The Met in New York heeft een tentoonstelling met
werken die Ganesha uitbeelden.
Via hun website kies ik drie voorbeelden.
Prachtige voorbeelden, volgens mij.
Standing Ganesha, pre-Angkor, second half 7th century, Cambodja, stone.
Dancing Ganesha, Kalacuri dynasty, circa 10th century, India, Madhya Pradesh, red sandstone.
Seated Ganesha, 16th century, India, Odisha, ivory.
In Vientiane bezochten we een aantal toeristische trekpleisters.
Vaak te voet maar ook een keer op de fiets.
Met de fiets gingen we eerst naar Patuxai, een triomfboog
van moderne makelij. Dus niet perse iets waarvoor je naar Azië gaat
maar als je er dan toch bent dan is het een mooie onderbreking
op de route naar Pha That Luang (een gouden Boeddhistische
pagode zo’n drie kilometer buiten het stadscentrum).
Patuxay of de Victory Gate of Vientiane, in de verte.
Kleine vertaling: Een hoog bouwwerk dat lijkt op de Arc de Triomphe met de naam Patuxay. Gebouwd in 1962 maar nooit volledig afgemaakt vanwege de turbulente geschiedenis van het land. Van dicht bij een betonnen monster. Vandaag vooral gebruikt voor het vermaak van de mensen. Op de 7de verdieping heb je een goed uitzicht op de stad.
De buitenkant is versierd. Binnen is er weinig versiering.
Binnen is ook een verdieping met verschillende handelaren met souvenirs. Vooral voor de lokale toerist.
Dan is dit het uitzicht.
De diverse bouwstijlen van de gebouwen rond dit plein zijn weer prima op elkaar afgestemd.
Niet tekenen of schrijven op de muren.
Het laatste weekend van deze fantastische tentoonstelling
is begonnen. Met extra lange openingstijden.
Als je de kans hebt, ga dan kijken.
Hier mijn tweede serie met etsen van Rembrandt van Rijn.
Op de doos waarmee de kaart ‘Vriend van het Rijksmuseum’ kwam stelt Jan Rothuizen het Rijksmuseum nog even voor.
Bij het Aziatisch paviljoen ga ik altijd even kijken. Die Slapende Vishnu uit Cambodja bijvoorbeeld. Zo’n prachtig beeld.
Het schilderij rechts is een studie voor de ets links. Rechts: Rembrandt van Rijn, Ephraïm Bueno. Olieverf op paneel, circa 1647. SK-A-3982. Links: Rembrandt van Rijn, Ephraïm Bueno. Ets, droge naald en gravure, 1647. RP-P-OB-559.
Even de volle aandacht voor dit geweldige werk.Rembrandt van Rijn, Ephraïm Bueno.
Dit komt bij altijd als zo’n geheimzinnig werk over. Rembrandt van Rijn, Een geleerde in zijn studeerkamer (Faust). Ets, droge naald en gravure met plaattoon op Japans papier, circa 1652. RP-P-1962-122.
Dit is dat geheimzinnige symbool. Er zijn artikelen te vinden die dit (proberen) uitleggen.
Rembrandt van Rijn, Jan Six. Ets, droge naald en gravure, 1647. RP-P-1961-1160.
Het spel met de letters van het ‘logo’ van het Rijks Museum in allerlei uitingen van het museum werkt goed. Plastic tas (dat je dat nog op je weblog durft te plaatsen).
Rembrandt van Rijn, De drie bomen. Ets, droge naald en burijn, 1643. RP-P-OB-444.
Rembrandt van Rijn, De presentatie in de tempel. Ets, droge naald, circa 1640. RP-P-1961-1010. Wat mij betreft zijn we nu in de Champions League van de kunst belandt.
Rembrandt van Rijn, Franciscus knielend in gebed onder een boom (en voor het kruis). Ets en droge naald, 1657. RP-P-1962-92.
Rembrandt van Rijn, Jonge man zittend op de grond met een been uitgestrekt. Ets en burijn, 1646, 2e staat uit 3. RP-P-OB-254.
De finale van de Champions League (samen met Ecce Home waarvan hier nu geen foto). Rembrandt van Rijn, Christus geneest de zieken (Honderdguldenprent). Ets, droge naald en gravure op Japans papier, circa1648. RP-P-1962-1.
Al die karakters, al die houdingen. Die aankleding. Ken ik die baret niet ergens van?
Van gitzwart naar wit met alle nuances daartussen. Super!
Rembrandt van Rijn, De vierde Oosterse kop. Ets, 1635. RP-P-1961-1165.
Natuurlijk is zo’n grote tentoonstelling ook grote zaken doen. Links de bon van het boek dat ik er kocht en rechts het mapje voor de rekening van het restaurant.
Rembrandt van Rijn, Biografie van een rebel. Goed geschreven, begrijpelijk voor iedereen. Later dit jaar: Rembrandt – Velázquez. Dan ga ik zeker weer kijken!
Op de laatste dag in Banlung, bezochten we
als laatste attractie een waterval.
De dag erop gingen we eenst met de auto, dan een klein stuk te voet
van grenspost naar grenspost, van Cambodja naar Laos.
De eerste attractie daar was ook een waterval: Khonephapheng waterval.
Het karakter van die waterval is compleet anders dan die in Cambodja. In Laos ligt de waterval in de rivier de Mekong. Een enorme rivier. De waterval is dan ook erg breed. Aan de oever van de Mekong zijn voorzieningen voor bezoekers compleet met een restaurant en uitkijkpunten.
De eerste beelden zijn van de bovenkant.
Dan krijg je zicht op het vallende water.
Khone Pha Pheng Waterfall.
Being the largest cascade in southeast Asia,
Khone Pha Pheng offers impressive views on its up to 15 meter high and 1 kilometer wide rock formation, forcing the usually calm flow of the Mekong to roar through its narrow gorges and forming a natural obstacle for shipping.
Wikipedia beschrijft het ook. De waterval is breed (1 km) en is de reden
waarom de Mekong rivier, zo’n belangrijke scheepvaartroute,
niet helemaal tot in China bevaren kan worden.
Wij hebben rustig buiten, bij het restaurant gegeten. Wennen aan de taal en het geld van Laos. Rustig aan doen. De komende dagen worden vanzelf weer druk. Er zaten veel grote mieren. Kleine tafels hadden ze niet. Veel ronde, grote tafels voor grote families.
Eenmaal terug in het hotel (Terre Rouge) in Banlung
heb ik het boek van palmbladeren dat boven het bed hing
even meegenomen naar de buitendouche.
Daar was het beste licht om er een foto van te maken.
De palmbladeren (?) in een schilderijlijst hingen in de hotelkamer. Hoe oud het is weet ik niet. Ik ben ook helemaal geen kenner van dit soort boeken maar interessant is het wel.
Even een paar details.
Let op de gaatjes waaromheen een vierkant niet beschreven is.
Waarschijnlijk zijn dat plaatsen waar een touwtje de bladeren bij elkaar hield.
Het schrift is ook leuk om te zien.
Op doortocht van Cambodja naar Laos doen we Banlung aan.
Deze centrale stad ligt in Noord Cambodja.
Het is een mooie streek en om eens niet de hele dag
naar tempels te kijken gaan we een dag op excursie.
Op die dag doen we meerdere dorpen/gemeenschappen
van minderheden aan.
Maar de nadruk ligt op ontspanning: auto, boot, rivier
en vandaag als afsluiter een waterval.
Op een begroeide zandplaat in de rivier hebben we lunch. Op dat moment zijn we de enige bezoekers. Alhoewel….
Deze mieren woonden er, denk ik. Kijk maar eens goed. er staan er ten minste twee op.
Dan weer verder met de boot. Heerlijk rustig.
We gaan op bezoek bij een Chinese gemeenschap, specifiek bij een gezin. Daar hangen in hun huis deze trouwfoto’s. Die stijl is heel herkenbaar en heel gewoon in China.
De productie van hekken.
Bij weer een ander gezin eet ik dit gefrituurde hapje. Erg lekker met munt.
De waterval.
We kwamen aan daar waar het water omlaag valt. Om dan naar beneden te lopen liep je voor een stuk onder de waterval door.
Dit is het beeld van boven af.
Volgens Wikipedia:
Voorouderverering is een systeem van rituelen en aanroeping van overleden verwanten. Voorouderverering is gebaseerd op de overtuiging dat de geesten van de doden in de natuurlijke wereld blijven bestaan en de bevoegdheid hebben om het lot van het leven te beïnvloeden.
Na een auto- en boottocht vanuit Banlung in Cambodja
bezochten we een dorp van een minderheid.
Die zijn er een aantal. Zo bezoeken we later nog
een gemeenschap met Chinezen die in Cambodja leven
omdat ze eerder gevlucht zijn voor oorlogsgeweld.
We bezoeken eerst een houtzagerij waar we zien hoe men er
kisten maakt die overledenen kunnen bevatten.
Vervolgens gaan we naar een schooltje.
Op dat moment leeg, het was warm en alle kinderen
zaten in of bij de rivier.
De gids geeft een demonstratie van hoe het onderwijs in zijn werk gaat.
Aan de muur hangen allerlei borden die de kinderen verschillende dingen uitleggen. Hier bijvoorbeeld hoe je in verschillende situaties een begroeting uitvoert. Simpel gezegd: hoe eerbiedwaardiger het personage is dat je begroet, hoe hoger je, je handen houdt. Zo was er ook een bord dat uitlegde op welke dag je welke kleur gewaad dient te dragen als vrouw.
Een gemeenschapsvoorziening.
Daarna bezoeken we een soort grafveld. Ik vind het moeilijk om er iets over te zeggen omdat we met voorouderverering niet zo veel te maken hebben in het westen.
Een graf is een klein, meestal met hout ommuurd gebied. Vaak staan aan de buitenkant van de muren menselijke figuren. In de ommuring staat een soort koepeltje of huisje. Wat wij gezien hebben vaak fel gekleurd.
De monumenten staan in de natuur, dus niet op een vrijgemaakt veld of zo iets. Get bevindt zich ook buiten het dorp.
Dit betrof een zwangere vrouw.
Terwijl we terug lopen naar de rivier zien we dat de veerboot net aangekomen is.
Dan vervolgen wij onze reis over de rivier.
Volgende keer gaat het over een volgende stop in Noord Cambodja.
De Khmer zijn de grootste bevolkingsgroep in Cambodja.
Maar er zijn heel veel kleinere bevolkingsgroepen.
Vanuit Banlung maken we een tocht, deels per auto maar
vooral per boot om te genieten van de natuur
en verschillende groepen mensen.
Vandaag wat foto’s over het eerste deel over het water.
Na een autorit en een bezoek aan een dorp in Terre Rouge, het rode land, komen we bij een rivieroever aan waar een boot ligt. We zijn wat laat. Er ging in de ochtend wat mis met het initiële vervoer. Maar nu zijn we er dan.
Cambodja is een prachtig land. Het weer kan er heerlijk zijn. Het tempo ligt wat lager dan bij ons in Europa. De natuur is er mooi en het platteland is heel rustgevend. De mensen zijn voor een belangrijk deel afhankelijk van het toerisme.
Dit is rustig.
Het regime in Cambodja is afhankelijk van onder andere Vietnam en China. Daar zit veel geschiedenis achter maar ook daadwerkelijk geld. Veel geld. De weg die het mogelijk maakt om probleemloos van Siem Riep naar Noord Cambodja te gaan is betaald met een lening uit China. Tegenover de lening staan aflossingen met bijvoorbeeld palmolie. Daarom zie je bijvoorbeeld hier aan de oever een stuk grond, een plantage met bomen voor de productie van palmolie.
Gelukkig kan even verder de natuur weer zijn gang gaan.
Dan kan die overweldigend prachtig zijn.
Als we aankomen bij het dorp wat we gaan bezoeken spelen de jonge dorpelingen in de rivier.
Volgende blog gaat over het dorp en de voorouderverering.
Vanaf Preah Vihear hebben we een tocht met de auto
naar Banlung gemaakt.
De laatste plaats voor dit bezoek aan Cambodja.
Van Banlung gaan we naar Laos.
In Banlung verbleven we in een mooi hotel,
eigenlijk een groep gebouwen, veel groen en een openbaar zwembad.
In de kamer die wij hadden was een bijzonder raam aanwezig.
Het zat tussen de kamer en de ruimte met al het sanitair.
Volgens mij is dit het Chinese teken voor Double Happiness. Een symbool dat vaak gebruikt wordt op Chinese bruiloften.
De volgende ochtend bij het ontbijt is dit het uitzicht. Toch niet verkeerd.
Het is de bedoeling om vanuit Banlung een tocht te maken in een klein
deel van de provincie Rattanakiri. Daarbij krijgen we meer inzicht
in de vele verschillende minderheden die er in Cambodja zijn.
De Khmer zijn in de meerderheid maar dat is niet de enige bevolkingsgroep
die in Cambodja leven.
Een overzicht kregen we met deze kaart:
Waar wij een kijkje gaan nemen is het deel dat linksboven op de kaart getekend staat. De zwarte punt rechts onder is Banlumg.
Al snel komen we in een dorp van een minderheid die nog aan voorouderverering doen en een sjamaan kennen. Deze begroeiing tussen een afzetting is het gebied voor rituelen.
Dit is een gemeenschaps- of dorpshuis.
Het rieten gebouw wordt door jonge mensen gebruikt als hun verblijf voor dat ze volwassen zijn, als voorbereiding op hun volwassen leven.
De gids noemt een aantal planten, maar de namen ben ik vergeten en heb ik ook niet opgeschreven. Maar het is een mooie foto.
Dit is de boom waar de vruchten aan groeien.
Cambodja is voornamelijk een agrarische samenleving. Dus dan kun je dieren op het erf tegen komen.
Op deze foto zie je een beetje waarom dit deel van Cambodja ‘Terre rouge’ (rode aarde) wordt genoemd.
Met dat bootje, daar, onder bij de rivier, gaan we de volgende etappe van de tocht maken. Daarover meer in de volgende blog post.
Preah Vihear ligt op de rand van een heuvel, op een richel.
Naast het tempel complex is daar niet te doen.
er wonen geen mensen bij het complex, er staan geen hotels,
er is geen industriële of agrarische bezigheid.
Dus om er als toerist te komen kun je met four wheel drives
naar de top gebracht worden en weer terug.
Het lukte me niet om heel spectaculaire foto’s te maken
maar neem van mij aan; het was nogal eens heel steil,
de weg naar het complex.
We zitten achterin. De cabine van de auto geeft plaats aan twee mensen: de chauffeur en een gids. Op de bak van de auto is een dak zodat je niet pal in de zon zit.
Het is niet druk met toeristen maar je bent er ook niet alleen. Je zou willen dat het vervoer op een andere manier geregeld kan worden maar al snel zal het je dan veel meer tijd kosten. De meeste toeristen komen aan het eind van de ochtend in het gebied en vertrekken de volgende ochtend weer vroeg.
Deze weg is er speciaal voor aangelegd.
Dit water is geen toevallig meer. Het is een door mensen aangelegd bad. Je ziet dit soort watervoorzieningen vaker in de buurt van de tempels in Cambodja.
Dit is een beeld van het hotel. Het ziet er zo schitterend uit. De werkelijkheid was wat weerbarstiger maar het goede weer maakt veel goed.
Onze reisdocumenten zaten in een mapje van de reisorganisatie: Khiri Travel. De map vond ik wel mooi passen in deze omgeving.
‘Deze omgeving’ is in werkelijkheid dit tempeltje.
In de avond, na terugkomst van het complex, zijn we nog even kort gaan wandelen.
Dan maak je even wat andere foto’s en geniet je van mens en natuur.
Dit zie je vaak. Een soort hele lange, zelf gebouwde tractor. Het lijken misschien twee voertuigen maar dit is een vervoersmiddel.
Een soort marktkraam met heel veel verschillende producten.
Maar het is een of ander voertuig. Inventief.
Hoe de gezondheidszorg in zo’n kleine leefgemeenschap in Cambodja georganiseerd is weet ik niet. Het lijkt erop dat veel van de zorg gericht is op zwangerschappen en jonge mensen in het algemeen.
Van hier gaat de reis naar Banlung.
Daar meer over de volgende blog post.
Terug naar de orde van de dag, na carnaval.
Maar dat kan ik helaas niet zeggen.
Preah Vihear in Cambodja is niet ‘de orde van de dag’.
Deze site is zo exceptioneel.
Nadat we het centrale heiligdom bereikt hebben, lopen we min of meer
langs dezelfde route terug.
Ik maak dan foto’s van dingen die eerder niet opvielen, van stenen die
her en der in het terrein liggen of van dingen die hier
al eerder te zien waren maar die zoveel indruk maken.
Na deze serie rest ons nog een hele leuke rit de heuvels af.
Maar dat zie je in de volgende blog post.
Dit is nog het belangrijkste heiligdom dat aan het eind op de heuvelrichel ligt. Vanhier lopen we terug.
Er liggen stenen of combinaties van stenen in het gras. Soms, zoals hier, bewerkt. Meestal is nog maar een deel van het reliëf in de steen goed te zien.
Op sommige plaatsen is het er heerlijk rustig. Er zijn niet zo veel bezoekers op deze nieuwjaarsdag.
Geliefd onderwerp voor de hoek van een steen: zich oprichtende slangen.
De vorige foto is een detail van deze foto. Hier zie hoe soms de stenen in een groepje bij elkaar staan/liggen in het gras.
Gewoon een mooi stuk muur met opvallende kleuren.
Nog een valse deur.
De zon schijnt inmiddels fel. Dat zie je terug in de steeds harder wordende schaduwen en stukken van gebouwen die overbelicht zijn.
Deze afbeeldingen, als mijn geheugen me niet in de steek laat van kluizenaars, zie je op verschillende plaatsen terugkomen op de tempels in Cambodja. Vaak als decoratie in hele reeksen en dan kan het voorkomen dat je ze ziet op de twee kanten van een hoeksteen.
Vraag me niet of dit allemaal origineel is, want dat weet ik niet. Als je het museum in Phnom Penh bezoekt zie je verschillende van dergelijke dorpels ook van Preah Vihear.
Deze gevel is zo super. Even inzoomen.
Op één plaats staan de gebouwen heel dicht op elkaar terwijl de gevels toch gewoon heel rijk versierd zijn. Je kunt maar net tussen de gebouwen door, laat staan dat je de gevels heel goed kunt zien.
Nogmaals: Churning of the ocean of milk.
De vlaggen van Unesco, World Heritage Site en Cambodja.
Terug bij ons vertrekpunt op de top van de heuvel. Van hier af gaat het met een 4-wheel drive naar beneden. Daarover meer de volgende keer.
De tempel van de heilige berg of Prasat Preah Vihear.
In de vorige blog posts heb ik de lezer proberen mee te nemen
op dit geweldig avontuur: een hooggelegen tempelcomplex.
Op een richel van een heuvelreeks, niet geconcentreerd rond de tempel
maar verschillende gebouwen, trappen en wegen over een afstand
van meer dan 800 meter.
Prachtig.
Vooral de plinten van de gebouwen, de (valse) deuren, deurstijlen, dorpels en gevels zijn er prachtig.
We lopen in de buurt van de centrale tempel. We passeerden eerder gopura 5, 4 en 3. Vandaag las ik een goede uitleg voor het woord ‘gopura’: entrance pavilions of toegangspaviljoen.
Niets te veel gezegd, toch? De volgende foto’s zijn details van deze deur/gevel.
Zomaar een steen met korstmossen? Nee dat denk ik niet.
In de folder die ik eerder fotografeerde bij de kaartverkoop
was de volgende tekst te lezen:
The history of the founding of the tempel of Preah Vihear is known thanks for the five inscriptions.
The first found in Angkor and the four others on the site of the temple of Preah Vihear.Inscription KS83 (found in Angkor) teaches us that at the beginning of the ninth century, Indrayudha received the God Civa order to bring to the site of Preah Vihear a “linga”, extracted from the large stone “linga” on the mountain Vat Phu (indrapura).
This linga was named Cikharecvara “Lord of the SUMMIT”.Inscription K380 affirms that “Çri Bhadrecvara of Lingapura (What Phu) has been reborn at Çri Çikharecvara (Preah Vihear).. to show its power in a visible fashion, so that the world can admire”.
Built on a promontory of the Dangrek Range, 625 meter above sea level, Prasat Preah Vihear (the temple of the sacred mountain) as it is locally known represents a unique example of the integration of a temple complex within the natural landscape.
Like many Khmer temples in Angkor which were planned concentrically, Preah Vihear, responding to the natural context, is planned in a linear progression of levels.
For all the grandeur of its site, the temple stretches more than 800 meters along a north-south axe on four levels and four courtyards which comprise of five gopuras (entrance pavilions).
Each level has a different architectural character and experimental quality while one progresses towards the inner temple sanctum.Established earlier as a hermitage site by Prince Indrayudha, son of King Jayavarman II, Preah Vihear gained stronger spiritual recognition and increased political prestige; clearing more than four centuries (9th -12th century).
The kings Yashovarman I (889 – 910), Suryavarman I (1002 – 1049) and his son Udayadityavarman II (1050 – 1066), Jayavarman VI (1080 – 1107), Dharanindravarman I (1107 – 1113) and Suryayavarman II (1113 – 1145) changed the original small sanctuary into one of the greatest Khmer temples of all times.
Er wordt gesproken over het ontstaan van de tempel, zijn bijzondere eigenschap
aangepast te zijn aan het landschap over een lengte van meer dan 800 meter,
op 4 hoogtes met 4 binnenpleinen met vijf toegangspaviljoenen.
De informatie komt van 5 inscripties: 1 in Angkor en 4 in Preah Vihear.
Ik weet niet of de steen hierboven bij die laatste vier hoort.
Maar kijk nog eens goed naar die steen.
Een voorbeeld van de prachtige plinten die de basis vormen van de gebouwen in dit complex. Ze zijn niet overal te zien maar wel bij de centrale tempel.
Dit stuk muur laat heel mooi zien hoe de muren zijn opgetrokken zonder cement of een ander bindmiddel. De stenen zijn precies op maat gemaakt voor hun plaats in de muur. Dat levert interessante patronen op.
Als er een kans is om een tempel in gebruik te nemen dan zal men het niet laten.
De centrale tempel heeft (had) ook een volledig ommuurd plein. Die muren hebben een serie vensters. Hier zie je er twee in een hoek.
Weer prachtige plinten.
De ommuurde binnenplaats.
Achter die vensters kun je ook lopen. Daar is een smalle gang.
Dit is het uitzicht, vanaf de heuvels waarop de tempel ligt, op het Cambodjaanse laagland.
Als er in Azië een plaats onbenut is dan wordt het al snel een plaats van gebed.
Dit lijkt op een zware deur in een mooie gevel. in werkelijkheid is het een prachtige gevel maar de deur is een valse deur: het is een muur gedecoreerd als deur.
De geveldecoratie.
De dorpel boven de deur.
De volgende blog post gaat over de wandeling terug.
Om naar tempeldeel nummer drie te gaan moeten we een stijle trap op. Je ziet op deze tekening goed dat de tempeldelen 1, 2 en 3 dicht op elkaar liggen. Mijn foto’s gaan dan ook vloeiend over van tempeldeel 3 naar 2 en 1. Maar vandaag alleen tempeldeel 3 (denk ik dan toch).
‘Even’ de trap op.
De boom en het tempelgebouw zijn één geworden.
De gevels zijn schitterend.
In het Engels heet dit een ‘lintel’, een dorpel zeg maar.
Volgens mij zijn we gopura 3 al voorbij.
Maar genoeg voor vandaag.
Volgende keer verder.
Veel minder bekend dan Angkor Wat (ik zag zelfs in Breda
tijdens een korte wandeling in de binnenstad een nagelstudio
met die naam) maar daarom niet minder belangrijk.
Een prachtig tempelcomplex op een heuvelrichel.
Alles bij elkaar ligger er 5 grotere gebouwen (gopura)
langs een weg/voetpad van net iets minder dan een kilometer.
Bij het kopen van de toegangskaartjes, zag ik onder een glasplaat
een uitgebreide folder liggen. die was niet meer beschikbaar
maar ik mocht hem wel op de foto zetten.
De tafel met onder een glasplaat de folder van Preah Vihear.
Als ik wat inzoom op de folder dan zie je de tempel en het bad dat
in een eerdere blog te zien was.
Gopura 5 en het bad. De term ‘Gopura’ of ‘Gopuram’ vindt zijn oorsprong in het Sanskriet en wordt in Zuid-India gebruikt voor de tempeltorens die vaak de ingang van een tempelcomplex vormen. Eigenlijk zie je twee tekeningen onder elkaar: Boven, bijna helemaal zwart zie je een zijaanzicht dat een beeld geeft van de hoogteverschillen. Onder een bovenaanzicht met links de trap (zwart) richting Thailand en gopura 5 en links het bad. De tekening is van Jean Boisselier.
Internet (Wiki2):
Jean Boisselier (26 August 1912 – 26 August 1996) was a French archeologist, ethnologist, and art historian.
He was a specialist on Khmers and a researcher focused on Buddhist thought and iconography.
As a member of the École Française d’Extrême-Orient (EFEO), he was responsible for the restoration of Angkor.
Op de website van EFEO kan ik niets terugvinden over Jean Boisselier.
Op de site van Wiki2.org vond ik bovenstaand stukje maar wie er achter die
organisatie zit is mij onduidelijk.
De foto’s van deze blog zijn van gopura 4. Daar kun je een ‘slapende Vishnoe’ zien en een belangrijk fragment van de Hindoe mythologie: ‘the churning of the ocean of milk’.
De twee blogs passen dus aan elkaar zoals je het tempelcomplex kunt ervaren bij een bezoek aan Preah Vihear.
Het eerste deel van gopura 4 wordt zichtbaar tussen de bomen.
Dit is een detail van een van de nog opstaande delen van het complex. Deze afbeelding verbeeldt ‘the churning of the ocean of milk’.
Op advies van de schildpad (Vishnoe) karnen goden en demonen samen de oceaan van melk (Samudra Manthan genoemd), waarbij ze gebruik maken van de berg Mandara en de oerslang Vasuki, de koning van de slangen.
De Mandara rust op Vishnoe in zijn gedaante van schildpad en wordt als karnstok gebruikt.
De slang Vasuki is de ‘draad’, die door het trekken van de deva’s (goden) aan de staart en de asura’s (demonen) aan de kop, de Mandara om z’n as doet draaien.
Door de hitte, die de beweging oplevert, wordt de melk gekarnd en drupt de soma (nectar) van de top van de Mandara naar beneden.Uit de Melkoceaan komen de volgende Ratna’s (schatten) tevoorschijn:
Surabhi (Kamadhenu), de heilige koe, eeuwige bron van melk en boteroffers
Varuni, de wijngodin
Parijata, de boom van het paradijs Indraloka
Kaustubha, een schat die Vishnoe zal dragen
Sharanga, een machtige boog
Apsarasa’s, de hemelse nimfen
Airavata, Indra’s olifant
Uchhaishrava, een zeven-hoofdig paard
de maan, meegenomen door Mahadeva (Shiva)
Halahala, verschrikkelijk gif, dat Shiva opdrinkt en hem een blauwe keel bezorgt (Nilakantha)
Sri (Lakshmi), de liefdesgodin, gezeten op een lotus
Dhanvantari, geneesheer (vaidya) van de goden, gekleed in het wit met de pot met amrita
Op de website is nog meer te lezen over dit deel van de Hindoe mythologie.
Mijn advies: om je dit een beetje eigen te maken lees je de tekst
en een volgende keer (her)ken je vast een stukje en zo groeit
je kennis langzaam.
De vorige afbeelding is het centrale beeld bijna onderaan deze foto. Helemaal onderaan, in de schaduw is de ‘Slapende Vishnoe’ te zien.
Hier zie je de gevel met de voorstelling en versiering in het perspectief van het hele gebouw.
Hier slaapt Vishnoe: “De oceaan van melk is in de hindoeïstische kosmologie de oeroceaan waarop de slang Anantashesha zwemt. De slang dient als bed voor de god Vishnu, wanneer deze slaapt in de periodes tussen de kosmische era’s.”. De afbeelding hierboven toont Vishnoe die ligt op een meerkoppige slang (links begint de voorstelling met de staart van de slang, het lijf van de slang ligt onder aan in de zon, Vishnoe ondersteunend, met rechts het einde van de slang met zijn koppen: Anantashesha).
De slang is een veel voorkomend motief. Zoals hier op de hoek van de gevel.
Motief op een deurstijl.
Het volgende deel van het complex. Daar ga ik op door in een volgende blogpost.
Nog even terugkijken (aan het eind van de wandeling moeten we via dezelfde weg weer terug lopen. Dus nog een kans om goed te lijken).
Preah Vihear is een tempelcomplex in Cambodja.
Daarvoor was wel een uitspraak nodig van
The International Court of Justice in den Haag.
Op het internet vond ik de uitspraak en het begin van de uitspraak
zie je hieronder:
In 1962 oordeelt het hof in Den Haag dat de tempel op Cambodjaans grondgebied ligt en dat Thailand daar dus afstand van moet doen. Vandaag kun je dus vanuit Thailand de tempel niet meer bezoeken. Vanuit Cambodja wel en daar zie je de gevolgen van de twist tussen de twee landen nog steeds.
De tempel is een World Heritage site. Op de site van Unesco staat:
Temple of Preah Vihear
Situated on the edge of a plateau that dominates the plain of Cambodia, the Temple of Preah Vihear is dedicated to Shiva.
The Temple is composed of a series of sanctuaries linked by a system of pavements and staircases over an 800 metre long axis and dates back to the first half of the 11th century AD.
Nevertheless, its complex history can be traced to the 9th century, when the hermitage was founded.
This site is particularly well preserved, mainly due to its remote location.
The site is exceptional for the quality of its architecture, which is adapted to the natural environment and the religious function of the temple, as well as for the exceptional quality of its carved stone ornamentation.
De aaneenschakeling van tempelgebouwen ligt op de rand van een heuvel
met een prachtig uitzicht op Cambodja.
Wat ik zelf zo prachtig vond was de samenhang van de verschillende
gebouwen die soms best ver uit elkaar liggen.
Sie samenhang die je daar fysiek kunt ervaren lijkt me
de belangrijkste reden om dit complex een World Heritage Site
te noemen.
Het complex is gewijd aan Shiva en dateert uit de 11e eeuw.
Al in de 9e eeuw was er op deze plaats een kluizenaarsverblijf.
Vanuit het dorp gaan we met de auto naar een plaats waar kaartjes verkocht worden. Vandaar vertrekken de gidsen in auto’s zoals op deze foto naar boven. De rit is niet heel lang maar vaak heel steil.
Boven aangekomen zie je op veel plaatsen schuttersputjes. loopgraven en beschermde verblijven voor soldaten die zowel door de mensen uit Thailand als door Cambodja zijn gebruikt. Een luguber aspect van je bezoek.
Kijk je naar het noorden dan zie je de heuvels die in Thailand liggen. De weg is Thais grondgebied. Nog steeds zijn er mensen die aan de Thaise kant richting het complex komen. Bezoeken kan men het niet. Een volgende stap in het vredesproces lijkt me dat ook bezoekers vanuit Thailand het complex kunnen bezoeken maar de regeringen in beide landen hebben veel grotere binnen- en buitenlandse problemen op te lossen, vermoed ik.
De trap die vanuit Thailand gebruikt werd om het complex te bezoeken is er natuurlijk nog steeds.
Het begin van, laat ik maar zeggen de tempelweg. Deze verbindt de verschillende heiligdommen. De eerste waren vroeger voor iedereen te bezoeken, de laatste waren exclusief voor priesters en de koning en zijn gevolg.
De trap naar het eerste complex.
Nog wat loopgraven.
Na de eerste tempel volgt een lange tempelweg. Die ligt een beetje verhoogd in het landschap.
Nog een keer terugkijken op het eerste gebouw.
Die tempelweg is dus best een eind.
De weg werd gemarkeerd door dit soort palen. Een enkel staat nog overeind en is compleet.
Langs de weg liggen hier en daar baden/waterreservoirs.
Terugkijkend. De volgende tempel komt in een volgende blog aan de beurt.
De nacht bij de homestay was prima maar je moet wel even wennen
aan leven op het platteland.
De mensen zijn vriendelijk maar spreken natuurlijk geen Engels.
De vrouw des huizes pakte dat goed op.
Ze had een soort winkeltje aan huis.
Ze zorgt dat we regelmatig fruit krijgen, het bed is goed,
er zijn handdoeken.
De mensen gaan vroeg naar bed, wij dus ook.
Maar de buurvrouw voert nog een heel lang telefoongesprek en
houten huizen zijn gehorig.
Sommige mensen gaan later naar bed en zitten buiten te praten.
De baby van de buren huilt.
De wind is in de nacht behoorlijk koud en bij het minste slaan de honden aan.
In de ochtend, zo rond 03:30 uur beginnen de hanen te kraaien.
Dan komt al snel het agrarische verkeer op gang; tractoren.
Die mensen maken in het dorp een praatje met iemand
die ze al even niet gezien hebben (?)
Dan plots harde muziek met een toespraak van een monnik
die, zo bleek achteraf, geld nodig had.
Kinderen gaan vroeg uit bed en de mensen beginnen hun werk op het veld.
Kortom, als ik sliep was het prima maar ik heb ook regelmatig
niet geslapen. Dat is niet erg maar je moet je dat realiseren
als je in een homestay gaat verblijven.
Op een andere plaats is het ongetwijfeld anders maar zo ging
het er aan toe in Banteay Chhmar.
De weg die we volgen na Banteay Chhmar gaat door Noord-Cambodja. Dat is tegen de Thaise grens. Dit is Pol Pot-land. Onderweg stoppen we in een dorp.
Rustig en eenvoudig.
De heuvels vormen de grens met Thailand. Ieder jaar gaan zo’n 2 miljoen Cambodjanen (inwonertal 16 miljoen) werken in Thailand. Meestal voor een periode van drie tot 6 maanden. Vrouwen en kinderen blijven thuis en zorgen voor de akker.
Het is een warme, oudejaarsdag. Na de rit naar Preah Vihear rusten we in het bijzondere hotel. De eerste kennismaking is niet goed. Gelukkig komt het wat later allemaal goed. Na het warmste deel gaan we wandelen en komen we op een kruispunt van wegen waar winkels zijn en een klein dorp. Dit varken is al helemaal geroosterd aan het spit.
Het hotel is een ‘gebroken’ hotel:
– de kaart die toegang moet geven tot de kamer was niet ingeprogrammeerd;
– het toilet spoelde niet door;
– de Wi-fi werkt wel maar er is een boom omgevallen. Er is geen internet;
– bij het hotel staat zo’n 10-15 fietsen maar geen enkele fiets heeft hele banden;
– we bestellen noodles: 1x vegetarisch, 1x seafood. we kregen kip;
– we wilden laten wassen maar de wasmachine was kapot.
Gelukkig is de staf geduldig.
Wat ze kunnen oplossen, lossen ze op.
‘Gelukkig’ kun je een telefoonabonnement nemen met YouTube.
Deze wijze van bouwen zag ik vaker: een soort huis in een loods. Misschien blijft je huis zo koeler? Of zijn het gewoon twee vliegen in één klap?
Fabrieksactiviteiten zie je niet echt in Cambodja. Wat je ziet zijn veel werkplaatsen. Voor brommers, auto’s, meubilair enz. Ze maken er mooie standaarden voor lelijke waterreservoirs. Maar als je geen schoon stromend water hebt is het een oplossing.
We lopen door het dorp tegen het eind van de middag. De etenstentjes met hun verbouwde oliedrums hebben het druk. Er is veel keus aan vlees.
Ook om thuis klaar te maken.
Bier was er ook voldoende.
Je kunt ook eend eten.
Bij de houtbewerkers staan ook dit soort beelden. een soort meesterproef misschien. Dit is een boeddhistisch symbool voor welvaart.
Wie wil dit niet in de tuin?
Waarschijnlijk is het ijs van de ijsman betrouwbaarder dan een elektrische koeling.
Dit is het beeld in een woonwijkje.
Veel huisraad naast en onder de woning. In de schaduw van de bomen bijvoorbeeld.
De bloem van een bananenboom.
Zomaar een mooie haan.
Een van de ‘bewakers’ van het hotel.
Het hotel ziet er van buiten prima uit en na een wat zwakke start werd het een goed verblijf.
Na het bezoek aan Taprohm was er een tijdje rust.
Dat was een goed idee want het was warm.
In Cambodja verblijven de bewoners op het platteland zich overdag
als ze thuis zijn in de ruimte onder hun huis.
Het ‘huis’, de afgesloten ruimte, zijn de slaapvertrekken.
De familie waar wij verblijven hadden twee huizen:
een voor de familie en een voor de gasten.
Onder de gastenruimte (de slaapkamers) was een bad/douche
ruimte die volledig betegeld was, waar water en licht
aanwezig was.
Dus het rusten gebeurde onder een afdak voor het huis.
Na een tijdje kwam men ons ophalen met een ossenkar.
Het avondeten ging plaatsvinden, onder het genot van livemuziek,
bij de ingang van het tempelcomplex.
Ook de familie zat en lag er ontspannen bij. Ook voor ons waren er hangmatten maar ook andere mogelijkheden om te zitten of luieren.
Dit is de ossenkar. De ossen zaten alleen aan een juk op hun schouders vast aan de kar. Op twitter zag ik foto’s van toeristen op een kleine trekker. Dus er zijn meerdere mogelijkheden.
Het vervoer staat gereed. We kunnen opstappen.
De ossen kunnen breed uit lopen. Het viel nog niet mee om ze aan het lopen te houden. Maar dat geeft alle kans om de omgeving goed te bekijken.
Het Cambodjaanse platteland is heel rustgevend.
Door de snel invallende schemering zijn foto’s makkelijk bewogen. De structuur in het drogende gewas is zo leuk.
Bij aankomst. Een portret van de ossen. Het eten was prima verzorgd. Echt heel leuk.
Niet in de laatste plaats door de live-muziek. Hier is nog alleen hun podium te zien.
Nu in actie.
Onze gids was een van de muzikanten. Hij had bij ieder instrument een heel verhaal.
Al de mensen werken samen in CBT ‘Community Based Tourism‘ die een hele goede job deden.
Op onze wandeling langs en door het tempelcomplex van Banteay Chhmar
eindigden we bij een van de satelliettempels: de Taprohm Tempel
Het staat goed aangegeven.
Bij een ven staat, verscholen tussen de beplanting een kleine tempel met een toren. Wel met de restanten van glimlachtende gezichten.
De gezichten staan op de toren, een gezicht per windrichting.
De tempels worden zo goed en zo kwaad als het gaat in stand gehouden. Er is op restauratiegebied nog veel te doen maar dat maakt het ook aantrekkelijk. Als je de tempels in Angkor Wat al gezien hebt, zie je hier hoe dat er in het verleden waarschijnlijk uitgezien heeft. Voordat voornamelijk Franse archeologen hun werk begonnen.
Het achterste deel van het tempelcomplex is erg interessant.
Daar is men een omgevallen muur met bas-reliëfs weer terug
aan het plaatsen.
Dieper tussen de bomen, dus donkerder maar beter te fotograferen op een middag in december.
Een klein ornament op een muur.
Scene met een wagenmenner.
Dragers.
Archeologen beginnen, na het in kaart brengen van de stenen, met het terug rechtop zetten van de muren.
Dan kan een dergelijk reliëf met een veelarmige figuur zomaar het resultaat zijn.
Dit is gewoon super!
Cambodja, Banteay Chhmar.
We lopen van het centrale deel van het complex weg naar een tempel die er in de buurt ligt.
Eerst nog even een brug over die over de gracht rond het complex ligt.
Dit is een deel van de leuning van die brug. Naar aanleiding van een veiling schreef ik een keer een stukje over twee hoofden die verdwenen uit Cambodja en op een westerse veiling te koop werden aangeboden voor een ongelofelijk bedrag. De beelden waren gestolen van een tempelcomplex (Koh Ker temple) net als dit complex.
 |
|---|
De wandeling wordt vervolgd door het tempelcomplex van Banteay Chmar.
Het was een hele klauterpartij.
Niet veel tekst maar wat moet je daar nog aan toevoegen?
Argusvlinder 