Kunst achter de ramen – Van woord naar beeld

Het project ‘KADER’, Kunst Achter De Ramen, heeft op
dit moment twee uitingen:
= een hele reeks van etalages met daarin steeds één
of meerdere kunstenaarsboeken. Het zijn de etalages
van winkels in de Veemarktstraat in Breda.
= een tentoonstelling in de Lutherse Kerk, Veemarktstraat,
Breda tijdens de Open Monumentendag in 2021.
Gisteren bezocht ik de tentoonstelling in de Lutherse Kerk.

IMG_6134VanWoordNaarBeeldHetEersteBoekDerKronieken

Een echte volgorde zit er niet in de tentoonstelling maar ik vond het een goed idee om te beginnen met een van de boeken die die ons als mensheid kan binden: de bijbel. In dit geval de Statenbijbel. Waarschijnlijk is die van de Lutherse Kerk maar er stond geen toelichting bij en ik heb er niet naar gevraagd.


De Statenbijbel lag op een verhoog en lag heel toepasselijk
open, dat zag ik thuis toen ik de foto bekeek, bij het
eerste boek van Kronieken. Een bijbelboek dat een opsomming
geeft van namen om zo de geschiedenis van de mensheid te
proberen te verklaren.
Hij lag dus open bij Adam.

IMG_6134VanWoordNaarBeeldHetEersteBoekDerKroniekenAdam

Een boek dat ik wel eens nader zou willen zien maar voor nu het begin van mijn verslag van de tentoonstelling.


IMG_6126VanWoordNaarBeeldWalterMaasLessIsMoreGolgotha

De inhoud van dit boek is gemaakt door Walter Maas en de titel is ‘Less is more’.


IMG_6127VanWoordNaarBeeldWalterMaasLessIsMoreKatjaClement

De boekband en de binding is gemaakt door Katja Clement.


IMG_6125VanWoordNaarBeeldWalterMaasLessIsMoreGolgotha

Het boek bestaat uit teksten met steeds een bijbehorende illustratie. Hier ligt het boek open bij de korte tekst, één woord: ‘Golgotha’.


IMG_6131VanWoordNaarBeeldHannekeAdelaar

De kunstenares/docent Hanneke Adelaar had er een boek liggen met portretten. Begonnen met een leeg boek. Bij ieder portret is een van de ogen uitgesneden. Een van de ogen van een volgende pagina wordt zo zichtbaar waardoor een vervreemdend effect ontstaat. Oh ja, het uitgesneden oog kun je dan weer vinden op de achterkant van het portret.


IMG_6133VanWoordNaarBeeldHannekeAdelaar

Hanneke Adelaar.


Martin Peulen vertrekt dan weer van bestaande boeken.
Dat levert dan weer heel andere beelden op.

IMG_6128VanWoordNaarBeeldMartinPeulen

‘Van woord naar beeld’ is de titel van deze tentoonstelling en dit boek is van Martin Peulen.

IMG_6130VanWoordNaarBeeldMartinPeulen

IMG_6132VanWoordNaarBeeldMartinPeulen


IMG_6135VanWoordNaarBeeldConsistoriekamerLutherseKerkVeemarktstraatBreda

Dit is de Consistoriekamer van de Lutherse Kerk en links geeft Martin Peulen een toelichting op zijn werk aan enkele bezoekers.


IMG_6137VanWoordNaarBeeldMartinPeulen

Het werk van Martin Peulen beslaat grote en kleine boeken. Dit is een enorm werk.

IMG_6138VanWoordNaarBeeldMartinPeulen

IMG_6140VanWoordNaarBeeldMartinPeulen

Nog een laatste voorbeeld van het werk van Marin Peulen.


IMG_6139VanWoordNaarBeeldConsistoriekamerLutherseKerkVeemarktstraatBreda

Bij een tentoonstelling in een monument zie je ook dingen die niet bij de tentoonstelling horen maar wel bij boeken.


IMG_6129VanWoordNaarBeeldMargrietOomen

Margriet Oomen.

IMG_6136VanWoordNaarBeeldMargrietOomen

Kwetsbaar, mooie, heldere tekst met illustraties. Een van de twee boeken is een leporello.


IMG_6141VanWoordNaarBeeldLutherseKerkVeemarktstraatBreda

Lutherse Kerk in Breda.


IMG_6143VanWoordNaarBeeldCrypteLutherseKerkVeemarktstraatBreda

De crypte van de Lutherse Kerk.


IMG_6123InterieurLutherseKerkVeemarktstraatBreda

Lutherse Kerk.


IMG_6122LutherseKerkBredaVerscholenAchterDeWinkelpandenVanDeVeemarktstraatBreda

Het is wel even zoeken naar de kerk en de crypte want ze liggen verscholen achter de winkelpanden in de Veemarktstraat.


Van den vos Reynaerde

In een van mijn vorige blogs heb ik dit kladje opgenomen.
vandaag doe ik een poging om de tekening duidelijker
weer te geven.

IMG_2682Kladtekening02RechtsNaaiwijzeDetails

Dit is de kladversie van de manier waarop je een romaanse binding maakt. Het is misschien niet moeilijk als handeling maar de handelingen zijn steeds weer net iets anders. Om dat te leren is een docent wel handig maar als die er niet is moet je jezelf de weg wijzen. Ik heb steeds een tekening gemaakt van een actie en vervolgens een foto. Eens kijken hoe dat bevalt.


IMG_2690NaaldViaLinkseKettingsteekgatvanBuitenNaarBinnenSteken02

De vorige keer heb ik de elementen die op de tekening staan geprobeerd uit te leggen: een katern waar het kapitaalhoekje is weggehaald. Het gat voor de kettingsteek (meest linkse) en het gat voor het binden aan de riempjes. Die drie riempjes waarvan er hier 1 is voorgesteld, is doorgesneden in de lengte en daarom hier gepresenteerd als twee stroken leer. Dan de kapitaalkern (perkamenten strengel) van wat straks een integrale kapitaalband wordt. Eerste actie: steek de naald door het gat van de kettingsteek.


IMG_2690NaaldViaLinkseKettingsteekgatvanBuitenNaarBinnenSteken

Hier steek ik de naald met het zwarte boekbindersgaren door het gat van de kettingsteek. Let op: het dekblad ligt op de achterplat en is met een smalle rand van 1 centimeter, aan de rugzijde van het katern, on het katern geslagen. Die rand staat ook al heeft hij weken onder bezwaar geleden, nog steeds makkelijk omhoog. Dat maakt het naaien moeilijker.


IMG_2691DraadVanuitKaternNogVoordeKapitaalkernNaarJeToehalen02

Haal de draad door het katern richting perkamenten strengel en naar je toe (tussen katern en kapitaalkern).


IMG_2691DraadVanuitKaternNogVoordeKapitaalkernNaarJeToehalen


IMG_2692VanuitOpenstaandKaternDraadNaarjeToeTussenKaternEnKapitaalkernDraadWeerVanJeAf02

IMG_2692VanuitOpenstaandKaternDraadNaarjeToeTussenKaternEnKapitaalkernDraadWeerVanJeaf

Ik realiseer me dat door de verschillende posities van waaruit de foto’s gemaakt is, het nog steeds een legpuzzel blijft om dit precies te volgen.


IMG_2693TussenKapitaalKernEnKaternNaarDeRugzijdeToe02

Nu rondt je de kapitaalkern.

IMG_2693TussenKapitaalKernEnKaternNaarDeRugzijdeToe


IMG_2694LangsDeBuitenkantGatKettingsteekWeerIn02

Dan weer opnieuw door het gat van de kettingsteek. Je ziet dat op deze manier zowel aan de binnen- als de buitenzijde de inbinddraad komt te zitten. De methode kost dus nogal wat draad maar het is een echt ‘netwerk’ wat rond de katernen, de kapitaalkernen en de riempjes gebonden wordt. Volg volgende series foto’s en je zult steeds beter dat beeld krijgen.

IMG_2694LangsDeBuitenkantGatKettingsteekWeerIn


Dat is het eerste gat.

Van den vos Reynaerde / The Art of Bookbinding

The Art of Bookbinding, het klassieke boek over boekbinden,
geschreven door Joseph Zaehnsdorf en uitgegeven voor (hobby) boekbinders
door Atelier de Ganzenweide, is mijn test boek.
Dat ga ik gebruiken om ervaring op te doen met de bindtechniek
zoals die beschreven is door Peter Goddijn
in zijn boek ‘Westerse boekbindtechnieken van de Middeleeuwen tot heden’.

IMG_1312ArtOfBookbindingInSnijmachine

Hier ligt het boek in mijn snijmachine. Normaal snij je een boek dat al genaaid is. Maar ten tijde van dit boekmodel sneed men het papier of perkament nadat het boekblok aan de platkernen was vastgemaakt. Dan heb je natuurlijk het meest precieze beeld van de afmetingen. Nu kan ik alleen maar hopen dat ik niet te grote fouten maak met het zagen van de platkernen.


IMG_1313VanDenVosReynaerdeTheArtOfBookbindingEersteHoutenPlatkern

Dit is de eerste platkern. Dit hout is afkomstig uit een meubel dat in onze badkamer stond. Het is gemaakt om tegen vocht te kunnen. Het is dan ook geen massief hout maar het is wel 9 mm dik. Dat is de maat waarmee men in de 11e eeuw boeken bond.


IMG_1314GeenMassiefHoutMaarGeperstMateriaal

Hier zie je dat het geen massief hout is. Misschien is het helemaal geen hout. Maar het is een soort geperst materiaal. Of dit bruikbaar is om een tunnel in te maken en sleuven? De tijd zal het leren.


IMG_1315VanDenVosReynaerdeTheArtOfBookbinding1PlatMetKaternen

Hier ligt de eerste plat op de katernen.


IMG_1316PeterGoddijnBandMetHoutenPlatkernenGeslotenScharnierenOpliggendeBindingenVasteRugRomaanseAanrijgingVhevronKapitaalPlatsluitingTitelraampje11Eeuw

Dit is zoals Peter Goddijn het boek voorstelt in zijn boek: Band met houten platkernen, gesloten scharnieren, opliggende bindingen, vaste rug, Romaanse aanrijging, chevronkapitaal, platsluiting en titelraampje (11e eeuw).


Naast het werk in de werkplaats ben ik ook nog bezig
geweest advies in te winnen over boren en een bankschroef.
Ik heb na veel zoeken messing spijkers gekocht. Twee soorten.
Bij Masave, een fijnhouthandel in Zwolle probeer ik hout voor
de platten te kopen.
Daarnaast heb ik hennepdraad/touw/garen gekocht en een stuk gereedschap
dat mijn vouwbeen kan vervangen.
Bij de meeste dingen heb ik hulp gehad van de Facebook-groep
‘Boekbinders onder elkaar’