Sint Veit: eerste letters gedrukt

IMG_4463SintVeitBasisVoorBoekband

De basis voor de boekband heb ik in elkaar gezet. De twee platten en het ruggebord zijn met elkaar verbonden met een stuk kraftpapier. Nu ik dat heb kan ik het leer gaan voorbereiden dat de bekleding van deze basis gaat vormen.


Het plan is om op basis van deze basis en het leer
een mal te maken dit ik gebruik om daarbinnen de
tekst (mor – gen) en de lino (afbeelding van een haan)
te gaan afdrukken.

IMG_4465SintVeitBasisVoorBoekband

Dit is die basis. Eigenlijk zou de rug van een nog dunner soort grijsbord moeten zijn maar die heb ik niet op voorraad.


IMG_4466SintVeitLeerVoorBoekbandVleeszijde

Dit is het stuk leer dat ik al op maat gesneden heb. Het is een stuk leer van een Engelse leverancier die het ‘book calf’ noemt. Het is nu nog vrij dik. De kant die nu naar boven ligt en waarop ik lijnen getrokken heb is de vleeszijde. Dat is de kant die je straks niet ziet. Dit is, zeg maar, de binnenkant.


IMG_4478SintVeitBasisBoekbandPassenOpHetLeer

Voor de zekerheid nog eens de basis voor de boekband passen en meten op het leer. De breedte voor de rand die straks wordt omgeslagen is hier 3 centimeter.


IMG_4479SintVeitMalVoorBedrukkingBoekband

Dit is de mal voor het bedrukken van het leer. De donkere zwarte lijnen zijn de buitenmaten van het boek. Daarbinnen laat ik een halve centimeter boven, onder en aan de zijkanten. Daar zie je de potloodstrepen. Daar ga ik het papier wegsnijden om de ruimte vrij te maken voor het bedrukken.


IMG_4480SintVeitMalOpBekledingsleerBevestigen

Hier zie je dat ik de mal bevestigd heb op het leer. Ik heb besloten de buitenkant van de boekbandbekleding te gaan bedrukken voordat ik het leer ga dunnen. Of dat slim is weet ik (nog) niet. Ik zal extra voorzichtig moeten zijn met de ‘goede’ kant van het leer. Voorzichtig zijn is niet mijn sterkste kant maar je moet jezelf regelmatig uitdagen.


IMG_4481SintVeitMalEnBasisBoekbandPassen

Nog een keer de boekbandbasis passen en meten op het leer en de mal. Het goede nieuws is dat ik bijna 1 centimeter meer ruimte heb in de hoogte voor de tekst en de afbeelding. Dat komt omdat ik bij het testen van het drukken uitgegaan ben van de grootte van het boekblok. Maar de boekband steekt daar aan de boven en onderkant natuurlijk uit. Aan de zijkant trouwens ook (1 maal).


IMG_4482SintVeitAffichelettersEnLinoPassen

Dat dan weer even checken met de afficheletters en de lino. Steeds passen en meten.


IMG_4483SintVeitZoGaatHetDanDeBoekenpersIn

Bij het drukken van de tekst en de linosnede op het leer maak ik gebruik van de boekenpers. Dus voordat ik aan het werkelijk bedrukken ga beginnen eerst nog even controleren hoe dat dadelijk zal gaan met het leer en hoe een en ander in de boekenpers past.


IMG_4484SintVeiteerstTesten

Eerst de eerste letters uitproberen op papier. Bij een eerste drukgang gaat er altijd wel iets mis zoals je hier kunt zien bij de bovenste tekst bij de letter ‘r’. De tweede drukgang is beter.


IMG_4485SintVeit

De derde poging is op het leer. Zo komt het uit de boekenpers.


IMG_4486SintVeit

‘mor’, de eerste drie letters van ‘morgen’. Dat is het woord dat me opviel toen ik de eerste bladzijde van Sint Veit bekeek. Daar stond ‘Nu brak de morgen aan’. Dat woord ‘morgen’ combineer ik met een haan, een zelf gesneden linosnede.


IMG_4487SintVeit

Ik plak de mal even zo vast dat de lekst vrij van de mal kan drogen. Morgen misschien de rest van ‘morgen’.


Boekband zoekt boekblok

Het werk aan dit project heeft een tijdje stil gelegen
maar is las een rustpauze in bij het werken aan de serie
AlfabetBoeken om nieuwe inspiratie op te doen.
In die pauze kan ik verder werken aan aan ‘Boekband zoekt boekblok’.

Vorig jaar heb ik kerstversieringen gemaakt uit boeken.
Daarbij hield ik een paar boekbanden over.
De boeken had ik gekocht in de kringloop vanwege hun afmetingen.

Een van die boekbanden in bekleed met leer.
Daarbij het ik de techniek van ‘back pairing’ gebruikt.
Het dunnen van het leer aan de achterkant (de vleeszijde) van
het basisleer.
Maar nu moet er een boekblok in komen.

Voor het boekblok gebruik ik stroken van papier die eerder over
gebleven waren. De afmetingen van die stroken komen niet overeen.
Dat levert een bijzonder boekblok op met lege bladen.

IMG_4027BoekbandZoektBoekblok

Als geheugenopfrisser: dit is de leren bekleding op de oude boekband.


IMG_4360MarkeringenVoorInbinden

Dit is de boekblok met de markeringen waar de gaten in de katernen moeten komen om die rug te naaien.


IMG_4363Naaischema2Draden2Kleuren

Dit is het naaischema. Ik ga met twee kleuren draad de rechter- en daarna de linkerhelft inbinden.


IMG_4361MetGaten

Dit is het boekblok met de voorgeprikte katernen.


IMG_4362RechtsInRood

De rechterhelft bind ik in met rood garen. Rechts komt een binding met wit garen.


Boekband zoekt boekblok

Voor het nieuwe project heb ik besloten een bestaande
kartonnen boekband te gaan bekleden met leer terwijl
ik het leer decoreer met stroken leer van verschillende afmetingen.
Die stroken leer ga ik bevestigen en bewerken met een
techniek die ‘back pairing’ wordt genoemd door Mark Cockram
en die ook beschreven staat in het huidige nummer van
het blad van de Stichting Handboekbinden.
Dat artikel is geschreven door Karin Cox.

IMG_3955LeerIsNatuurproductDusMetOneffenheden

Nu heb ik de techniek van back pairing nog nooit geprobeerd. Ik ben niet ervaren in het werken met leer. Bij back pairing is het idee dat je de decoratie bovenop een stuk basisleer plakt om vervolgens aan de achterkant (back) van het basisleer, het leer te dunnen (pairing), zodat de decoratie vlak met het basisleer komt te liggen. Leer is een natuurlijk product en is dus niet altijd van perfecte vorm. Op de foto zie je dat het leer op een plaats is ingescheurd. Dat kan ik moeilijk gebruiken op een boekband maar ik kan daar gerust iets wegsnijden om een eerste test te doen.


IMG_3956MisschienTeZuinigOnlayopBasisleer

Dit is mijn testlapje: het donkere leer is de decoratie en het lichte leer is het basisleer. Deze kleuren (met nog een paar) ga ik dadelijk ook in het echt gebruiken. Op het lichte leer zie je indrukken van de knijpers waarmee het leer opgespannen is geweest bij het schoonmaken van de huid (bovenaan en helemaal onderaan rechts).


IMG_3958DeDriehoekigeVormVanDeOnlayTekentZichAf

Dan schaaf ik met een hobbyschaaf en mijn leerdunmes aan de achterkant de verdikking weg die veroorzaakt wordt door de decoratie. De driehoek van de decoratie wordt zichtbaar in de vleug van de vleeszijde van het leer.


IMG_3959SchaafselVanHetLeerMetGereedschap

Het vraagt wat werk en ik leer weer een paar dingen die ik al eerder ervaren had maar vergeten was. Je maakt het jezelf makkelijk als je het basisleer goed kunt vasthouden. Mijn stuk leer is ongemakkelijk klein. De schaaf heeft zo zijn afmetingen. Met het mes kun je op veel plaatsen makkelijker bij. Maar het mes vraagt weer een eigen benadering. Dat wil zeggen dat ik nog even moet nadenken in welke volgorde ik de decoratie straks op de definitieve bekleding ga plakken/bewerken.


IMG_3960BasisleerVoorDeBoekbandGesneden

De buitenkant van de boekband was al eens te zien op mijn blog. Hier zie je de binnenkant. Geschuurd. De band ligt op het basisleer dat ik net op maat heb gesneden.


GSB van Handboekbinderij Toon Van Camp

Bij boekbinden probeer je, met of zonder lijm,
een soort van netwerk rond of met het boekblok en de boekband
te realiseren.
Daarbij kun je naaitechnieken gebruiken maar ook vouwen of vlechten.
De Gekruiste Structuur Binding doet dat eigenlijk allemaal.
Je hebt een gewoon boekblok. Dat naai je direct aan een deel van de band,
waarna je dat resultaat vlecht met een tweede deel van de boekband.

Toen ik het eerste deel van de Gekruiste Structuur Binding van Henk Francino
aan het lezen was, realiseerde ik me dat ik ooit eens, bij een
workshop bij Toon Van Camp in Antwerpen, zo’n binding heb proberen
te maken. Dat boek kreeg ik toen niet af en heb het thuis
nooit afgemaakt. Tijd om dat nu eens te doen.

IMG_3053GekruisteStructuurBinding

Toon Van Camp liet ons twee kleuren leer uitzoeken. Één voor de voorplat en een andere voor de achterplat. Ik koos voor twee tinten blauw. Het vlechtwerk doe je door de twee stukken leer in ‘linten’ te laten uitlopen. Hier zie je bovenaan de donkerblauwe ‘linten’ met de vleeszijde naar boven. Dit stuk leer heeft de ‘linten’ die straks aan de boven- en onderkant zullen zitten. De lichtblauwe ‘linten’ zijn al aan het boekblok genaaid met rood garen. Dat garen zit rond de linten en door de katernen.


IMG_3054GekruisteStructuurBinding

Als je die twee stukken leer (één al aan het boekblok genaaid) dan in elkaar schuift, zal het er zo uit gaan zien. Beide stukken leer hebben dus ‘linten’ aan de rugzijde en in dit geval een extra flap aan de voorzijde. Ik weet nog niet of ik die er niet ga afhalen. Maar zoals het nu in elkaar geschoven zit, geeft dit nog onvoldoende stevigheid. Op zijn minst zal het donkerblauwe stuk leer wegschuiven van het boek. De ‘linten’ moeten nog vervlochten worden. Maar dat is hier nog niet gebeurd.


IMG_3055GekruisteStructuurBinding

Je ziet bij de ‘linten’, dat de bovenste en onderste strook breder zijn dan de middelste twee. Dat heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat ze straks aan de boven- en onderkant komen te zitten. Ik besluit om het uiteinde van het ‘lint’ de vorm te geven van een pijlpunt. Die pijlpunt zal straks weer uit het boek steken door een smalle insnijding in de lichtblauwe bekleding. Zo komen de linten vast te zitten zonder lijm.


IMG_3058GekruisteStructuurBinding

Alle linten gereed. Zo iets moet ook aan de lichtblauwe ‘linten’ gaan gebeuren. Volgende keer verder.


Mijn omslagband met lias

IMG_0679Perkament

Het perkament is mooi glad geworden. Het was opgerold naar me toegestuurd. Een paar dagen op een vlakke ondergrond met gewichten en het vel is vlak. Nu kan ik er een eerste band uit gaan maken.


IMG_0680OmslagbandPerkamentEnKaternen

Het perkament laat zich goed snijden. De afmetingen van het papier zijn anders dan in het boek van Peter Goddijn (Westerse boekbindtechnieken van de Middeleeuwen tot heden) vermeldt maar dat kwam gewoon zo uit. Ik ga de omslagband met vier katernen maken. Bij mij is het papier al gesneden en heeft dus geen imitatie rafelranden die je bij handgeschept papier kunt verwachten. Misschien ga ik dat ooit nog eens proberen maar nu gaat het er mij vooral om de inbind-stappen goed te doorgronden.


IMG_0684VleeszijdeVanHetGecacheerdePerkamentNa1UurOnderBezwaar

De eerste stap is het cacheren van het perkament. Moeilijke term voor bekleden. Perkament is een beetje doorzichtig. Als je daar niets aan zou doen zou je bijvoorbeeld inbind-elementen kunnen zien die een boekband niet perse mooier maken. Je kunt dat natuurlijk zelf kiezen. Maar bij een eerste poging probeer ik de instructies zoveel mogelijk te volgen. Cacheren betekent in dit geval dat je het perkament aan de binnenkant (in mijn geval de vleeszijde, de ruwe kant van het perkament) beplakt met wit papier (90 grams). Hier zie je het beplakte perkament met het witte papier naar voor (de vleeszijde). Door het vocht in de lijm gaat het perkament bollen. Je wil dat het perkament na het drogen weer mooi vlak is dus heb ik het onder bezwaar gelegd om te laten drogen. Hier zie je het perkament nadat het ongeveer 1 uur onder bezwaar heeft gelegen. Het bollen is al egaler geworden. Ik laat het nog eens 24 uur onder bezwaar liggen. Dan zal het vast mooi vlak zijn.


IMG_0685DeHaarzijdeVanHetGecacheerdePerkamentNa1UurOnderBezwaar

Dit is de haarzijde van het perkament. De tekening van de rug (de wat donkere streep rechts) komt straks op de voorkant van het boek.