In het Stedelijk Museum Breda is een werk te zien van Marlene Dumas: De Wissel. Een reeks kleinere werken door haar zelf en haar medekunstenaars in de periode dat ze actief was in Breda: Marlene Dumas, De Wissel, 1992, aquarel, inkt, potlood op papier en olieverf op canvas.
Een aantal van de werken sprongen eruit zoals deze: een sterre maker.
Meisje met klein vogeltje in hand.
Don’t look back.
Het Stedelijk Museum Breda is verbouwd.
Het heeft geen jaren geduurd maar toch wel een aantal maanden.
Sinds afgelopen weekend zijn ze weer open dus ik ben vanmorgen
meteen naar de tentoonstelling met werk van Ruud van Empel
gaan kijken.
Het museum heet overigens nu STDLK Museum Breda.
Wat mij betreft had men de grote schoonmaak nog wel
wat verder kunnen doortrekken zodat er een betekenisvolle
naam was gekozen en er geen tentoonstellingen meer
worden georganiseerd waar je geen foto’s mag maken.
Ruud van Empel Arcadia is de titel van de tentoonstelling. Op de eerste wand is het werk Voyage Pittoresque #1 te zien. Een ‘Archival pigment print. Van Empel is een pionier op het gebied van het digitaal bewerken van foto’s. Is daarmee tot intrigerende werken gekomen waarbij waar je naar kijkt heel echt lijkt maar het nooit echt is.
In de oudere werken die er hangen zie je vaak jaren-50
geklede kinderen in een omgeving met veel groen maar ook
prachtige kleuren. Een opmerkelijk aantal van de planten
en bloemen die je er op ziet staan lijken verdacht veel
op vleesetende planten. De idylle wringt.
Verrassend vond ik de serie Pollution.Geen natuur meer maar
plassen olie-achtige stoffen in uiteenlopende kleuren.
Hopelijk mag ik deze foto dan wel gebruiken. Deze is afkomstig van de publiciteits e-mail van het museum. Dus dit mag dan waarschijnlijk wel. Het werk is heel herkenbaar.
Bij de tentoonstelling wordt deze ‘catalogus’ verkocht. Let op: de werken waarmee Van Empel bekend geworden is, die staan hier niet in. Die zijn waarschijnlijk alleen voor de verkoop via de gallerie. Wel staan in dit boek foto’s van de Synagoge en het bijbehorende schooltje van uit de tijd dat dit een kraakpand was. Al is het bij mij om de hoek, ik had daar nog nooit eerder iets van gezien.
Het laatste bericht over de tentoonstelling ‘Nachtvlucht’
in Stdelijk Museum Breda over het werk van Pieter Laurens Mol.
Pieter Laurens Mol, Kompas – Storing, ongedateerd (Jaren 70). Olieverf op ijsspateltjes, triplex en messing nagel.
Pieter Laurens Mol, Plus-Minus, 1974. Messing en rubber.
Pieter Laurens Mol, Untitled, 1978. Zwart/Wit foto.
Pieter Laurens Mol, Mood-Doom, 1975 – 1999. Gemoedstoestand / Lotsbestemming. Logboek en werkschrift voor muurschildering.
Stedelijk Museum Breda, Pieter Laurens Mol, Broederschap der Polen, 1976. Teer en kalk op vurenhouten wiggen.
Pieter Laurens Mol, The artist’s studio. Portrait of the artist in his studio, 2012. Zwart/Wit-foto, staalconstructies, loodgietsel, bloempot, glazen pot en loodmenie op kwasten.
Pieter Laurens Mol, Souvenir de Breda, 1988. Aardenwerk drinkbeker afgevuld met asfaltteer.
Een tentoonstelling met veel humor en denkwerk.
Ik heb genoten.
Mijn serie over de tentoonstelling van Pieter Laurens Mol vervolg ik met: The Dream Estate, 1996. Zinkplaat op hout, linnen kussensloop met zwanendonsvulling.
Stedelijk Museum Breda, Pieter Laurens Mol, S.O.S. Pendulum, 1990. Gezwart stalen onderdelen en natuurzijde in gelakt houten kistje.
Een magische pendel om besluiten te nemen op
kruispunten in een mensenleven.
In dit DIY-instrument hangen peillood en noodsignaal
samen aan een zijden draadje.
Pieter Laurens Mol, Hellegids, 1986. Zwavel en houtskoolstof in caseïne op katoenbladen.
Pieter Laurens Mol, Bijlslagregen (Boze Bui), 1975. Houtdruk op papier.
Pieter Laurens Mol, Askruisje, 1968. As van verbrande kunstwerken en getypte tekst op papier.
Pieter Laurens Mol, Memorandum, 1986. Teer en kraaienveren op houten paneel.
Dit voorwerp staat voor iets dat deze dagen veel stof doet opwaaien: Weerbericht, ongedateerd. Katoen wattenbolletjes en tinnen lepel op gezwarte houten basis.
Humor. Pieter Laurens Mol, Twintig na middernacht, 1968. Olie- en aluminiumverf op triplex, greep van de handzaag van de kunstenaar.
Pieter Laurens Mol, Outer Space Pirouettes, 1969. Pirouettes in de buitenaardse ruimte. Schoenzoolsporen op fotoreproductie van detail uit de nachthemel.
Stedelijk Museum Breda, Pieter Laurens Mol, Zonder Titel (Echo van het geweten), 1974. In dit voorwerp moet de echo van ons geweten hoorbaar zijn.
Het had de titel van dit bericht kunnen zijn vanwege de actualiteit. Pieter Laurens Mol, Nachtschilderijtje, 1969. Dispersieverf en oostindische inkt op katoen. Maar wat als moeder natuur besluit het licht uit te draaien?
Pieter Laurens Mol, Nachtvlinder, 1970. Verkoold hout met vlinderdasje in blikken doos.
Dit is een heel mooi werk. Het zwart is zo prachtig. Het was al eerder op mijn weblog te zien. Pieter Laurens Mol, Nachtzwaluw, 1970. Vernis op verkoold vurenhouten paneel, zijden vlinderdasje.
Pieter Laurens Mol, Nocturne, 1978. Zwart-wit fotografie.
Pieter Laurens Mol spreekt ons toe in het Stedelijk Museum Breda. Hij heeft ons veel interessante zaken te vertellen. Naar mijn idee is het goed om eens te gaan luisteren. Ik doe verslag in een paar delen.
Gebruik je dan een boek als drager van wat je te vertellen hebt……..
…….dan heb je mijn aandacht.
Pieter Laurens Mol, Koolvlucht (Boek der vleugelslagen), 1977. Sporen van ‘hand-gemept’ houtskoolstof op papierbladen. Lange titels en omschrijvingen zie je wel vaker bij conceptuele kunstenaars.
Pieter Laurens Mol, Nearing the self, 1976. Het naderen van het zelfportret van de Kunstenaar op dertigjarige leeftijd. Zwart/wit foto met schrijfmachinetekst op papierband.
De tekst rond de foto is:
boven:
this is not a picture of the backside of the moon
moreover, this is actually not about any kind of light abolishmentlinks:
as a matter of fact, this is about “nearing the self” as a state of mind,
a straightforward portrayal of the artist himselfonder:
this is a genuine photographic image printed directly from
a recording onto a sensitive plate on October 26, 1976
this is a confession, a confession of a lifetimerechts
this is all about presence,
and not an artifice on any kind of absence or loss
Er stond een vitrine waar ik geen uitleg bij vond.
Ik zal wel niet goed gekeken hebben.
Het boek bij de tentoonstelling bevat het werk ook niet.
Ik zal voor de zekerheid nog eens kijken.
Een serie zwarte werken die op het eerste gezicht ook allemaal
hetzelfde zijn. Allemaal zwart.
Maar ze zijn allemaal verschillend.
Ik laat er een paar hier zien.
De afgelopen tijd zag ik in de statistieken van mijn
site dat er mensen gekeken hadden naar mijn berichten
over Teun Hocks.
Dat hoeft niets te betekenen maar deze keer was het
misschien in verband met zijn overlijden.
Vandaag las ik daar over in het NRC van vorige week.
Volgens mij bestaat toeval niet. Wat het dan wel is weet ik niet. een paar weken geleden bezocht ik het Stedelijk Museum Breda en kocht daar een kleine set kaarten met afbeeldingen van werk van Teun Hocks. Vandaag gebruik ik ze als een soort van hommage. Teun Hocks, Zonder titel, 2010.
Teun Hocks, Schilderen, 1979.
Teun Hocks, Zonder titel, 1979.
Necrologie door Toef Jaeger in het NRC. Teun Hocks: Kunst met de humor van Charlie Chaplin.
Teun Hocks, Zonder titel, 2017.
Teun Hocks, Vrienden en Kennissen, 1982 – 1983.
Teun Hocks, Zonder titel, 1994.
Nu het weer eenvoudiger is om naar een museum
te gaan en ik een weekje vakantie heb,
maak ik er ook gebruik van.
De tentoonstelling waarover dit bericht gaat
lijkt als idee een beetje op die van Marenne Welten.
In die zin dat de kunstenaars zich uitgebreid konden
verdiepen in hun onderwerp en daar met kunst op reageerden.
In ‘Vanwege Vincent’ gaat het om kunstenaars die de
afgelopen jaren allemaal Artist in Residence zijn geweest
in Zundert als gast van het Vincent van GoghHuis.
De volledige titel van de tentoonstelling is:
‘Vanwege Vincent – De geboortestreek van Van Gogh als inspiratie’.
Hoe verhoud je je als kunstenaar tot een icoon als Van Gogh en tot beelden die zo bekend zijn? Wat levert het op om wekenlang te werken op de geboortegrond van Van Gogh? Deze vragen staan centraal in Vanwege Vincent – De geboortestreek van Van Gogh als inspiratie. De aanleiding voor de tentoonstelling is het tienjarige bestaan van het artist-in-residence programma van het Van GoghHuis in Zundert. Het gastatelier ligt naast de protestantse kerk waar de vader van Vincent predikte, terwijl de oude kosterswoning dienst doet als verblijfplaats voor de kunstenaars.
Zoals bezoekers gewend zijn bevat dit bericht foto’s van werken die mij troffen. Om wat voor reden dan ook. Soms omdat ik ze eerder zag, omdat ander werk van de kunstenaar me ooit aangesproken heeft, omdat ik het mooi of slim gevonden vind, omdat de kleuren mooi zijn, omdat de sfeer me aanspreekt. Wat spreekt jullie aan? Koen Broucke, Night walk, 2014, gouache op papier.
Albert Zwaan, Van Gogh Church Zundert, 2017, olieverf op doek.
Lotte van Lieshout, La Berceuse, 2019, olieverf op verpakkingen en doek.
Tom Claassen, Het bed / Le lit, 2021, hout.
Bij de start van het Van Gogh AIR programma in 2011
zette Tom Claassen twee houten mannen bij de ingang van het dorp.
Hij noemde de figuren Theo & Theo, refererend aan Vincents vader en broer
en het Van Hohj monument van Zadkine dat elders in het dorp staat.
Speciaal voor de tentoonstelling maakte Claassen dit nieuwe werk
in de voor hem zo kenmerkende beeldtaal.
De slaapkamer van het schilderij in het Gele Huis
in Arles vormde de inspiratie.
Rainer Fetting, Van Gogh und Mauer, 1983, acryl op doek.
Rainer Fetting behoort tot de Neue Wilde, een groep Duitse schilders
die in de jaren ’80 de expressionistische schilderkunst herontdekten.
Als grondlegger van het expressionisme is Van Gogh
een belangrijk voorbeeld voor hem.
Fetting laat dit zien door Vincent herhaaldelijk als personage
in zijn grote en felgekleurde schilderijen op te voeren,
zoals in dit werk waarop we hem langs de Berlijnse muur zien lopen.
Arnulf Rainer, Van Gogh in Wolke, voll ohne groll, 1977, grafiet op papier.
René Korten, Vinc-ent, 2-019, olieverf op doek.
Stijn Peeters, Silhouette of refugees, 2017, monotype.
Deze tekst hing niet zozeer bij het werk van Stijn Peeters
als wel aan al die werken met een wat zwaardere, zwartere toon.
Het verschil tussen voorspoed en tegenspoed,
alle twee zijn noodzakelijk en nuttig,
en de dood of het verdwijnen…
dat is zo betrekkelijk – en het leven ook.
(Aan Theo, 1889)De fatale intensiteit van het leven
Vincents wortels liggen in Zundert.
De pastorie waar zijn wieg stond en het graf
van zijn doodgeboren broertje op de begraafplaats
naast de protestantse kerk waar zijn vader predikte,
markeren zijn geboorte, met in het vooruitzicht
zijn tragische dood.
Vincents perioden van ‘waanzin’ en zijn korte leven
dragen bij aan zijn mythische status.
Hij wist echter ook als geen ander de energie en
schoonheid van het leven te schilderen.
Net als bij Vincent loopt de liefde voor het leven
en de constante nabijheid van de dood
als een rode draad door de kunstwerken uit Zundert.
Op de foto van het werk van Roos Holleman viel met de kleur wat tegen terwijl het origineel zo sprankelend is: Study skins, 2020, pastelkrijt op katoenpapier.
Daarom een detail van het werk dat ook direct duidelijk maakt dat het hier om de huid en veren van exotische vogels gaat.
Roos Holleman, Wardrobe for the 21st century, 2020, pastelkrijt op katoenpapier.
Misschien wel het mooiste werk op de tentoonstelling: Robert Zandvliet, Regen in Auvers, 2015, acryl op doek. Ook hiervan een detail:
Ronald Zuurmond, Winter (zonnebloemen), 2021, olieverf op doek.
Vanwege Vincent
…we werken aan een kunst,
aan zaken die niet alleen tijdens ons leven blijven bestaan,
maar die ook na ons door anderen kunnen worden voortgezet.
(Aan Theo, 1888)
Koen Vermeule, Vincent * yume no uchi (in een droom), 2015, olieverf op doek.
De figuur op dit schilderij stelt onmiskenbaar Vincent voor,
te herkennen aan zijn rossige haar en strohoed.
De sobere compositie en het contract tussen de zachte kleuren van de ruimte
en het zwarte kostuum doen alle aandacht uitgaan naar het werkloze
lichaam van de schilder.
Hij lijkt dood, maar de titel Yome no ucho, Japans voor ‘in een droom’,
suggereert iets anders.
Koen Vermeule heeft Van Gogh in al zijn kwetsbaarheid vastgelegd.
Loek Grootjans, Storage for distorted matter – Vincent’s Sunflower, 2013, gedroogde zonnebloem.
Erik Andriesse, Zonnebloemen, 1986, acrylverf op golfkarton en hout.
Tessa Chaplin, Zonder titel, 2020, olieverf op doek.
Diana Roig, Re-imagined tree roots, 2021, olieverf op doek.
Als laatste de catalogus bij de tentoonstelling. Een prachtig boek bij een prachtige tentoonstelling. Heel geslaagd. Gaat dat zien!
In het Stedelijk Museum Breda is een solotentoonstelling
te zien met werk van Marenne Welten.
Het is goed te weten dat het SMB gevestigd is in een
historisch pand dat dienst deed als Oudemannenhuis en
dat het museum een uitgebreide collectie religieuze kunst
heeft en met name relieken.
De schilder kende ik niet maar dit is absoluut een vondst.
Marenne Welten: House of men.
Dit is een van de fictieve portretten in de tentoonstelling. De werken hebben geen titel (althans niet terug te vinden op zaal) en er is van de tentoonstelling helaas geen catalogus. Misschien heb ik iets over het hoofd gezien?
Dit is een detail van de verf van het eerste werk in dit bericht.
En nog een. De verf lijkt ruw op het doek gezet te zijn maar er is zeker afwisseling in kleur. Al moet je daar wel even op letten.
Marenne Welten.
Schilderijen opgebouwd uit smeuïge lagen witte olieverf,
waaruit in kleur een ruimte of persoon opdoemt.
Stemmige gouaches en collages in dekkende waterverf,
waarin figuratieve voorstellingen door elkaar lopen.
De gelaagde beelden van Marenne Welten (1959, Valburg)
ontstaan vanuit herinneringen en associaties –
en de emoties en verlangens die daarmee gepaard gaan.Voorafgaand aan een project verdiept Welten
zich in een onderwerp via boeken, foto’s en andere documentatie,
bijvoorbeeld de geschiedenis van een plek of wie daar leefden.
Wat ze tijdens het onderzoek tegenkomt,
vermengt ze met herinneringen uit haar eigen leven.
Zo ontstaan nieuwe beelden, waarin haar persoonlijke geschiedenis
zich verbindt met universele thema’s en symboliek.Voor House of men dook Welten in de geschiedenis
van het pand waarin dit museum is gevestigd.
Van eind 18de tot midden 20ste eeuw was het
een ‘Oudemannenhuis’.
Deze instelling, waar mannen hun laatste dagen sleten,
is verweven met Weltens familiegeschiedenis:
haar vader groeide op en een klein straatje vlakbij.
Haar tante – inmiddels in de negentig – herinnert zich de
mannen zittend voor het gebouw nog goed.Geïnspireerd op deze geschiedenis en het religieuze klimaat
in Brabant destijds, maakte Welten nieuw werk:
levensgrote fictieve portretten van oude mannen naast
groepen gouaches en collages gerelateerd aan hun leefwereld.Daarnaast selecteerde Welten objecten uit het stadsarchief
en de museumcollectie, waaronder het reglement van het
Oudemannenhuis, relieken en ex voto’s.
Deze voorwerpen uit het verleden krijgen een plek
tussen Weltens beeldende werk.
Als in een roman lopen herinnering en verbeelding door elkaar
en komen de mannen opnieuw tot leven.
Van sommige inspiratiebronnen zijn voorbeelden op de tentoonstelling aanwezig en als hobby boekbinder valt je oog dan direct op deze groep boeken met ‘Rekeningen van het Oude MannenGasthuis over de jaren 1815, 1816 en 1817 door den rentmeester F.A. Werden.’
Gouache geïnspireerd door de relieken in de collectie.
Het is een aanrader!
De oplettende bezoeker zal zien dat ik de tentoonstelling
van achter naar voor heb doorlopen.
Op dit moment heb ik een korte vakantie.
Eigenlijk wilde in naar Leiden maar het weer hield me tegen.
Daarom ben ik naar het Stedelijk Museum Breda geweest.
Dat was weer heel interessant en leuk.
te beginnen met een werk van Rick van Meel met
de bijzondere naam TJ-II.
Daar kun je wel een korte toelichting bij gebruiken maar voor mij was het belangrijk dat iemand openlijk durft te zeggen dat wetenschap belangrijk is en een inspiratiebron kan vormen.
Dit is dan het werk en, oh ja, die witte vlekken op de achtergrond tegen het groen zijn geen kerstballen maar regendruppels.
Gezien in Stedelijk Museum Breda.
Cherubijn van het Kasteel van Breda. Ooit aan de gevel aangebracht in opdracht van Hendrik III Van Nassau-Breda.
Een andere tentoonstelling die ik afgelopen zaterdag
zag in het Stedelijk Museum Breda is die van Danielle Lemaire.
Ik zag eerder werk van haar en heb ooit eens op
het punt gestaan werk van haar te kopen.
Iets in de sfeer spreekt me aan. Wat dat precies is weet ik niet.
Bij de tentoonstelling ‘You know I am not There’ in
het Stedelijk Museum Breda draait het allemaal om
Nick Drake.
Eerlijk gezegd springt mijn hart daar niet van op.
Beetje vage artiest met dito muziek die je nauwelijks
lelijk of mooi kunt vinden. Vind ik in ieder geval.
Danielle Lemaire is wel van Nick Drake onder de indruk en
vandaar een verzameling van haar werk naar aanleiding
van Drake en folders van fan meetings, foto’s enz.
De titel van de tentoonstelling is een zin in het
nummer ‘Know’ van Nick Drake.
Dit is de tekst:
Know
Know
Know
Know
Know
Know
Know
Know
Know that I love you
Know I don’t care
Know that I see you
Know I’m not there
Know
Know
Know
KnowWriter: Nick Drake
Gelukkig kan kunst intrigeren ook al deel je niet
de opvatting van de maker, zelfs al begrijp je
niet waar het om gaat.
Danielle Lemaire, Dreaming black, saving grace, 2019. Conté, potlood, acrylverf op papier. Het werk van Danielle Lemaire is heel herkenbaar. Het heeft iets surrealistisch. Je herkent de voorwerpen maar de ordening, de gelaagdheid roept een soort van vervreemding op. Florale motieven zie je in het werk met grote regelmaat.
Ik ben wel benieuwd wat ‘Conté’ is.
Dat moet ik nog uitzoeken.
Danielle Lemaire, De geschiedenis is mijn gezelschap, 2020.
Danielle Lemaire, The light and its visitors, 2019. Pastelkrijt en acrylverf op papier.
De tweede tentoonstelling waar ik even bij wil stil staan.
Na de tentoonstelling met het werk van Helen Vergouwen
volgt de collectietentoonstelling (verplichte looproute).
Vooral voorwerpen die ik ken van eerdere bezoeken.
Daarna volgt ‘Razende stilstand’, een tentoonstelling met kunst
uit Breda en omstreken gemaakt tussen 1970 en nu.
Ik heb vooral naar de werken op zich gekeken.
De boodschap van de curator kwam niet echt binnen en
daarbij komt dat ik een tentoonstelling over dynamische
moderne kunst nooit ‘Razende stilstand’ zou noemen.
Waarschijnlijk een titel die heel slim bedacht is maar
misschien te slim is.
De kunst deed me veel plezier.
Sommige werken kende ik van vorige tentoonstellingen zoals
de geënsceneerde foto’s van Teun Hocks maar ook heel
vaak zag ik werk dat ik nog niet kende van bekende
en onbekende kunstenaars van Breda.
Daarbij moet je Breda ruim zien.
Pieter Laurens Mol is een bekende naam in het Bredase maar dit zag ik voor de eerste keer. Ik ben verkocht. De strik en zwaluwstaarten in het zwarte hout: Pieter Laurens Mol, Nachtzwaluw.
Dit is een werk waar ik meteen op af liep. Je herkent het werk van Jaap de Vries gelijk. Op de tentoonstelling waren twee werken van zijn hand te zien. Een tweede foto volgt dadelijk. Jaap de Vries, Bos II.
Dit schilderij is enorm groot en daarom viel het niet mee om het op een goede manier op de foto te krijgen. Maar die paarse kleur doet het zo goed. Op zijn website heet het werk overigens Graaf Hendrik III.
Voor Breda (en niet alleen voor Breda) was graaf Hendrik TTT
belangrijk, zie Wikipedia:
Hendrik III van Nassau-Breda (Siegen, 12 januari 1483 – Breda, 13 september 1538) was graaf van Nassau en Vianden, heer van Breda en de Lek, en heer van Asse van 1504 tot 1538.
Hendrik III was een zoon van Jan V van Nassau-Dillenburg, stadhouder van Gelre, en Elisabeth van Hessen-Marburg. Hij was de broer van Willem de Rijke, graaf van Nassau-Dillenburg en dus een oom van Willem van Oranje. In 1504 erfde hij de bezittingen van zijn kinderloos overleden oom, Engelbrecht II van Nassau.
Hendrik trad in dienst van Filips de Schone die hij vergezelde op zijn reizen door Europa. In 1504 werd hij drossaard van Brabant. Op 17 november 1505 nam Filips de Schone hem op in de Orde van het Gulden Vlies. Op 31 december 1510 werd hij aangesteld als kastelein (rentmeester) van Slot Loevestein. Van 1515-1521 was hij stadhouder van Holland en Zeeland.[1] Ook was hij buitenlid van het Illustre Lieve Vrouwe Broederschap in ‘s-Hertogenbosch. In 1517-1518 betaalde hij het verschuldigde ‘ante obitum’ (doodschuld) aan deze broederschap. Ook werd hij een van de gouverneurs over de jonge Karel V met wie hij een goede band opbouwde. In 1521 overleed zijn tweede vrouw, Claudia van Chalon.
In datzelfde jaar, aldus Michel de Montaigne (Essais I,5), was Hendrik III betrokken bij het beleg van de Franse stad Mousson. Ook was hij het die namens Karel V Lyon innam (zie Italiaanse Oorlog van 1521-1526). Tussen 1522 en 1530 verbleef hij als raadsman en opperkamerheer van Karel aan diens hof in Spanje, de hoogste functie aan het hof. In 1524 trouwde hij op aanbeveling van Karel met de zestienjarige Mencía de Mendoza, die als dochter van Rodrigo de Mendoza uit een van de rijkste en aanzienlijkste geslachten van Spanje stamde. Ook nam hij deel aan een veldtocht tegen de Ottomaanse sultan Süleyman I. Hij stierf in 1538 en werd in de Grote Kerk in Breda begraven. Zijn weduwe, Mencia de Mendoza, hertrouwde in 1540 met Ferdinand van Aragón, hertog van Calabrië, zoon van koning Frederik IV van Napels. Zijn zoon uit zijn tweede huwelijk, René van Chalon, volgde hem op.
Tijdens het beheer door Hendrik beleefde Breda een periode van grote bloei. Hendrik gaf in 1536 opdracht tot de bouw van een renaissance-paleis, het Kasteel van Breda. De Henricuspoort, de voornaamste toegangspoort tot het kasteel draagt nog zijn naam. Het kasteel werd niet voltooid tijdens zijn leven.
Dit vond ik vooral heel leuk. De schaduwen op dit voorwerp zijn geschilderd. Daarom heet dit werk van Margot Zweers, Flat object #14.
De namen van de kunstenaars en hun werk stonden, als dat kon,
op de muur.
Dat leverde bij het werk van Margot Zweers dan de volgende bonus op:
De tentoonstelling toonde ook een aantal vazen. Ruth Terwiel maakte deze Geel-Zwart met oren. Ik neem aan dat er geen verband is met NAC?
Wat jammer is aan een dergelijke tentoonstelling is dat er geen
catalogus is. Dat hoeft voor mij niet gelijk een duur boekwerk
te zijn maar een tekst met de afbeeldingen van de werken waarin
toegelicht wordt waarom de werken voor deze tentoonstelling zijn
geselecteerd. Leuk als naslagwerk en eventueel meer kennis op te
kunnen doen van museum, curator, kunstenaar en werk.
Tegen een kleine betaling zou dat mogelijk moeten zijn.
Deze vaas vind ik heel bijzonder. Als ik het goed begrepen heb vertegenwoordigen de beide vazen van Ruth Terwiel het jaar 2020 in het overzicht. Ruth Terwiel, Ezelvaas.
Deze vaas vertegenwoordigt 2021. Hij is gemaakt door Yeung Yuk-Kan en heeft geen bodem. Niet gemaakt om echt als vaas dienst te doen. Meer als canvas met een prachtig rode stempel zoals zo vaak op Aziatische kunst.
De vaas heet Home III.
Dit werk van Colin Peters maakt op mij veel indruk. De titel roept bij mij niet direct herkenning op: Het laatste uur van Sebastiaan Matte. Op de wand las ik er iets over.
Veel razends, heel weinig stilstand. De bewering dat Sebastiaan Matte de Beeldenstorm ontketende is misschien wat zwaar aangezet maar de verbinding naar de Twin Towers is interessant.
Jaap de Vries, Bos (Lichaam in het bos). Het rustige bos waarover in de tekst net gesproken werd is bij Jaap de Vries dus niet altijd rustig.
Josua Wechsler, Ikarus. Sommige werken hangen hoog tegen de muur. Misschien mooi voor het effect en goed voor de ruimtebenutting maar soms moeilijk voor de fotograaf.
Melanie de Vroom, Zonder titel.
Er was nog veel meer te zien.
Alles bij elkaar een heel goede reden voor een
bezoek aan het Stedelijk Museum Breda.
Zaterdag gingen de musea open en ik had al eerder vorige
week een kaartje gekocht voor het Stedelijk Museum Breda.
De tentoonstelling Realisten met werk uit Arnhem was
er niet meer te zien. Helaas. Maar er waren wel een paar
andere leuke tentoonstellingen te zien.
Eerder in de ochtend werd een groep mensen, proostend voor dit museum op de foto gezet. De sfeer zat er dus goed in. Het museum gebouw is gevestigd in het oudste gasthuis van de stad. Voor de gelegenheid versierd met gekleurde slierten.
Het gasthuis heeft een kleine binnenplaats. Daar zijn wisselende tentoonstellingen te zien van kunstenaars die werken maken die geen probleem maken van de verschillende elementen van het weer.
Dat geldt dus zeker voor het cortenstaal dat Helen Vergouwen
gebruikt voor haar beeldhouwwerken. Hier in de tentoonstelling
‘Evenwicht in cortenstaal’.
Cortenstaal, ook bekend onder de merknaam COR-TEN-staal, is een metaallegering, bestaande uit ijzer waaraan koper, fosfor, silicium, nikkel en chroom zijn toegevoegd. De sterkte is vergelijkbaar met die van andere gelegeerde staalsoorten zoals roestvast staal. Cortenstaal is een weervast staal en de bruine roestkleur is het meest typische uiterlijke kenmerk.
Dit is de binnenplaats van het museum met een paar van de werken van Helen Vergouwen.
Helen Vergouwen.
Leuk aan de tentoonstelling is dat je ook iets kunt zien van de werkwijze bij het uitdenken, ontwerpen en uitproberen van de vormen voordat ze in staal worden uitgevoerd. Hier een klein model uitgevoerd in hout, op schaal naar ik aan neem en volledig uitgevoerd zoals het uiteindelijke beeld gemaakt zal worden.
Dit is zoals het begint. Schetsen en nog eens schetsen. En stiekem toch nog een boek…..
Aan het begin van de coronaperiode was ik bezig met foto’s
uit Guatemala en Honduras.
In Tikal zag ik een voorwerp in een vitrine dat een replica
bleek te zijn van een voorwerp dat in een Nederlandse
collectie terecht was gekomen.
Dus nam ik me voor dat voorwerp na de coronacrisis te gaan
bekijken. De crises is nog niet voorbij maar met inenting
en verbeterde cijfers lijkt het een mogelijkheid te worden.
Dit voorwerp wordt de ‘Leyden plate’ genoemd. Het origineel wordt bewaard in het Leids Museum Volkenkunde. Als het daar te zien is wil ik er snel naar gaan kijken.
Op Facebook lees je:
Dit topstuk uit de verzameling van Museum Volkenkunde is een hanger gemaakt van jadeïet. Hij werd in 1864 in Guatemala gevonden door de Nederlandse ingenieur J.A. van Braam. Bij graafwerkzaamheden in de buurt van Puerto Barrios stuitte hij daar toevallig op enkele belangrijke archeologische voorwerpen. De Leiden Plate werd daarna wereldberoemd omdat de datum die in de tekst voorkomt, lange tijd de oudst bekende Mayadatering was. De troonsbestijging van de Maya vorst Balam-Ahau-Chan, wordt hier herdacht. In onze tijdrekening komt dit overeen met vrijdag 17 september 320 na Christus. Je kunt deze eeuwenoude hanger bewonderen in de Midden- en Zuid-Amerikazaal van Museum Volkenkunde.
Maar ik verwacht dat het komende zaterdag druk zal zijn
in de musea en in het openbaar vervoer.
Dus zaterdag ga ik proberen een tentoonstelling te bezoeken in
een lokaal museum in Breda.
Naar Leiden ga ik dan binnenkort, misschien neem ik er wel voor vrij.
Terwijl ik dit bericht maak heb ik ook al een ticket gekocht,
ik zeg gewoon kaartje, voor zaterdagmiddag.
De barcode is natuurlijk niet de echte. Die heb ik tijdelijk uitgepoetst en er iets anders voor in de plaats gezet. Misschien zie ik je zaterdag?
Hij is een beetje dik aangezet, de titel van de tentoonstelling
in het Stedelijk Museum Breda.
Maar het museum komt van ver en maakt een inhaalslag met deze goede
tentoonstelling over de schilders die halverwege de 19de eeuw
naar het dorp Dongen trokken om er het ongerepte Brabantse land
met eigen ogen te zien en te schilderen.
Een kunstenaarsdorp in de 19e eeuw.
Het Noord-Brabantse dorp Dongen was ooit een geliefd kunstenaarsoord.
Schilders kwamen van heinde en verre om hier studies te maken van het landschap en de bewoners.
Dongen was al vroeg in de 19e eeuw in trek.
Passend bij de romantische trend van die tijd vonden schilders er pittoreske bos- en heidegezichten, oude boerderijen en een bijzonder duingebied.
De omgeving lokte ook talrijke veeschilders.Toen meer interesse ontstond voor binnenhuis- en volkstaferelen, vonden de kunstenaars onder de dorpsbewoners volop excentrieke types.
August Allebé ontdekte hier zijn ‘toverkol’.
Deze oude boerin met haar karakteristieke Dongense muts poseerde onder meer voor Petrus van der Velden, Johannes Albert Neuhuys en Suze Robertson.Ook oude ambachten zijn vaak verbeeld op de Dongense schilderijen.
De Duitser Max Liebermann schilderde een Schoenmakerswerkplaats, dat op de Parijse Salon werd geprezen vanwege de losse, impressionistische stijl.
Jozef Israëls vond er zijn schoenmakersgezin aan de aardappelmaaltijd.
Hiermee inspireerde hij op zijn beurt Vincent van Gogh tot diens beroemde Aardappeleters.
De interesse voor het Brabantse land werd onder andere aangewakkerd door de legering van troepen in Brabant rond de Belgische opstand. Willen de Klerk, Bivak in een bos bij Breda, 1832, olieverf op doek.
Willem de Klerk had als bijnaam de ‘Dordtse Koekkoek’: in zijn werk is de invloed merkbaar van Barend Koekkoek.
De Klerk woonde tijdens de Belgische Opstand twee jaar in Breda.
In die periode schilderde hij in de bosrijke omgeving dit tafereel van een militaire bivak.
Een van zijn studenten was de Dordtse veeschilder Frans Lebret, die ook in Dongen heeft gewoond.
Constant C. Huijsmans was een van de eerste die Dongen als bijzonder dorp zag. Op deze foto een van zijn schetsboeken, 1832 – 1850.
Constant C. Huijsmans werkte onder andere als tekenleraar aan de KMA in Breda. Voor zijn tekenpnderwijs ontwikkelde hij een methode. Die methode is hier op de foto te zien: ‘Het Landschap – Eene volgreeks van oorspronkelijke voorbeelden en studien voor het teekenen met potlood vormende eenen leercursus in dit genre’.
Dit is fragment van een van de voorbeelden in de methode ‘Het landschap’ van Constant Huijsmans.
Voorbeeld van een Brabantse muts. Verder op de tentoonstelling wordt de muts van de Dongense boerinnen vaker genoemd. Ik heb wat moeite deze muts te herkennen op de schilderijen en tekeningen.
Jan Veth, Lezende boerin, Dongen, 1885, ets op papier.
August Allebé, Staande boerin – Vrouw Muskens, 1869, krijttekening op papier.
August Allebé, Buurpraatje, 1869, olieverf op paneel.
August Allebé, Bij de waterput, 1869, olieverf op paneel.
A. Smits, Vrouw Verdiesen voor de Haansche Hoef te Dongen, 1905.
De toverkol
Bijgeloof speelde in de 19de eeuw nog een belangrijke rol op het Brabantse platteland.
Binnen de katholieke religie leefden oude heidense gebruiken gewoon voort.
Zo kalkten mensen naast de deur van hun boerderij heidense tekens om boze geesten af te weren.
Ook het geloof in spoken en heksen was nog niet uitgedoofd.
August Allebé, die Dongen typeerde als het ‘Heksenland’, speelde hier als eerste op in door een oude boerenvrouw als toverkol af te beelden.
Zijn model Pieternella Verhoeven (‘Pietje Verhoef uit de Biezen’) kreeg vervolgens diverse andere schilders op bezoek.
Ook in hun werk heeft zij de rol van sprookjesachtig type: de heks van Dongen.
August Allebé, Binnenhuis te Dongen, 1868, olieverf op doek.
August Allebé, Studies van een knielende en staande boerin – Dongen, 1868, gewassen pentekening.
Remigius Haanen, Op weg naar het dorp, 1834 – 1836, olieverf op doek.
Dit is de lijst met kunstenaars die op de een of andere manier ook op de tentoonstelling aan de orde komen.
Johannes Christiaan Karel Klinkenberg, Landschap met boerderij in Dongen, 1871 – 1872, olieverf op doek.
Een fysiek groot werk in mijn geheugen dat veel indruk maakt: Jakob Smits, Christus bij de boeren, circa 1920, olieverf op doek. Afmetingen 103 x 128 cm.
Max Liebermann, De spinster, 1880, olieverf op paneel.
Als er dan iets af re dingen is op de tentoonstelling dan is het wel de catalogus. Het boek bevat mooie afbeeldingen van de werken op de tentoonstelling maar de teksten zijn hetzelfde als op de tentoonstelling. Niet verkeerd maar je verwacht een catalogus om meer diepgang te krijgen.
Diepgang is er op een aantal punten nog zeker te realiseren.
Bijvoorbeeld rond de tekencursus van Huijsmans of de ‘heidens tekens’
die Brabanders naast hun deur schilderden.
Op de tentoonstelling zijn er voorbeelden van.
Op mijn foto’s staan er twee voorbeelden:
Dit wordt genoemd als een afbeelding van de levensboom.
Voor dit teken was geen duiding aanwezig.
Aan de tentoonstelling is ook een kleinere tentoonstelling
gekoppeld met modern werk: ‘Dongen revisited’.
Ook deze publicatie blijft wat aan de oppervlakte.
Marenne Welten, Do not come closer series – Lemon, 2016, olieverf op doek.
Tessa Chaplin, ZT, 2019, olieverf op doek.
Al bij al een goede tentoonstelling.
een goed startpunt voor nog een aantal kleinere en grote
vervolgtentoonstellingen.
Misschien is Nederlands een heel moeilijke taal maar het gemak
waarmee je in onze taal woorden kunt maken die meteen voor iedereen
ook een betekenis hebben, is overweldigend.
‘Kunstkameraden’ is zo’n prachtig woord en tegelijk een project
om kinderen te laten samenwerken met een kunstenaar.
In het Stedelijk Museum Breda zijn resultaten van de samenwerking
met een kunstenaar te zien.
Het project stelt zich voor.
Ik werd op de tentoonstelling enthousiast over een kastje, misschien ooit een televisiekastje, dat een soort aquarium is geworden met als achtergrond een film. Die achtergrond is op mijn foto wat vager geworden dan dat het filmpje in het echt is. Maar de naam van dit werk, schitterend: Glinsterende Zeedroom.
Het begrip ‘Glinsterende Zeedroom’ staat in geen enkel woordenboek.
Toch roept het meteen beelden op en beschrijft het prima wat
op de tentoonstelling te zien is in de kast.
Glinsterende Zeedroom, Leonie en Husna, object en film met mixed media, 2019.
Eerder was hier een serie foto’s van een tentoonstelling te zien die op de betreffende dag
van publicatie, zijn laatste dag beleefde.
Vandaag iets vergelijkbaars.
Het Stedelijk Museum Breda heeft een tentoonstelling met de naam ‘Raketstart’.
Een explosie van oude bekenden en nieuwe vondsten uit Breda.
De tentoonstelling loopt deze week voor het laatste.
Het is een aanrader.
De tentoonstelling is genoemd naar een werk van Pieter Laurens Mol waarmee
het museum zich wil presenteren als lanceerplatform voor nieuw talent.
Pieter Laurens Mol, Raketstart vanuit de Bredase binnenstad, 1945. Een schets met het zicht op het centrum van Breda. Op zich niet zo opvallend maar midden in de stad wordt een raket gelanceerd. De foto is uit de catalogus die groot is van formaat en mooi ontworpen. Maar met de regen van vanavond was het niet eenvoudig een goede foto te maken uit de catalogus. Ik heb spijt het werk niet gefotografeerd te hebben op zaal.
De catalogus. Zoals altijd heb ik een serie foto’s gemaakt van de dingen die ik leuk vond of die mij opvielen.
Danielle Lemaire, De laatste zomer, 2018. Ik meen dat ik eerder werk van haar gezien heb en dat ik ooit geprobeerd heb een werk van haar te kopen. Lukte uiteindelijk niet.
Romee van Oers, Zonder titel, 2017. Gouache, acrylverf op canvas.
Van de foto is moeilijk te zien waar je nu precies naar kijkt. Maar het is een hele reeks kleine brokken steen die min of meer aan elkaar gelijk zijn qua vorm en die op dezelfde manier in een speciaal daarvoor gemaakte presentatielijst liggen. Intrigerend. Margot Zweers, Set of flattened matter, 2019.
Frans van Veen, Notre Dame des Anges, 2018. Olieverf op doek.
Het werk van Jacomijn den Engelen trok me heel erg aan. De keuze voor een krat is natuurlijk heel slim als je een afdruk met hout op papier haat maken. De structuur van het hout doet het prima. Heel precies gemaakt. Ik ben heel benieuwd naar de gebruikte techniek. Later toon ik nog twee werken en de techniek werd me nog onduidelijker en het resultaat mooier. Jacomijn Den Engelsen, Crate, 2018. Houtdruk op papier.
Een oude bekende: Jaap de Vries. Heel mooi technisch werk. Jaap de Vries, Swamp, 2009. Aquarelverf op aluminium. Eerder was toen nog in de Beyerd een retrospective van zijn werk te zien. De kunstenaar was bij de opening toen aanwezig.
Jacomijn Den Engelsen, Suitcase, 2019. Houtdruk op papier.
Jacomijn Den Engelsen, Books, 2018. Houtdruk op papier.
De structuur van de huid (er stond ook een beeld van een haas met vergelijkbare knappe techniek) viel me op maar ook deze interpretatie van Medusa. Niet triomfantelijk en krachtig, zoals ik vaak de indruk heb dat afbeeldingen van Medusa uitstralen, maar haast als slachtoffer, angstig en zwak. Carolien Smit, Kleine Medusa, 2018. Keramiek.
Voor het geval dat de slangen niet opgevallen waren. Op dit detail staan er minstens vier.
Jaap de Vries, The Enigma of Love (X-Ray), 2010. Aquarelverf op aluminium.
Loek Grootjans, Storage for distorted matter (Case V.v.G.). From Vincent’s asylum. Vincent’s sunflower, 2014. Gedroogde zonnebloem in vitrine.
Dit werk hoort niet bij de tentoonstelling maar hing in de gal van het museum en ik ben een liefhebber van tekst in de kunst: Ad Marijnissen, Woorden of letters. Print op papier.
Omdat ik die middag nog even langs de Nieuwe Prinsenkade liep kwam ik op het idee om een reconstructie te maken van de Raketstart van Pieter Laurens Mol. Ga de tentoonstelling zien!
Afgelopen week, net voor het einde van de tentoonstelling
met werk van Teun Hocks, gaf de kunstenaar een presentatie
in het Stedelijk Museum Breda.
Op deze dinsdagavond waren er zo’n 75 mensen op af gekomen. De stoelen waren opgesteld in de tentoonstellingsruimte.
Hier staat Hocks nog even te wachten tot iedereen binnen is.
Aan de hand van foto’s gaat hij door zijn werk maar meer in het bijzonder gaat hij in op zijn werkwijze.
Zo laat hij de verschillende stadia van een werk zien. Hij begint met het maken van tekeningen. Steeds opnieuw net zolang tot het een vorm gekregen heeft die zal gaan werken volgens Hocks. Dan gaat hij in het atelier een ‘decor’ maken. Vaak zal dat bestaan uit een beschilderd doek, op de voorgrond al dan niet aangevuld met rekwisieten. Hier gaat het om een zeegezicht. In de verte de zee, op de voorgrond strand.
De achtergrond kan heel relevante elementen bevatten. Zoals dit schip.
De rook uit de schoorsteen van het schip is misschien nog belangrijker. Rook/rookkolommen komen vaker voor in zijn werk.
Dan neemt hij zelf plaats in het decor, met rekwisieten. Dan worden er foto’s gemaakt. De meeste handelingen worden door Hocks zelf uitgevoerd.
De foto vaak een sepia of zwart/wit foto, wordt dan
door Hocks bewerkt. Dat kan digitaal maar in de meeste gevallen
zal een foto op een groter formaat worden afgedrukt
waarna die foto met olieverf door Hocks wordt ingekleurd.
Dat is dan het werk wat wij op de tentoonstelling zien.
Na afloop signeert Hocks (meegebrachte) boeken.
Dit is mijn exemplaar. Een leuke avond over een heel goede tentoonstelling die intussen voorbij is. Afgelopen zondag was er nog een klein feestje. Ik zag Hocks toevallig na afloop in een gezelschap in de buurt van het museum lopen.
Op de tentoonstelling kocht ik een paar kaarten.
De werken van Hocks zaten vaak achter glas en dan kun je
moeilijk foto’s maken zonder spiegelingen.
Maar bij kaarten heb je dat probleem niet.
Allereerst is daar de poster van de tentoonstelling:
Teun Hocks, Zonder titel, 1994.
Bij het zien van dit werk schoot me meteen de afbeelding te binnen die in Breda is te zien in de gevel van het pand aan de Oude Vest 11 – 13. Je ziet het hieronder. Het is op zijn minst gemaakt naar Teun Hocks of misschien is hij daar zelf bij betrokken geweest.
De tafelkleden lijken wel verdacht veel op elkaar.
Teun Hocks, Zonder titel, 1999.
Teun Hocks, Vrienden en kennissen, 1982 – 1983.
Argusvlinder 