Multatuli – Liefdesbrieven

Een sprint op een weblog.
Dat is waar je hier naar kijkt.
Ik probeer mijn achterstand weg te werken die ik heb
opgedaan bij bloggen over het maken van de
leren bekleding voor het boek ‘Liefdesbrieven’.

IMG_5340MultatuliLiefdesbrieven

Net als bij het witte leer eerder, snijd ik nu uit het rode leer de namen van de vrouwen van Multatuli aan wie hij de brieven in het boek schreef: Tine en Mimi. Die zwarte randjes hier en daar moet ik nog proberen schoon te maken.


IMG_5341MultatuliLiefdesbrieven

Het leer is aan de voorkant ver gereed. Ik moet de uitgesneden letters nog nalopen, schoon maken, dan aan de achterzijde het leer gaan dunnen zodat de witte stukken leer mooi in het rode leer ‘zakken’. Back pairing wordt dat genoemd. Zoals je wel kunt zien is er nog voldoende over van het paste paper om een grillige structuur in rood en wit te krijgen achter de letters.


IMG_5342MultatuliLiefdesbrieven

Hier zie je het scherpe uiteinde van het leerdunmes op het stuk leer liggen dat straks de achterzijde van de boekband wordt. Daar heb ik een smalle strook wit leer gelijmd. Door op de plaats van het gelijmde leer voorzichtig de vleeszijde van het leer te dunnen kan het witte stuk leer in de rode basis wegzakken.


IMG_5343MultatuliLiefdesbrieven

Ook bij de hartvormen ben ik deze techniek aan het toepassen. Ik heb deze techniek afgekeken van Mark Cockram. Ik zag een keer een serie video’s van hem en daar besprak hij meerdere manieren om het basisleer van een boekband te decoreren met stukken ander kleurig leer.


Morgen weer verder.

Boekband zoekt boekblok

Gisteren heb ik nog wel gewerkt aan dit project.
Al heb ik meer lopen piekeren dan dat ik veel meters gemaakt heb.
Ik had een stuk uit een vest gesneden dat een ongelukje had gehad
in de wasmachine.
Maar het liet zich moeilijk snijden en het resultaat was dan
ook geen rechthoek. En die heb ik wel nodig.
Gelukkig was het stuk dat ik had uitgesneden groter dan
ik strikt nodig had. Ik kreeg een tweede kans door
vlieseline op het stuk textiel te strijken.
Door het daarna nog eens te snijden was het resultaat
precies zoals ik dat wilde.

IMG_4038BoekbandZoektBoekblokVestBoekblok

Hier ligt het stuk textiel (blauw of groen, wat denk je?) op de binnenkant van de boekband met de vlieseline naar beneden.


IMG_4039BoekbandZoektBoekblokDankzijVlieselineBeterSnijdbaar

Door de vlieseline kon ik zelfs smalle stukken van het textiel afsnijden.


IMG_4040BoekbandZoektBoekblokStukVestBoekblok

Idee is nu om de katernen te binden op het stuk textiel. Het textiel gaat dan dienen als schutblad en opvulling. Het boekblok zal anders niet voldoende dik zijn en dan komt de boekband niet mooi tot zijn recht.


IMG_4041BoekbandZoektBoekblokKleurverschil

Op de video van Marc Cockram is te zien hoe hij het leer nabehandelt met een mengsel van PVA (?). Dus ik heb een hele dunne lijm op het teststukje gesmeerd en dat laten drogen. Ik moet de video nog eens terugzien wat hij hier precies voor gebruikt. De oplossing van PVA maakt het leer een beetje donkerder. Niet lelijk.


Boekband zoekt boekblok

Weer een stapje verder.
Na een periode van drogen kwam de boekband uit de boekenpers.
Het idee is nu de omslagen te gaan maken.

IMG_4003BoekbandZoektBoekblokBinnenkant

Dit is zoals de binnenkant er uit ziet. Het leer is droog.


IMG_4004BoekbandZoekBoekblokGesloten

Zo zal het boek er dan uitzien. Maar dan moeten eerst nog wel de omslagen ingeslagen worden.


IMG_4005BoekbandZoektBoekblokNuDeOmslagenNog

Zo ziet de rug er dan uit. Veel boeken met leren bekleding heb ik nog niet gemaakt maar het resultaat van het back pairing waardoor de decoratie zowat in het basisleer komt te liggen vind ik goed.


IMG_4026boekbandZoektBoekblokGesloten

De buitenkant van de boekband is gereed.


IMG_4027BoekbandZoektBoekblok

Voor het boekblok heb ik ook al wat ideeën. Dat volgt een volgende keer.


Boekband zoekt boekblok

Even iedereen weer even bijpraten.
De leren decoraties waren op twee na allemaal op de basisbekleding
aangebracht en aan de achterkant gedund (back pairing).
Dus ik had nog twee stroken leer te gaan.
Dat gaf me ook de kans even vooruit te kijken naar de oude
boekband die ik wil gebruiken om de leren bekleding
op aan te brengen.

IMG_3979BoekbandZoektBoekblok

De hele buitenkant even geschuurd. Dan zijn alle oneffenheden weg. Zie je daar in ieder geval straks niet van. De kneepruimtes ga je straks wel zien. Op de plaats van de kneep heb ik geprobeerd het leer aan de achterkant te dunnen. Dat werd al snel bijna te veel van het goede. Voor nu maar even zo gelaten. Vooral ook even gekeken naar de hoeken. Die leken misschien van metaal maar waren van papier en dat zat er niet echt meer mooi op.


IMG_3981BoekbandZoektBoekblok

Dezelfde band maar dan bekleed. Het leer voelt nog vochtig aan want het zit pas kort in de boekenpers. De scharnieren zijn al duidelijk te herkennen. De volgende keer zijn de omslagen aan de beurt. Tijd om ook eens naar het boekblok te kijken.


Boekband zoekt boekblok

Vandaag weer wat verder gekomen met de leren bekleding
van mijn boekband waarvoor ik nog naar de inhoud op zoek ben.
Vorige keer liet ik zien dat ik twee stroken min of meer gereed had
en een volgende drie onlays op het basisleer had geplakt.
Vandaag kon ik dus weer schaven en leerdunnen.

IMG_3972Schaven

Hier zie je de achterkant van het basisleer. Die ben ik aan het schaven en leerdunnen. Dat gaat me beter af dan de eerste twee stroken. Met iets meer zelfvertrouwen en experimenteren met de plaats van het mesje in de schaaf, gaat het vandaag sneller en (en dat is belangrijker) ben ik meer tevreden over het resultaat. Ik ben dan ook nog even terug gegaan naar de eerste twee stroken. Je ziet het leer een beetje zakken in het basisleer. Maar ik kan me niet herinneren ooit een boekband gezien te hebben, laat staan kunnen voelen, waarop deze techniek is toegepast. Ik weet dus niet precies wanneer de juiste verdieping is bereikt.


IMG_3973CompleetBeplakt

Vandaag de laatste twee stroken op het basisleer geplakt. Nu zit het leer in de boekenpers maar zaterdag kan ik dan proberen de bekleding af te maken. De voorstelling heeft geen diepere betekenis dan dat het boek ‘Idee’ gaat heten en dat de verschillende kleuren, vormen en groottes staan voor verschillende ideeën. Daarnaast probeer ik het leer te laten doorlopen van de voorplat, over de rug naar de achterplat.


IMG_3974DeAchterkant

Zo ziet de achterkant van het leer er dan uit voordat het de boekenpers in gaat.


Boekband zoekt boekblok

Omdat ik vandaag vrij was kon ik zowel in de ochtend als
in de middag een tijdje naar de FutureDome.

IMG_3962EersteStrokenDecoratieGesneden

Begonnen met het snijden van twee stroken leer van de in totaal zeven stroken die samen het ontwerp gaan vormen voor ‘Idee’. Nog steeds een beetje gebaseerd op het ‘Pak van Sjaalman’. Ik begin met deze twee stroken omdat ik nog niet weet hoe de schaaf en het leerdunmes gaat werken op een volledig formaat bekleding. Mijn overweging was om van binnen naar de rand van het basisleer toe te werken. Misschien had ik alle stroken er in een keer op kunnen bevestigen. Maar daar heb ik na dit boek een beter idee van.


IMG_3963EersteTweeStrokenGelijmd

Het viel nog niet mee om een markering op het basisleer te krijgen. Voor een deel heeft dat ook te maken met de vrijheid die ik mezelf geef om tot op het laatste moment nog maten aan te passen van de stroken. De maten die in de tekening staan komen wel in de richting van mijn schets maar wijken toch af. Maar een exact ontwerp maken en me daar dan ook precies aan houden, dat past niet zo bij mij. De eerste stroken zitten bovenop het leer gelijmd. Nu gaat het leer even in de boekenpers om te drogen en dan kan het leerdunnen beginnen.


IMG_3964UitDeBoekenPersWordenStrokenMeteenDuidelijk

Aan de achterkant van het basisleer is door de vleug van het leer te zien waar de stroken op het leer geplakt zitten. Mark Cockram en Karin Cox vermelden niet dat de dikte van het leer dat je op het basisleer plakt een belangrijke rol speelt. Ik ga dat ook merken want mijn kleuren leer hebben verschillende diktes.Vooral het stukje donker rood leer (straks: 2 bij 2 centimeter) is aanmerkelijk dunner dan het bruine en rode leer. Maar ik verwacht dat hoe dunner de onlay, hoe minder het nodig is om aan de achterzijde het leer te dunnen.


IMG_3965SporenSchaafLeerdunmes

De hobbyschaaf begint gelijk zijn werk te doen op de verhoogde plaatsen.


IMG_3966DeSporenVanDeSchaafEnLeerdunmesWordenSteedsDuidelijker

Dat wordt steeds duidelijker.


IMG_3967HoogteVerschillenInLeerGelijmdgeBackPaired

Na een tijdje schaven steken de onlays steeds minder boven het basisleer uit. Het is nog moeilijk voor mij om te bepalen wanneer ik kan stoppen. Met dunner onlay-leer wordt die beslissing denk ik eenvoudiger. Nu, bij de eerste stroken, verschilt de dikte van het basisleer en de onlays niet veel. Hoede les voor een volgende keer.


IMG_3969OndersteDrieStrokenAlleenNogGelijmd

De volgende onlay stroken zijn gesneden en bevestigd. Ze zitten nu in de boekbindpers. Niet te strak. Voldoende op het leer te laten drogen en goed vast te zetten. Ik heb alleen met PVA gelijmd. De voorbeelden werken allemaal met paste (zelfgemaakte lijm). Vanuit het oogpunt van conservering is dat beter. Maar het aspect ‘zelf lijm maken’ is een extra complexiteit die ik nu nog even niet nodig heb.



Boekband zoekt boekblok

Voor het nieuwe project heb ik besloten een bestaande
kartonnen boekband te gaan bekleden met leer terwijl
ik het leer decoreer met stroken leer van verschillende afmetingen.
Die stroken leer ga ik bevestigen en bewerken met een
techniek die ‘back pairing’ wordt genoemd door Mark Cockram
en die ook beschreven staat in het huidige nummer van
het blad van de Stichting Handboekbinden.
Dat artikel is geschreven door Karin Cox.

IMG_3955LeerIsNatuurproductDusMetOneffenheden

Nu heb ik de techniek van back pairing nog nooit geprobeerd. Ik ben niet ervaren in het werken met leer. Bij back pairing is het idee dat je de decoratie bovenop een stuk basisleer plakt om vervolgens aan de achterkant (back) van het basisleer, het leer te dunnen (pairing), zodat de decoratie vlak met het basisleer komt te liggen. Leer is een natuurlijk product en is dus niet altijd van perfecte vorm. Op de foto zie je dat het leer op een plaats is ingescheurd. Dat kan ik moeilijk gebruiken op een boekband maar ik kan daar gerust iets wegsnijden om een eerste test te doen.


IMG_3956MisschienTeZuinigOnlayopBasisleer

Dit is mijn testlapje: het donkere leer is de decoratie en het lichte leer is het basisleer. Deze kleuren (met nog een paar) ga ik dadelijk ook in het echt gebruiken. Op het lichte leer zie je indrukken van de knijpers waarmee het leer opgespannen is geweest bij het schoonmaken van de huid (bovenaan en helemaal onderaan rechts).


IMG_3958DeDriehoekigeVormVanDeOnlayTekentZichAf

Dan schaaf ik met een hobbyschaaf en mijn leerdunmes aan de achterkant de verdikking weg die veroorzaakt wordt door de decoratie. De driehoek van de decoratie wordt zichtbaar in de vleug van de vleeszijde van het leer.


IMG_3959SchaafselVanHetLeerMetGereedschap

Het vraagt wat werk en ik leer weer een paar dingen die ik al eerder ervaren had maar vergeten was. Je maakt het jezelf makkelijk als je het basisleer goed kunt vasthouden. Mijn stuk leer is ongemakkelijk klein. De schaaf heeft zo zijn afmetingen. Met het mes kun je op veel plaatsen makkelijker bij. Maar het mes vraagt weer een eigen benadering. Dat wil zeggen dat ik nog even moet nadenken in welke volgorde ik de decoratie straks op de definitieve bekleding ga plakken/bewerken.


IMG_3960BasisleerVoorDeBoekbandGesneden

De buitenkant van de boekband was al eens te zien op mijn blog. Hier zie je de binnenkant. Geschuurd. De band ligt op het basisleer dat ik net op maat heb gesneden.


Boekband zoekt boekblok

Ongeveer een jaar geleden begon ik kerstversieringen
te maken op basis van katernen van bestaande boeken.
Daarvoor kocht ik wat boeken bij een kringloopwinkel.
Niet om hun inhoud maar vanwege gun uiterlijke kenmerken:
dikte, hoogte, materiaal van de band en bindwijze.
De katernen zijn voor een groot deel opgebruikt: veranderd
in kerstbomen enz.
Maar ik heb nog twee boekbanden liggen.

IMG_3947BoekbandGeschuurdAanBeideKanten

Dit is geen groot boek maar de kaft is erg sterk. Gisteren heb ik de laatste storende elementen met schuurpapier verwijderd. Nu is de band glad aan de voor- en achterkant. Ook de hoeken, gemaakt met een soort van gouden plasticfolie, zijn nu helemaal glad.


IMG_3948DieHadIkNogLiggen

Ik had ook nog een paar katernen liggen. De maten zijn niet goed voor deze kaft maar dat ga ik proberen op te lossen zoals hierboven aangegeven: ik ga bij de helft de onderkant gelijk laten lopen, bij de andere helft de bovenkant. De katernen zijn nog leeg.


IMG_3952

Het idee is een eenvoudige vorm van ‘back pairing’ te gaan toepassen. Die techniek zag ik eerder dit jaar bij Mark Cockram op een video en Karin Cox beschrijft de methode ook in het meest recente nummer van uitgave van de Stichting Handboekbinden. Daarbij ga je met kleine stukken leer een decoratie maken op een leren boekbandbekleding. Dat zorgt voor een verdikking op de boekband. Om dat tegen te gaan kun je aan de achterkant van de boekbandbekleding leer weghalen met een leerdunmes. Dat ga ik proberen. Dit is een variant op de ‘cushion onlay’ die ik pas probeerde. Hier zie je mijn ontwerp. Heel eenvoudig (hoop ik). De kleuren van de stroken papier hebben geen betekenis.


IMG_3953

Zo’n ontwerp maak ik eigenlijk nooit. Maar bij deze methode is dat misschien toch wel een goed idee. Het dient om je ideeën te ordenen, te toetsen en om achteraf te kunnen bepalen waar je in het proces denkfouten maakte.


Een tweede serie afficheletters

Vandaag kon ik mijn versie van ‘Zwammen smullen’
van Evelien Kroese mee naar huis nemen.
Ik ben best tevreden over de onlays (met dank
aan Mark Cockram).

IMG_3545OoitGekochtOpDeBoekkunstbeurs

In betere tijden kocht ik op de Boekkunstbeurs een serie afficheletters. Niet zo compleet als de set die ik onlangs kocht, groter en niet in zo’n goede staat. Maar als ze in een emmer opgestapeld liggen ga ik ze nooit gebruiken.


IMG_3555EvenRekenen

Er passen zo’n 6 tot 8 letters in een lade. Dat hangt een beetje af van of het kapitalen (hoofdletters) of onderkast (kleine letters) betreffen. Sommige letters zijn vertegenwoordigd met alleen kapitalen. Sommige letters komen niet voor. Er zitten geen cijfers of bijzondere tekens bij op één komma na. Dus met 51 letters heb ik zo’n 6 extra lades nodig.


IMG_3556Lade9

Dit is lade 9.


IMG_3557DeLetterzuilWordtHoger

Lade 9 is al toegevoegd aan de letterzuil. Lade 10 staat te drogen. Ik ben al aan het nadenken over een constructie met hout (bodem, dragers en staanders van hout. Ik heb nog wat hout liggen en heb nog een volle fles houtlijm staan.) en letters van papier voor de decoratie.


‘Zwammen smullen’

Het is te warm om actief te zijn in mijn boekbindwerkplaats
maar een boekje uit de boekenpers halen dat lukt nog wel.
Om de warmte een beetje voor te zijn ben ik er
vanmorgen al naar toe gegaan.

IMG_3517ZwammenSmullenGereed

Als stam van de meest rechtse paddenstoel heb ik een strookje perkament gebruikt. Op de foto die je dat strookje bijna niet maar in het echt is het goed zichtbaar. Ik heb er nog over nagedacht het perkament te kleuren maar het ging me in deze situatie vooral om de cushion onlays. De meest rechtse en linkse hoeden van de paddenstoelen en de stam van de linkse (rood leer) zijn de cushion onlays. Leuk is dat je op het boek voelt dat het leer aan de randen dunner wordt en dat je niets ziet van de onderkant van het leer.Mark Cockram was mijn inspirator voor deze techniek.


´Zwammen smullen´ bijna gereed

IMG_3497EvelienKroeseZwammensmullenAtelierDeGanzenweide

Dit is mijn versie van de uitgave van Atelier de Ganzenweide van het kookboek ´Zwammen smullen´ van Evelien Kroese. Je weet wel, dat boek dat een ritselend geluid maakt. Nog steeds!


IMG_3498ZoMoetHetGaanWorden

Zo iets moet het worden.Met leren onlays maar ook een stukje perkament, papier met slangenmotief en een stukje kurk boekbindlinnen. De onlay-techniek heb ik afgekeken van de filmpjes van Mark Cockram. Dit zijn de zogenaamde cushion onlys. Het leer is van een oude tas maar er is ook een stukje boekbindlinnen bij


IMG_3499DeOnlaysNogEenNagelopen

Ik loop de onlays nog even na. Dat mijn werkplaats in de werkplaats van een oude gevangenis is, zie je aan de tralies voor het raam (de dakkapel wordt weerspiegeld in het glazen plaatje waarop de onlay ligt).


IMG_3500DeOnlaysNogEvenNaGelopen

Nog een ‘hoedje’ van een paddenstoel.


IMG_3502DezeZwammenSmullenGaatInDeBoekenpers

Zo gaat het in de boekenpers.


Mijn boek maakt geluid!

Ik heb als voorplat en achterplat een stuk karton gebruikt.
De rug heb ik niet voorzien van een strook karton.
Omdat ik bij het passen en meten zag dat je dan
helemaal van kop tot staart door het boek kunt kijken,
wilde ik dat oplossen met een soort van papieren kussen.
Nu had ik ergens een stuk rood verpakkingspapier
liggen. Niet echt vloeipapier, beetje doorzichtig.
Dat heb ik als een soort van kussen
op de rug van het boek geplakt.
Als ik nu het boek sluit of open, maakt het een
ritselend geluid omdat het papier in en uit elkaar
wordt gehaald. Ik hoop dat dit lang zo blijft.
Het is een extra, ongeplande eigenschap van het boek.

IMG_3484StukjeVloeipapierOpDeRug

Toen ik deze foto maakte had ik 1 kant van het boek al vastgeplakt op een van de platten. Het boek had een paar nachten in de pers kunnen drogen. Na het maken van de foto is de andere kant ook gelijmd en zit het boek weer in de boekenpers.


Als dit goed gaat dan is de volgende stap
het bevestigen van de leren onlays (en de stukken
perkament en papier).

Het idee van de onlays heb ik afgekeken van Mark Cockram.

Zwammen smullen: passen en meten

IMG_3452ZoZalZwammenSmullenErHopelijkUitGaanZien

De omslagen van het witte leer zijn bevestigd aan de platten. Een nieuwe kans om weer te passen en te meten. Nu zien ik precies hoe groot het boekje is en hoe die afmetingen zich verhouden tot de onlays. Misschien is het papier met slangenmotief en het reepje perkament te licht van kleur. Nog eens over denken of ik dat ga veranderen.


Voor cushion onlays moet je wel eerst een boek maken

Daar gebruik ik ‘Zwammen smullen’ van Evelien Kroese voor.
Ik kocht het boek bij Atelier de Ganzenweide in een losbladige
uitvoering.
De katernen zijn ingebonden.

IMG_3427Gaas

De rug heb ik al met PVA ingesmeerd en al even laten drogen. Intussen een stukje gaas op maat gemaakt. Dat gaat op de rug en dan gaat het geheel een tijdje in de boekenpers.


IMG_3432BoekjeIngenaaidEnVoorzienVanGaas

Als het boekje dan uit de pers komt dan snij ik het op maat met de snijmachine. Hier op deze foto is dat nog niet gebeurd. De potloodstrepen vormen de randen waar ik ga snijden. Dan is het de beurt aan het snijden van de platten. Even passen en meten.


IMG_3433ZwammenSmullenEvelienKroese

Het kookboek met allerlei recepten met paddenstoelen is voorzien van allerlei mooie tekeningen. In meerdere opzichten kan dit genieten betekenen.


IMG_3434ZoGaanDeCushionOnlaysStraksPassen

Even passen en meten. Het boekblok ligt tussen het karton voor de voor- en achterplat. Zo kan ik de grootte van het ontwerp eens zien tegen de echte afmetingen. Als dat bevestigen straks goed lukt dan is dit straks leuk.


IMG_3435DitIsHetWitteLeer

Dit is het witte leer dat ik pas geleden in de aanbieding kocht.


IMG_3436AftekenenLeer

Aan de binnenkant van het leer heb ik het stuk afgetekend dat ik nodig heb voor de witte boekband.


IMG_3437

De platten gepositioneerd. Ik wil eens een keer een boek maken zonder versteviging in de rug. Eens zien hoe dat gaat werken. Ik ga nog wel de twee plannen met kraftpapier aan elkaar lijmen. Wel of niet het leer dunnen?


Laatste hoedje bepaald

De afgelopen week was het misschien veel Guatemala.
Het was niet de bedoeling het af te raffelen maar 65 berichten
over die vakantie was een mooi getal.
Tijd voor een volgende vakantie.
Alleen die volgende vakantie laat nog even op zich wachten.

Maar eerst even over de cushion onlays (met dank aan Mark Cockram).
Mijn ontwerpje was bijna af.
Er ontbrak nog één paddenstoelhoedje.
Ik herinnerde me dat ik ergens een stuk vissenhuid had liggen.
Toen ik ging zoeken vond ik inderdaad een stuk vissenhuid en het stuk
was groter dan ik me herinnerde. Dus daar een stuk
afhalen zou jammer zijn.
Daarmee zou het te binden boek gelijk veel kleiner maken.

Tijdens het zoeken vond ik ook een stuk slangenhuid.
Heel lang, groen met een patroon. Leuk.
Gelijktijdig vond ik 5 vellen papier met een slangenhuidpatroon.
Dus ik smokkel. Dat papier gebruik ik.
Als dat maar goed gaat.

IMG_3424ZoDan

Het ontwerp vind ik leuk. Hopelijk krijg ik het dadelijk ook mooi op de wit leren boekband van ‘Zwammen smullen’ van Evelien Kroese (Atelier de Ganzenweide).


Paddenstoel

Nog wat verder gegaan met de ‘cushion onlay’-techniek.
De vorige keer heb ik de Facebook pagina van
Mark Cockram wel genoemd maar geen verwijzing opgenomen.
dat moet ik vandaag even recht zetten.
Je vindt het filmpje op 28 juni 2020.

IMG_3418IkSmokkelStukjeLeerPerkamentEnKurk

Zoals je kunt zien ben ik al weer wat verder. Het worden drie paddenstoelen. Er zal maar net voldoende ruimte zijn op de boekband want het boekje is niet zo groot. Overigens staat het wel vol met leuke tekeningen.


Het boek heet Zwammen Smullen, en is gemaakt door Evelien Kroese.
Het boek is denk ik nog steeds verkrijgbaar in losse katernen.

Op de foto is te zien dat ik ook een beetje smokkel.
Ik gebruik voor de ondergrond van de meest rechtse paddenstoel
een stukje kurk-boekbindlinnen.
De stam is van een klein stukje perkament.
Technisch wordt het dan misschien niet zo mooi als met alleen
‘cushion onlay’, maar ik vind de verschillende materialen,
hun kleur en structuur gewoon mooi.

Ik gebruik deels leer uit oude jassen en uit een oude tas.
Dat combineer ik met leer dat ik speciaal
voor boekbinden gekocht heb.
Voordeel is de variatie, nadeel is dat al die materialen
verschillende eigenschappen hebben. Tussen de drie leersoorten
die ik vandaag heb proberen te dunnen zit echt veel verschil.

IMG_3419MetDeGoedeKantVanHetLeerOpHeelDunPapier

In het filmpje toont Mark Cockram een techniek die ik ook wil proberen. Ik gebruik een stukje uit een jas met een donkere kleur. Die kleur laat zich het best omschrijven als aubergine.


De techniek gaat, samengevat, als volgt:
plak een stuk dun papier op de goede kant van het leer
(de haarzijde). Dat papier moet aan 4 kanten uitsteken.
Het papier kun je met een klein beetje water straks
eenvoudig verwijderen.
Na het laten drogen in de pers, smeer je lijm op de
uitstekende stroken papier en plak dat op een iets
steviger stuk papier.
Weer na drogen in de pers zit het leer een beetje gevangen
en laat het zich eenvoudiger snijden.
Zeker bij kleinere stukken leer en moeilijke vormen,
heel handig.
Idee is nu om het mes schuin te houden bij het snijden,
schuin naar binnen. Bijvoorbeeld op 45 graden.
Daardoor ontstaat de schuine rand die ik in mijn vorige
bericht liet zien op een tekening.

Op de vorige foto zie je dat het leer dat ik gebruik
misschien niet het beste stuk is om deze techniek mee
uit te proberen.
Het label in de jas zegt dat het leer is, zo oogt het in iedere geval.
Maar de binnenkant lijkt toch veel op een soort foam laag.
Het laat zich moeilijk tot niet dunnen.
Misschien is daarom deze snijtechniek wel ideaal.

IMG_3420DeRandenLijmenEnOmgekeerdOpplakken

Hier is leer plus dun papier weer gelijmd op een stuk steviger papier. Er kan gesneden worden. Je kunt nu ook eenvoudig tekenen wat je wilt uitsnijden zonder het leer vuil te maken.


IMG_3421

Uit het stuk aubergine-kleurig leer heb ik de stam van de middelste paddenstoel gesneden. De stam ziet er donkerder uit omdat hij in aanraking met water is geweest. Dat droogt vast.


IMG_3422BeetjeGrasErbij

Nog een extra stukje gras erbij. Ik heb ook nog een heel dun, bruin perkament.Dat ga ik ook nog gebruiken maar even zien hoe ik dat ga doen.


Alles bij elkaar wordt het dus echt een
gemengde techniek.

Cushion onlay

De afgelopen weken werd ik door een Facebook bericht
van de Stichting Handboekbinden gewezen op de filmpjes van
Mark Cockram (van de London School of Printing).
In een van die filmpjes legt Mark het een en ander uit
over onlays.
Een Nederlandse vertaling heb ik nog niet.

We kennen bij houtbewerking de term ‘inlegwerk’.
Vaak met fineer vormt men dan afbeeldingen door
in de oppervlakte van het basishout ruimte uit te sparen
dat dan vervolgens door fineer opgevuld wordt.
Daarbij wordt vooral gebruik gemaakt van eigenschappen als
kleur en structuur van het fineer.

‘Oplegwerk’ bestaat als term ook. Ook dat werd bij
meubelmakers gebruikt om op een goedkoper basismateriaal
fineer op te leggen om een voorwerp een betere uitstraling te geven.

Bij onlays ga je op een leren bekleding van een boek met leer
van een andere kleur of structuur, een afbeelding maken.
‘Cushion onlay’ is daarbij de eenvoudigste techniek.
Dus daar begin ik.
‘Cushion’ is het Engelse woord voor kussen.
Het oplegwerk wordt gevormd door kleine kussentjes leer
die, doordat de randen zijn gedund, aan de zijkanten van
de kussentjes oplegleer mooi op het basisleer aansluiten.

Er is een hele Wikipedia pagina over dit onderwerp (Engelstalig).

IMG_3399CushionOnlay

‘Afval’-leer maar ook stukken perkament en ander bekledingsmateriaal, bewaar ik in een doos. Na verloop van tijd heb je zo een interessante verzameling kleuren en structuren. Vooral om de onlay techniek te leren is dit een heel goed beginpunt.


Een tijd terug kocht ik een exemplaar van Zwammen Smullen,
een boekje met prachtige pentekeningen van paddestoelen,
gemaakt door de kunstenares Evelien Kroese.
‘Paddenstoelen’ en ‘Paddestoelen’ mogen allebei in onze spelling.
Het idee is het boekje te binden in wit leer.
Op dat witte leer wil ik met cushion onlays
een paar paddenstoelen laten verschijnen.

IMG_3400MarkCockramCushionOnlay

Tijdens het kijken van de filmpjes heb ik aantekeningen gemaakt. Mark Cockram: cushion onlays.


IMG_3401GierZieIkEenStamVaneenPaddenstoelIn

In dit stukje leer herkende ik meteen de stam van een paddenstoel. Hier ben ik begonnen om het leer aan de randen te dunnen. Mark toont daar een slimme snijtechniek voor. Die moet ik nog uitproberen. Hier ben ik met een leerdunmes aan het werk gegaan.


IMG_3402LeerNogVerderDunnen

Dit is mijn eerste paddenstoel. Misschien moet ik nog eens goed naar die randjes kijken.


IMG_3404

Maar dit is dan het idee. Hier liggen de stukken leer (en een stukje kunststof voor het gras) nog op een stuk wit papier. De losse katernen liggen in de boekenpers.


Bij de snijtechniek die Mark Cockram demonstreert op de film
snij je de zijkanten van het kussentje, schuin, naar binnen af.

GesnedenOnlay01

Op de tekening is de mooie kant van het leer aan de bovenkant van de tekening.


Later bij het lijmen plak je de uiteinden dan netjes
op het basisleer.
Dat is het idee. Nu zelf gaan ervaren.

GesnedenOnlay02