De titel is een fragment van een gesprek
dat ik vanmorgen opving tussen twee
marktkooplieden op de weekmarkt in Breda.
De ochtend na de persconferentie.
Het Kasteelplein met tussen de herfstbladeren het ruiterstandbeeld van Stadhouder Willem III.
De Grote Kerk aan de verlaten Reigerstraat.
De weekmarkt op de Grote Markt van Breda.
“Het is een andere wereld” zegt de man die net aankomt tegen zijn vrouwelijke collega die al even bij de kraam stond. ‘Corona, he’, was de reactie.
Omdat we alweer een half jaar thuis werken, heb ik
meer dan voorheen, de kans om in de ochtend
een wandeling te maken, een coronawandeling.
Als ik dan door de binnenstad van Breda loop
zijn er altijd weer een paar dingen die op de foto willen.
Dat is niet altijd vernieuwend al is het dubbelportret
(op twee manieren uit te leggen) best interessant.
De Grote of Onze-Lieve-Vrouwekerk van Breda.
De Lange Brugstraat. Het was vanmorgen nog lekker rustig in de straten. De winkels waren nog dicht. Hier en daar werden al wel wat bestellingen gelost. Op de Grote Markt was het weekmarkt.
Maar voor mij was de zon de belangrijkste speler, ook in de dubbelportretten.
Door de zon staan er ineens twee bomen voor het Koningin Wilhelmina Paviljoen aan het Kasteelplein in Breda.
Een grote groep positieve posters worden geplaatst op het Kasteelplein in Breda. Bij de ingang van het Valkenberg.
Dit is de serie foto’s die ik vanmorgen maakte in Breda.
Alle stoelen waren natuurlijk nog leeg want de foto’s
zijn ruim voor 12 uur gemaakt.
Breda, Kasteelplein.
Iedere vierkante meter wordt benut. Dus ook op plaatsen waar nooit tafels en stoelen staan, staan die er nu wel.
Zoals voor het Stadhuis.
Vanaf het bordes ziet deze jazzfestival opstelling er dan zo uit.
Er zijn terrassen waarop het lijkt alsof er geen corona is. Die zien er uit als altijd.
Tussen Grote Markt Noord en Zuid is potentieel een druk knooppunt ontstaan.
Grote Markt Zuid.
Drie maanden dicht en nog duivenstront. De plaag van iedere terrasbezoeker.
Breda, Grote Markt Zuid. Boekwinkel gebarricadeerd.
Dit is de zogenaamde ‘gastvrijheid’ van Breda.
Wij hebben bewust gekozen geen grote prijsverhogingen, coronataxen of prijzen op tafels/stoelen te zetten, omdat wij vinden dat we allemaal genoeg geleden hebben.
Wel vragen wij om een minimale besteding tijdens je verblijf en dagen je uit toch dat extra drankje te nemen of je verblijf uit te breiden met een lekkere lunch, diner, snack of natuurlijk onze beroemde nacho’s!
Deze mensen hebben duidelijk niets van gastvrijheid begrepen.
snappen ook niet wie de echte slachtoffers van de coronacrisis zijn.
Ik begrijp wel wat ze bedoelen, net als waarschijnlijk iedere terrasbezoeker.
Maar er om vragen (wie vraagt wordt overgeslagen)?
De Heeren van Breda doen het in NAC-stijl.
Nog gauw even passen, meten en plakken.
Het coronastation van de Bruine Pij.
Torenstraat, Breda.
Check-in.
Corona-veilige opstelling? Havermarkt.
Haven.
Vismarkt.
Vismarktstraat.
Havermarkt.
Zenuwachtig personeel. ‘Onwennig’ noemden ze het zelf.
Schoolstraat. Er komt eigenlijk nooit zon in deze straat. De meeste ramen zijn er verdwenen. Het stinkt er meestal naar verschaald bier of naar de keuken/spoelkeuken. Toch staan daar tafels. Ben benieuwd wie daar bediend gaat worden.
Café met slogan.
Reigerstraat.
‘Onwennig’.
Gelukkig kun je ook rustig onder de bomen zitten op het Kasteelplein.
Als je deze dagen stickers maakt, of posters of banners….. dan zijn het goede tijden. In Breda heeft de horeca met stickers een soort stromenplan door de binnenstad gemaakt waarvoor je hogere wiskunde gestudeerd moet hebben om het te begrijpen. Niet dat het moeilijk is door de stad te bewegen. Die staat op sommige plaatsen morgen helemaal vol met tafels en stoelen. Of ergens de anderhalve meter gehaald gaat worden tussen twee tafels en bijbehorende stoelen is de vraag. Maar het zal snel duidelijk maken hoe je moet/kunt lopen. Dus het nut van al die stickers….?
Vandaag kon je waarschijnlijk voor het laatst nog een keer genieten van een lege Grote Markt.
Ook op de Grote Markt deze instructie. Op 9 kasseien (op de smalle kant) plus voeg, ongeveer één meter, wordt het tweerichtingsverkeer aangegeven.
Geen idee waarom je dat op het plaveisel van de Grote Markt plakt.
Maar de Grote Kerk straalt!
De pijlen komen in alle kleuren en maten. Dit is in de Halstraat.
Toch hoop ik dat als het druk wordt morgen, de mensen niet alleen voor de terrassen komen. Misschien ook voor het Valkenberg.
Nieuwe Prinsenkade en Spanjaardsgat.
Op veel plaatsen is ook nog eens met een soort gele stippellijn aangegeven waar terrassen mogen komen.
Weer een andere drukker. Het is jammer dat de gemeente en Koninklijke Horeca Nederland geen poging hebben gedaan de bewoners van de binnenstad te informeren over wat er gaat gebeuren. Maar wacht, dat doen ze misschien morgen nog?
Dit is de Visserstraat ter hoogte van de Potkanstraat.
Hier zie je een deel van de gele stippellijn (geel vanwege slechtzienden geloof ik?) op het Kasteelplein. Hier kan het volgezet worden met tafels en stoelen. Maar morgen zal dat nog niet het geval zijn.
De nieuwswaarde van de foto’s in dit bericht is niet hoog,
maar het was mijn ochtendwandeling.
Tegen de muur op de hoek van het Kasteelplein zag ik deze handafdruk.
Natuurlijk waren de winkelstraten leeg. Logisch gezien het tijdstip: maandagochtend 08:00 uur. Het had net geregend wat bijdraagt aan de sombere sfeer op de foto’s. Torenstraat.
Breda, Kerkplein.
Karrestraat.
Breda, Korte Brugstraat.
Er is een paar weken geleden een onderzoek gestart naar de mogelijke vergroening van de kademuren. Daarom zie je bij de Markendaalseweg in het water deze bouwwerkjes.
Met publieksinformatie en veel Engelse woorden. Anders is het niet goed, he?
Markendaalseweg.
De poort in de Nieuwstraat staat meestal open. Vandaag was hij dicht. Kans gegrepen voor deze foto.
Deze twee (koppel?) ganzen lijken wel de wacht te houden bij de KMA op het Kasteelplein in Breda. Het lijkt er sterk op dat ze hier iedere ochtend zijn. De zijn het begin van mijn korte ochtendwandeling.
De lucht is al dagen blauw. De zon schijnt alsof het zomer is. Al vroeg is het buiten stralend. In het Valkenberg in Breda kun je zien dat de natuur niet alleen in de herfst mooie kleuren voor ons in petto heeft.
In de ochtend staat de zon nog laag en is het uitzicht in het park heel anders dan bijvoorbeeld midden op de dag. Dan zie je toch weer een nieuwe kant aan een beeld dat je al zo vaak gezien hebt. Hein Koreman, De vlucht, mei 1940.
Het Begijnhof in Breda, gezien vanuit het Valkenberg.
Breda, bollenstreek.
Alsof ze het rijk alleen hebben.
Aan de kant van het Kasteelplein stond, bij de ingang van het Valkenberg, dit elektronische bord met waarschuwingen met betrekking tot de corona maatregelen: Max 3 personen of 1 gezin bij elkaar.
Er is een website van de gemeente.
Houd je aan de regels. Van 1 bericht heb ik geen foto: houd 1,5 meter afstand.
Zaterdagochtend, kwart voor negen, Kasteelplein, Breda. Twee mannen hebben een autootje voor de brug van de Stadhouderspoort van het Kasteel van Breda gereden en maken er foto’s van.
Vanmorgen zag ik een wagen met grote aanhanger het Kasteelplein oprijden. Mijn indruk was dat de lading bestond uit kerstbomen. Maar vanavond was daar op het Kasteelplein niets meer van te zien. Misschien heb ik het helemaal fout gezien. Toch een aardige foto.
Aan het eind van de dag liep ik door de Willemstraat in Breda. Daar stond wel een grote kerstboom met verlichting en er stonden vlaggen voor Betoverend Breda.
Hieronder volgt de tekst van een klein boekje dat
ik aan het maken ben naar aanleiding van een missaal
die ik een tijdje heb mogen inzien.
Pen(nen)
over een
Kerkboek
Missale Romanum in ‘Justinus van Nassau’ aan het Kasteelplein in Breda
Deze zomer hebben we een boek te logeren.
Het is een groot, dik boek dat van een buurvrouw is.
Toen we bij haar op visite waren zag ze dat het boek me interesseerde.
Daarom is het deze zomer een tijd bij ons.
Het is een kerkboek, een Romeins missaal.
Volgens Wikipedia is een missaal:
“Een missaal of misboek is de benaming voor het boek waarin de liturgische gebeden voor de mis staan opgetekend.”
Een van de vormen is het zogenaamde ‘Altaarmissaal’:
“Het altaarmissaal wordt door de priester van de viering gebruikt. Dit altaarmissaal bevindt zich gedurende de viering op het altaar. De priester leest uit dit tamelijke grote boekwerk de bij de dag behorende gebeden en/of zangverzen voor, alsook de (evangelie)lezingen van de betreffende dag. De grote oude altaarmissaals waren vóór 1968 in de meeste rooms-katholieke kerken in het Latijn uitgevoerd en hadden een groot lettertype. Het missaal wisselt volgens de Tridentijnse ritus geregeld van plaats.”
“De Tridentijnse ritus (ook wel klassieke Romeinse Ritus) is de liturgie van de katholieke eredienst zoals die door paus Pius V gestandaardiseerd en veralgemeend werd in 1570 voor het verreweg grootste deel van de Latijnse Kerk. De benaming Tridentijns slaat erop dat deze liturgie geassocieerd wordt met de bepalingen van het Concilie van Trente (1545-1563). Andere benamingen die in gebruik zijn voor deze ritus zijn bijvoorbeeld traditionele Latijnse mis, oude Romeinse ritus, enz.”
De boekbinder
Het boek is volgens de eigenaresse afkomstig uit een kerk uit Tilburg.
Daarvan is een aanwijzing te vinden in het boek.
Het boek is namelijk ingebonden door J. van Laarhoven.
Veel heb ik niet kunnen vinden over deze boekbindfirma.
Maar er zijn een paar afbeeldingen die bewijzen dat het bedrijf heeft bestaan.
Op https://www.regionaalarchieftilburg.nl kun je foto 011279 vinden:
De stand van de Firma J. van Laarhoven, Wilhelminapark, papierhandel en drukkerij te Tilburg, op de tentoonstelling Stad Tilburg 1909.
Foto 060551 toont een brievenhoofd van het bedrijf:
Een andere website geeft de geschiedenis van het bedrijf weer en heeft nog meer foto’s.
Website: http://www.cubra.nl/De-paap-van-gramschap/l.htm#Laarhoven,_Jan_van
Het eerste deel van de tekst is gepubliceerd in 1988:
De tegenwoordige boekhandel, kantoorboekhandel, kantoormeubelzaak en sneldrukkerij Jevel-Jan van Laarhoven B.V. aan het Wilhelminapark 7, is ontstaan uit de firma Jan van Laarhoven die op 13 augustus 1863 werd opgericht door Jan van Laarhoven.
Hij werd geboren op 16 maart 1828 te Tilburg, was oorspronkelijk huiswever van beroep en begon in zijn huis aan de Hoeksestraat met het inbinden van boeken.
In 1875 verhuisde hij naar het Smidspad, waar hij de boekbinderij met een papierhandel uitbreidde.
Hij kreeg vanwege het inbinden van boeken in de stad al gauw de populaire bijnaam ‘Jan Plek’.
Daarna vestigde hij zijn bedrijf aan het Wilhelminapark.
In 1893 traden twee van zijn neven toe tot het bedrijf.
De eerste drukpers werd in 1907 geplaatst en in 1913 ontstonden de zetterij, linieerinrichting en de fabricage-afdeling van kantoorboeken.
Jan van Laarhoven overleed op 24 mei 1915 te Tilburg.
In 1986 werd Jevel-Jan van Laarhoven overgenomen door Welpeja Holding B.V.
Belangrijke activiteit is het inbinden van boeken voor meer dan 130 bibliotheken in onze provincie.
In 2001 werd daar aan toegevoegd:
Drukkerij Van Laarhoven verhuisde in juni 1993 naar de Jan Asselbergsweg op industrieterrein Het Laar.
Begin 1993 is de drukkerij verkocht aan JCT BV Klundert.De drukkerij werd failliet verklaard in juli 1995 en werd toen overgenomen door de Thieme-groep uit Den Haag.
Geheel los van de drukkerij staat Jan van Laarhoven Boeken BV, gevestigd op industrieterrein Loven aan de Jules Verneweg 5-5a.Deze bibliotheek-boekhandel werd in 1987 door de PW Groep (Pieter Jan Wassing Groep) overgenomen en is gespecialiseerd in het inkopen en met harde geplastificeerde kaften inbinden van boeken voor de Provinciale Bibliotheek Centrale (PBC).
In 2015 werd daar nog aan toegevoegd:
Als gespecialiseerde boekbinder voor bibliotheken gaf Van Laarhoven jaarlijks een boekje uit voor relaties onder redactie van Riki Slenders, als monografie of als thematische bundel met bijdragen van diverse Brabantse auteurs.
Deze uitgaven kwamen niet in de handel.
Auteurs die aan de reeks meewerkten zijn onder anderen: Jan Naaijkens, Cor Swanenberg, Cornelis Verhoeven, Michel de Koning, Paul Spapens, Jan Carstens, Ed Schilders, A.F.Th. van der Heijden, Jace van de Ven.
De uitgaven werden geïllustreerd door Nelleke de Laat.
De inhoud
Het missaal bestaat uit verschillende delen.
Dat kan er op duiden dat je een dergelijk boek min of meer zelf kon samenstellen.
De delen die te herkennen zijn, kun je herkennen aan de paginanummering, de lettertypes en de opmaak van de pagina’s.
De opmaak en tekst zijn hoofdzakelijk in twee kleuren uitgevoerd: rood en zwart.
Geïnspireerd op de middeleeuwse handschriften met rode hoofdletters en zwarte tekst.
Veel pagina’s hebben de tekst in een rood kader staan.
De algemene inleiding, de eerste 48 pagina’s. Nummering midden onderaan de pagina’s tussen haakjes. Dit deel beschrijft wat er allemaal nodig is bij een viering.
Dit deel is in Duitsland gedrukt. In de tekst komt het jaar 1932 voor.
De ‘Proprium de tempore’. de volgende 751 pagina’s. Nummering bovenaan de pagina binnen het kader. Vanaf pagina 65 zijn er 4 bladen die een andere nummering hebben. Aan deze pagina’s zijn ook 2 klavieren (bladwijzers) te vinden. De Proprium de tempore begint met de eerste zondag van de advent.
Het bevat de specifieke teksten voor de verschillende zon- en weekdagen.
Het is in dit deel van de tekst dat je de klavieren ziet uitsteken. Dertien in totaal.
Tussen pagina 94 en 95 vind ik een wikkel van een Trefin chocolaatje.
De ‘Commune Sanctorum’. 216 pagina’s. Nummering bovenaan de pagina binnen het kader in rechte haken.
Dit deel bevat de teksten voor feestdagen van de heiligen.
Dan volgt het ‘Missae propriae dioecesis Buscoducensis’. Feestdagen speciaal voor het Bisdom Den Bosch. 16 pagina’s, genummerd bovenaan de pagina. Elk nummer gevolgd door een asterisk (*), Op pagina 16 staat een inhoudsopgave van de 16 pagina’s. Daarop staat als datum eind april 1921 vermeld.
Aan het begin van deze reeks lijkt een extra pagina ingevoegd. Na het nummerloze eerste blad volgt pagina ‘2*’, dan volgt opnieuw een nummerloos blad waarop de achterkant weer als paginanummer ‘2*’ staat.
Appendix Cantus ad libitum (Printed in Germany). 39 pagina’s.
Daar ligt tussen 22 en 23 ligt een los vel met drie uitgeknipte stukken Latijnse tekst van vermoedelijk Gregoriaanse gezangen.
Op de pagina’s waarop datums vermeld staan staat ook vaak de naam ‘Ratisbonae’. Dat is Latijn voor de Duitse plaatsnaam ‘Regensburg’.
Daarbij staat de naam ‘Frederici Pustet’. ‘Friedrich Pustet GmbH & Co’ is een Duitse drukkerij. In 1870 verwerft Friedrich Pustet de titel “Typographus S. R. Congregationis” en het Vaticaan gaf hem de opdracht om alle ‘editio typica’ van alle liturgische werken te printen. Dit boek is daar een voorbeeld van.
De uitgeverij/drukkerij bestaat nog steeds.
Index alphabeticus omnium festorium, 4 pagina’s, genummerd bovenaan iedere pagina met een nummer gevolgd door twee asterisken (**).
De staat van boek.
Het boek is redelijke staat.
In het voorplat van de omslag zitten vier gaten. Dat zou er op kunnen duiden dat er nog meer beslag op het boek aangebracht was dan de twee klampsloten.
Ook in het achterplat zitten dezelfde vier gaten.
Van de twee klampsloten is er nog één werkend aanwezig. De klamparm van het onderste klampslot is afwezig. Het aanzetstuk, waarmee de klamparm aan het boek bevestigd zat, ontbreekt ook. De muiter is aanwezig.
//embedr.flickr.com/assets/client-code.js
In het aanzetstuk van de bovenste klamparm zijn twee van de drie spijkertjes weg.
De boeksneden tonen resten van verguldsel.
er zijn in het boek nog drie leeslinten aanwezig. Die zijn losgeraakt van het aanhechtpunt.
Er zijn een paar bladen ingescheurd, er zijn bladen met lijmresten van verdwenen klavieren.
De leeftijd van het boek
In deze missaal worden regelmatig datums genoemd. Vooral van het begin van de 20ste eeuw. De meest recente datum die genoemd wordt is 1932.
Daaruit mag je afleiden dat het boek in 1932 of later gedrukt is in Duitsland en daarna ingebonden in Tilburg.
Een van de buren heeft een Kersttrol aan het Kasteelplein (Breda) gezet. Maar is dat eigenlijk wel een woord?
Vanaf morgen te bezoeken door iedereen op het Kasteelplein in Breda. Tussen de middag leek het gereed voor de officiële opening.
Vanochtend liep ik weer langs de tentoonstelling in opbouw. Even deze foto gemaakt vanuit een andere kant.
Het is duidelijk dat de opbouw nog niet gereed is. Er liggen nog wat wanddelen op de grond.
Nu, aan het eind van de middag, lijken alle wanden wel te staan.
Het is waarschijnlijk in het kader van ‘Breda 75 jaar vrijheid’ dat men vanochtend begonnen is met de opbouw van een tentoonstelling over generaal Maczek op het Kasteelplein in Breda.
Rond 08:00 uur vanmorgen ging er iemand met een lang rood/wit lint aan de gang om een deel van het Kasteelplein af te zetten. Vanavond bleek dat er een hele tentoonstelling was verschenen.
Grote panelen met afbeeldingen en containers vormen de tentoonstelling. Het duurt nog een paar dagen tot de opening op vrijdag. Ik ben benieuwd.
Zondag aanstaande is de Singelloop. Hopelijk is het weer dan niet te slecht. Vanmiddag werd op het Kasteelplein in Breda de voorbereiding zichtbaar.
Ook vanochtend was iemand nog vlieguren aan het maken boven Breda. Hier gezien boven het blokhuis van het Kasteel van Breda (de KMA), aan het Kasteelplein.
Het was druk voor het Kasteel van Breda.
Thuishaven van de KMA of Nederlandse Defensie Academie.
Vandaag werd een nieuwe bevelhebber van de landmacht
geïnstalleerd in Breda. Met veel dure gasten.
Aan de ene kant van het Kasteelplein de te dure auto’s,
sommige uit het buitenland.
Aan de andere kant, in de schaduw, de chauffeurs van die auto’s.
Overigens was het in de haven van Breda ook druk, vooral ook
met de nog grotere busjes.
Deze week plaatste ik een foto op Twitter van een fiets
die al bijna een week in het Valkenberg stond.
Op een plaats waar de meeste mensen geen fietsen plaatsen.
In de ochtend de foto op Twitter, ’s avonds weg.
Hopelijk meegenomen door de rechtmatige eigenaar.
Of mijn bericht op Twitter er iets mee te maken had weet ik niet.
Zo stond de fiets bijna een week in het park.
In de avond zag ik dat er iets voor in de plaats was gekomen: op het Kasteelplein lag deze stapel fietsen en rommel, opgevist uit het water. Inmiddels is dit ook opgeruimd.
