Waar de boekbinder de mosterd vandaan haalt

Een van de meest gestelde vragen aan een hobby-boekbinder is:
Waar haal je de tekst vandaan?

Een boekbinder is natuurlijk, in het beeld van de meeste mensen,
vooral bezig met een tekst in te binden, die door iemand anders
is gemaakt.
De meeste boekbinders willen zich immers bezig houden met de
constructie van het boek, de illustratie van het boekblok en de band,
mooie schutbladen, leeslint, een foedraal voor het boek, de kneep,
leer of perkament, wat voor kapitaalband, wel of geen sluiting.
Is het een Engelse binding of toch Duits of Frans?

Gelukkig is er in Nederland een uitgeverij die zich specialiseert
in het uitgeven van boeken in losse katernen.
De ‘Uitgeverij Boekblok’ is voortgekomen uit de activiteiten
van Atelier de Ganzenweide.
Ze ontwikkelen samen met schrijvers, de beheerders van rechten op teksten en
illustraties, met uitgeverijen, enz, sets van losse katernen
die wij dan vervolgens kunnen inbinden tot mooie boeken.

IMG_4127AartVanDerLeeuwSintVeitUitgeverijBoekblokAtelierDeGanzenweide

Dit is een voorbeeld van een recente uitgave. Geschreven door Aart van der Leeuw met illustraties van Henri van Straten: Sint Veit. Het origineel verscheen in 1931. Nu van de hand van Uitgeverij Boekblok / Atelier de Ganzenweide. Het betreft een boek van een kleiner formaat (12 x 16,4 cm), 5 katernen van alk 12 pagina’s.


IMG_4128AartVanDerLeeuwSintVeitHenriVanStratenUitgeverijBoekblokAtelierDeGanzenweide

Na het inbinden zal dit op maat gesneden worden en een tijdje later eindig je dan met een uniek exemplaar van de tekst. Hier heb ik nog wat werk dus.


Boekband zoekt boekblok

Even iedereen weer even bijpraten.
De leren decoraties waren op twee na allemaal op de basisbekleding
aangebracht en aan de achterkant gedund (back pairing).
Dus ik had nog twee stroken leer te gaan.
Dat gaf me ook de kans even vooruit te kijken naar de oude
boekband die ik wil gebruiken om de leren bekleding
op aan te brengen.

IMG_3979BoekbandZoektBoekblok

De hele buitenkant even geschuurd. Dan zijn alle oneffenheden weg. Zie je daar in ieder geval straks niet van. De kneepruimtes ga je straks wel zien. Op de plaats van de kneep heb ik geprobeerd het leer aan de achterkant te dunnen. Dat werd al snel bijna te veel van het goede. Voor nu maar even zo gelaten. Vooral ook even gekeken naar de hoeken. Die leken misschien van metaal maar waren van papier en dat zat er niet echt meer mooi op.


IMG_3981BoekbandZoektBoekblok

Dezelfde band maar dan bekleed. Het leer voelt nog vochtig aan want het zit pas kort in de boekenpers. De scharnieren zijn al duidelijk te herkennen. De volgende keer zijn de omslagen aan de beurt. Tijd om ook eens naar het boekblok te kijken.


Wollen sjaal

IMG_3275VlieselineZitGoedOpDeWollenSjaalGeplakt

Afgelopen zondag had ik de vlieseline al tegen de sjaal gestreken. Dat was best goed gelukt. Ook de hoeken zitten goed vast.


IMG_3276PlattenMeten

Het testboek wordt maar een klein boek. Zo’n 12 bij 11 centimeter. De basis voor de platten en de rug heb ik al gemaakt dus even passen.


IMG_3280Uitsnijden

Wat nu volgt is naar mijn gevoel de grootste uitdaging: het stuk met vlieseline los snijden uit de sjaal.


IMG_3281HetUitsnijdengaatEenvoudig

Gelukkig gaat dat goed. Dat zegt misschien wel iets over wat de stof geleden heeft in het wasmachine.


IMG_3282DeWarmereKleurenOpDeVoorplat

Met deze strook wollen sjaal ga ik de boekband bekleden.


IMG_3288EvenPassenVoorHetPlakken

Nog even passen. Ik gebruik meestal de meest smalle kneep. Maar bij dikkere materialen wil dat wel eens zorgen voor een scharnier dat niet lekker open en dicht gaat. Dus eens een keer experimenteren met een kneep die veel breder is dan ik gewoon ben.


IMG_3290GereedVoorDeBoekenpers

Geplakt, gesneden hoeken. Gereed om in de boekenpers goed te laten drogen. Het boekblok heb ik ook nog even schoongesneden in de snijmachine.


Doe het zelf-pakket voor boeken

Pas geleden ontdekte ik Maak je eigen boek.nl.
Deze activiteit van de Grafische Cultuurstichting (verbonden aan
Bijzondere Collecties van de UvA) verkoopt onder andere kant-en-klare
bouwpakketten voor boeken via de website.
Er zijn een paar varianten.
Ik bestelde de variant voor thuis (er zijn ook versies voor scholen).

Geweldig idee en geweldig uitgevoerd!

WP_20180504_11_21_38_ProDoos

Het materiaal en gereedschap kwam in een mooie, stevige doos. Volledig compleet om je eigen boeken te maken. Vijf stuks.


WP_20180504_11_21_38_ProBoektermen

Op de verpakking gelijk een tekening waarop een aantal boektermen verklaard worden: kop, staart, kneep, boekband, rug, voorplat, achterplat, snede en boekblok.


WP_20180504_11_27_06_ProbijzonderOpvulmateriaal

Om de doos helemaal te vullen zodat er geen beschadigingen optreden tijdens het vervoer is er een bijzonder opvulmiddel gebruikt. Ik heb het berichtje met toelichting en het materiaal maar even op de foto gezet mochten mensen denken dat ik zomaar plastic weggooi.


WP_20180504_11_27_49_ProOpHetEersteGezichtHelderInstructieboekje

Op het eerste gezicht zit er een helder instructieboekje bij het gereedschap en de materialen.


WP_20180504_11_28_33_ProGaasGarenGereedschapKapitaalbandLijm

Compleet met lijmkwast, boekbinderslijm, gaas, kapitaalband, naald, garen en een vouwbeen.


WP_20180504_11_30_19_ProVijfBandenAlHelemaalInElkaarGezet

De boekbanden zijn al in elkaar gezet. Dat had ik niet gedaan. Het is natuurlijk wel makkelijk en een of twee om er zeker van te zijn dat mensen een goed resultaat behalen zou ik misschien ook gedaan hebben. Maar het maken van de band is een belangrijk onderdeel van het maken van een boek. Maar goed waarschijnlijk zitten er nog wat decoratietips bij.


WP_20180504_11_31_28_ProVoldoendePapierEnSchutbladen

Drie soorten papier: langlopend, breedlopend en schutbladen. Allemaal duidelijk aangegeven. De katernen voor het boekblok ga je dus wel zelf maken. De komende weken zal ik op zijn minst een exemplaar inbinden volgens de instructies.


Een heel compleet pakket dus.
In ben benieuwd hoe het maken van de boeken zal verlopen.
Zo op het eerste oog gaat dat wel lukken!