Bladerboek

De afgelopen weken waren heel druk en heb ik te weinig
kunnen werken aan het bladerboek.
Het was een soort van geheim voorbeeld voor het boek
dat dit jaar op de BoekKunstBeurs kon worden ingebonden.
Dit boek was bedoeld om als voorbeeld te dienen maar
het kwam niet op tijd af.

Van de organisatie kreeg ik wel een beschrijving maar
de tekst was niet beschikbaar en de afmetingen
stonden niet bij de beschrijving.
Dus het was een beetje improviseren en de inhoud
verzon ik zelf.

De laatste keer liet ik zien dat ik met de omslag
bezig was. De inhoud was gespat, De omslag is met
kleurpotlood en afficheletters.

IMG-6613Bladerboek

Echte bladeren vormen het model voor een soort van ketting van herfstbladeren om de omslag. Het aspect herfst is er niet zo eenvoudig aan af te lezen. Ik gebruik verschillende kleuren om een soort van gearceerde omtrek te maken.


IMG-6614Bladerboek

Het tussenresultaat.


IMG-6615Bladerboek

Met de afficheletters zet ik een drietal ‘titels’: de teksten ‘blad’, ‘blader’ en ‘bladeren’. De titels komen op verschillende plaatsen op de omslag en welke je ziet hangt af van hoever het boek is opengeslagen. Blader.


IMG-6616Bladerboek

Eerst druk ik de tekst af in wit. Dat dekt misschien niet overal even goed maar daardoor dekt de tekst in de definitieve kleur beter. Een soort van grondverf. Een echte drukker keert zich nu om in zijn graf.


IMG-6617Bladerboek

Pas de derde of vierde afdruk is goed genoeg dus ik maak er eerst een paar in ‘klad’.


IMG-6618Bladerboek

Zo gaat het boek er dan uit zien: de gespatte bladen en de omslag. Ik moet de letters niet te vastdraaien in de pers want dan duw ik de verf onder de letters uit.


Bladerboek

IMG_6535Bladerboek

De vormen uit de natuur komen prachtig over met de spattechniek. Ze lijken zachter te worden.


IMG_6536Bladerboek

Achteraf kan ik de conclusie trekken dat dit de beste compositie is.


IMG_6537Bladerboek

Een andere conclusie is dat meerdere lagen in de afbeelding minder geslaagd zijn. Hier begin ik met een kring van bladeren. Dat gaat nog prima.


IMG_6538Bladerboek


IMG_6539Bladerboek

Dan wil ik daar boven op nog een afbeelding met één groot blad.


IMG_6540Bladerboek

Maar het resultaat is dan verwarrend.


IMG_6543Bladerboek

Zo maak ik dan de omslag. Drie maal de breedte van het boekblok.


IMG_6544Bladerboek

Decoratie ook met bladeren maar met een andere techniek: arceren met kleurpotlood.


IMG_6545BladerboekTitel

Ik ga proberen daar nog een titel bij te plaatsen.


IMG_6549Bladerboek


IMG_6557Bladerboek

Vandaag de intussen gedroogde bladen gevouwen tot een katern, dat in de omslag gelegd. Om een eerste beeld te geven van het bladerboek.


Bladerboek uit de pers

Vanochtend heb ik het bladerboek uit mijn boekenpers gehaald.
Het boekblok zit goed in de band, de lijm was goed gedroogd.
Nu achteraf zou ik de drager van de bladeren anders maken.
Die komt nu soms tot halverwege de band.
Daardoor pak je makkelijk het echte blad bij het omslaan.
Helaas zijn die gedroogde herfstbladeren kwetsbaar.

WP_20180203_09_18_02_ProBladerboekInDeBoekenpers

Hier ligt het bladerboek nog in de pers. Doordat ik de rugkant van de dragers allemaal een massieve dikte heb gegeven waar de band om past, kun je die kant van het boek ook goed in de pers leggen en echt persen.


Daarna heb ik een herfstblad dat ik nog had liggen
op de band bevestigd als illustratie.
Eerst het blad er op geplakt, toen onder bezwaar.
Daarna nog een keer ‘afgelakt’.
Om het te beschermen tegen stof en dergelijke maar ook
om het bij gebruik niet gelijk te beschadigen.

WP_20180203_11_20_29_ProBladerboekMetBladOpDeBand

Het boek ligt nu te drogen. Morgen kan het mee naar huis.


Opvolger Bladerboek: Cambodja en Laos boekje

Het Bladerboek ligt in de pers.
De vorige blogpost meldde ik al dat een kant van het boekblok in
de boekband was gelijmd. Vandaag is de tweede zijde ook gelijmd.
Dat ligt nu in zijn geheel in een pers.

Daardoor had ik vandaag tijd om na te denken
en te werken aan mijn boek over
de Cambodja en Laos-reis van eerder dit jaar.

Het Saa-papier is zo mooi van zichzelf dat het jammer is om daar
een alles verhullende boekband om te maken.
Ik bladerde daarom door een paar boeken voor inspiratie
en zag een boek waarom geen complete boekband zat maar
slechts een paar stroken.

Daarom bedacht ik om van restleer twee stroken te maken.
Die stroken maak ik uit een langer stuk leer waarbij ik de
vorm laat zoals ik hem gevonden heb.
Ik ga de strook alleen in twee snijden.

Op strook 1 komt dan de tekst ‘Cambodja’, in leer,
in een andere kleur, erop geplakt.
Op strook 2 komt dan de tekst ‘Laos’.
Ik heb de tekst uit de hand getekend en gesneden.

Een eerste indruk:

WP_20180131_14_39_09_ProLaos

Het papier (saa-papier) is op zich zelf al heel mooi door de bloemen (zie ik hier een viooltje), het gras en de bladeren dit er in verwerkt zijn. Dus een boekband die dat papier minder zichtbaar maakt vind ik niet zo’n goed idee. De eerste tekst die ik vandaag sneed was ‘Laos’.


WP_20180131_15_38_54_ProCambodjaEnLaos

Vervolgens heb ik het woord ‘Cambodja’ gesneden. Die letters moet ik nog eens nalopen en misschien bijsnijden voordat ik ze ga opplakken op een strook leer van een andere kleur.


WP_20180131_15_57_46_ProCambodjaEnLaos

Met papier ben ik aan het passen en meten. Passen de stroken om het boek en gaan de letters er dan nog leesbaar op passen. Daar ben ik nog niet uit. De strook leer (blauw) die de basis gaat vormen zie je onder de strook papier met de tekst ‘Cambodja’ liggen.


Bladerboek: boekband met bekleding van Zaansch Bord

Zaansch bord is een papiersoort gemaakt in Zaandam.
Het is een grof, stevig papier om te zien, haast karton.
Maar het voelt zacht aan en is verkrijgbaar in zachte tinten.
Voor mijn bladerboek heb ik het plan opgevat om de boekband
te bekleden met een stuk zachtgroen Zaansch Bord.
Om het Zaansch Bord aand de kop en de staart van de rug meer stevigheid
te geven, verwerk ik een koordje in de boekband.

WP_20180128_13_03_14_ProExtraVerstevigingVoorBandMetBekledingVanZaanschBord

Hier zie je hoe een kort stukje koord de platten (klein stukje van de hoeken weggehaald) en de rug verbindt en tegelijkertijd extra stevigheid gaat geven aan het Zaansch Bord dat ik nog moet omslaan en lijmen.


WP_20180128_13_41_27_ProBoekblokEnBand

Niet eerder maakte ik een bandztter met papier als bekleding. Ik moet zeggen het voelt best zacht aan. Probleem is alleen dat de scharnierende delen aan de rug minder flexibel zijn dan bij linnen. Hier zie je het boekblok en de boekband naast elkaar liggen.


WP_20180128_13_54_35_Pro

Aan een kant zit het boekblok al in de boekband gelijmd.


Update over bladerboek

Dat snijden van het bladerboek was geen goed idee.
Doordat het boekblok niet massief is krijgt het papier
de kans om alle kanten uit te gaan.
De kracht die je op het snijapparaat zet
komt ook verkeerd op het boek terecht.
Ik ga het boek wel gewoon afmaken maar het is er niet mooier
op geworden. Ik had de bladen moeten snijden toen
de herfstbladen er nog niet op bevestigd waren en de bladen niet
ingebonden waren. Les voor de volgende keer.

Vandaag de platten gesneden.
Als ik het boekblok er tussen leg ziet het er als volgt uit:

WP_20180127_10_17_54_ProBladerboekMetBasisVoorDeBand

Uit Laos heb ik pas een stapel papier meegebracht.
Het heet saa-papier.
Dat wordt gemaakt van de schors van de moerbei-boom.
Je ziet het in allerlei vormen op meerdere plaatsen in Azie.
In dit geval is het papier gedecoreerd met bloemblaadjes
en grassoorten.
Het is mooi papier. Niet heel erg sterk denk ik.

WP_20180127_10_41_36_ProSaaPapierHeelVerschillendGedecoreerd

De decoratie is heel verschillend. Hier een paar velletjes als voorbeeld.


WP_20180127_10_45_25_ProSaaPapierUitLaos

Hier zie je de 24 dubbelgevouwen vellen saa-papier. Nummer 25 heb ik gebruikt om als kaart te versturen.


Van deze vellen ga ik een boekje maken.
Waarschijnlijk ga ik het vullen met foto’s uit
Cambodja en Laos. Maar daar moet ik nog even over nadenken.

Even bijpraten over het Bladerboek

Het bladerboek is een boek dat ik aan het maken ben
waarbij de tekst op geprepareerde herfstbladeren is
aangebracht. Die bladeren vormen met de hulp van een drager
de pagina’s van mijn boek.
Dat ben ik nu aan het inbinden.
De bladen zijn genaaid en gelijmd.
Het is tijd om gaas op de rug aan te brengen.

WP_20180121_13_23_37_ProNaInlijmenRugGaasAanbrengen

Aan een kant (op een van de schutbladen) heb ik al een stuk van het gaas gelijmd.


WP_20180121_13_46_52_ProGaasOpDeRug

Vervolgens is de rug en de tweede kant van het boek aan de beurt. Dan laat ik het boek drogen.


WP_20180124_14_16_45_ProBladerboek

Langzaam ontstaat het beeld van hoe het boek er uit gaat zien.


WP_20180124_14_18_24_ProBladerboekKanNuGesnedenWorden

Ik ben nu op het punt aangekomen dat ik de staart (de onderkant) van het boek kan gaan afsnijden. De onderkant wordt dan helemaal gelijk. Dan past het boek straks beter in zijn band. Nu is dat snijden vermoedelijk nog niet zo eenvoudig. Normaal gesproken is een boekblok een massief geheel. Maar in dit boek zit veel ruimte tussen de dragers. Maar eens zien hoe ik dat ga doen. Maar voorlopig ben ik blij met dit resultaat. Het idee van een drager voor de herfstbladeren werkt!


Bladerboek

Na de vakantie ben ik natuurlijk weer verder gegaan
met waar ik gebleven was met het bladerboek.
Alle teksten waren gedrukt.
Een tekst moest ik nog aangrengen op een blad.
Gereed dus om het boek te gaan inbinden.

WP_20180120_09_54_01_ProGaatjesGeprikt

Eerst gaatjes prikken. Het ondersteunend blad (de drager van het herfstblad) is zo gemaakt dat ik de onderkant en de bovenkant apart van elkaar ga innaaien. Een blad moet ik aan de bovenkant van het boek een beetje laten afwijken. Het herfstblad dat op de drager is aangebracht komt anders boven het boek uit. De gaatjes op dat blad komen dus ook iets anders te staan.


WP_20180120_10_11_23_ProHetLaatsteEnVoorlaatsteBlad

Ik begin met het inbinden van de onderkant. De onderkant ga ik straks onder het snijmachine leggen. De bladen zijn niet allemaal even groot. Het scheelt maar heel weinig. Daar zie je straks niets meer van.


WP_20180120_10_33_57_ProBijEenBladTeHardGetrokken.

De onderkant is ingebonden. Bij 1 blad heb ik helaas te hard getrokken. Dat kun je goed zien.


WP_20180120_10_35_52_ProEenBladBewustUitHetLood

Nu is de bovenkant aan de beurt.


WP_20180120_11_16_50_ProHelemaalIngenaaid

Het naaiwerk is gereed. Ik ga nu de rug inlijmen zodat ik er later het gaas op kan aanbrengen.


WP_20180120_11_41_51_ProDeBovenkantIngelijmd

De bovenkant is ingelijmd. Helaas blijkt het papier minder sterk dan ik had verwacht. Het gaat er niet voor zorgen dat ik het boek niet kan inbinden maar als het iets dterker was geweest dan waren de bladen mooier gebleven.


Bladerboek

Vanochtend ben ik aan de slag geweest met mijn bladerboek.
De vorige keer stopte ik met het laten drogen
van de voorlaatste tekst.
Die moet ik nu dus opplakken.

WP_20171223_09_53_34_ProEvenHetGebiedMarkerenDatIngelijmdMoetWordenVoorlaatsteBlad

Dus op het blad geef ik met wat stroken restpapier aan waar de tekst gaat komen. Dat is het gebied dat ik ga inlijmen.


Dit geeft mij de kans om me beter voor te stellen hoe het eindresultaat
er uit gaat zien. Om te beginnen heb ik het tweede schutblad gesneden.
Als ik de schutbladen wegleg met een pagina met een herfstblad en tekst
dan gaat het er als volgt uitzien.

WP_20171223_10_21_55_ProEenBladMetTekstopDeSchutbladen


WP_20171223_10_23_45_ProZoKomenDeBladenInHetBoek

Dan met een stapeltje bladeren.


WP_20171223_10_24_26_ProZijAanzicht

De achterkant gaat aan elkaar genaaid worden en ik ga er gaas tegen zetten. Dat zal volgend jaar gebeuren maar voor nu ziet het er zo uit.


WP_20171223_10_28_16_ProZoGaatHetBoekErUitZien

Als ik het boek overeind zet en ik laat het een beetje openwaaieren dan ziet het er zo uit. Het boek gaat wel een harde kaft krijgen. Dus dit is nog maar een eerste indicatie.


WP_20171223_11_17_04_ProHetVoorlaatsteBladMoetNogVerderDrogen

De lijm is nog niet helemaal droog maar dit wordt de voorlaatste pagina. De tekst voor op het schutblad is ook al gedrukt. Daarvan ligt de inkt nog te drogen.


WP_20171223_11_37_49_ProDeAllerlaatsteTekstMoetNogDrogenOmTeKunnenInplakken

Dat zal er zo uit gaan zien. Volgend jaar de volgende stappen. De Argusvlinder sluit de werkplaats in de FutureDome voor een paar dagen. Even me concentreren op de feestdagen.


Bladerboek

De afgelopen dagen ben ik nog bezig geweest met het bladerboek.
Er moet nog veel gebeuren maar iedere keer een stapje.
Op dit moment ben ik de teksten aan het drukken op
doorzichtig papier. Dat papier is hard.
Drukken valt niet mee.
Maar ik wil doorzichtig papier om de vorm en kleur
van de bladeren zo zichtbaar mogelijk te laten.

WP_20171217_10_56_42_ProDeBehulpzameReiziger

Hier zijn de teksten gedrukt en is het papier op maat gemaakt. Het papier ligt op de plaats waar ik het ga plakken.


WP_20171217_11_10_33_ProDeBehulpzameReiziger

Hier liggen de bladen 5 tot en met 9, van onder naar boven, op volgorde. Het papier is er net opgeplakt. Dan gaan de bladen voor lange tijd onder bezwaar. Het papier heeft de eigenschap erg van vorm te veranderen. Bijvoorbeeld door op te rollen. Dat doet het papier zo gauw er lijm op komt. Het papier is zo sterk dat het de geprepareerde bladen krom trekt. Met het bezwaar probeer ik dat te voorkomen.


WP_20171219_19_28_15_ProDeBehulpzameReiziger

Tekst 10. Met de beruchte ‘spuug-tekst’: Er was alleen iemand die stilletjes op mij toekwam, in mijn oor spuwde en meteen verdween zonder iets te zeggen. Even verder volgt dan: De mond uit, het oor in: dit is vast en zeker iets goeds.


Weer een beetje verder met het bladerboek

De eerste drie tekstpagina’s zijn gedrukt.
Het gaat om heel korte teksten, drie of vier regels
per blad. Gedrukt op doorzichtig papier.
Hier zie je dadelijk wat foto’s van het drukwerk
dat nog een beetje moet drogen.
Intussen zijn de teksten al op de bladeren geplakt
en liggen ze onder bezwaar.
Het doorzichtig papier heeft de eigenschap helemaal op te rollen.
Het trekt ook het blad helemaal krom.
Daarom moet het wel een tijdje onder bezwaar.

WP_20171213_16_09_29_ProBladerboekBlad01

Dit is het begin van het verhaal ‘De hulpvaardige reiziger’. een Chinees verhaal uit Dunhuang. De Nederlandse vertaling is van W. L. Idema.


WP_20171213_16_08_17_ProBladerboekBlad02

Dit is blad twee.


WP_20171213_16_07_09_ProBladerboekBlad03

Dit wordt blad drie. In totaal worden het 10 pagina’s met herfstbladeren en een laatste schutblad met een korte tekst.


Bladerboek

Het is best spannend met het bladerboek.
Het hele ontwerp heb ik nog niet eerder zo in elkaar gezet.
Het is de eerste versie en het model tegelijkertijd.
Eigenlijk hoort dat niet zo.

Ik ga de tekst op doorzichtig papier drukken.
Dat heb ik gedaan met het titelblad.

WP_20171206_16_17_08_ProMeerderePogingenOmHetDrukwerkGoedTeLatenPassen

Verschillende pogingen.


WP_20171206_16_07_29_ProDeHulpvaardigeReiziger

De tekst moet dan gaan passen op het blad zoals ik dat wil.


WP_20171206_16_35_00_ProDehulpvaardigeReizigerDitIsHetIdee

Dan maak ik het papier op[ maat. Dan lijm ik het in en kan het opgeplakt worden.


WP_20171206_19_39_50_ProHetTitelbladGaatOnderBezwaar

Zo gaat het dan onder bezwaar. Vanmorgen ben ik nog speciaal naar de FutureDome gegaan om te zien of het allemaal mooi onder het bezwaar uitkomt. Dat is wel gelukt. Maar de foto die ik er van maakte niet. Misschien sloeg de lens een beetje aan. Hoe dan ook dit is pagina van 10. De verdeling van de teksten over de pagina’s heb ik al bedacht.


Stringing together

Zes van de 10 geplande boekjes in het kader van mijn project
Stringing together waren al gereed en eerder hier te zien.
De laatste vier zijn de afgelopen dagen gereed gekomen.
Daarvan even kort verslag.

WP_20171201_19_49_15_ProSpuugMetFoliepers

De titels blijven daarbij het onderdeel dat het minst vloeiend verloopt. De titel van alle boekjes, alle 10 uniek, is Spuug. Maar ik durf het nog niet aan om de titel rechtstreeks op de kaft te plaatsen. Daarvoor zijn de resultaten nog te wisselend van kwaliteit.


WP_20171201_20_06_07_ProBoekjeNr7ZaanschBordEnvelop

Vorige week had ik bij Boektotaal ook wat Zaansch Bord gekocht en die komt nu goed van pas. Voor deze uitvoering heb ik een soort hoge envelop gemaakt. Om het boekje te kunnen lezen moet je de envelop openen en het boekje er uit halen. Alleen aan het boekje zit een koordje. Niet aan de envelop.


WP_20171201_20_07_06_ProBoekjeNr8

Ook hier een soort sierlijk gesneden envelop. Maar hierbij geen flap die het boekje ‘gevangen’ houdt in de envelop.


WP_20171201_21_59_32_ProNr9OpMijnWerkblad

Boekje nummer 9 op mijn werkblad. De kaft is opengesneden in een ritmisch patroon. Het boekje is hier nog niet helemaal af want er zit nog geen koordje aan.


WP_20171202_09_42_45_ProBoekjeNr9UitgesnedenKaft

Hier is dat koordje wel aangebracht. Het boekje hangt voor het raam van mijn werkplaats met alle andere boekjes in deze serie.


WP_20171202_11_54_27_ProBoekjeNr10MetModelKaftKanOpenKlappen

Nummer 10. De kaft bestaat uit twee delen die aan elkaar vastzitten maar kunnen scharnieren. Daardoor maken ze voldoende ruimte om het boekje er uit te pakken. Dit is het enige boekje waarbij zowel de kaft als het boekje met een eigen koordje aan elkaar zijn gemaakt. Hiermee is deze opdracht afgerond. Alles staat klaar om de teksten te gaan zetten en aanbrengen in mijn bladerboek.


WP_20171202_11_59_56_ProDe10BoekjesVoorMijnRaamVanDeWerkplaats

Op de laatste foto zie je alle boekjes voor het raam van de werkplaats hangen.


Intussen: wat plakt het best?

WP_20171118_09_30_11_ProWatPlaktHetBestLijmModPodge

Mijn bladerboek krijgt natuurlijk ook een tekst. Die ga ik niet met de hand op de bladen schrijven. Onze bladeren zijn daar niet geschikt voor. Ik druk de tekst af op doorzichtig papier. Maar eerst wil ik uitzoeken waarmee ik die tekst straks het best kan lijmen: boekbinderslijm of mod podge?


Bladerboek, schutblad en gelli plate

WP_20171112_14_52_46_ProSjabloon

Dit is het shabloon dat ik gemaakt heb en dat ik wil gaan gebruiken om het schutblad van mijn bladerboek te illustreren. Niets beter dan de natuur.


WP_20171114_19_33_31_ProMetSjabloon

De bladeren had ik met spelden geprikt op het papier en vervolgens heb ik het blad/de pagina met een kleine gelli plate voorzien van verf.


WP_20171114_19_33_20_ProMaarDeBladerenGebruikIkOok

De bladeren die worden dan natuurlijk ook geverfd. Daarom kan ik die weer gebruiken als illustratie. De details van de bladeren (kleur, textuur, individualiteit) zijn niet meer te zien maar die zijn straks verderop in het boek uitgebreid te zien. Hier gaat het om de kleur, de vorm en het feit dat deze twee complementaire bladzijdes tegenover elkaar in het boek komen.


Save

Bladerboek schutblad

Voor mijn bladerboek ga ik zelf een ontwerp
maken voor het schutblad.
Dat kan denk ik het best met bladeren,
herfstbladeren.

WP_20171112_11_38_00_ProBladontwerp

Met relatief kleine blaadjes van allemaal dezelfde vorm maak ik een soort sierslinger. De bladeren lijm ik aan elkaar. Ze gaan straks een deel van het sjabloon vormen.


WP_20171112_11_50_25_ProBladontwerp

Boven de sierslinger komt dan het centrale vignet. Dat zijn blaadjes van verschillende groottte en vorm.


Save

Save

Bladerboek weer een stap verder

Vandaag heb ik de geritste strook van de drager
van de herfstbladen voorzien van een stapeltje
op elkaar geplakte stroken groen papier.
Het groen geeft misschien een accent.
Als de bladen straks aan elkaar genaaid zijn
dan ga ik de geritste strook dichtplakken
en het groene papier garandeert me dan
een bepaalde dikte die er voor moet zorgen dat
het boek mooi dicht kan.

Genoeg gepraat. Wat bedoel je nou?

WP_20171108_15_34_57_ProOpElkaarGeplakteStukjesGroenPapierOpDeDrager

Hier zie je een willekeurige pagina als voorbeeld. Vijf kleine strookjes groen papier zijn gelijmd tot een dikke strook papier van zo’n 6 centimeter lang. Zowel aan de bovenkant als aan de onderkant van de pagina is zo’n dikke strook groen papier geplakt. De kant van de groen strook die je nu ziet wordt na het inbinden ingesmeerd met lijm en naar binnen geklapt op de drager. Dan gaat er iets ontstaan zoals je op de volgende foto ziet.


WP_20171108_15_35_12_ProDikteGroenPapierMaaktStevigereRug

Het wordt een boek. Ik gebruik een aantal technieken die bij het maken van een boek worden toegepast. Maar sommige ook niet omdat de herfstbladen een aparte aanpak nodig hebben. De pagina’s zijn niet allemaal gelijk. Ik denk niet dat ik het boekblok straks kan schoonsnijden. Deze verschillen zal ik moeten accepteren. Toch zeker bij deze eerste versie.


WP_20171108_15_39_23_ProBladerboekEersteStapeling

Op deze foto is dat niet te zien. Dit is alleen een ander zicht op de stapel van het boekblok. Maar het boek krijgt schutbladen. Hetzelfde papier als de drager. Maar een deel ervan ga ik ‘illustreren’ met bladmotieven. Sommige bladeren zijn groter dan de drager. Dat is een bewuste keuze. Eigenlijk zou ik het liefst het boek maken zonder de drager. Maar inbinden wordt dan ingewikkeld. Bewust hou ik het gedeelte van het blad dat niet ondersteund wordt door de drager zo klein mogelijk. De drager geeft steun en bescherming aan de kwetsbare, want droge, bladeren. De schutbladen aan voor- en achterkant hebben de grootte van het grootste blad.