De meubels in de koningsgraven waren versierd met metalen. Hier in de vorm van papyrusblad. 2000 – 1600 voor Christus, goud, koper en zilver.
Hand van goud, 2000 – 1600 voor Christus, Inv. 25563.
Kistje met de naam van farao Amenemhat IV, graf 2, 1772 – 1764 voor Christus, obsidiaan en goud.
Pijlpunt van Koning Zakar-Ba’al, 1050 – 900 voor Christus, brons.
Byblos was een gote havenstad in Libanon.
Misschien niet zo groot qua oppervlakte en omzet als
Rotterdam of Shanghai, maar wel in vergelijking
tot andere havensteden in de Middellandse Zee tijdens
de Egyptischedynastieen.
Egypte was verslaafd aan cederhout en andere producten
uit Libanon en je kon het via Byblos vervoeren.
Daarom is de tentoonstelling over deze haven zo interessant
om te zien.
Ga het zien in het RMO in Leiden.
Egypte en het Egyptisch koningschap zijn interessant voor
Libanon en dus volgt men er de Egyptische mode.
Byblos, Sluiting van een halskraag, glas in lotusmotief. De schenker die op dit stuk genoemd wordt is Thoetmosis III.
Hoofd van Thoetmosis III net cobra, teken van het koningschap, 1478 – 1425 voor Christus, kalksteen.
Een heel bijzonder deel van de tentoonstelling is een
verzameling brieven en hun vertaling.
Ze zin onderdeel van een collectie van 382 brieven
van de farao’s Amenhotep III en Achnaton.
Ze dateren van 1360 – 1330 voor Christus.
60 Brieven zijn geschreven door
de koning van Byblos: Rib-Hadda.
De vondsten in dit deel van de tentoonstelling zijn grafvondsten. Spiegel, graftombe van Ipy-Shemu-Abi, 2000 – 1600 voor Christus. Zilver en goud.
Nee geen hoge kroon maar een decoratie van een meubelstuk. Meubelversiering in de vorm van papyrus, 2000 – 1600 voor Chr. Goud, koper en zilver.
Wierooklepel met vogelkop, 2000 – 1600 voor Chr. Goud, zilver en hout.
Ketting met hanger (pectoraal), Graf 2. Het sierraad toont koning Ipy-Shemu-Abi als farao, 2000 – 1600 voor Chr. Ingelegd carneool, turkoois, faience en lapis lazuli.
Twee ringen met scarabee, Graf 1. De ring links was van Prinses Nubemiunet, 2000 – 1600 voor Chr. Goud en amethist.
Armband met Egyptische scarabee, Graf 2, 2000 – 1600 voor Chr. Goud en amethist.
Het laatste bericht over deze mooie tentoonstelling
is al weer van een tijdje terug maar de draad wordt
weer opgepakt.
Geen idee wat een ‘Vensterbijl’ precies is (misschien een bijl met gaten waar je door kunt kijken?) maar blijkbaar is dit er een. Dit is een bijl die onder de vloer van de Obeliskentempel is gevonden, begraven in een kruik.
Een heel klein beeldje van een baviaan (Inv. 19139).
Koe van brons en bladgoud, 2000 – 1500 voor Christus.
Als je kijkt naar de voorwerpen op de tentoonstelling
dan realiseer je jezelf dat Byblos een toptentoonstelling is.
De voorwerpen zijn stuk voor stuk prachtig, de stad en het leven
in Byblos is voor de meeste van ons bezoekers een volkomen
verrassing en het verhaal wordt goed verteld.
Ik heb er van genoten en dat doe ik nu weer, weken later,
nu ik mijn foto’s nog eens doorloop en presenteerbaar maak.
Nijlpaarden uit Byblos. In het echt zijn de nijlpaarden minder aaibaar maar als beeldhouwwerk wekken ze zeker die indruk.
Veel van de voorwerpen in dit bericht zijn bij elkaar gevonden in een tempelcomplex. Dit is een kalkstenen stempelzegel met de naam Ankh-Nefer, hoofd van de Osiristempel in Byblos.
Depositie F.
Zittende baviaan.
Leeuwenmens, 2000 – 1600 voor Chr. Kalksteen.
Persoon met schaal.
Persoon met schaap op de schouders.
Menselijk figuur.
Vensterbijl met handvat, brons, 2300 – 1800 voor Christus. De term ‘vensterbijl’ ken ik niet. Ook internat weet er niet goed raad mee. Het boek bij de tentoonstelling is geen catalogus die elk voorwerp dat te zien is uitgebreid beschrijft. Misschien is er wel een ‘wetenschappelijke’ catalogus maar die heb ik niet gekocht. In het boek kwam dit voorwerp helaas niet aan de orde.
Hoofd als hanger, brons en bladgoud, 1940 – 1760 voor Christus. Opvallende datering.
Zegel in de vorm van een kop van een steenbok, brons, 1940 – 1760 voor Christus. INV19114.
De foto’s van de laatste twee voorwerpen tonen ook het nummer dat bij het voorwerp staat en dat naar de tekst verwijst die ergens in de vitrine ophangt. In deze twee situaties tonen die ook nog eens aan hoe groot de voorwerpen zijn. Schitterend speels figuur: Dierenfiguur, brons, 2000 – 1600 voor Christus. INV AO10956.
Het gaat niet over het nieuwe deel van de grafkelders
van de Oranjes in Delft.
Het gaat om grafvondsten in ‘de oudste wereldhaven’,
Byblos in wat we nu Libanon noemen.
De tentoonstelling in het RMO in Leiden.
Op de tentoonstelling is een grote serie aardewerk te zien. In allerlei groottes, modellen, decoraties en functies.
Let op dat mooie, gedraaide handvat.
Een krater, een vaas speciaal bedoeld voor het mengen van vloeistoffen. Inv 407590.
Detail van een gouden, rituele dolk uit Byblos. Even verderop het hele voorwerp.
RMO, Byblos, Bijl, 2000 – 1600 voor Chr. Goud.
Byblos, Dolk, 2000 – 1800 voor Chr. Goud.
Deze voorwerpen maken de tentoonstelling interessant
voor het grote publiek en alle leeftijden.
RMO, Byblos, Dolk met handvat, 2000 – 1800 voor Chr. Brons.
Mijn virtuele wandeling over de tentoonstelling Byblos
gaat verder. Een interessante en mooie wandeling.
RMO, Byblos, Kruik in de vorm van een koe, aardewerk, 2500 – 2000 voor Christus.
In de tempel van de Dame werd ook deze zilveren steenbok gevonden (2500 – 2000 voor Christus).
Stempelzegel, brons, 2800 – 2000 voor Christus. Zegels hebben een aantrekkingskracht op me die ik niet goed kan plaatsten.
Byblos, kruik in de vorm van een koe, aardewerk, 2500 – 2000 voor Christus.
De expat uit Libanon en zijn vrouw in Egypte: Levantijnse soldaat in Egypte, kalksteen, gevonden in El-Amarna, Egypte, 1353 – 1324 voor Christus.
De tentoonstelling Byblos geeft je op een aangename manier
veel nieuwe informatie.
Daarnaast bestaat de tentoonstelling uit een aantal
hele mooie voorwerpen.
RMO, Byblos, Amulet, aardewerk, zandsteen, 5800 – 3500 voor Christus.
Byblos, Oudste aardewerk, aardewerk, 6500 – 5800 voor Christus.
RMO, Byblos, Grafkruik voor een kind.
RMO, Byblos, Modelboot, klei, 2000 – 1200 voor Christus.
RMO, Byblos, Dubbele kruik met ramskop, aardewerk, 3100 – 2800 voor Christus.
RMO, Byblos, De zeven ambtenarenstaven van Idu, tamarisk, goud, Giza, Egypte, circa 2150 voor Christus.
Ga zelf ook eens kijken!
RMO Leiden, spiegel met zilver en goud.
Bronzen krijgers.
Kruik in de vorm van een koe.
Bes, niet uit Egypte maar uit Byblos, Libanon.
Even een overzicht van de zaken die ik gekocht of opgehaald
heb op de BoekAmbachtBeurs.
Links de beursuitgave en rechts het ‘Nederland leest’-boek voor 2022. De actie ‘Nederland leest’ deelt ieder jaar via onder andere de bibliotheken gratis exemplaren uit van een Nederlands boek. De oplage loopt ieder jaar in de honderdduizenden exemplaren. Dit jaat heeft de Stichting Handboekbinden een 1000-tal exemplaren beschikbaar gekregen in losse katernen. Boekbinders kunnen dus aan de slag, kunnen met hun fantasie een unieke omslag maken.
Op de stand van Mélanie Dusarse kocht ik een vel van papier dat ze maakt. Ze gebruikt een soort rijstpapier waarop ze met een aan batik verwant proces de decoratie maakt. Ieder vel is uniek.
Ook uniek is het papier/karton dan Papiermolen De Schoolmeester maakt: Zaansch bord. Mooi, stevin maar flexibel karton gemaakt van lompen. Vier kleuren kocht ik. Je kunt dit ook online kopen. Richt je vraag aan ‘deschoolmeester@zaanschemolen.nl’.
Nog eens drie unieke vellen papier. Het papier is Koreaan handgemaakt ‘hanji’. Atelier WON, Wonjin Lee, maakt dit papier op een soort van houten mal. In het hout is een patroon gesneden. Ze legt het papier op de mal, brengt een was aan en drukt dan met een vlakke steen op de was/het papier. Zo ontstaat op het papier het patroon van de houtblok. De was wordt aangedrukt en je krijgt een soort van waterafstotend papier om je boeken in te binden.
Dit is een compositie van de drie vellen die ik kocht. Hier zie je het patroon goed. Als je het productieproces wilt zien dan kan dat op deze website.
Ook op de achterkant is het patroon te zien.
Dit is het pakket van Uitgeverij Boekblok. Een uitgebreide heruitgave van een losbladige uitgave over ornamenten: Herman J de Vries bracht de originele, losbladige set op de markt met als naam ‘Meetkundig Vlakornament’. De originele uitgave is van 1891. Nu brengt Uitgeverij Boekblok, Jannie de Groot het werk opnieuw uit. Met en moderne introductie over de uitgave en over hoe dergelijke ornamenten zelf te maken. Daarnaast een serie voorbeelden van ornamenten in kleur.
De moderne introductie. Er is heel veel denkwerk in dit project gegaan. Je kunt er een losbladig werkstuk van maken met bijvoorbeeld een doos om de bladen in te bewaren. Maar de grootte van het papier stelt je ook in staat om er een Japanse binding van te maken (Japan is wel een rode draad van dit bericht aan het worden).
De gekleurde ornamentvoorbeelden komen steeds in tweevoud. Zo kunnen ze bijvoorbeeld als schutblad dienst doen. Maar misschien heeft het boek nog veel, veel meer ideeen dus eerst maar eens uitgebreid bij stilstaan.
In Leiden ben ik naast de BoekAmbachtBeurs ook nog naar het Rijksmuseum
van Oudheden en het Japanmuseum (!) geweest.
Dus daar gaan binnenkort nog foto’s van volgen.
Maar nu even de twee Catalogi.
Byblos, de plaats in Libanon waar een van de eerste grote, internationale havens was.
Een bijzondere catalogus in de beperkt oplage van 250 exemplaren over de tentoonstelling Waabi Sabi. Samengesteld door Annemarie Zethof. Japan museum, SieboldHuis.
Wabi Sabi is een Japanse levenshouding die je terug kunt vinden
in de foto’s van een reeks Japanse en Nederlandse fotografen.
Binnenkort meer.
Wat er precies mis ging weet ik niet.
Misschien heb ik zitten slapen.
Het gaat nog wel om twee topboeken.
Dus laat ik eerst even stilstaan bij boek nummer twee.
Het boek ziet er misschien niet sensationeel uit maar als je beter kijkt dan zul je snel zien dat die boek van Josephus Scaliger, Opus Emendatione Temporum, gedrukt door Christoffel Raphelengius in Leiden in 1598 is als object en vanwege de inhoud heel bijzonder.
Hoe bijzonder beschrijft Kasper van Ommen in zijn essay:
De emendatione temporum verscheen een jaar na de invoering van de kalenderherziening door Paus Gregorius XIII. De gregoriaanse kalender werd direct in de katholieke landen Spanje en Portugal ingevoerd. Andere katholieke landen volgden binnen enkele jaren. Dit riep bij de protestante Scaliger verzet op en de publicatie van zijn boek kan dan ook worden gezien als een betoog tegen de katholieke kalenderherziening.
De uitgave was een knap staaltje vakmanschap van de boekdrukker, met een in rood en zwart gedrukte tekst, in hout gesneden initialen, kop- en staartversieringen en twee uitslaande tabellen. In de tekst werden Hebreeuwse, Griekse en lettertypes in het Ge’ez (Ethiopische) toegepast. Scaligers De emendatione temporum onderscheidde zich van andere publicaties over antieke chronologie doordat hij zich bij de studie van de klassieke geschiedenis niet beperkte tot het tijdperk van de Grieken en Romeinen. Hij toonde aan dat die ook de geschiedenis van de Babylonische, Perzische, Egyptische en het Joodse volk diende te omvatten. Tot dan toe werd de geschiedenis van deze volken beschouwd als ‘heilig’ en daarom behandeld als een apart onderwerp. Hij presenteerde een synthese van nieuwe astronomische ontdekkingen en filologische interpretaties van oude westerse én oosterse bronnen. Scaliger betrok de kalenders van deze volken in een groter systeem, dat hij beschouwde als het correcte systeem van de chronologie. Hij toonde hiermee aan dat de overeenkomsten tussen verschillende oude kalenders konden worden benut voor het dateren van specifieke historische gebeurtenissen.
Pagina 25, Boeken die geschiedenis schreven.
Boek 4 is nog bekende bij het grote publiek.
Het boek is groot, heel vaak gedrukt en eigenlijk iedereen
kent er wel een versie van.
Is het niet uit de eigen boekenkast dan wel uit de la
van een nachtkastje in een hotel.
De Statenvertaling, de protestantse bijbel in de versie gedrukt door Paulus Aertsz van Ravensteyn, Leiden, 1637.
Boek nummer 9 van de tentoonstelling ‘Books that made History’ en dat beschreven wordt in ‘Boeken die geschiedenis schreven’ (redactie Kasper van Ommen en Garrelt Verhoeven) is een dik boek. Een heel dik boek.
In het essay van Arnoud Vrolijk (pagina 77 en verder)
zegt hij het als volgt:
Maar stel je nu eens voor dat je een woordenboek maakt dat bijna 200 jaar lang in heel Europa vrijwel als enige toegang biedt tot het Arabisch, de belangrijkste en invloedrijkste taal van de islamitische wereld. En dat jouw naam synoniem wordt voor ‘Arabisch woordenboek’ zoals Verkade voor chocoladerepen. Dan heb je wat bereikt. Redenen genoeg dus om aandacht te besteden aan het bijna 5 kilo zware Lexicon Arabico-Latinum van de zeventiende-eeuwse arabist Golius uit Leiden.
Dit is de Golius in volle glorie: Jacobus Golius (Jacob Gool), Lexicon Arabico-Latinum. Gedrukt in de drukkerij van Bonaventura en Abraham Elzevier, in naam, maar in werkelijkheid waren de drukkers de zonen: Jan en Daniel Elzevier. Leiden, 1653.
Leiden ken ik niet goed.
Eigenlijk ken ik vooral de route van het station via
het Rijksmuseum van Oudheden naar de Pieterskerk.
Pas geleden ging ik maar eens naar de Lakenhal.
Maar ik was ruim op tijd en kon wat dwalen door een
prachtig centrum.
Zoals altijd maakte ik er een paar foto’s.
Met wat vals licht is toch nog goed te zien dt hier gevestigd was Boekhandel en drukkerij E.J. Brill. Evert Jan Brill leidde een tijd de Koninklijke Brill NV. Een Nederlandse uitgeverij.
De poort van Huis ter Lugt.
Een paneel van een voordeur: Schijn bedriegt.
De inhang van de Lakenhal.
Met een molen en stapel laken boven de toegangspoort.
In de Lakenhal gebruikte ik locker 12. Toeval bestaat niet.
Het begrip kende ik niet maar het lijken een soort van
reisgidsen. Heel toepasselijk in deze tijd van het jaar.
Op de tentoonstelling ‘Books that made History’ zag je
naast de geselecteerde werken een paar ondersteunende boeken.
Op zijn minst net zo interessant.
Daar lag dus ook een Elzeviertje.
Op de foto hieronder het Elzeviertje over Polen en de Baltische staten (Links) en rechts het exemplaar over Noord Afrika. Helaas ontbraken verdere details (of ik heb niet goed gekeken). De uitgever zal natuurlijk wel Elzevier zijn.
Maar er lagen ook nog andere boeken dan Elzeviertjes.
Florentius Schuyl, René Descartes. Ik vermoed dat dit boek ‘Renatus Descartes de homine figuris et latinitate donatus’ heet. Maar dat is een gok.
Ergens is mijn telling van de boeken op de tentoonstelling
Books that made History / Boeken die geschiedenis schreven,
de mist in gegaan.
Volgens het Stembiljet is het boek van vandaag, boek nummer acht.
Het zijn dan ook meteen twee boeken!
Op nummer 8 staan Willem Piso en Georg Markgraf. Hun werk kwam in een publicatie te staan die in twee delen verscheen.
Een naam moet ook nog even vermeld worden: Johannes de Laet. Hij redigeerde het werk van twee geleerden en maakte er een publicatie van.
Het essay is van Mariana Francozo en op pagina 70 en volgend schrijft ze:
Het succes van het boek is in de eerste plaats te danken aan de rijke beschrijvingen van de tropische natuur, maar dat was zeker niet het enige. Ook de opzet, de indeling en de context waarin het boek in de republiek tot stand kwam, hebben bijgedragen aan de impact ervan. Het oek heeft een structuur die we vandaag de dag zouden typeren als ‘encyclopedisch’. In plaats van een verhalend verslag bestaat het werk uit thematische hoofdstukken met een reeks artikelen die beginnen met de lokale naam van een plant of dier, gevold door de Nederlandse en/of Portugese benaming en de fysische of morfologische beschrijving ervan, waarna de gebruiksmogelijkheden en andere interessante of nuttige wetenswaardigheden volgen.
Hoewel het wetenschappelijke classificatiesysteem pas in de achttiende eeuw zou worden ontwikkeld, had de Historia Naturalis Brasiliae al een indeling die nog eeuwenlang bruik- en herkenbaar zou blijven voor wetenschappers en geleerden. In feite was het boek al snel na publicatie een gezaghebbende bron over de flora en fauna van Zuid-Amerika, zozeer zelfs dat de Zweedse natuuronderzoeker Carl Linnaeus er in zijn taxonomische systeem naar verwees.
Willem Piso & Georg Markgraf, Historia Naturalis Brasiliae. Drukker/uitgever: Franciscus Hackius en Lowijs Elzevier, Amsterdam, 1648.
Boek nummer 5.
Helaas moet ik zeggen dat ik het essay van Pieta van Beek het minste
vind van de essays die ik gelezen heb in het boek ‘Boeken die geschiedenis schreven’,
het boek dat is verschenen bij de gelijknamige tentoonstelling.
In een samenwerkingsverband tussen de Koninklijke Bibliotheek en het
Rijksmuseum van Oudheden in Leiden is een tentoonstelling samengesteld
met ‘de top 25 boeken’ die in Leiden geschreven of gedrukt zijn en die
een impact hebben op de geschiedenis, soms tot op vandaag.
Het boek stond onder redactie van Kasper van Ommen en
Garrelt Verhoeven.
Daar waar de andere essays uitstekend beschrijven waar het boek over gaat,
wat de directe impact daarvan was en wat we daar vandaag nog van merken,
concentreert het essay van Van Beek zich vooral op de acceptatie
van het boek bij directe tijdgenoten/collega’s.
De positie van vrouwen in de universitaire wereld is iets dat veel
mensen bezig houdt. Dus dan is het jammer als niet duidelijk wordt
welke rol dit boek daarin, en in de vrouwenemancipatie in het
algemeen, nu precies gespeeld heeft.
Dus wat er nu precies in het boek staat dat de plaats in deze lijst
van 25 boeken rechtvaardigt, blijft onduidelijk voor mij.
Het enige dat daar over gezegd wordt is het volgende:
Dat laatste, het Logisch Betoog, heeft een strakke scholastiek-filosofische vorm met probleemstelling, argumenten, weerleggingen en conclusie, zoals: ‘Wie van nature het verlangen heeft naar kunsten en wetenschappen, is ervoor geschikt. Vrouwen hebben dat verlangen. Dus zijn ze er voor geschikt.’ [Mijn vertaling, PvB]
Van Schurman vond verstandige vrouwen geschikt voor studie.
Anna Maria van Schurman, Dissertatio de ingenii muliebris ad doctorinam meliores litteras aptitudine. Drukkerij van Abraham en Bonaventura Elzevier, Leiden, 1641.
Op Wikipedia staat de scholastiek beschreven.
Over de methode wordt daar bijvoorbeeld gezegd:
De scholastieke methode
…. De scholastiek wordt verder inhoudelijk gekenmerkt door een vaste werkwijze om problemen en teksten te bestuderen. Eerst poneerde men een quaestio, een vraagstelling waarover twijfel heerste. Die werd onderverdeeld in verschillende articula met stellingen. Vervolgens kwamen de tegenwerpingen aan de orde, ingeleid met bijvoorbeeld sed contra. Hierop volgde een antwoord (responsio), waarna per articulum van de quaestio de argumenten kort besproken werden. …
Ja, ik ben een man.
Uit het essay van Anna-Luna Post het volgende citaat (pagina 55):
Het nam …. de vorm aan van een gesprek tussen drie personages: Simplicio, Sagredo en Salviati. De zeventiende eeuw kenmerkt zich door de grote variëteit aan genres en de creatieve manier waarop wetenschap werd bedreven, en Galileo beheerste dat literaire spel als geen ander. Ook nu laat hij zijn personages samen ronddwalen, ditmaal door het Venetiaanse Arsenaal, waar praktische vraagstukken over schepen en kanonnen aanleiding geven tot bespiegelingen over de ‘twee nieuwe wetenschappen’ die Galileo in dit boek aan bod laat komen: de materiaalkunde en de bewegingsleer.
………
en (Galileo) presenteerde zijn nieuwste werk dan ook als een radicale breuk met de dominante, aristoteliaanse traditie. Terwijl die traditie vooral draaide om het ordenen van reeds gevestigde kennis, vastgelegd in de teksten van Aristoteles en zijn volgers, wilde Galileo juist toe naar een nieuwe manier van wetenschap bedrijven, waarin waarneming en experimenten centraal stonden.
Galileo Galilei, Discorsi e dimonstrazioni metematiche. Drukkerij: Abraham en Bonaventura Elzevier, Leiden, 1638. Dit boek is het vierde boek op de tentoonstelling ‘Boeken die geschiedenis schreven’ in het Rijksmuseum van Oudheden (RMO).
Uit het essay van Erik-Jan Bos (pagina 45):
Geconfronteerd met een wereld waarin de meningen zwaar verdeeld zijn, ontwikkeld Descartes een methode om uit te maken of (objectieve) waarheid gevonden kan worden, … Hij stelt vier regels op.
Op de eerste plaats om niets voor waar aan te nemen waarvan je niet zelf de waarheid op evidente wijze inziet.
Ten tweede elk te onderzoeken probleem in zo veel stukken te verdelen als mogelijk en noodzakelijk.
Het is vervolgens, het beste te beginnen met de meest eenvoudige dingen te onderzoeken, om langzaam op te stijgen naar meer ingewikkelde zaken.
Ten slotte, maak een volledig en systematisch overzicht zodat je niets zult vergeten.
Uiteindelijk bestaat het werk van René Descartes uit 4 delen, de introductie waarin de methode om aan waarheidsvinding wordt beschreven en dan drie bewijsstukken. Dioptriek (daar waar dit boek open ligt) gaat over de breking van het licht wanneer het van medium verandert. Een uitvinding die eerder was gedaan door Willebrord Snellius. Die had op het moment dat Descartes zijn versie er van publiceerde zijn vinding nog niet publiek gemaakt. Meteoren verklaart de regenboog en Geometrie is een nieuwe discipline in de meetkunde.
René Descartes, Discours de la Méthode. Drukkerij: Johannes Maire, Leiden, 1637.
Frans van Schooten de jongere verzorgde de illustraties voor de ‘bewijsstukken’.
Naar de boekenkist gaan kijken in Slot Loevestein
was jarenlang een van de hoogtepunten van mijn zomervakantie.
Maar dan nu:
Voor Grotius (de Latijnse naam van Hugo de Groot) was het basisbeginsel van internationale betrekkingen het wederzijds bindende karakter van contracten en verdragen (pacta sunt servanda), dat de Nederlanders in staat stelde hun overeenkomsten met de plaatselijke bevolking voorrang te geven boven veronderstelde verplichtingen jegens de Portugezen als medechristenen.
Die contracten en verdragen waren dan niet altijd
volledig eerlijk tot stand gekomen. Maar toch.
Dus hoe de Paus de wereldzeeën ook verdeeld had tussen Spanje en Portugal,
de overeenkomsten tussen de Nederlanders en lokale heersers in
bijvoorbeeld de Molukken hadden meer impact, volgens Hugo de Groot.
Zijn beginselen vormen vandaag nog steeds de basis voor internationale
verdragen.
Boek nummer 2
Hugo Grotius (Hugo de Groot), Mare Liberum, uitgever was Lodewijk Elzevier, Leiden, 1609.
Het citaat is afkomstig uit ‘Boeken die geschiedenis schreven’,
dat onder redactie van Kasper van Ommen & Garrelt Verhoeven
tot stand kwam. Pagina 34. Het essay van Jan Waszink.
Kort geleden opende een bijzondere tentoonstelling in Leiden:
de 25 belangrijkste boeken die geschreven of uitgegeven zijn
in Leiden. Boeken met impact.
Over boek nummer 1 (het nummer zegt niets over het belang
van het boek) staan in de verzameling essays die bij
de tentoonstelling verscheen het volgende. Het is het meest
pakkend betoog voor een boek dat ik tot nu toe in de
bundel gelezen heb:
Wie weet dat het Engelse woord voor zeeatlas, waggoner, een verbastering is van de naam (Lucas Jansz) Waghenaer heeft weinig uitleg nodig om te beseffen hoe groot de invloed is geweest van het innovatieve werk van deze Enkhuizer zeeman.
Kasper van Ommen & Garrelt Verhoeven, Boeken die geschiedenis schreven.
Dit is dat boek. Lucas Jansz Waghenaer is de schrijver/samensteller, Joannes van Doetecum maakte de koperplaten voor de kaarten. De titel van het boek is Spieghel der Zeevaert en werd gedrukt door Christoffel Plantijn in Leiden, 1584 – 1585. Een A-team!
Detail van de kust van Portugal.
De zeedieren zijn altijd prachtig.
De kaarten tonen de kustlijn maar ook het profiel van de kust (zie bovenaan). Daarbij info over dieptes van water en ligging van geulen. Actueel en compleet. Reizen met een schip langs de kusten in Europa werd daardoor veiliger een eenvoudiger.
En dat was boek één.
Argusvlinder 