Inderdaad, werk aan ‘de Nieuwe Mark’ in het Centrum van Breda. Markendaalseweg.
Maandelijks archief: juli 2022
Mijn ochtendwandeling
Dit voormalige PTT-gebouw zal binnenkort verbouwd gaan worden. Hoe het er dan uit komt te zien weet ik niet dus dit is een soort van laatste foto in oude stijl. Het beeldhouwwerk tegen de gevel heeft me altijd aangesproken vanwege de manier waarop het is gemaakt.
De originele stadshaven van Breda is jaren geleden gedempt. Gelukkig is een aantal jaren geleden een deel weer geopend. Nu gaat het water nog verder worden doorgetrokken. Dit is het punt waar de afslag gaat komen.
Een stukje verder (Markendaalseweg ter hoogte van het Franciscanessenplein) wordt een damwand geslagen en daarvoor wordt hier een metalen schot op maat gemaakt.
De (tijdelijke) damwand.
De bomen die in de weg staan bij het verlengen van het water zijn in een soort van ‘grote bloempotten’ geplaatst en kunnen worden verplaatst als kamerplanten.
De voormalige gedempte haven.
Volgens mij de mooiste foto. De zon kruipt langzaam de Cingelstraat in. Aan het eind van de straat zie je het Kasteelplein. De foto’s zijn tussen 07:00 en 07:45 gemaakt.
Skyline Breda
Vanaf deze kant was het lang geleden dat ik het centrum van Breda zag. Hier gaaat de komende jaren veel veranderen.
Bijziendheid is de basis van idealisme en schilderkunst
Van de Russische dichter, prozaschrijver en vertaler
Michail Koezmin (1832 – 1936) verscheen bij de Statenhofpers
zijn Dagboek 1934.
Het is niet een dagboek met iedere dag een beschrijving
van die dag en de belevenissen.
Regelmatig zijn het essay-achtige verhalen die wel vaak
een (zijdelingse) relatie hebben met de betreffende dag.
Neem 18 juli.
18 juli – Landschap met vliegtuig
Voortdurend gaan hier vliegtuigen over, als ze niet trillen, ben ik klaar in te slapen, als bij het stilstaan van een trein.
Ze voegen een bijzonder karakter aan het landschap toe, helemaal niet modern, maar iets onhandigs en kinderlijk belerends.
Ik zag achter de proefvelden een dam met de aankomende trein, langs de dam reed een kar, en in de hemel boven de korte dikke fabriekspijp een rokend vliegtuig.
De indruk van André Rousseau of van illustraties van Chodovetsky bij ‘Orbis pictus’.
Er ontbrak alleen nog maar een schip in de zee en een fiets aan.
Maar helemaal niet modern.
Het vliegtuig is op een of andere manier eerder verouderd dan dat het in een andere fase overging.
Zowel van André Rousseau of van Chodovetsky kan ik niets
vinden op internet.
Chodovetsky blijkt volgens de noten
Daniel Nikolaus Hodovetski te zijn.
Maar zijn geboortedatum en overlijdensdatum zijn een beetje
door elkaar gegooid (1926 – 1801).
Als ik zoek op Daniel Nikolaus Hodovetski kom ik uit bij
Daniel Chodowiecki (16 oktober 1726 – 7 februari 1801).
Een Duitse schilder en maker van prenten.
Het meest bekend als etser.
Dankzij het Rijksmuseum vond ik een paar van de prenten die
als pre-view diende voor ‘Orbis pictus’. Een werk dat hij illustreerde.
Daniel Nikolaus Chodowiecki, Rondreizende acteurs, 1780, ets. Deze prent maakt deel uit van een serie van vier prenten die verschenen als voorbeeld van illustraties voor een nieuwe uitgave van Orbis Pictus door Georg Christoph Lichtenberg.
De middelste afbeelding van de Rondreizende acteurs.
Daniel Nikolaus Chodowiecki, Mannelijke bedienden en hun werkgevers, 1780, ets.
Ingezoomd op de Mannelijke bedienden en hun werkgevers. Overigens ontgaat me een beetje het volgende deel van de tekst: De indruk van André Rousseau of van illustraties van Chodovetsky bij ‘Orbis pictus’. Er ontbrak alleen nog maar een schip in de zee en een fiets aan. Maar helemaal niet modern.
Nog even over Orbis pictus, Wikipedia:
Orbis Pictus, or Orbis Sensualium Pictus (Visible World in Pictures), is a textbook for children written by Czech educator John Amos Comenius and published in 1658. It was the first widely used children’s textbook with pictures, published first in Latin and German and later republished in many European languages. The revolutionary book quickly spread around Europe and became the defining children’s textbook for centuries.
Statenhofpers, Koezmin, Dagboek 1934.
Overigens is het verhaspelen van de datums niet het
enige issue in de tekst van Dagboek 1943.
Op pagina 10 (22 mei) staat:
‘Bijziendheid is de basis van idealisme en schilderkust‘.
Dagboek 1934 is een deel van de Salden-reeks.
Leuke kleine boekjes waarvan het ene deel interessanter is dan de ander.
De charme zit hem in de keuze van de teksten en de uitvoering van
de boekjes.
Nog een serie van de ‘Embassy’
Het eerste deel van de tentoonstelling ging de voorlopers van de
Rozenkruiser-beweging.
Daar horen ook een groep werken bij die bekend staan onder
een soort van schuilnaam: Geber, of Pseudo-Geber.
Geber of Pseudo-Geber is een soort van pseudoniem voor een schrijver
die een aantal werken in het latijn over alchemie heeft geschreven.
Tegenwoordig veronderstelt men dat de schrijver van die werken Jābir ibn Ḥayyān is.
Maar er zijn ook delen die geschreven zijn door Abū Bakr al-Rāzī.
Genoemde alchemisten leefden rond 800 – 925 na Christus.
Van die groep latijnse boeken is er ook een te zien op de
tentoonstelling De Rozenkruisers Revolutie.
Liber Fornacum, een werk over ovens.
Dan komen we bij het deel van de tentoonstelling waar versies te zien
zijn van het Rozenkruiser Manifest.
Vermomd als een reisverhaal wordt in het manifest bijvoorbeeld gekozen voor een wetenschapsbenadering waarbij het niet genoeg is oude bronnen te bestuderen. Je moet zelf onderzoek uitvoeren, Allgemeine und general Reformation der gantzen weiten Welt beneben der Fama Fraternitatis, Kassel, 1614, 1e druk.
Nog een manifest: Chymische Hochzeit Christiani Rosencreutz, Straatsburg, 1616, 1e druk.
Daniel Mögling, Speculum Sophicum Rhode Stauroticum, handschrift, circa 1650. Een afbeelding met heel war boodschappen.
‘De beker van alwijsheid’. Dat is nog al wat. De afbeelding staat in een handschrift uit 1943 (!) Het heet ‘Geheime figuren’ en is gebaseerd op Daniel Mögling, Poculum Pansophiae.
Parodia Magnifica
Er was nog zo beloofd: geen foto’s meer van de vier bloemen en de cactus.
Maar vanmorgen plukte ik de verdroogde bloemen van de plant en
dat leverde ook mooie foto’s op.
Als een setje van vier kon ik de bloemrestanten zo van de cactus afpakken. Grappig te zien dat de bloemen zelf ook stekels hebben of dat er ook door de bloemen stekels steken. Doet een beetje denken aan het werk van Erik Andriesse, Van Gogh of Loek Grootjans.
Mijn vraag nu is of er nu op de cactus nog twee knoppen zitten. Laat eens kijken.
Midden onder en rechts uitstekend. Dat zouden best twee knoppen kunnen zijn (of heeft een cactus ook gewoon pukkels?).
Soep van het weeke(i)nd(e)
Het is dit weekend een tomaten/prei-soep. Die prei zie je hier nog niet want die zat niet in het recept van de grootgrutter. Ik vind dit bouwsel een beetje lijken op het gebouw op wielen in het boek van Daniel Mögling, Speculum saphicum rhodo stauroticum. Of slaat mijn fantasie nu op hol?
Dit is de verspilprei. Die is pas aan de soep toegevoegd na het mixen van de soep.
Hij smaakt uitstekend (geen rundvleesballetjes deze keer).
Bibliotheek rijker
Misschien is deze minibieb er al langer maar ik zag
hem deze week voor het eerst aan de singels in Breda.
Vandaag luister ik naar….
Waarschijnlijk zal ik vandaag en de komende dagen intensief
luisteren naar de volgende muziek.
Ik las dat Saterday Night in San Francisco is uitgekomen.
Daar ging ik vanmorgen voor naar de platenzaak. Ik weet het: ouderwets. Ik ging voor deze CD. De ‘voorganger’ is een legendarische opname. Al di Meola, John McLaughlin en Paco de Lucia samen op toneel voor een live concert op akoestische gitaar. Dat is het album Friday Night in San Francisco. Weinigen wisten dat het concert de avond erna ook is opgenomen. Het is nu uitgebracht. Paco de Lucia, flamingovirtuoos bewees dat hij meer kon dan flamingo. Intussen is hij overleden. John McLaughlin laat zien dat ook zonder Indiase klanken zijn spel fenomenaal is en Al di Meola kan dus ook supersnel akoestisch spelen.
Mavis Staples en Levon Helms. Een mix van blues, country, soul, gospel; het komt allemaal bij elkaar op deze prachtige opname.
De eigenaren van het werk van Neil Young blijven oud werk uitbrengen. Deze muziek is al van 2001 maar wel met Crazy Horse. Aan die combinatie heb ik goede concertherinneringen. Dus ik ben benieuwd.
John Scofield. Nog meer gitaar. Electric guitar and looper. Met muziek van naast Scofield zelf, Keith Jarrett, Jimmy van Heusen, Buddy Holly en Hank Williams. Daar ga ik straks nog eens goed voor zitten.
Maar dit is het doel voor vandaag.
Wat een verbazing moet er zijn geweest…
Vorige week bezocht ik de tentoonstelling ‘De Rozenkruiser Revolutie’
in de Embassy of the free mind in Amsterdam.
Als je er een kijkje gaat nemen zie je een prachtig grachtenpand
aan de Keizersgracht, een mooie tuin, een bibliotheek en een
mooie selectie boeken. En wat voor boeken.
Ben je een overtuigde Rozenkranser dan zullen de manifesten je misschien
het meest aanspreken. Maar ik was gewoon op zoek naar mooie boeken.
Als je iets wilt vertellen over de wordingsgeschiedenis
van een beweging dan begin je met de voorgangers.
Dat doet de Embassy of the free mind ook en daarom is de opbouw
van de tentoonstelling als volgt:
1. Wonderbaarlijke tekenen aan de hemel
2. De Rozenkruisers Manifesten
3. De schrijver van het vierde manifest
4. De Rozenkruisers in de Nederlandse Republiek
5. Reacties uit alle windstreken
6. De pelgrim op pad
Van een aantal van deze categorieen heb ik van de boeken een foto gemaakt.
Bijvoorbeeld van die ‘wonderbaarlijke tekenen aan de hemel’.
Wat moeten de mensen in die tijd met verbazing gekeken hebben
naar de hemel.
Van oktober 1604 tot oktober 1605 was er een bijzonder felle ster te zien. Johannes Kepler schreef er een boek over: Johannes Kepler, Stella nova in pede serpentarii, Praag, 1606. Met verbazing zullen mensen er naar gekeken hebben en de observaties vinden we terug in dit boek met die mooie afbeelding.
Begin 1600 is een tijd waarin mensen aan het denken werden gezet
en er ook veel wetenschappelijke voortgang werd gemaakt.
Maar ook op het vlak van filosofie waren er veel nieuwe ontwikkelingen.
Dit is nog een boek van Kepler, over een ongewone, nieuwe, zeer grote, heldere en glanzende ster. Wie wil dat nou niet zien? Johannes Kepler, Gründtlicher bericht von einem ungewöhnlichen newen sehr grossen hellen gläntzenden Stern, Praag, 1605.
Daarbij gaat het de tentoonstellingsmaker vooral om de houtdruk op de titelpagina. Het is een afbeelding van het einde der tijden. Voor ons een soort van abstract idee misschien verbonden met atoombewapening of klimaatverandering en de uitputting van de bodem. Maar voor Christenen in de late middeleeuwen een veel concreter beeld.
Maar in het eerste deel waren nog meer mooie boeken.
Robert Fludd, Utriusque Cosmi Historia, Oppenheim, 1618. De afbeelding links trok mijn aandacht.
Ik was minder aangetrokken door het abstracte godsbeeld, boven, in het midden. Mijn oog viel vooral op de twee bokshandschoenen, aan het eind van de twee wolkenboog-uiteinden. Wat betekenen die? Ik ben meerdere keren naar het boek gaan kijken en steeds opnieuw zag ik bokshandschoenen.
Daniel Mögling, Speculum Saphicum Rhodo Stauroticum, manuscript. Na 1618.
Een soort van kasteel/toren op wielen. Met een hoop activiteiten er om heen, op de grond en in de lucht. Wil je er meer van weten dan raad ik een bezoek aan de Keizersgracht zeer aan.
Wordt vervolgd,
Even iets luchtigers
Wat een drukte!
Mooie tuin
Het ‘Huis met de Hoofden’ heeft ook een mooie tuin.
Daar heb ik even door gelopen en natuurlijk maakte
ik ook een paar foto’s.
Het is niet vaak dat je een Amsterdamse stadstuin
in de grachtengordel kunt zien.
Omdat ik wel een bewonderaar van planten en bloemen ben maar geen kenner heb ik geen idee hoe deze plant heet. Maar de bloem is prachtig.
Dit is een Acanthus. De plant met de bijna manshoge stengels met bloemen staat is een soort van cirkel. Prachtige bloemen, ingewikkeld. Blijkbaar om er voor te zorgen dat alleen bepaalde soorten grote hommels de bloemen kunnen bestuiven. Deze kennis heb ik natuurlijk van Wikipedia.
Het is interessant te zien hoe de bijen de bloem in gaan. Algemeen wordt aangenomen dat het de bladen van deze plant zijn die gediend hebben als model voor de bladerversiering aan kapitelen van Griekse en Romeinse kolommen.
De ‘astrologische kijk’ op planten komt geheel voor rekening van de Embassy of the free Mind.
Dit is het ‘Huis van de Hoofden’ gezien vanaf de achterkant.
De titels op de boeken die als sokkel dienen voor dit borstbeeld lijken me in het cyrillisch. Lezen kan ik het niet dus ik heb geen idee wie dit kan zijn. Maar vond hem wel grappig, een beetje opzij geschoven, verstopt in de tuin.
De heilige graal
De legende die had ik in de verte wel eens gehoord. Maar,
als ik eerlijk ben ken ik hem nog het best uit ‘Indiana Jones
and the Last Crusade’. De film van Steven Spielberg met
onder andere Harrison Ford uit 1989.
De heilige Graal is een reliek of ander magisch voorwerp dat vanaf de twaalfde eeuw als motief dient in verschillende versies van de Arthurlegende, doorgaans als doel van een queeste. De Graal komt voor het eerst voor in Chrétien de Troyes’ Perceval ou le Conte du Graal, waarin de Graal overigens nog niet heilig was. De Vlaamse graaf Filips van de Elzas heeft Chrétien de Troyes meegenomen naar Gent. In de Sint-Pietersabdij schreef hij zijn graalroman, naar eigen zeggen op basis van een boek aangeleverd door graaf Filips.
Afhankelijk van de auteur is de Graal een schaal of beker waarin het bloed van Christus door Jozef van Arimathea zou zijn opgevangen bij zijn kruisiging (hierover staat niets in de Bijbel), de beker die hij gebruikte bij het Laatste Avondmaal, de speerpunt waarmee hij werd doorboord terwijl hij aan het kruis hing of een edelsteen die uit Lucifers kroon viel toen hij uit de hemel stortte (ook dit staat niet in de Bijbel en is bovendien niet verwant aan de kruisdood). Ook de bovennatuurlijke krachten van de Graal variëren. De middeleeuwse legende van de Graal is misschien geïnspireerd op eerdere verhalen uit de klassieke en Keltische mythologie, waarin sprake is van hoornen des overvloeds en magische ketels.
Kerkelijke schrijvers vermeldden de Graal niet en de Katholieke Kerk negeerde de legende volledig, temeer omdat het verhaal aan de geschiedenis van de Britse Kerk bijna even veel waarde toeschreef als aan die van Rome.
Nu is er in Amsterdam een tentoonstelling met een aantal oude boeken
bij een kenniscentrum, bibliotheek en tentoonstellingsruimte van
een groep vrijdenkers. Het kenniscentrum noemt zich de ‘Embassy of
the free mind’ (ambassade van de vrije geest) en behoort tot de
Rozenkruisers.
Wat die groep mensen in beweging zet en waar hun ideeën vandaan
komen is onderwerp van de tentoonstelling: De Rozenkruisers Revolutie.
Ik ging vooral voor de boeken en het gebouw.
En mensen die buiten de gebaande paden proberen te denken krijgen
van mij zeker het voordeel van de twijfel.
Dit is het pand aan de Keizersgracht. Het is een prachtig pand, alleen daarom zou je al eens gaan kijken.
In een van de vertrekken staat een borstbeeld van Lorenzo de Medici. Het zal niet de enige bekende naam zijn die opduikt tijdens het bezoek aan dit museum.
Maar hoe zit dat nu met drie graal.
Blijkbaar is er onder de vrijdenkers veel interesse in het verhaal.
kijk maar.
Dat uit zich in veel boeken en afbeeldingen die de graal als onderwerp hebben en zelfs een groot kunstwerk gebaseerd op het idee van de graal.
Dit is de afbeelding van het Laatste Avondmaal. Een van de afbeeldingen op ‘de Graal van Amsterdam’.
De ridder Parcival speelt een rol in de legende. Hier in een versie uit Hongarije gemaakt in 2001.
Van het een komt het ander: The Lady of the Lake telleth Arthur of the sword Excalibur.
Dit is dan de bibliotheek / leeszaal.
Aiko Tezuka
Ik liep in het Rijksmuseum naar het Aziatisch paviljoen, een van mijn favoriete plaatsen in het museum. Vorige keer zag ik hoe een paar ‘verloren’ plaatsen waren veranderd in een tentoonstellingsruimte. Deze keer waren er andere werken. Die van Aiko Tezuka. Hier zie je het hele werk.
Dit is een detail. Ik vind het prachtig.
Aiko Tezuka, Zekerheid / Entropie, 2015, gekleurde draden, ijzer.
De demonstratie van Ruud…
In het Nederlands Steendruk Museum is ook een werkplaats
met veel lithostenen en een aantal persen.
Er is ook voldoende ruimte om een steendruk cursus te volgen.
Bij mijn bezoek kreeg ik een demonstratie.
In de hal tussen de verschillende ruimtes van het museum is ook een hele muur met lithografiestenen als decoratie.
Toen schoot me te binnen dat ik de steen van De aardappeleters niet op de foto hab gezegd. Dus dat moest ik even corrigeren.
In de werkplaats lag een steen met een zicht op Florence.
Althans dat denk ik dat je hier kunt zien.
Misschien ga ik later dit jaar daar nog even kijken.
‘Ruud’ is de medewerker die de demonstratie gaat geven en die een tekening op een steen heeft gemaakt en voorbereid. Deze steen is volgens mij al geprepareerd met Arabische gom maar om de exacte volgorde van de handelingen en de materialen te kennen is een cursus de juiste route.
Ruud vertelde dat hij afbeeldingen maakt die hij na het afdrukken gebruikt om compleet te maken met de aquareltechniek. Dat is de reden dat de afdruk niet gitzwart zal zijn. Hij kiest een zachtere tint van zwart zodat het beter werkt met de aquarelleertechniek. Overigens zien we hier een van de vroege stappen in het lithografieproces.
Vocht, etsvloeistof, terpentijnolie zijn een paar van de hulpstoffen die ik heb onthouden van de demonstratie.
Voor een ongetraind persoon zoals ik lijkt het soms wel goochelen. Hier kun je met het blote ook de afbeelding niet zien. Dat is ook de bedoeling want het wordt langzaam tijd voor de inkt.
Tijd om de pers voor te bereiden.
Inkt.
Het resultaat: mijn afdruk. Ik weet niet hoeveel afdrukken er intussen gemaakt zijn van de steen maar dit is een van de eerste met een goed resultaat. Hoe ik hem ga verwerken in een boek weet ik nog niet.
XXL Papier
Vandaag was ik in het Rijksmuseum in Amsterdam
en zag daar de tentoonstelling XXL Papier.
Een tentoonstelling over grote voorwerpen die op
papier zijn uitgevoerd.
Dat leidde tot een verrassende selectie.
Woody van Amen, Habanera (Aria uit Bizets Carmen), 1961, beschilderd en geperformeerd karton.
Erik Andriesse, Tak met witte lelies, 1992, gouache en pen in inkt (en let op de skeletdelen).
Gebroeders Borgmann en Heinrich Heyl, Reuzen Cyclorama, circa 1853, gouache (Fragment).
Xu Yanghong (toegeschreven), Honderd Kinderen, circa 1700, pen en penseel in inkt en waterverf (Fragmenten).
Weekendsoep
De soep voor dit weekend is Courgettesoep.
Volledig vegan.
De kers op de spreekwoordelijke taart is wel de munt.
Die maakt het een heerlijk frisse soep. Top!
Het weekend begint op vrijdag met een groenteparade.
In het streven naar iets nieuws ontstond dit groentegebouw. De grootgrutter werkt bij de meeste soeppakketten naar soepen van 1 liter. Dat vind ik voor het weekend te weinig en daarom kocht ik 2 extra courgettes en een bosje lente-ui. Ik verander verder niets aan het recept waardoor de soep zeker niet te zout is. De 15 gram verse munt deed wonderen.
Met een snee maisbrood met smeerkaas (waarschijnlijk niet vegan) ziet het er dan uit zoals op bovenstaande foto.
Bibliofiele drukkers: redders van het boek
Deze week kwam het dan, de langverwachte uitgave van
Stichting Desiderata: ‘Gerrit Komrij: de crisis in de bibliofilie’.
Een mooi verzorgde uitgave van een toespraak van Gerrit Komrij met
een analyse van Paul van Capelleveen.
Het boekje is mooie leesstof. Niet hoogdravend mar een goede analyse van de stand van het boek. Eerlijk gezegd, ik las nog niet eerder een tekst van Komrij. Deze tekst houdt me in ieder geval niet tegen om dat alsnog te gaan doen.
Bij de zending zaten twee afdrukken van een lino in
de vorm van briefkaarten.
Ivo van Leeuwen, Portret van Gerrit Komrij, linosnede.
De aanleiding van de toespraak van Gerrit Komrij was een tentoonstelling
in het Huis van het Boek, is samenwerking met de KB ontwikkeld.
Daarbij kwam een publicatie uit.
Een prachtig boek. Sterker nog…
Mijn versie van ‘Het Ideale Boek’.
Hier begon het mee
Tijdens de coronajaren bleef ik mijn werkplaats in de FutureDome bezoeken. Vaak trof ik er niemand. Zeker niet in mijn eigen ruimte. Opeens stond er een folder voor het raam. Dit is er de voorkant van. Ik had al eerder van het museum gehoord maar dit was een tweede duw in de rug die leidde tot het bezoek onlangs.
Ik ben niet een grote fan van art deco of art nouveau.
Maar daar gaat de tijdelijke tentoonstelling wel over.
Een paar foto’s.
Typische foto van een boekenliefhebber: Privat-Livemont, Twee boekenleggers, Van Houten Cacao, 1897, rasterdruk.
De lithografietechniek werd veel gebruikt voor kleurig reclamedrukwerk. Privat-Livemont, Van Houten Cacao, 1897.
Privat-Livemont, Bols, Amsterdamsche fijne likeuren en zeer oude genever, 1900. Let op de lijnen rond de figuren….
Voor de andere werken zult u echt zelf moeten gaan kijken.
Parodia Magnifica
De bloemen van de cactus zijn heel kwetsbaar. Na zes dagen ziet het er zo uit.
De regen van vannacht hielp niet. Dus dit was de status vanochtend.
Dit is de laatste foto. Dat beloof ik. Van de eerste vier bloemen in de cactus dit jaar.
Argusvlinder 