Boek nummer 5.

Helaas moet ik zeggen dat ik het essay van Pieta van Beek het minste
vind van de essays die ik gelezen heb in het boek ‘Boeken die geschiedenis schreven’,
het boek dat is verschenen bij de gelijknamige tentoonstelling.
In een samenwerkingsverband tussen de Koninklijke Bibliotheek en het
Rijksmuseum van Oudheden in Leiden is een tentoonstelling samengesteld
met ‘de top 25 boeken’ die in Leiden geschreven of gedrukt zijn en die
een impact hebben op de geschiedenis, soms tot op vandaag.
Het boek stond onder redactie van Kasper van Ommen en
Garrelt Verhoeven.

Daar waar de andere essays uitstekend beschrijven waar het boek over gaat,
wat de directe impact daarvan was en wat we daar vandaag nog van merken,
concentreert het essay van Van Beek zich vooral op de acceptatie
van het boek bij directe tijdgenoten/collega’s.

De positie van vrouwen in de universitaire wereld is iets dat veel
mensen bezig houdt. Dus dan is het jammer als niet duidelijk wordt
welke rol dit boek daarin, en in de vrouwenemancipatie in het
algemeen, nu precies gespeeld heeft.

Dus wat er nu precies in het boek staat dat de plaats in deze lijst
van 25 boeken rechtvaardigt, blijft onduidelijk voor mij.
Het enige dat daar over gezegd wordt is het volgende:

Dat laatste, het Logisch Betoog, heeft een strakke scholastiek-filosofische vorm met probleemstelling, argumenten, weerleggingen en conclusie, zoals: ‘Wie van nature het verlangen heeft naar kunsten en wetenschappen, is ervoor geschikt. Vrouwen hebben dat verlangen. Dus zijn ze er voor geschikt.’ [Mijn vertaling, PvB]
Van Schurman vond verstandige vrouwen geschikt voor studie.

Anna Maria van Schurman, Dissertatio de ingenii muliebris ad doctorinam meliores litteras aptitudine. Drukkerij van Abraham en Bonaventura Elzevier, Leiden, 1641.

Op Wikipedia staat de scholastiek beschreven.
Over de methode wordt daar bijvoorbeeld gezegd:

De scholastieke methode
…. De scholastiek wordt verder inhoudelijk gekenmerkt door een vaste werkwijze om problemen en teksten te bestuderen. Eerst poneerde men een quaestio, een vraagstelling waarover twijfel heerste. Die werd onderverdeeld in verschillende articula met stellingen. Vervolgens kwamen de tegenwerpingen aan de orde, ingeleid met bijvoorbeeld sed contra. Hierop volgde een antwoord (responsio), waarna per articulum van de quaestio de argumenten kort besproken werden. …

Ja, ik ben een man.