Who is who in de renaissance

Toen ik naar Florence ging had ik er geen onderzoek
naar gedaan.
Ik was het boek ‘De boekhandelaar van Florence’,
geschreven door Ross King, aan het lezen.
Ik had wel een reisgids gekocht maar er nauwelijks
iets van gelezen. Zelfs nauwelijks naar de plaatjes
gekeken.
Eén keer eerder was ik in Florence. Met eigen auto, één dag.

Dan loop je de Basilica di Santa Maria Novella binnen.
Een ongelofelijke verzameling kunst in een kerk- en
kloostercomplex. On-voor-stel-baar.

Meteen zie je iets dat je nog nooit gezien hebt (of
je nog nooit eerder was opgevallen).
De komende 10 dagen ga je het nog regelmaig zien.

DSC04386FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovella

Florence, Basilica di Santa Maria Novella.


DSC04393FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovellaGiottoCrucifix

Deze voorstelling (dit deel van deze voorstelling) was me niet eerder opgevallen. Dit is het voetstuk van een kruisbeeld. Geschilderd door Giotto. Je ziet een schedel onder/voor een hoop stenen. Golgotha, schedelplaats. De plaats van de kruisiging van Christus. Dat had ik al wel eerder gezien maar het bloed dat uit de wonden die de kruisiging veroorzaakt, die stroom bloed had ik eerder niet gezien. Het zou niet bij 1 voorstelling hiervan blijven in Florence.


DSC04388FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovella

De ingang verliep via een tuin rechts van de kerk.


DSC04390FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovella

Dat gaf me tijd om de achterkant van de gevel van de kerk eens te bekijken. Je ziet hier goed dar de vorm van het gebouw en de vorm van de gevel verschillen. Dat komt vandaag nog steeds voor en in Nederland kennen we dat van de grachten in Amsterdam.


DSC04391FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovella

Nog een thema van deze vakantie. Ik zal nog veel leeuwen tegenkomen, op schilderijen of als beeld.


DSC04392FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovella

Een eerste indruk bij binnenkomst.


DSC04394FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovellaGiottoCrucifix1288-1289

Basilica di Santa Maria Novella, Giotto, Crucifix, 1288 – 1289.


IMG_9224FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovellaGiottoAmbrogioBondoneCrucifix1288-1289

Hetzelfde kruisbeeld, maar dan vanaf een prentbriefkaart.


IMG_9222FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovellaGiottoDetailVanDeMadonnaVanDeCrucifix

Dit is de afbeelding van Maria zoals te zien is op dezelfde kruisiging van Giotto, de afbeelding links. De houding van het hoofd en het gezicht wijzen op Giotto.


DSC04395FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovellaMadonnaDelRosario1938

Dit complex is niet alleen een Who is who maar ook een tijdscapsule. De crucifix wasvan net voor 1300, deze Italiaanse voorstelling – Madonna del Rosario – is uit 1938. Van 600 jaar later.


DSC04400FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovellaTombOfTediceAliottiDeVisdominiBishopOfFiesoleC1336-1350

Tomb of Tedice Aliotti de Visdomini, bishop of Fiesole. Circa 1336 – 1350.


DSC04401FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovellaGiorgioVasariMadonnaOTheRosary1569

Vooral bekend van zijn boek Vite. Dit boek is nog steeds een van de belangrijkste biografische bronnen van renaissancekunst voor kunsthistorici: Giorgio Vasari, Madonna of the Rosary, 1569. Een enorm groot werk.


DSC04403FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovellaFilippinoLippiCappellaStrozziJohannusWektDrusianaOpInEfeze1487-1502

Dan de fresco’s. Filippino Lippi, Cappella Strozzi, Johannes wekt Drusiana op in Efeze, 1487 – 1502.


IMG_9226FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovellaFilippinoLippiCappellaStrozziJohannusWektDrusianaOp1487-1502

Van de briefkaart.


DSC04404FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovellaDuccioDiBuoninsegnaChristEnthronedBetweenTwoAngelsCa1285

Overal waar je kijkt, iedere vierkante centimeter. De ene meester na de andere. Duccio di Buoninsegna, Christ enthroned between two angels. Circa 1285.


DSC04407FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovellaFilippinoLippiCappellaStrozziAdam1487-1502

Filippino Lippi, Cappella Strozzi, Adam, 1487 – 1502.


DSC04408FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovellaDomenicoGhirlandaioAndWorkshopAnAngelAppearsToZachariasInTheTemple1485-1490

Domenico Ghirlandaio aand workshop, An angel appears to Zacharias in the temple, 1485 – 1490.


DSC04411FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovellaWoodenChoirDesignGiorgioVasariBuiltByGiovanniGargiolliInlaidBackrestBaccioDAgnolo

Je mag er niet gaan zitten maar daar ben ik nu wel aan toe. Houten bank; ontwerp Giorgio Vasari, gebouwd door Giovanni Gargiolli, inlegwerk in de ruggen door Baccio d’Agnolo.


DSC04410FlorenceBasilicaDiSantaMariaNovellaWoodenChoirDesignGiorgioVasariBuiltByGiovanniGargiolliInlaidBackrestBaccioDAgnolo

Ontwerp Giorgio Vasari, gebouwd door Giovanni Gargiolli, inlegwerk in de ruggen door Baccio d’Agnolo.


Kunst achter de ramen – Van woord naar beeld

Het project ‘KADER’, Kunst Achter De Ramen, heeft op
dit moment twee uitingen:
= een hele reeks van etalages met daarin steeds één
of meerdere kunstenaarsboeken. Het zijn de etalages
van winkels in de Veemarktstraat in Breda.
= een tentoonstelling in de Lutherse Kerk, Veemarktstraat,
Breda tijdens de Open Monumentendag in 2021.
Gisteren bezocht ik de tentoonstelling in de Lutherse Kerk.

IMG_6134VanWoordNaarBeeldHetEersteBoekDerKronieken

Een echte volgorde zit er niet in de tentoonstelling maar ik vond het een goed idee om te beginnen met een van de boeken die die ons als mensheid kan binden: de bijbel. In dit geval de Statenbijbel. Waarschijnlijk is die van de Lutherse Kerk maar er stond geen toelichting bij en ik heb er niet naar gevraagd.


De Statenbijbel lag op een verhoog en lag heel toepasselijk
open, dat zag ik thuis toen ik de foto bekeek, bij het
eerste boek van Kronieken. Een bijbelboek dat een opsomming
geeft van namen om zo de geschiedenis van de mensheid te
proberen te verklaren.
Hij lag dus open bij Adam.

IMG_6134VanWoordNaarBeeldHetEersteBoekDerKroniekenAdam

Een boek dat ik wel eens nader zou willen zien maar voor nu het begin van mijn verslag van de tentoonstelling.


IMG_6126VanWoordNaarBeeldWalterMaasLessIsMoreGolgotha

De inhoud van dit boek is gemaakt door Walter Maas en de titel is ‘Less is more’.


IMG_6127VanWoordNaarBeeldWalterMaasLessIsMoreKatjaClement

De boekband en de binding is gemaakt door Katja Clement.


IMG_6125VanWoordNaarBeeldWalterMaasLessIsMoreGolgotha

Het boek bestaat uit teksten met steeds een bijbehorende illustratie. Hier ligt het boek open bij de korte tekst, één woord: ‘Golgotha’.


IMG_6131VanWoordNaarBeeldHannekeAdelaar

De kunstenares/docent Hanneke Adelaar had er een boek liggen met portretten. Begonnen met een leeg boek. Bij ieder portret is een van de ogen uitgesneden. Een van de ogen van een volgende pagina wordt zo zichtbaar waardoor een vervreemdend effect ontstaat. Oh ja, het uitgesneden oog kun je dan weer vinden op de achterkant van het portret.


IMG_6133VanWoordNaarBeeldHannekeAdelaar

Hanneke Adelaar.


Martin Peulen vertrekt dan weer van bestaande boeken.
Dat levert dan weer heel andere beelden op.

IMG_6128VanWoordNaarBeeldMartinPeulen

‘Van woord naar beeld’ is de titel van deze tentoonstelling en dit boek is van Martin Peulen.

IMG_6130VanWoordNaarBeeldMartinPeulen

IMG_6132VanWoordNaarBeeldMartinPeulen


IMG_6135VanWoordNaarBeeldConsistoriekamerLutherseKerkVeemarktstraatBreda

Dit is de Consistoriekamer van de Lutherse Kerk en links geeft Martin Peulen een toelichting op zijn werk aan enkele bezoekers.


IMG_6137VanWoordNaarBeeldMartinPeulen

Het werk van Martin Peulen beslaat grote en kleine boeken. Dit is een enorm werk.

IMG_6138VanWoordNaarBeeldMartinPeulen

IMG_6140VanWoordNaarBeeldMartinPeulen

Nog een laatste voorbeeld van het werk van Marin Peulen.


IMG_6139VanWoordNaarBeeldConsistoriekamerLutherseKerkVeemarktstraatBreda

Bij een tentoonstelling in een monument zie je ook dingen die niet bij de tentoonstelling horen maar wel bij boeken.


IMG_6129VanWoordNaarBeeldMargrietOomen

Margriet Oomen.

IMG_6136VanWoordNaarBeeldMargrietOomen

Kwetsbaar, mooie, heldere tekst met illustraties. Een van de twee boeken is een leporello.


IMG_6141VanWoordNaarBeeldLutherseKerkVeemarktstraatBreda

Lutherse Kerk in Breda.


IMG_6143VanWoordNaarBeeldCrypteLutherseKerkVeemarktstraatBreda

De crypte van de Lutherse Kerk.


IMG_6123InterieurLutherseKerkVeemarktstraatBreda

Lutherse Kerk.


IMG_6122LutherseKerkBredaVerscholenAchterDeWinkelpandenVanDeVeemarktstraatBreda

Het is wel even zoeken naar de kerk en de crypte want ze liggen verscholen achter de winkelpanden in de Veemarktstraat.


Jan van Scorel terug in de Grote Kerk

 photo DSC_0502PraalgrafEnVanScorel.jpg

Praalgraf en het drieluik van Jan van Scorel.

 photo DSC_0506LinkerpaneelJanVanScorelDeVindingVanHetWareKruisZoonConstantijnVoertIn312StrijdOmPonteMilvio.jpg

Door de plaats en positie van het enorme schilderij laat het zich heel moeilijk mooi fotograferen. Het licht dat van achter door de ramen komt, maakt het heel moeilijk het schilderij goed te zien. De laatste keer dat ik het zag, op de grote tentoonstelling in Utrecht, was het veel beter te zien. Maar het werk hoort in de Grote Kerk thuis.

Het linkerpaneel van Jan van Scorel’s De vinding van het Ware Kruis toont de zoon van Keizerin-moeder Barbara (Constantijn) die een strijd levert over de Ponte Milvio. Deze slag markeerde de bekering van Constantijn naar het Christendom.

 photo DSC_0506MiddenpaneelJanVanScorelDeVindingVanHetWareKruisKeizerinMoederBarbaraVindtIn324DeDrieKruisenVanGolgotha.jpg

Het schilderij is bijna een stripverhaal. Ieder paneel, ook dit middenpaneel, vertelt een deel van het verhaal. Hier zie je dat de Keizerin-moeder Barbara in het jaar 324 de drie kruisen van Golgotha vindt.

 photo DSC_0506RechterpaneelJanVanScorelDeIdentificatieVanhetKruisVanChristusEenDodeKomtTotLeven.jpg

Het rechterpaneel toont het moment waarop het kruis van Christus wordt geidentificeerd en er tegelijkertijd iemand uit de dode opstaat.

Het schilderij dateert uit ongeveer 1540.

 photo DSC_0507DrieluikJanVanScorel.jpg

Het drieluik “De Vinding van het ware kruis”(Ca 1535) van Jan van Scorel is een altaarstuk dat gemaakt is voor het nieuwe Herenkoor van de Grote Kerk.

De meest waarschijnlijke opdrachtgever is Rene van Nassau Chalon, de eerste Prins van Oranje, zoon van Hendrik III van Nassau. Het drieluik werd geschilderd in het atelier van Jan van Scorel in Utrecht. Het is een van de drie bewaard gebleven monumentale altaarstukken die in de jaren veertig en vijftig van de 16e eeuw in de werkplaats van Jan van Scorel werden gemaakt. Alle andere zijn waarschijnlijk verloren gegaan tijdens de Beeldenstorm (1566).

 photo DSC_0508Koorknaap.jpg

 photo DSC_0509PeeterJanssenVanDerLochtGrafsteen.jpg

Als je er dan toch bent, loop je even rond door de Grote Kerk. Je ziet er iedere keer weer nieuwe dingen. Peeter Janssen van der Locht.

 photo DSC_0512InterieurGroteKerk.jpg

 photo DSC_0514NieuwgerestaureerdeMuurschilderingInDeGroteKerkInBreda.jpg