het maken ben is sprake van een
geïntegreerde kapitaalband, dat wil zeggen dat je het ‘bandje’
zelf gaat maken, dat je dat maakt terwijl je het boek aan het binden bent en
dat het aan de buitenkant van het boek zichtbaar is.

Moeilijk om dat echt mooi te krijgen (voor mij ten minste).

IMG_2911VanDenVosReynaerde

Tweede Paasdag ben ik er aan begonnen. Hier het eerste stapje. Het wordt niet de chevronsteek waar Peter Goddijn over spreekt in zijn boek. Dat lukt me maar niet. Misschien gebruik ik wel het verkeerde materiaal.

IMG_2912VanDenVosReynaerde

Het gaat hier om mijn versie van ‘Van de vos Reynaerde’. Het kapitaalband komt aan de boven- en onderkant. Ik ben begonnen aan de onderkant (de staart).

IMG_2920VanDenVosReynaerde

Vandaag ben ik al wat verder gekomen. Ik heb de strengel te strak tegen het boekblok genaaid. Daardoor heb ik te weinig ruimte om de kapitaalband goed aan te brengen. Daardoor is de vorm van de strengel ook niet zoals het hoort. Aan de kop zit dat beter. Leermomentje noemen we dat.

IMG_2921VanDenVosReynaerde

Ik vraag me af of ik de rug met minder wikkelsteken had moeten maken. Nu zit er wat meer ruimte tussen de katernen en dat heeft als effect dat de rug breder is dan de voorsnede van het boek (zeg maar de voorkant). Het boek loopt dan een beetje taps toe. Alleen de rug met leer bekleden helpt daar natuurlijk niet bij. Daar valt misschien nog wel iets aan te doen.

Nu denk je natuurlijk: maar is nou alles fout?
Nee, jet is handwerk. De ene keer is anders dan de volgende.
Met ieder boek wordt het beter.

Leer op maat gesneden

Posted on by

IMG_2893VanDenVosReynaerdeLeerOpMaatMaken

Zo te zien is er vandaag niet veel gebeurd. Maar het leer aan de kop en staart zijn op maat gemaakt zodat ik aan het kapitaalband kan beginnen. Daarnaast ben ik nog aan het meten gegaan voor een volgend project en ben ik op zoek gegaan naar een pianoscharnier van 25 mm. Dat valt niet mee, de meeste winkels schrijven wel over scharnieren van 25 mm maar verkopen vervolgens alleen 35 mm.

Van den vos Reynaerde in het leer

Posted on by

IMG_2889SluitriemEerstePuntBevestigd

Vandaag eigenlijk twee dingen gedaan: de sluitriem bevestigd in de gleuf op de voorplat en een messing plaatje aangebracht ter ondersteuning. De tweede actie was het gedeeltelijk in het leer zetten van het boek: stukje achterplat, rug en stukje voorplat. Morgen de omslagen ervan afwerken.

Dan is er nog een hoop te doen:
= kapitaalband maken;
= sluitriem afmaken;
= venster van messing maken voor titel;
= dekbladen aan de binnenkant van de platten bevestigen;
= misschien nog een ‘Van den vos Reynaerde’-versiering aanbrengen.

Ben vast nog het een en ander vergeten.

Na weken terug naar ‘Van den vos Reynaerde’

Posted on by

De deelnemers hebben hun boeken al allemaal ingediend
voor de wedstrijd van de mooiste uitvoering van ‘Van den vos Reynaerde’.
Ik moet nog beginnen maar dat is niet erg.
Ik heb heel erg genoten van al die weken dat ik van papier
kerstversieringen maakte of bezig was met de voorbereiding
van de Cultuurnacht.
Nu is er weer ruimte om aan dit grote avontuur te gaan werken:
een middeleeuwse binding naar de richtlijnen van Goddijn.

IMG_2422NogTeSnijden

Om mensen te laten zien, tijdens de Cultuurnacht, hoe een boek gedrukt wordt (plano) en hoe het papier vervolgens wordt gevouwen, had ik het boek nog niet op- maat gesneden. Maar deze week was het zo ver. Bij het boek is 1 blanco katern meegeleverd. Dat heb ik in 2 gedeeld en één als eerste katern en het tweede als laatste katern opgenomen. Daarom kan ik makkelijk de plaats met potlood markeren waar ik ga snijden.

IMG_2423SchoongesnedenVersieVanVanDenVosReynaerde

Schoongesneden ziet het er dan als volgt uit. Altijd een spannend moment. Nu begint het op een boek te lijken. Als dekblad (schutblad dat met als doel extra bescherming te geven aan de katernen, bij het eerste en laatste katern wordt meegebonden) dienen twee stukken perkament.

IMG_2424Snijafval

Het snijafval. Helaas was het boek net iets dikker dan mijn snijmachine aankon. Ik heb het dus in twee keer gesneden. Dat kan eigenlijk niet zonder dat je dat achteraf ziet. Maar het vroeg snijden heeft zo-wie-zo nadelen en werd in de Middeleeuwen pas later gedaan.

IMG_2425SchoongesnedenVosOnderBezwaar

‘Onder bezwaar’ betekent in mijn geval: tussen twee planken en onder een stapel zware boeken. Hier ligt mijn exemplaar van ‘Van den vos Reynaerde’ inclusief de perkamenten dekbladen. Die dekbladen zitten met een rand van ongeveer 1 centimeter om het betreffende katern gevouwen. Maar perkament heeft wat tijd en druk nodig om zich te laten temmen. Zo zijn mijn handen vrij voor andere dingen.

IMG_2426EikenhoutenPlattenMetKapitaalhoekjesEnAfgerondeBuitenRanden

De twee eikenhouten platten zijn 1 centimeter dik. aan wat de rugzijde gaat worden (op de foto in het midden) zullen drie leren riempjes en twee perkamenten strengels de platten met elkaar en met het boekblok verbinden. De perkamenten strengels gaan de kapitaalkern vormen, het hart van het kapitaalband. Een van de grote uitdagingen die ik bij de vorige dummy niet helemaal kreeg zoals ik het wilde. De strengels komen aan de kop (bovenkant) en staart (onderkant) van het boek, daar waar nu een kapitaalhoekje is weggehaald. Ook de scherpe randen aan de buitenkant (waar straks de leren bekleding over komt) heb ik met een stukje schuurpapier wat afgerond.

IMG_2438TweeVanDeDrieLerenStroken

Uit de resten van een oude leren tas maak ik drie leren riempjes. Ruim 1 centimeter breed en 2 millimeter dik. Deze zitten inmiddels in de pers want mijn leer was maar 1 millimeter dik, dus heb ik een bredere strook dubbel gevouwen en gelijmd. Inderdaad dit leer is eerder gebruikt om de titel te oefenen met vergulden voor een ander boek (Bradel). Maar daar zie je straks toch niets van. De riempjes zijn misschien te lang maar de 15 centimeter uit het boek van Goddijn was vorige keer te weinig. We gaan het zien.

Best veel gedaan voor een eerste middag.

Cultuurnacht: Uithangboek

Posted on by

Ergens in een hoek stonden nog twee platen karton
die door gebruik en de tijd een beetje gehavend zijn.
Ze brachten me op het idee een groot soort dummy boek te maken
dat ik kan gebruiken als bord, om mensen te wijzen op het
feit dat ik ergens zit met mijn informatie over boekbinden
en dat ik wacht op het meeschrijven van alle bezoekers aan een
manuscript.

Het boekblok wordt een soort massief boekblok,
eigenlijk een grote platte doos.
De technieken die ik geleerd heb om een doos te maken pas ik
dan ook deels toe. Maar het moet snel, ik wil niet te veel
materiaal gebruiken.
Hopelijk blijft het zaterdag droog.
Papier kan slecht tegen vocht.

IMG_2366UithangboekMetMassiefBoekblokMethodeDoosMaken

Hier ben ik bezig met een platte doos van 50 bij 40 centimeter.

IMG_2367UithangboekMetMassiefBoekblok

De opstaande randen zijn maar anderhalve centimeter hoog. Hier wordt de doos al gesloten met de bovenkant.

IMG_2370UithangboekMetLeeslint

Met stukken boekbindlinnen bevestig ik de doos tussen de twee grote stukken karton (de boekband) die ik met papier bekleed heb. Een leeslint en kleine stukken kapitaalband maken de illusie compleet.

IMG_2379UithangboekNuDeRugNog

Als rug nog een groot stuk boekbindlinnen. De smalle strook had ik nog liggen.

IMG_2380Uithangboek

Hier zie je het formaat afgezet tegen het ‘Voske’, de boekband voor mijn Cultuurnacht manuscript.

IMG_2381Uithangboek

Dat moet drogen. Dat valt niet mee in een werkplaats waar door een reparatie op dit moment geen verwarming is. Het gewicht van ‘het boek’ gebruik ik om alles op zijn plaats te krijgen en houden.

IMG_2382Uithangboek

De klemmen zijn wat aan de grote kant dus het vraagt wat improvisatie. Maar het is gelukt.

Het huidige boekbindavontuur

Posted on by

Terwijl ik aan een dummy aan het werken was,
lag onder bezwaar het volgende boekblok al klaar.
Het boekblok betreft ‘The Art of bookbinding’ van
Joseph William Zaehnsdorf (1853 – 1930).
Het boek is van 1880 en de versie die ik als dummy
ga inbinden is uitgegeven door Atelier de Ganzenweide.
Het is geen middeleeuws boek maar de afmetingen
komen bijna exact overeen met de beschrijving van Peter Goddijn
bij zijn beschrijving van ‘Band met houten platkernen,
gesloten scharnieren, opliggende bindingen, vaste rug,
romaanse aanrijging, chevronkapitaal, platsluiting en
titelraampje (11e eeuw)’.
De beschrijving probeer ik te volgen.

IMG_1671PerkamentenDekbladEnBoekblokMetGroterKapitaalhoekje

Volgens de beschrijving van Goddijn (Westerse boekbindtechnieken van de Middeleeuwen tot heden, pagina 24) hoort de kapitaalsnede 2 bij 2 mm te zijn. Dat had ik ook aangebracht. Maar na de ervaring met de eerste dummy maak ik het toch groter: 5 bij 5 mm. Je ziet op deze foto ook het perkamenten dekblad dat om het eerste katern zit.

De beschrijving van dit boek (‘The Art of bookbinding’) dat je
gewoon in de boekhandel kunt kopen is op de website van Bol als volgt:

Originally published in 1880 this early work on book binding is a comprehensive and informative look at the subject. The contents are extensively illustrated, The information on book binding makes for absorbing reading throughout. Many of the earliest books, particularly those dating back to 1900s and before, are now extremely scarce and increasingly expensive.

IMG_1672KaternVoorKaternKapitaalhoekjeAangebracht

Met platten. Ik heb 1 voor 1 de katernen ontdaan van het hoekje. Met een mes een boekblok in een keer doorsnijden lukte me de vorige keer niet. Nu zitten er wel kleine verschillen tussen de hoekjes maar de functie is om voldoende ruimte te maken voor het kapitaalband. Dat is er nu.

IMG_1673BoekblokInDeBlokpersPlaatsen

Hier wordt het boekblok in de houten blokpers gezet. Ik ga voor het eerst een boek niet prikken in de rug maar ik ga op de plaatsen waar de bindingen komen (3 plaatsen) en de plaatsen waar de kettingsteek komt (2 plaatsen voor het basiskapitaal) inzagingen maken.

IMG_1674ZaagsnedenInDeHoutenBlokpers

Vijf zaagsneden in de rug van het boekblok terwijl het in de blokpers geklemd ligt.

IMG_1675PlattenEnBoekblokVoorzienVanVergrootKapitaalhoekje

Het resultaat.

IMG_1676HoutenPlattenIngezaagdBoekblokLerenRiempjes

Compleet met houten platten en de drie leren riempjes (van een oude tas). De perkamenten kapitaalkernen moet ik nog maken.

IMG_1677ZoHebIkMijnWerkAchtergelaten

De volgende stap is het aftekenen van de platkernen zodat daar de gaten in geboord kunnen worden. Dat is een spannend moment. Vooral de twee gaten voor de kapitaal kern. De platten zijn geen massief hout maar een soort multiplex. Toen ik bij de eerste dummy probeerde deze gaten te maken dreigde de hoek af te breken. Dat moet ik hier zien te voorkomen. Bij de dummy heb ik toen de pogingen gestaakt. Hier wil ik dat het wel lukt.

De eerste dummy is af

Posted on by

De eerste dummy is er vooral op gericht
= het doe-het-zelf pakket van Atelier Libri te gebruiken
om een boeksluiting te maken;
= ervaring op te doen met leer en houten platten;
= ervaring op te doen met het zelf maken van
kapitaalband;
= om tijd te kopen en in tussen toch zinvol bezig te zijn en
intussen nog wat juiste materialen te kopen.

IMG_1654HoekenKunnenBeterNaaiwerkGeenSucces

Ergens had ik gelezen over de gewoonte om de hoeken van de omslagen met een draad aan elkaar te maken. Ik vond dat een leuk idee. Daarvoor koos ik het rode garen dat ik ook gebruikt heb voor de kapitaalband. Maar dat moet ik veel beter voorbereiden. Misschien is er iemand die me uit kan leggen hoe ik dat het best kan doen. Na de achterplat heb ik dat maar niet meer aan de voorplat geprobeerd.

IMG_1655HierMoetDeMuiterKomenPastDeSluithaak

Na de stroken leer vanaf de rug op de platten gelijmd te hebben heb ik de omslagen op de voor- en achterplat gelijmd. Ik heb dat gedaan alsof ik een schrift kaft. Dat kan beter. Ik ken ook wel een techniek om dat te doen. Dat was al eens eerder hier te zien. Maar bij dit middeleeuws uiterlijk kon het wel. Nu kan ik de muiter gaan vastzetten. Eerst nog even passen en zien of de sluithaak er goed in past.

IMG_1656DeMuiter

De muiter gaat goed.

IMG_1657DeMuiterZitOpHetBoek

Zoals je kunt zien zijn de katernen op de rug direct beplakt met het leer.

IMG_1659VoerkantBorgplaatjeVoor4MessingSpijkers

Ik kies voor een vierkant borgplaatje. Daarmee ga ik het riempje op de achterplat vastzetten met vier messing spijkertjes. Om de sluithaak met het riempje op de juiste plaats te krijgen heb ik het leer afgetekend. Maar dan zo dat er stippen staan waar het leer net overheen bevestigd moet worden.

IMG_1661

Het riempje zit er aan en de sluithaak past goed in de muiter.

IMG_1662MijnTafelIsTeRuwVoorHetLeer

De hoeken heb ik nog wel iets verbeterd maar bij de volgende dummy doe ik dat anders. Je ziet ook goed dat mijn tafeloppervlak goed is voor het ruwe werk maar voor de afwerking met leer ontstaan er te veel beschadigingen. Dat is jammer dus dat moet anders de volgende keer. Ik weet alleen nog niet hoe. Probleem is natuurlijk dat je bijvoorbeeld een hamer moet gebruiken om de muiter en sluithaak op de platten te bevestigen. Dat moet met een beetje kracht.

IMG_1663Bovenaanzicht

IMG_1664OpDeEikenhoutenPlattenVanDummy2

Met de eerste dummy ben ik best tevreden. Het moet bij de volgende dummy beter maar ik heb hier veel van geleerd. Zaterdag begin ik hopelijk aan The Art of Bookbinding (versie Atelier De Ganzenweide).