Een zelf ontworpen en zelf gedrukte kaart ontving ik eind vorig jaar
net als eerdere jaren.
Orgineel, steeds verrassend.
Summer always goes so quick.
Tagarchief: handzetten
Papier-mâché
Het is de bedoeling om de letterzuil aan de buitenkant
nog te voorzien van een decoratie.
Die wil ik gaan maken met papier-mâché.
Dat heb ik niet meer gedaan (het werken met papier-mâché)
sinds ik op de kleuterschool een masker van papier-mâché
heb gemaakt. Toen had de kleuterjuf de papier-mâché
gemaakt. Afgelopen najaar zag ik nog in Lecce (Italië)
hoe men met stroken papier en lijm er prachtige werken mee maakten.
Veel kerststallen.
Mu moet ik dat zelf eens gaan proberen.
Het begint er mee dat ik een idee moet hebben voor
de decoratie. Letterzuil, Afficheletters, Letters dus.
Welke letters?
In ieder geval doet de letter ‘M’ mee. Gesneden uit schuimrubber afkomstig uit een weggegooide doos uit de afvalcontainer. Ik weet niet hoe precies ik de letter moet snijden. Welke details je straks nog ziet nadat er papier-mâché over gaat. Heb vooral voor dit materiaal gekozen vanwege de dikte.
Onlangs las ik weet iets over de Max Havelaar.
Daar komt de persoon Sjaalman in voor.
Die brengt te beoordeling een pak met manuscripten
maar een potentiële geldschieter. De geldschieter is handelaar in koffie
en komt een geschrift tegen dat naar zijn idee over koffie gaat.
En zie de ‘Max Havelaar’ is geboren.
Het woord dat ik ga maken is dus ‘Sjaalman’. Daarbij wil ik vooral wijzen naar het ‘Pak van Sjaalman’.
Het vrije woord staat in Nederland behoorlijk onder druk.
Er waren altijd al groepen van buiten Nederland die er
druk op proberen uit te voeren. Maar de druk wordt steeds meer opgevoerd,
steeds dichter bij huis. Nu in Nederland zijn het de
boeren, viruswaanzinnigen en extreem-rechtse partijen
die proberen daar inbreuk op te doen.
Het ‘Pak van Sjaalman’ staat voor mij voor de vrijheid
meningen te formuleren en te uiten.
Over allerlei onderwerpen, maar zonder daarbij de vrijheid van
anderen te proberen te beperken.
De Ideeën van Multatuli (in diens eigen spelling Ideen) zijn een reeks van 1282 genummerde, overwegend aforistische en essayistische overwegingen en stellingnames, die in omvang uiteenlopen van enkele zinnen tot enkele bladzijden, en tussen 1862 en 1877 werden gepubliceerd in zeven bundels. Tussen de overpeinzingen is ook andersoortig werk opgenomen, zoals de volledige roman De geschiedenis van Woutertje Pieterse en het toneelstuk Vorstenschool. Het dominerende beschouwende gedeelte betreft voornamelijk maatschappijkritiek. In de stijl ervan schudt hij oude vormen van zich af, zich uitdrukkend in een directe spreektaal, die niettemin van een grote taalbeheersing getuigt.
De letters snij ik uit de hand. Ik gebruik verschillend materiaal: dun schuimrubber in combinatie met karton. De ene keer ligt de letter bovenop. Een andere keer wordt de letter opgebouwd. Ik gebruik een stuk van een hemd. Een stuk van een doos. Ik gebruik stukken bamboe en een deel van een riem. Wat van de details straks overblijft weet ik nog niet. Dat gaan we zien. Het idee is papier dat helemaal in de lijm is geweest, in drie lagen aan te brengen. Iedere laag in een bepaalde richting zodat ik weet hoe ver ik ben.
De stroken krantenpapier liggen al netjes gescheurd te wachten. Op de kleuterschool hadden we kleine stukken papier een nacht in de lijm laten staan zodat er een brij ontstond waarmee je bijna kon boetseren.
Nu nog even uitzoeken hoe ik de letters ten opzichte van elkaar ga leggen. De afficheletters, drukletters in het algemeen, stellen je in staat om ideeën te formuleren en te uiten in drukvorm.De riem moet nog mooi plat komen te liggen.
Dit gaat het worden. Of de letters te dicht bij elkaar liggen? Ik ga het ervaren. De letters (op twee na, die drogen nog) heb ik vastgeplakt op een stuk papier ter grootte van een zijkant van de letterzuil. Dus als ik straks de ‘Sjaal’ ga uitsnijden en uithollen (de vormen er langs de achterkant uit ga halen) dan zou het moeten passen op de letterzuil.
Letterzuil
Gisteren heb ik de planken tussen de zijkanten van de letterzuil bevestigd met spijkertjes. Toen was het moment gekomen de lades er in te plaatsten om te kijken hoe het wordt. Het resultaat zie je op de foto. Ik besloot de buitenkant nog een keer te verven. Dan zitten ook alle kopjes van de spijkers onder de verf. Daarna kan ik weer terug naar de lades. De dozen krijgen nog een ´naamstrook´.
Deze stroken bevestig ik aan de buitenkant van de lades. De ‘Naamstroken’. Daar schrijf ik dan op welke letters in de lade liggen. Het is tenslotte een letterzuil. Daarnaast krijgen de drie groepen lades elk een kleur. Ook met een strook stevig papier. Op die manier blijven de lades die bij elkaar horen makkelijker bij elkaar. Bovendien verstevigen de stroken de lades natuurlijk weer. Als laatste stap zit ik er aan te denken letters aan de buitenkant van de letterzuil te gaan bevestigen. Daarover binnenkort meer.
De afgelopen weken ben ik bezig geweest om mijn volgende project voor te bereiden. Ik heb diverse afvalcontainers geraadpleegd. Ik was op zoek naar interessant karton. Verschillende diktes, bedrukking, beplakking, materiaal enz. Daarvan heb ik stukken gesneden zodat er ‘single sheets’ ontstaan. De bindwijze haal ik uit het boek van Keith Smithg: Smith’s single sheet binding. Op de foto de eerste 10 enkele stukken karton en het boek van Keith Smith.
Intussen staat de letterzuil te drogen van de laatste verfbeurt.
Letterzuil: het wordt serieus
Een timmerman ben ik niet en zal ik nooit worden.
Maar de 15 lades die ik gemaakt heb van karton
hebben nog een betere bescherming nodig.
Daarom ga ik een soort van letterzuil maken
waar in drie lagen, steeds 5 lades, vrij,
kunnen worden opgeborgen.
De afgelopen weken had ik eigenlijk zonder bedoeling,
de lades die gereed waren op een oude plank van
een meubel uit de douche geplaatst.
Die plank had de juiste breedte: 35 centimeter.
De lades zijn 30 c 30 cm.
Dus kon ik die lades makkelijk oppakken.
Daarom ga ik die plank gebruiken als de bodem voor mijn
letterzuil. Maar de plank is niet diep genoeg.
Die zaag ik nu in twee stukken en zet daar kleine balkjes
onder om het weer een geheel te maken.
De bodemplaat is er nu twee geworden.
De eerste 5 lades staan op de bodem die op twee balkjes staat. Op dit moment staan alle 15 lades weer op de bodem. Maar intussen begin ik aan de zijkanten. Die zijkanten gaan de twee andere leggers dragen. Er stond nog hout dus probeer ik dat zoveel mogelijk op te werken. De gleuf die in de bodem gekomen is gaat straks in de diepte van de letterzuil komen te liggen. Als ik dan de lades er terug in schuif blijven ze niet steken in die gleuf.
Hier pas ik de bodem op de twee delen die samen een van de zijkanten gaan vormen. De andere zijkant krijgt een andere vorm. Dat moet wel want ik heb onvoldoende hout om nog eens 65 bij 25 cm uit te zagen.
Ander perspectief, dezelfde delen voor de zijkant (onder) en de bodem van mijn letterzuil (opstaand). Om het geheel wat meer samenhang te geven heb ik vanmiddag ook al even verf gekocht. Dan ga ik de nu nog losse delen eerst in de verf zetten. Verf op waterbasis.
Gespat dadadicht
Vandaag heb ik eerst met de hand de tekst van mijn eerste dada(ge)dicht gezet. Zeven regels van elk zeven woorden.
De eerste proefdruk gaf aan dat er wat correcties nodig waren. Die heb ik in de tekst aangebracht.
Vervolgens nog een paar proefdrukken gemaakt om te zien of de correcties goed zijn aangebracht en om te zien hoe ik het best de druk kan verhogen tijdens het drukken.
Vervolgens heb ik een sjabloon gesneden van een stokpaardje (=dada) en het sjabloon dan gebruikt om de vorm te spatten over de tekst heen. Deze tekst (proefdruk) was niet heel donker maar de tekst blijft prima leesbaar. Misschien iets minder spatten. Maar dat is erg afhankelijk van de kleur ecoline die ik gebruik. Heel leuk vind ik de grotere en kleinere spatten.
Sjabloon van een stokpaardje.
Misschien hier beter te zien op een witte achtergrond. Komende week het stokpaardje spatten op de definitieve tekst.
Eerste deel intro ‘Boek in een doos’ met de hand gezet vandaag
Op zich niet heel sensationeel maar het was warm vandaag
in de FutureDome, zullen we maar zeggen.
Vandaag heb ik het eerste deel van de introductie
gezet, voor het eerste van 7 boeken, ieder in een doos.
Ieder straks met een eigen boekenlegger.
Maar eerst de eerste, kleine, pagina:
Vanmiddag deze tekst even met de hand gezet. Ik krijg de smaak weer te pakken. Maar mijn snelheid van zetten is een lachertje. Maar het is niet anders.
Voorwerp van de dag
Het is druk in het Nederlands Drukkerij Museum in Etten-Leur.
Op 2 april begint de tentoonstelling Blikvangers
over het werk van Fiep Westendorp.
De tekenaar van onder andere Jip en Janneke.
Men is al druk bezig de tentoonstellingsruimte in te richten
maar ook andere ruimtes van het museum komen onder
de aandacht. Zoals bijvoorbeeld de entree.
Dit is een van de wanden in de entree die veranderd gaat worden. Inmiddels is de verandering al doorgevoerd maar dat heb ik nog niet gezien. Aan het plafond hangen een aantal afbeeldingen van belangrijke ambachten zoals de journalistiek.
Dit is een andere wand. Deze zal zo blijven. Hier wordt het drukkersvak verbeeld.
Van de borden die aan het plafond hingen heb ik er
een paar gefotografeerd. Zij zijn het voorwerp van de dag.
Linoleumsnede.
Uitgeverij.
Handzetten. Het rechthoekige voorwerp dat de letters A, B en C verbindt met X, Y en Z is een zethaak.
Machinezetten. De grote vorm in het midden verbeeldt een matrijs.
Boekdruk.
Ze zijn in het museum beter te bekijken dan op mijn foto’s.
Breng gerust een bezoek en vraag naar deze borden.
Handzet-, druk- en boekbindatelier
Vanaf vandaag kan ik beginnen met het inrichten
van mijn nieuw atelier.
Tot nu toe bewaarde ik al mijn gereedschap en materialen
in huis. Dus die lagen niet altijd even georganiseerd.
Nu ik dat ga verhuizen is het nodig dat wat beter
onder te brengen.
Daarom ben ik vandaag wat opslagbakken gaan kopen.
Zes afsluitbare bakken om te beginnen.
Vandaag paar uur handzetten
Voor dat ik vanochtend begon was dit mijn tekst:
Aan het eind van de ochtend waren we weer heel wat verder:
Dat gebeurde allemaal in het Nederlands Drukkerij Museum
in Etten-Leur.
Creatieve Woensdag 01: Lettertype uitzoeken
Afgelopen woensdag ben ik beginnen met het handzetten
van de inleiding van mijn boekje. Maar ik moest de tekst van
vorige week nog corrigeren en voor de inleiding een lettertype kiezen.
De beschikbare lettertypes worden beperkt door wat het museum
over de jaren verzameld heeft.
Je wil toch zorgen dat de lettertypes bij elkaar ‘smoelen’ in het boek.
De keuze is gevallen op een lettertype met de naam Atlas. Mooi, helder en schijnbaar veel groter dan het lettertype Hollandse Mediaeval van dezelfde grootte. Wie de ontwerper is van dit lettertype weet ik niet.
De loden letters zitten in een ondiepe, halve letterkast. Dat wil zeggen dat de letters ook op een andere plaats liggen. De cijfers en hoofdletters liggen nog wel bij elkaar maar op een andere plaats dan bij een diepe letterkast.
Maar eerst het resultaat van vorige keer corrigeren.
Dan de letters overbrengen van de galei naar de proefpers.
Papier er op…..
….en de volgende versie van de proefdruk is gereed. Bij een ets zou je zeggen de volgende staat. Er zit overigens nog ten minste 1 fout in de tekst. Kijk maar eens goed. De Letter ‘t’ staat ergens op zijn kop. Probeer dat maar een met je PC.
De eerste regel van het boek (hier op de zethaak) is ‘Het belangrijkste woord in de titel van het boek’.
Ik ben al best opgeschoten.
Creatieve Woensdag 02
Afgelopen woensdag in de ochtend bezig geweest met het handzetten
van een tekst. Een belangrijke zin daarin is….
Ik ben Jan de Wijs. Je ziet hier goed de individuele losse letters, het uitvullen aan het eind (de regel vullen met spaties zodat die ruimte onbedrukt zal blijven), de ruimte tussen de regels (interlinie).
Hier zie je het resultaat van de afgelopen woensdagen naast elkaar: links een tekst in 12 punts en rechts de tekst waar ik nu aan werk in 10 punts.
Vermoedelijk moet dit zetwerk nog goed schoongemaakt worden voor het voor het drukken kan worden gebruikt. De letters zijn vuil.
Handzetten
Gisteren ook nog aan het handzetten geweest.
Mijn tekst voor de band van het Abecedarium wordt met de hand
gezet door mijzelf bij het Nederlands Drukkerij Museum.
De eerste helft is al gezet en opgebonden.
Letter nummer 13 is de M van Microsoft.
Dit is het zetwerk van de eerste helft.
Dit is de stand tot en met gisteren. Volgende week begin ik aan de letter P.
Mocht iemand fouten zien in het zetwerk: ik hoor het graag.
Nederlands Drukkerij Museum
Het museum zit in Etten-Leur en heeft een grote schare
vrijwilligers: zetters, drukkers, een boekbinder, electrotechnici, enz.
Daarnaast misschien nog wel veel meer originele, werkende machines,
gereedschap en materialen.
Men geeft workshops (handen uit de mouwen) en cursussen.
Ik volg er workshops.
Vandaag begonnen met handzetten.
Dan begin je met een schone lei:
Deze metalen plaat met opstaande randen heet een galei. Je zet de letters in de zethaak en als een regel gereed is (of meerdere regels), dan breng je het zetwerk over op de galei. De galei staat bewust scheef zodat de losse letters ‘naar een kant leunen’. Als de tekst gezet is wordt het zetsel opgebonden met een koord. Mijn complete tekst beslaat 26 strofes (een voor iedere letter van het alfabet) van twee regels.
Met de zetter heb ik besloten dat we als lettertype Hollandse Mediaeval gebruiken (16 punts). Dit lettertype is voldoende beschikbaar in het museum (gezien de lengte van mijn tekst) en bovendien ontworpen door Sjoerd Hendrik de Roos in 1912. een bekende Nederlandse letterontwerper.
Dit is het resultaat van mijn eerste middag. Ik ben bij de letter A begonnen en gekomen tot en met de letter H. De tekst voor de letter D ontbrak op mijn kopij. Die moet ik er dus nog bijmaken. Zeven van de 26 letters. Ik ben nog wel even bezig maar ik vond het erg leuk en leerzaam. We zijn op de goede weg!
A staat voor Apple,……
Argusvlinder 