Boekbinden in augustus (vervolg 2)

Het is gelukkig weer wat frisser.
Vandaag zelfs weer regen.
Dat gaf mij de kans om verder te gaan met mijn enveloppenboek.

IMG_8574EnveloppenboekVerschillendeAfmetingen

Het prikken van gaten in de katernen van enveloppen valt niet mee. Een van de katernen heeft bubble foam aan de binnenkant. Als je het kunt vermijden: doen. Maar ik denk dat het wel leuk is als het lukt. De enveloppen verschillen van grootte per katern. Dat is mijn keuze maar het maakt het prikken meer ingewikkeld, het inbinden dadelijk ook.


IMG_8575EnveloppenboekGeprikt

Voor een hobbybinder als ik kan dit er mee door. Maar een echte boekbinder zal zeggen: niet goed genoeg. Maar ik reken er op dat met het binden de gaten mooi bij elkaar komen. Iets wat niet lukt vanwege de verschillende afmetingen van de katernen door het opstoten van de katernen.


IMG_8577EnveloppenboekLengtePerKatern

Om de lengte van de draad te bepalen waarmee de katernen worden gebonden neem je de lengte tussen de twee uiterste gaten en vermenigvuldig dat met het aantal katernen. In mijn geval 15 katernen maal 15 centimeter plus 15 centimeter voor het geval dat (knopen en doorhalen).


IMG_8578EnveloppenboekNaaibankjeKnoppen

De knoppen op mijn moderne naaibank dienen om zoals hier een draad vast te zetten of om linten vast te zetten waaraan een boek kan worden gebonden. Dat doe ik hier niet. Dan had ik mijn gaten op andere plaatsen moeten maken.


IMG_8579EnveloppenboekNaaibank

Hier zie je de bubble foam op de moderne naaibank. Met een extra voorziening om je katern open te houden terwijl je aan het binden bent of foto’s maakt.


IMG_8580EnveloppenboekDraaienEnKnopen

Dit is de draad die ik gebruik bij het inbinden. Raak niet in paniek als je draad zichzelf opdraait (zoals je hierboven ziet gaan beginnen) of zelfs als je denkt dat de draad in een knoop zit. Rustig terug draaien en het probleem verdwijnt. Voor even want het door een gat halen van de draad zorgt ervoor dat de draad gaat draaien.


IMG_8581EnveloppenboekHalverwege

Bijna halverwege. Binnenkort meer.


Elzeviertjes

Het begrip kende ik niet maar het lijken een soort van
reisgidsen. Heel toepasselijk in deze tijd van het jaar.
Op de tentoonstelling ‘Books that made History’ zag je
naast de geselecteerde werken een paar ondersteunende boeken.
Op zijn minst net zo interessant.
Daar lag dus ook een Elzeviertje.

DSC03973Elzeviertjes

Op de foto hieronder het Elzeviertje over Polen en de Baltische staten (Links) en rechts het exemplaar over Noord Afrika. Helaas ontbraken verdere details (of ik heb niet goed gekeken). De uitgever zal natuurlijk wel Elzevier zijn.


DSC03972Elzeviertjes


Maar er lagen ook nog andere boeken dan Elzeviertjes.DSC03982FlorentiusSchuylRenéDescartes1644

Florentius Schuyl, René Descartes. Ik vermoed dat dit boek ‘Renatus Descartes de homine figuris et latinitate donatus’ heet. Maar dat is een gok.


DSC03981FlorentiusSchuylRenéDescartes1644DSC03980FlorentiusSchuylRenéDescartes1644


Altijd weer boeken…

IMG_8563OlafLeeuwisBoekenVrijVanFunctieNRCDonderdag4augustus202201Kop

Dit opiniestuk van Olaf Leeuwis verscheen donderdag 4 augustus in het NRC. Van de quote van Ted Hughes kun je wat vinden maar het stuk stelt interessante vragen.


Ik moest hem even opzoeken, Olaf Leeuwis.
Dit heeft hij over zichzelf geschreven op Twitter:

Olaf Leeuwis (@OlafLeeuwis) / Twitter Olaf Leeuwis @OlafLeeuwis Boekhandelaar bij Mayflower. Schrijft voor NRC & De Mare. Een vakantiegevoel, maar dan altijd. ‘The sun shone, having no alternative’.

IMG_8563OlafLeeuwisBoekenVrijVanFunctieNRCDonderdag4augustus202202AfbeeldingIMG_8563OlafLeeuwisBoekenVrijVanFunctieNRCDonderdag4augustus202203TXT01IMG_8563OlafLeeuwisBoekenVrijVanFunctieNRCDonderdag4augustus202203TXT02


IMG_8563OlafLeeuwisBoekenVrijVanFunctieNRCDonderdag4augustus202204HetHeleArtikel

Zo verscheen bovenstaand stuk op de achterpagina.


Boek nummer 8

Ergens is mijn telling van de boeken op de tentoonstelling
Books that made History / Boeken die geschiedenis schreven,
de mist in gegaan.
Volgens het Stembiljet is het boek van vandaag, boek nummer acht.
Het zijn dan ook meteen twee boeken!

IMG_8553BoekenDieGeschiedenisSchrevenRMO

Op nummer 8 staan Willem Piso en Georg Markgraf. Hun werk kwam in een publicatie te staan die in twee delen verscheen.


DSC03979WillemPisoGeorgMarkgrafHistoriaNaturalisBrasiliaeDrukkerFranciscusHackiusEnLowijsElzevierAmsterdam1648

Een naam moet ook nog even vermeld worden: Johannes de Laet. Hij redigeerde het werk van twee geleerden en maakte er een publicatie van.


Het essay is van Mariana Francozo en op pagina 70 en volgend schrijft ze:

Het succes van het boek is in de eerste plaats te danken aan de rijke beschrijvingen van de tropische natuur, maar dat was zeker niet het enige. Ook de opzet, de indeling en de context waarin het boek in de republiek tot stand kwam, hebben bijgedragen aan de impact ervan. Het oek heeft een structuur die we vandaag de dag zouden typeren als ‘encyclopedisch’. In plaats van een verhalend verslag bestaat het werk uit thematische hoofdstukken met een reeks artikelen die beginnen met de lokale naam van een plant of dier, gevold door de Nederlandse en/of Portugese benaming en de fysische of morfologische beschrijving ervan, waarna de gebruiksmogelijkheden en andere interessante of nuttige wetenswaardigheden volgen.
Hoewel het wetenschappelijke classificatiesysteem pas in de achttiende eeuw zou worden ontwikkeld, had de Historia Naturalis Brasiliae al een indeling die nog eeuwenlang bruik- en herkenbaar zou blijven voor wetenschappers en geleerden. In feite was het boek al snel na publicatie een gezaghebbende bron over de flora en fauna van Zuid-Amerika, zozeer zelfs dat de Zweedse natuuronderzoeker Carl Linnaeus er in zijn taxonomische systeem naar verwees.

DSC03976WillemPisoGeorgMarkgrafHistoriaNaturalisBrasiliaeDrukkerFranciscusHackiusEnLowijsElzevierAmsterdam1648

Willem Piso & Georg Markgraf, Historia Naturalis Brasiliae. Drukker/uitgever: Franciscus Hackius en Lowijs Elzevier, Amsterdam, 1648.


DSC03977WillemPisoGeorgMarkgrafHistoriaNaturalisBrasiliaeDrukkerFranciscusHackiusEnLowijsElzevierAmsterdam1648DSC03978WillemPisoGeorgMarkgrafHistoriaNaturalisBrasiliaeDrukkerFranciscusHackiusEnLowijsElzevierAmsterdam1648


Boekbinden in augustus (vervolg)

Na mijn vorige bericht over het boekbinden ben ik weer
wat verder gekomen.
Vooral het boekje ‘Hoe te binden!’ met de lezingen van
Hector de Backer is weer een stuk verder.

IMG_8535BorisRousseeuwHectorDeBackerHoeTeBindenDeMal

Te beginnen met een mal voor het prikken van de naaigaten.


IMG_8535BorisRousseeuwHectorDeBackerHoeTeBindenGatenPrikkenMetMal

Dan leg ik de katernen op de prikmal. Die houten mal gebruik ik nu alleen om er voor te zorgen dat het gat van de els groot genoeg is voor het binden.


IMG_8536BorisRousseeuwHectorDeBackerHoeTeBindenGatenPrikkenMetMal

Dan de mal erop en het prikken kan beginnen.


IMG_8537BorisRousseeuwHectorDeBackerHoeTeBinden

Altijd leuk om te zien als het lukt.


IMG_8538Wat ga ik daar mee doen

Van mijn ouders kreeg ik wat oud papier met de vraag of ik daar nog iets mee kon. Nou deze leuke kleine envelop ga ik zegger gebruiken.


IMG_8539KladblaadjesSchuren

Deze kopieën van een werktekening en instructies kan ik dan weer gebruiken om kladblaadjes te maken. De lege achterkant is steeds goed voor één of twee keer boodschappen doen.


IMG_8540BorisRousseeuwHectorDeBackerHoeTeBinden

Dan kan het naaiwerk beginnen. Het is maar een dun boekje. Ik heb de afmetingen gelaten zoals ik de katernen gekregen heb.


IMG_8541BorisRousseeuwHectorDeBackerHoeTeBinden

Gereed. Nu wil ik het boekje nog een tijdje in de boekenpers leggen. Goede reden om mijn droogboeketje nog eens na te kijken.


IMG_8542Droogboeket02IMG_8542Droogboeket01


IMG_8544EnveloppenboekHierKomenDeGaatjes

De katernen voor het enveloppenboek heb ik ook uit de pers gehaald. Daar is aangegeven waar de gaten geprikt gaan worden. Maar dat is voor de volgende keer.


Boekbinden in augustus

De boekbindwerkzaamheden hebben een tijd stil gelegen.
De verhuis van het atelier naar huis had heel wat voeten
in de aarde en nu kost ook het je draai vinden om
op kleinere schaal thuis te binden ook tijd.
Maar de draad is opgepakt waar hij was blijven liggen:
bij het enveloppenboek.

Met gebruikte enveloppen die anders toch alleen maar
worden weggegooid maak ik een boek. Het is een beetje
bedoeld als vingeroefening. Het resultaat is te
gebruiken als een soort van aanteken- of boodschappenboek.

Ik ga als volgt te werk:
= ik neem 5 vensterenveloppen (die qua afmetingen
aan elkaar gewaagd zijn);
= die leg ik op elkaar. De kleinste bovenop;
= de bovenste envelop is de maat. Daar snij ik de
zijkanten af en de bovenkant. Daarbij moet ik er voor
zorgen dat de envelop nu helemaal open te vouwen is en
dat alle kanten recht zijn. Dan is niet meer te zien
hoe (slordig) de envelop is opengemaakt;
= ik schuif 5 enveloppen in elkaar zodat ze een katern
vormen;
= er zijn intussen 15 katernen. Sommige katernen zijn
voorzien van ‘grafisch werk’ dat van de afgelopen 5 jaar
is overgebleven;
= dan gaat het geheel in de boekenpers;
= daarna kan ik het binden;
= de band wordt een band met opgelegde platten. Die methode
maakt het mogelijk 2 kleuren voor de boekbandbekleding
te gebruiken. Ik heb pas een paar coupons gekregen van
iemand die zelf veel kleding maakte. Die stukken ga ik
proberen op te werken.

Natuurlijk kun je het boekblok nog op één maat snijden in
je snijmachine voordat je de band erom heen gaat maken.
Mijn snijmachine staat op een lastige plaats om te gebruiken
dus kies ik ervoor om de individuele katernen te laten verschillen.

IMG_8468EnveloppenboekLaatseKaternenRapen

De vensterenveloppen. Sommige hebben geen venster en sommige zijn voorzien van een decoratie.


IMG_8469EnveloppenboekUitgangspuntSnijdenIsKleinsteEnvelopPerKatern

De enveloppen zijn 5 bij 5 gegroepeerd en van het eerste katern ligt de kleinste envelop boven. In dit katern zit ook een envelop met bubble foam als binnenkant.


IMG_8470EnveloppenboekMetBubblefoam

Na het snijden ziet die envelop met bubble foam er dus zo uit. Best leuk. Ik heb wel gezorgd dat van het katern dit de binnenste envelop is.


IMG_8472EnveloppenboekWijzeVanOpenen

Dat een envelop niet haarscherp aan de bovenkant is geopend maakt niet uit als je er rekening mee houdt bij het snijden van de envelop.


IMG_8474EnveloppenboekPostzegelSparen

Als er een postzegel of poststempel op de envelop zit dan probeer ik die te sparen bij het snijden.


IMG_8476EnveloppenboekPersErBijHalen

In de boekenpers zitten op dit moment de droogbloemen maar daar kunnen de enveloppen, tussen twee stukken karton van steviger enveloppen, best bij.


IMG_8477EnveloppenboekblokInTussenKarton

Tussen karton.


IMG_8478EnveloppenboekblokInDePers

Nu nog even de pers aandraaien.


IMG_8480BorisRousseeuwBruinFluweel

Er lag ook nog een boekje in losse katernen te wachten op inbinden. Het gaat om een tweetal Franstalige lezingen van Hector de Backer. Ze zijn door Boris Rousseeuw vertaald en samengebracht in een boekje onder de titel ‘Hoe te binden?’. Zijn (heel actieve) margedrukkerij heet De Carbolineum Pers. Als het boekblok is ingebonden dan wil ik er een bruin fluwelen boekband om maken. Het fotograferen van de stof geeft niet helemaal de kleur van de stof goed weer.


IMG_8481BorisRousseeuwBruinFluweel

Daarom nog een poging.


IMG_8543EnveloppenboekKleurenStofVoorBoekband

Voor het enveloppenboek ga ik deze twee stukken kunststof gebruiken. Geen idee wat voor materiaal het is maar deze kleuren gaan het best leuk doen, denk ik.


Boekenlegger bij een overhemd cadeau?

Ja, dat klopt.
Vandaag kocht ik twee overhemden en daar kreeg ik een boekenlegger
bij elk hemd cadeau.

IMG_8467BoekenleggerBijOverhemd

Reclame maak ik liever niet vandaar dat ik ze anoniem gemaakt heb.


IMG_8482BoekenleggerBijOverhemd

Dit boek heb ik eerder nog niet op mijn blog genoemd. Maar de boekenleggers heb ik er meteen op geprobeerd. Het boek heet ‘Boekbanden – Bij het afscheid van Rens Top als conservator boekbanden van de KB’. Heel leuk boek trouwens.


Toen ik de boekenlegger zo uit het boek zal steken en voelde dat het
dikker is dan de gemiddelde boekenlegger
moest ik terugdenken aan wat waarschijnlijk mijn eerste bezoek
aan een bibliotheek was.
Ik ging met mijn vader.
De bibliotheek in Breda was toen aan het Van Coothplein.
Nu zit in dat gebouw een restaurant.
In die tijd mocht je als bezoeker van een bibliotheek niet
zelf in de buurt van de boeken komen.
Boeken zocht je op aan de hand van de titel of schrijver in
kaartenbakjes die op tafels stonden opgesteld.
Had je het kaartje gevonden dan liep je daar mee naar een
toonbank waarachter de bibliothecarissen waren.
Die namen je kaartje (kaartjes?) mee en haalde het boek op.
Op de plaats van het boek staken ze een houten plankje.
Dan gaf de medewerker van de bibliotheek je het boek zodat je
kon zien of het boek ook inderdaad het boek was dat
je zocht. Was dat niet het geval dan ging het boek
weer terug op zijn plaats.
Verdere stappen van het proces ken ik niet maar er
zal toch iets met het kaartje moeten gebeuren.
Het boek werd gestempeld op een ingeplakt blaadje als
je het mee wilde nemen. Op dat blaadje stond de uiterste
inleverdatum.
Dit soort dingen weet ik niet precies meer maar ik
moest aan het houten plankje denken toen ik de dikke
boekenlegger voelde.

De bequaemheyd des vrouwlijcken geslachts (7)

Boek nummer 5.

Helaas moet ik zeggen dat ik het essay van Pieta van Beek het minste
vind van de essays die ik gelezen heb in het boek ‘Boeken die geschiedenis schreven’,
het boek dat is verschenen bij de gelijknamige tentoonstelling.
In een samenwerkingsverband tussen de Koninklijke Bibliotheek en het
Rijksmuseum van Oudheden in Leiden is een tentoonstelling samengesteld
met ‘de top 25 boeken’ die in Leiden geschreven of gedrukt zijn en die
een impact hebben op de geschiedenis, soms tot op vandaag.
Het boek stond onder redactie van Kasper van Ommen en
Garrelt Verhoeven.

Daar waar de andere essays uitstekend beschrijven waar het boek over gaat,
wat de directe impact daarvan was en wat we daar vandaag nog van merken,
concentreert het essay van Van Beek zich vooral op de acceptatie
van het boek bij directe tijdgenoten/collega’s.

De positie van vrouwen in de universitaire wereld is iets dat veel
mensen bezig houdt. Dus dan is het jammer als niet duidelijk wordt
welke rol dit boek daarin, en in de vrouwenemancipatie in het
algemeen, nu precies gespeeld heeft.

DSC03975AnnaMariaVanSchurmanDissertatioDeIngeniiMuliebrisAdDoctorinamMelioresLitterasAptitudineDrukkerijAbrahamEnBonaventuraElzevierLeiden1641

Dus wat er nu precies in het boek staat dat de plaats in deze lijst
van 25 boeken rechtvaardigt, blijft onduidelijk voor mij.
Het enige dat daar over gezegd wordt is het volgende:

Dat laatste, het Logisch Betoog, heeft een strakke scholastiek-filosofische vorm met probleemstelling, argumenten, weerleggingen en conclusie, zoals: ‘Wie van nature het verlangen heeft naar kunsten en wetenschappen, is ervoor geschikt. Vrouwen hebben dat verlangen. Dus zijn ze er voor geschikt.’ [Mijn vertaling, PvB]
Van Schurman vond verstandige vrouwen geschikt voor studie.

DSC03974AnnaMariaVanSchurmanDissertatioDeIngeniiMuliebrisAdDoctorinamMelioresLitterasAptitudineDrukkerijAbrahamEnBonaventuraElzevierLeiden1641

Anna Maria van Schurman, Dissertatio de ingenii muliebris ad doctorinam meliores litteras aptitudine. Drukkerij van Abraham en Bonaventura Elzevier, Leiden, 1641.


Op Wikipedia staat de scholastiek beschreven.
Over de methode wordt daar bijvoorbeeld gezegd:

De scholastieke methode
…. De scholastiek wordt verder inhoudelijk gekenmerkt door een vaste werkwijze om problemen en teksten te bestuderen. Eerst poneerde men een quaestio, een vraagstelling waarover twijfel heerste. Die werd onderverdeeld in verschillende articula met stellingen. Vervolgens kwamen de tegenwerpingen aan de orde, ingeleid met bijvoorbeeld sed contra. Hierop volgde een antwoord (responsio), waarna per articulum van de quaestio de argumenten kort besproken werden. …

Ja, ik ben een man.

Boek nummer zes

DSC03971GalileoGalileiDiscorsiEDimonstrazioniMetematicheDrukkerijAbrahamEnBonaventuraElzevierLeiden1638


Uit het essay van Anna-Luna Post het volgende citaat (pagina 55):

Het nam …. de vorm aan van een gesprek tussen drie personages: Simplicio, Sagredo en Salviati. De zeventiende eeuw kenmerkt zich door de grote variëteit aan genres en de creatieve manier waarop wetenschap werd bedreven, en Galileo beheerste dat literaire spel als geen ander. Ook nu laat hij zijn personages samen ronddwalen, ditmaal door het Venetiaanse Arsenaal, waar praktische vraagstukken over schepen en kanonnen aanleiding geven tot bespiegelingen over de ‘twee nieuwe wetenschappen’ die Galileo in dit boek aan bod laat komen: de materiaalkunde en de bewegingsleer.
………
en (Galileo) presenteerde zijn nieuwste werk dan ook als een radicale breuk met de dominante, aristoteliaanse traditie. Terwijl die traditie vooral draaide om het ordenen van reeds gevestigde kennis, vastgelegd in de teksten van Aristoteles en zijn volgers, wilde Galileo juist toe naar een nieuwe manier van wetenschap bedrijven, waarin waarneming en experimenten centraal stonden.

DSC03970GalileoGalileiDiscorsiEDimonstrazioniMetematicheDrukkerijAbrahamEnBonaventuraElzevierLeiden1638

Galileo Galilei, Discorsi e dimonstrazioni metematiche. Drukkerij: Abraham en Bonaventura Elzevier, Leiden, 1638. Dit boek is het vierde boek op de tentoonstelling ‘Boeken die geschiedenis schreven’ in het Rijksmuseum van Oudheden (RMO).


Harry, paradijsvogel.

Afgelopen week was het de geboortedag van Harry Mulisch.
Toevallig las ik dat op Twitter en ik ben al een tijdje bezig
de special die in 2010 verscheen in Vrij Nederland gereed
te maken om op te nemen in mijn blog.
De geboortedag is niet echt een goede reden, maar van mij
mag je altijd iets schrijven over Harry Mulisch of
iets van hem lezen. Dat is misschien nog beter.

IMG_8337VN4420101106HarryMulishCover

Een tijdje geleden heb ik al mijn exemplaren van Vrij Nederland weggegooid. De omslagen heb ik bewaard. Deze omslag riep op tot verder onderzoek en het bleek dat we een speciale editie van de Republiek der Letteren was opgenomen met een aantal artikelen over Harry.


Vrij Nederland, 2010, nummer 44, 6 november 2010.

IMG_8338VN4420101106DeRepubliekDerLetterenEnSchoneKunsten

De volledige naam van dit deel in Vrij Nederland was Republiek der letteren en schone kunsten. Voor mij lang de reden om het abonnement van VN niet op te zeggen.


IMG_8338VN4420101106DeRepubliekDerLetterenEnSchoneKunstenHetHandschriftVanHarryMulish

De editie van 6 november 2010 begon met een foto van het handschrift van de schrijver. Wat anders zou ik zeggen.


IMG_8339VN4420101106JroenVullingsHijWasKlaar01Kop

Het In Memoriam geschreven door Jeroen Vullings met illustraties door Siegfried Woldhek. Op 30 oktober van dat jaar was Harry Mulisch overleden.


IMG_8339VN4420101106JroenVullingsHijWasKlaar02TXTIMG_8339VN4420101106JroenVullingsHijWasKlaar03TXTIMG_8340VN4420101106HarryMulishDoorSiegrfiedWioldhekIMG_8341VN4420101106JroenVullingsHijWasKlaar04TXTIMG_8341VN4420101106JroenVullingsHijWasKlaar03SiegfriedWoldhekMulishParadijsvogelIMG_8341VN4420101106JroenVullingsHijWasKlaar05TXTIMG_8341VN4420101106JroenVullingsHijWasKlaar06TXTIMG_8343VN4420101106JroenVullingsHijWasKlaar07KOPJEIMG_8343VN4420101106JroenVullingsHijWasKlaar08TXTIMG_8343VN4420101106JroenVullingsHijWasKlaar09TXTIMG_8343VN4420101106JroenVullingsHijWasKlaar10TXT


IMG_8434OverzichtVN4420101106

De sectie in dat nummer van Vrij Nederland bevatte nog een paar artikelen. Die volgen binnenkort.


Boek nummer vijf

Uit het essay van Erik-Jan Bos (pagina 45):

Geconfronteerd met een wereld waarin de meningen zwaar verdeeld zijn, ontwikkeld Descartes een methode om uit te maken of (objectieve) waarheid gevonden kan worden, … Hij stelt vier regels op.
Op de eerste plaats om niets voor waar aan te nemen waarvan je niet zelf de waarheid op evidente wijze inziet.
Ten tweede elk te onderzoeken probleem in zo veel stukken te verdelen als mogelijk en noodzakelijk.
Het is vervolgens, het beste te beginnen met de meest eenvoudige dingen te onderzoeken, om langzaam op te stijgen naar meer ingewikkelde zaken.
Ten slotte, maak een volledig en systematisch overzicht zodat je niets zult vergeten.

DSC03968BooksThatMadeHistoryRenéDescartesDiscoursDeLaMéthodeDrukkerijJohannesMaireLeiden1637TXT

Uiteindelijk bestaat het werk van René Descartes uit 4 delen, de introductie waarin de methode om aan waarheidsvinding wordt beschreven en dan drie bewijsstukken. Dioptriek (daar waar dit boek open ligt) gaat over de breking van het licht wanneer het van medium verandert. Een uitvinding die eerder was gedaan door Willebrord Snellius. Die had op het moment dat Descartes zijn versie er van publiceerde zijn vinding nog niet publiek gemaakt. Meteoren verklaart de regenboog en Geometrie is een nieuwe discipline in de meetkunde.


DSC03968BooksThatMadeHistoryRenéDescartesDiscoursDeLaMéthodeDrukkerijJohannesMaireLeiden1637 01

René Descartes, Discours de la Méthode. Drukkerij: Johannes Maire, Leiden, 1637.


DSC03968BooksThatMadeHistoryRenéDescartesDiscoursDeLaMéthodeDrukkerijJohannesMaireLeiden1637 02


Frans van Schooten de jongere verzorgde de illustraties voor de ‘bewijsstukken’.


Ontsnapt in een boekenkist (3)

Naar de boekenkist gaan kijken in Slot Loevestein
was jarenlang een van de hoogtepunten van mijn zomervakantie.

Maar dan nu:

Voor Grotius (de Latijnse naam van Hugo de Groot) was het basisbeginsel van internationale betrekkingen het wederzijds bindende karakter van contracten en verdragen (pacta sunt servanda), dat de Nederlanders in staat stelde hun overeenkomsten met de plaatselijke bevolking voorrang te geven boven veronderstelde verplichtingen jegens de Portugezen als medechristenen.

Die contracten en verdragen waren dan niet altijd
volledig eerlijk tot stand gekomen. Maar toch.
Dus hoe de Paus de wereldzeeën ook verdeeld had tussen Spanje en Portugal,
de overeenkomsten tussen de Nederlanders en lokale heersers in
bijvoorbeeld de Molukken hadden meer impact, volgens Hugo de Groot.
Zijn beginselen vormen vandaag nog steeds de basis voor internationale
verdragen.

Boek nummer 2

DSC03963BooksThatMadeHistoryHugoGrotius(HugoDeGroot)MareLiberumLodewijkElzevierLeiden1609 01DSC03963BooksThatMadeHistoryHugoGrotius(HugoDeGroot)MareLiberumLodewijkElzevierLeiden1609 02DSC03964BooksThatMadeHistoryHugoGrotius(HugoDeGroot)MareLiberumLodewijkElzevierLeiden1609TXT

Hugo Grotius (Hugo de Groot), Mare Liberum, uitgever was Lodewijk Elzevier, Leiden, 1609.


Het citaat is afkomstig uit ‘Boeken die geschiedenis schreven’,
dat onder redactie van Kasper van Ommen & Garrelt Verhoeven
tot stand kwam. Pagina 34. Het essay van Jan Waszink.

Boeken die geschiedenis schreven (1)

Kort geleden opende een bijzondere tentoonstelling in Leiden:
de 25 belangrijkste boeken die geschreven of uitgegeven zijn
in Leiden. Boeken met impact.

DSC03958BooksThatMadeHistoryTXT


Over boek nummer 1 (het nummer zegt niets over het belang
van het boek) staan in de verzameling essays die bij
de tentoonstelling verscheen het volgende. Het is het meest
pakkend betoog voor een boek dat ik tot nu toe in de
bundel gelezen heb:

Wie weet dat het Engelse woord voor zeeatlas, waggoner, een verbastering is van de naam (Lucas Jansz) Waghenaer heeft weinig uitleg nodig om te beseffen hoe groot de invloed is geweest van het innovatieve werk van deze Enkhuizer zeeman.

IMG_8416KasperVanOmmenGarreltVerhoevenBoekenDieGeschiedenisSchreven

Kasper van Ommen & Garrelt Verhoeven, Boeken die geschiedenis schreven.


DSC03959BooksThatMadeHistoryLucasJanszWaghenaerJoannesVanDoetecumSpieghelDerZeevaertChristoffelPlantijnLeiden1584-1585 01

Dit is dat boek. Lucas Jansz Waghenaer is de schrijver/samensteller, Joannes van Doetecum maakte de koperplaten voor de kaarten. De titel van het boek is Spieghel der Zeevaert en werd gedrukt door Christoffel Plantijn in Leiden, 1584 – 1585. Een A-team!


DSC03959BooksThatMadeHistoryLucasJanszWaghenaerJoannesVanDoetecumSpieghelDerZeevaertChristoffelPlantijnLeiden1584-1585 02

Detail van de kust van Portugal.


DSC03959BooksThatMadeHistoryLucasJanszWaghenaerJoannesVanDoetecumSpieghelDerZeevaertChristoffelPlantijnLeiden1584-1585 03

De zeedieren zijn altijd prachtig.


DSC03959BooksThatMadeHistoryLucasJanszWaghenaerJoannesVanDoetecumSpieghelDerZeevaertChristoffelPlantijnLeiden1584-1585 04

De kaarten tonen de kustlijn maar ook het profiel van de kust (zie bovenaan). Daarbij info over dieptes van water en ligging van geulen. Actueel en compleet. Reizen met een schip langs de kusten in Europa werd daardoor veiliger een eenvoudiger.


DSC03960BooksThatMadeHistoryLucasJanszWaghenaerJoannesVanDoetecumSpieghelDerZeevaertChristoffelPlantijnLeiden1584-1585TXT


En dat was boek één.

Reacties uit alle windstreken

Bij het bezoek aan de Embassy of the free mind had
ik mijn camera bij me. Een camera?
Ja, zo’n apparaat dat maar één ding kan maar dat
veel beter doet dan je telefoon.
Alleen bleek al snel dat ik die camera toch wat beter had moeten opladen.

De eerdere berichten over het bezoek ging over de boeken
die de voorgeschiedenis en de context in beeld brengen.
Vervolgens maakte ik een bericht waarin de manifesten, de boeken
die een overzicht van het gedachtengoed weergeven waarop
de Rozenkruisers zich baseren.

Het bericht van vandaag gaat vooral over de reacties op
de manifesten en de beweging en die komen zoals al eerder
genoemd vanuit alle kanten.

IMG_8295Anoniem(HR)VeraeSapientiaeFiliisFratribusRCSalutam1615

Dit is een boek dat is geschreven door een anonieme auteur ie wel initialen vermeldt: H.R. De titel van het boek waarvan deze belangrijke pagina uitgeklapt kan worden, Verae Sapientiae Filiis Fratribus RC Salutem, 1615. Dit soort uitklapbladen zijn een extra uitdaging voor een boekbinder.


IMG_8296AVanWarendorpCassetteMetStudiemateriaalInManuscriptRozekruisersCosmologieVanMaxHeindelCa1925

Een latere reactie. A. van Warendorp maakte deze cassette met studiemateriaal in manuscript. Het materiaal heeft betrekking op de Rozekruisers Kosmologie van Max Heindel. Het is gemaakt rond 1925.


IMG_8297HPBlavatskyFromTheCavesAndJunglesOfHindostan1975(Oorspronkelijk1892)

Uit weer een heel andere hoek: H. P. Blavatsky, From the caves and jungles of Hindostan. Het boek rechts is uit 1975, het boek links is het origineel uit 1892. Helena Petrovna Blavatsky was een occultist, medium en auteur van Duits-Russische aristocratische afkomst. Zij schreef honderden artikelen en een aantal boeken, waarvan Isis Ontsluierd en De Geheime Leer de bekendste zijn. Ze schreef uitgebreid over Atlantis. De Geheime Leer werd het standaardwerk van de theosofische beweging, waarvan zij de grondlegger was (zoek haar geschiedenis maar eens op. Wikipedia heeft een lang artikel in het Nederlands.


Wie wil er nou niet weten wat er gebeurd
in de grotten en de jungles van India?

IMG_8298RobertFluddTractatusTheologoPhilosophicusOppenheim1617AdamEnEvaVoorEnNaDeZondeval

Ik toon de foto’s meestal in de volgorde waarin ik ze ook gemakt heb. Daar let ik ook op bij het maken. Bij de Embassy of the free mind was de ruimte niet zo groot en ik was niet de enige bezoeker. Dus even terug gelopen. Een ouder boek: Robert Fludd, Tractatus Theologo-Philosophicus, Oppenheim, 1617. Met op het titelblad twee maal Adam enEva. Een keer voor en een keer na de zondeval in het paradijs.

IMG_8298RobertFluddTractatusTheologoPhilosophicusOppenheim1617AdamEnEvaVoorEnNaDeZondevalVoorEnNaCompilatie

Dit is een door mij gemaakte compilatie van de twee Adam en Eva’s.


IMG_8299ZWLeeneHetRituaalDerRozekruizersHaarlem1938

Weer een sprong in de tijd: Z.W. Leene, Het Rituaal der Rozekruisers, Haarlem, 1938.


IMG_8300EFMRozenkruis

Het kon niet uitblijven: een rozenkruis.


IMG_8301RudolfSteinerChymischeHochzeitDesChristianRosenkreuzMitDemAufsatzeDrRudolfSteinerDornach1942

Rudolf Steiner, Chymische Hochzeit des Cristian Rosenkreuz mit dem Aufsatze Dr. Rudolf Steiner, Dornach, 1942.


IMG_8302EmbassyOfTheFreeMindTrapgat

De trap maar boven in het Huis met de Hoofden.


IMG_8303EmbassyOfTheFreeMindMarsilioFicino


IMG_8304AmsterdamHuisMetDeHoofden

Het Huis met de Hoofden vanaf de overkant van de gracht.


Bijziendheid is de basis van idealisme en schilderkunst

Van de Russische dichter, prozaschrijver en vertaler
Michail Koezmin (1832 – 1936) verscheen bij de Statenhofpers
zijn Dagboek 1934.
Het is niet een dagboek met iedere dag een beschrijving
van die dag en de belevenissen.
Regelmatig zijn het essay-achtige verhalen die wel vaak
een (zijdelingse) relatie hebben met de betreffende dag.
Neem 18 juli.

18 juli – Landschap met vliegtuig
Voortdurend gaan hier vliegtuigen over, als ze niet trillen, ben ik klaar in te slapen, als bij het stilstaan van een trein.
Ze voegen een bijzonder karakter aan het landschap toe, helemaal niet modern, maar iets onhandigs en kinderlijk belerends.
Ik zag achter de proefvelden een dam met de aankomende trein, langs de dam reed een kar, en in de hemel boven de korte dikke fabriekspijp een rokend vliegtuig.
De indruk van André Rousseau of van illustraties van Chodovetsky bij ‘Orbis pictus’.
Er ontbrak alleen nog maar een schip in de zee en een fiets aan.
Maar helemaal niet modern.
Het vliegtuig is op een of andere manier eerder verouderd dan dat het in een andere fase overging.

Zowel van André Rousseau of van Chodovetsky kan ik niets
vinden op internet.
Chodovetsky blijkt volgens de noten
Daniel Nikolaus Hodovetski te zijn.
Maar zijn geboortedatum en overlijdensdatum zijn een beetje
door elkaar gegooid (1926 – 1801).
Als ik zoek op Daniel Nikolaus Hodovetski kom ik uit bij
Daniel Chodowiecki (16 oktober 1726 – 7 februari 1801).
Een Duitse schilder en maker van prenten.
Het meest bekend als etser.

Dankzij het Rijksmuseum vond ik een paar van de prenten die
als pre-view diende voor ‘Orbis pictus’. Een werk dat hij illustreerde.

DanielNikolausChodowieckiRondreizendeActeurs1780EtsTotaalRijksmuseum

Daniel Nikolaus Chodowiecki, Rondreizende acteurs, 1780, ets. Deze prent maakt deel uit van een serie van vier prenten die verschenen als voorbeeld van illustraties voor een nieuwe uitgave van Orbis Pictus door Georg Christoph Lichtenberg.


DanielNikolausChodowieckiRondreizendeActeurs1780EtsMiddelsteAfbeeldingRijksmuseum

De middelste afbeelding van de Rondreizende acteurs.


DanielNikolausChodowieckiMannelijkeBediendenEnHunWerkgevers1780EtsTotaalRijksmuseum

Daniel Nikolaus Chodowiecki, Mannelijke bedienden en hun werkgevers, 1780, ets.


DanielNikolausChodowieckiMannelijkeBediendenEnHunWerkgevers1780EtsIngezoomdRijksmuseum

Ingezoomd op de Mannelijke bedienden en hun werkgevers. Overigens ontgaat me een beetje het volgende deel van de tekst: De indruk van André Rousseau of van illustraties van Chodovetsky bij ‘Orbis pictus’. Er ontbrak alleen nog maar een schip in de zee en een fiets aan. Maar helemaal niet modern.


Nog even over Orbis pictus, Wikipedia:

Orbis Pictus, or Orbis Sensualium Pictus (Visible World in Pictures), is a textbook for children written by Czech educator John Amos Comenius and published in 1658. It was the first widely used children’s textbook with pictures, published first in Latin and German and later republished in many European languages. The revolutionary book quickly spread around Europe and became the defining children’s textbook for centuries.

IMG_8351StatenhofpersKoezminDagboek1934

Statenhofpers, Koezmin, Dagboek 1934.


Overigens is het verhaspelen van de datums niet het
enige issue in de tekst van Dagboek 1943.
Op pagina 10 (22 mei) staat:
‘Bijziendheid is de basis van idealisme en schilderkust‘.

Dagboek 1934 is een deel van de Salden-reeks.
Leuke kleine boekjes waarvan het ene deel interessanter is dan de ander.
De charme zit hem in de keuze van de teksten en de uitvoering van
de boekjes.

Nog een serie van de ‘Embassy’

Het eerste deel van de tentoonstelling ging de voorlopers van de
Rozenkruiser-beweging.
Daar horen ook een groep werken bij die bekend staan onder
een soort van schuilnaam: Geber, of Pseudo-Geber.

Geber of Pseudo-Geber is een soort van pseudoniem voor een schrijver
die een aantal werken in het latijn over alchemie heeft geschreven.
Tegenwoordig veronderstelt men dat de schrijver van die werken Jābir ibn Ḥayyān is.
Maar er zijn ook delen die geschreven zijn door Abū Bakr al-Rāzī.
Genoemde alchemisten leefden rond 800 – 925 na Christus.

Van die groep latijnse boeken is er ook een te zien op de
tentoonstelling De Rozenkruisers Revolutie.

DSC03892EFMGeberAlchimiaeLibriBernNürnberg1545LiberFornacum

Liber Fornacum, een werk over ovens.


Dan komen we bij het deel van de tentoonstelling waar versies te zien
zijn van het Rozenkruiser Manifest.

DSC03893EFMAllgemeineUndGeneralReformationDerGantzenWeitenWeltBenebenDerFamaFraternitatisKassel16141edruk

DSC03894EFMAllgemeineUndGeneralReformationDerGantzenWeitenWeltBenebenDerFamaFraternitatisKassel16141edruk

Vermomd als een reisverhaal wordt in het manifest bijvoorbeeld gekozen voor een wetenschapsbenadering waarbij het niet genoeg is oude bronnen te bestuderen. Je moet zelf onderzoek uitvoeren, Allgemeine und general Reformation der gantzen weiten Welt beneben der Fama Fraternitatis, Kassel, 1614, 1e druk.


DSC03895EFMChymischeHochzeitChristianiRosencreutzStraatsburg16161edruk

Nog een manifest: Chymische Hochzeit Christiani Rosencreutz, Straatsburg, 1616, 1e druk.


DSC03896EFMDanielMöglingSpeculumSophicumRhodeStauroticumHandschriftCa1650

Daniel Mögling, Speculum Sophicum Rhode Stauroticum, handschrift, circa 1650. Een afbeelding met heel war boodschappen.


DSC03898EFMDanielMöglingPoculumPansophiaeInGeheimeFigurenHandschrift1943AfbeeldingBekerVanDeAlwijsheid

‘De beker van alwijsheid’. Dat is nog al wat. De afbeelding staat in een handschrift uit 1943 (!) Het heet ‘Geheime figuren’ en is gebaseerd op Daniel Mögling, Poculum Pansophiae.


Wat een verbazing moet er zijn geweest…

Vorige week bezocht ik de tentoonstelling ‘De Rozenkruiser Revolutie’
in de Embassy of the free mind in Amsterdam.
Als je er een kijkje gaat nemen zie je een prachtig grachtenpand
aan de Keizersgracht, een mooie tuin, een bibliotheek en een
mooie selectie boeken. En wat voor boeken.
Ben je een overtuigde Rozenkranser dan zullen de manifesten je misschien
het meest aanspreken. Maar ik was gewoon op zoek naar mooie boeken.

Als je iets wilt vertellen over de wordingsgeschiedenis
van een beweging dan begin je met de voorgangers.
Dat doet de Embassy of the free mind ook en daarom is de opbouw
van de tentoonstelling als volgt:
1. Wonderbaarlijke tekenen aan de hemel
2. De Rozenkruisers Manifesten
3. De schrijver van het vierde manifest
4. De Rozenkruisers in de Nederlandse Republiek
5. Reacties uit alle windstreken
6. De pelgrim op pad

Van een aantal van deze categorieen heb ik van de boeken een foto gemaakt.

Bijvoorbeeld van die ‘wonderbaarlijke tekenen aan de hemel’.
Wat moeten de mensen in die tijd met verbazing gekeken hebben
naar de hemel.

DSC03888JohannesKeplerStellaNovaInPedeSerpentariiPraag1606Book

Van oktober 1604 tot oktober 1605 was er een bijzonder felle ster te zien. Johannes Kepler schreef er een boek over: Johannes Kepler, Stella nova in pede serpentarii, Praag, 1606. Met verbazing zullen mensen er naar gekeken hebben en de observaties vinden we terug in dit boek met die mooie afbeelding.

DSC03889JohannesKeplerStellaNovaInPedeSerpentariiPraag1606Image


Begin 1600 is een tijd waarin mensen aan het denken werden gezet
en er ook veel wetenschappelijke voortgang werd gemaakt.
Maar ook op het vlak van filosofie waren er veel nieuwe ontwikkelingen.

DSC03890JohannesKeplerGründtlicherBerichtVonEinemUngewöhnlichenNewenSehrGrossenHellenGläntzendenSternPraag1605Book

Dit is nog een boek van Kepler, over een ongewone, nieuwe, zeer grote, heldere en glanzende ster. Wie wil dat nou niet zien? Johannes Kepler, Gründtlicher bericht von einem ungewöhnlichen newen sehr grossen hellen gläntzenden Stern, Praag, 1605.

DSC03890JohannesKeplerGründtlicherBerichtVonEinemUngewöhnlichenNewenSehrGrossenHellenGläntzendenSternPraag1605Image

Daarbij gaat het de tentoonstellingsmaker vooral om de houtdruk op de titelpagina. Het is een afbeelding van het einde der tijden. Voor ons een soort van abstract idee misschien verbonden met atoombewapening of klimaatverandering en de uitputting van de bodem. Maar voor Christenen in de late middeleeuwen een veel concreter beeld.


Maar in het eerste deel waren nog meer mooie boeken.

DSC03885RobertFluddUtriusqueCosmiHistoriaOppenheim1618Book

Robert Fludd, Utriusque Cosmi Historia, Oppenheim, 1618. De afbeelding links trok mijn aandacht.


DSC03885RobertFluddUtriusqueCosmiHistoriaOppenheim1618Image

Ik was minder aangetrokken door het abstracte godsbeeld, boven, in het midden. Mijn oog viel vooral op de twee bokshandschoenen, aan het eind van de twee wolkenboog-uiteinden. Wat betekenen die? Ik ben meerdere keren naar het boek gaan kijken en steeds opnieuw zag ik bokshandschoenen.


DSC03887DanielMöglingSpeculumSaphicumRhodoStauroticumManuscriptNa1618

Daniel Mögling, Speculum Saphicum Rhodo Stauroticum, manuscript. Na 1618.


DSC03886DanielMöglingSpeculumSaphicumRhodoStauroticumManuscriptNa1618

Een soort van kasteel/toren op wielen. Met een hoop activiteiten er om heen, op de grond en in de lucht. Wil je er meer van weten dan raad ik een bezoek aan de Keizersgracht zeer aan.


Wordt vervolgd,

De heilige graal

De legende die had ik in de verte wel eens gehoord. Maar,
als ik eerlijk ben ken ik hem nog het best uit ‘Indiana Jones
and the Last Crusade’. De film van Steven Spielberg met
onder andere Harrison Ford uit 1989.

Waar gaat het om?

De heilige Graal is een reliek of ander magisch voorwerp dat vanaf de twaalfde eeuw als motief dient in verschillende versies van de Arthurlegende, doorgaans als doel van een queeste. De Graal komt voor het eerst voor in Chrétien de Troyes’ Perceval ou le Conte du Graal, waarin de Graal overigens nog niet heilig was. De Vlaamse graaf Filips van de Elzas heeft Chrétien de Troyes meegenomen naar Gent. In de Sint-Pietersabdij schreef hij zijn graalroman, naar eigen zeggen op basis van een boek aangeleverd door graaf Filips.

Afhankelijk van de auteur is de Graal een schaal of beker waarin het bloed van Christus door Jozef van Arimathea zou zijn opgevangen bij zijn kruisiging (hierover staat niets in de Bijbel), de beker die hij gebruikte bij het Laatste Avondmaal, de speerpunt waarmee hij werd doorboord terwijl hij aan het kruis hing of een edelsteen die uit Lucifers kroon viel toen hij uit de hemel stortte (ook dit staat niet in de Bijbel en is bovendien niet verwant aan de kruisdood). Ook de bovennatuurlijke krachten van de Graal variëren. De middeleeuwse legende van de Graal is misschien geïnspireerd op eerdere verhalen uit de klassieke en Keltische mythologie, waarin sprake is van hoornen des overvloeds en magische ketels.

Kerkelijke schrijvers vermeldden de Graal niet en de Katholieke Kerk negeerde de legende volledig, temeer omdat het verhaal aan de geschiedenis van de Britse Kerk bijna even veel waarde toeschreef als aan die van Rome.

Nu is er in Amsterdam een tentoonstelling met een aantal oude boeken
bij een kenniscentrum, bibliotheek en tentoonstellingsruimte van
een groep vrijdenkers. Het kenniscentrum noemt zich de ‘Embassy of
the free mind’ (ambassade van de vrije geest) en behoort tot de
Rozenkruisers.
Wat die groep mensen in beweging zet en waar hun ideeën vandaan
komen is onderwerp van de tentoonstelling: De Rozenkruisers Revolutie.
Ik ging vooral voor de boeken en het gebouw.
En mensen die buiten de gebaande paden proberen te denken krijgen
van mij zeker het voordeel van de twijfel.

IMG_8294AmsterdamKeizersgrachtEmbassyOfTheFreeMind

Dit is het pand aan de Keizersgracht. Het is een prachtig pand, alleen daarom zou je al eens gaan kijken.


DSC03863AmsterdamEmbassyOfTheFreeMindLorenzoDeMedici

In een van de vertrekken staat een borstbeeld van Lorenzo de Medici. Het zal niet de enige bekende naam zijn die opduikt tijdens het bezoek aan dit museum.


Maar hoe zit dat nu met drie graal.
Blijkbaar is er onder de vrijdenkers veel interesse in het verhaal.
kijk maar.

DSC03875AmsterdamEmbassyOfTheFreeMindDeGraalVanAmsterdamDSC03876AmsterdamEmbassyOfTheFreeMindGebouwGraal

Dat uit zich in veel boeken en afbeeldingen die de graal als onderwerp hebben en zelfs een groot kunstwerk gebaseerd op het idee van de graal.


DSC03877AmsterdamEmbassyOfTheFreeMindGebouwGraalDSC03878AmsterdamEmbassyOfTheFreeMindGebouwGraalDSC03879AmsterdamEmbassyOfTheFreeMindGebouwGraalLaatsteAvondmaal

Dit is de afbeelding van het Laatste Avondmaal. Een van de afbeeldingen op ‘de Graal van Amsterdam’.


DSC03880AmsterdamEmbassyOfTheFreeMindGebouwGraalDSC03882AmsterdamEmbassyOfTheFreeMindParzivalUngarn2001

De ridder Parcival speelt een rol in de legende. Hier in een versie uit Hongarije gemaakt in 2001.


DSC03883AmsterdamEmbassyOfTheFreeMindTheLadyOfTheLakeTellethArthurOfTheSwordExcalibur

Van het een komt het ander: The Lady of the Lake telleth Arthur of the sword Excalibur.


DSC03884AmsterdamEmbassyOfTheFreeMindBibliotheek

Dit is dan de bibliotheek / leeszaal.


De demonstratie van Ruud…

In het Nederlands Steendruk Museum is ook een werkplaats
met veel lithostenen en een aantal persen.
Er is ook voldoende ruimte om een steendruk cursus te volgen.
Bij mijn bezoek kreeg ik een demonstratie.

DSC03824NederlandsSteendrukMuseumLithostenen

In de hal tussen de verschillende ruimtes van het museum is ook een hele muur met lithografiestenen als decoratie.


DSC03825NederlandsSteendrukMuseumSteenVanGoghDeAardeappeleters

Toen schoot me te binnen dat ik de steen van De aardappeleters niet op de foto hab gezegd. Dus dat moest ik even corrigeren.


In de werkplaats lag een steen met een zicht op Florence.
Althans dat denk ik dat je hier kunt zien.
Misschien ga ik later dit jaar daar nog even kijken.


DSC03827NederlandsSteendrukMuseumDemonstratieSteen

‘Ruud’ is de medewerker die de demonstratie gaat geven en die een tekening op een steen heeft gemaakt en voorbereid. Deze steen is volgens mij al geprepareerd met Arabische gom maar om de exacte volgorde van de handelingen en de materialen te kennen is een cursus de juiste route.


DSC03828NederlandsSteendrukMuseumDemonstratieSteen

Ruud vertelde dat hij afbeeldingen maakt die hij na het afdrukken gebruikt om compleet te maken met de aquareltechniek. Dat is de reden dat de afdruk niet gitzwart zal zijn. Hij kiest een zachtere tint van zwart zodat het beter werkt met de aquarelleertechniek. Overigens zien we hier een van de vroege stappen in het lithografieproces.


DSC03829NederlandsSteendrukMuseumDemonstratieTerpetijnolie

Vocht, etsvloeistof, terpentijnolie zijn een paar van de hulpstoffen die ik heb onthouden van de demonstratie.


DSC03831NederlandsSteendrukMuseumDemonstratieSchoon

Voor een ongetraind persoon zoals ik lijkt het soms wel goochelen. Hier kun je met het blote ook de afbeelding niet zien. Dat is ook de bedoeling want het wordt langzaam tijd voor de inkt.


DSC03834NederlandsSteendrukMuseumDemonstratieDSC03832NederlandsSteendrukMuseumDemonstratieDSC03838NederlandsSteendrukMuseumDemonstratiePersInstellen

Tijd om de pers voor te bereiden.


DSC03839NederlandsSteendrukMuseumDemonstratiePersInstellenDSC03842NederlandsSteendrukMuseumDemonstratiePersInstellenDSC03842NederlandsSteendrukMuseumDemonstratieIninkten

Inkt.


DSC03843NederlandsSteendrukMuseumDemonstratieDSC03845NederlandsSteendrukMuseumDemonstratieMjnExemplaar

Het resultaat: mijn afdruk. Ik weet niet hoeveel afdrukken er intussen gemaakt zijn van de steen maar dit is een van de eerste met een goed resultaat. Hoe ik hem ga verwerken in een boek weet ik nog niet.