Jan de Bie in het Noordbrabants Museum

Vorige week ging ik voor een tentoonstelling
naar het Noordbrabants Museum in Den Bosch.
Voor het eerst in anderhalf jaar weer een keer met de trein!
Heen was niet zo’n probleem, want buiten de spits.
Maar terug kon ik weer op de trap gaan zitten.
De (nieuwe) scholieren/studenten vulden de trein
tot op de laatste plaats.

Maar ik werd prettig verrast door een paar oude bekenden en
mogelijk nieuwe vrienden.
Zo was in de tentoonstelling met werk van het museum een
reeks werken te zien van Jan de Bie.
In 2014-2015 bezocht ik de tentoonstelling ‘Jan de Bie –
boeklandschappen, onbegrensde verzamelingen’ in het
Breda’s Museum.

DSC03209JanDeBieTitelDSC03209JanDeBieTekst

Het kunstenaarschap van Jan de Bie strekt zich uit over zeker veertig jaar.
In deze tijd heeft hij een veelzijdig oeuvre opgebouwd waarin hij zijn rijke binnenwereld vertaalt naar beeld.
De Bie studeert in 1973 af aan de Koninklijke Academie voor Kunst en Vormgeving, afdeling schilderkunst, ‘s-Hertogenbosch, met schilderijen en tekeningen.
Hij ontwikkelt zich naast zijn schilderwerk tot een meester in grafische technieken als de houtdruk en linosnede.

De Bie werkt met een klein aantal vaste thema’s.
Zo is hij al vroeg geïnteresseerd in het landschap, vaak de Dooibroek, of met boeken.
De ‘boekenlandschappen’ zijn geïnspireerd literaire werken of laten goedgevulde bibliotheken en boekwinkels zien.
Andere veelvoorkomende onderwerpen zijn duiven en hun bewoning, Ierland en de Aleph, een kleine blauwe bol die staat voor het alomvattende heelal.
De Bie bekijkt en verwerkt de thema’s telkens op een nieuwe wijze die getuigen van zijn onbegrensde creativiteit en associatief vermogen.


DSC03197JanDeBieZonderTitel(Atelier)zjOlieverfOpDoek

Jan de Bie, Zonder Titel (Atelier) z.j. (zonder jaartal), olieverf op doek.


DSC03199JanDeBieComeIn2018LinoOpPapier

Jan de Bie, Come in, 2018, lino op papier.


DSC03201JanDeBieNadereInkijkBibliotheekTroyes2000Houtsnede

Jan de Bie, Nadere inkijk, Bibliotheek Troyes, 2000, houtsnede.


DSC03203JanDeBieShakespeareAndCompany1988HoutsnedeInRoodOpgezetOpKarton

Jan de Bie, Shakespeare & Company, 1988, houtsnede in rood opgezet op karton.


DSC03205JanDeBieInkijkBibliotheekTroyes2000Houtsnede

Jan de Bie, Inkijk bibliotheek Troyes, 2000, houtsnede.


Op dit moment lees ik ‘Papyrus – De geschiedenis van de wereld
in boeken’ van Irene Vallejo.
Daarin droom je in deel één van het boek in de mythische
bibliotheek van het oude Alexandrië.
Datzelfde gevoel krijg je bij het zien van de ‘boeklandschappen’
van Jan de Bie.


Genieten van Geschiedenis

De boeken waar ik het meest plezier aan beleefde waren
de boeken van Barbara Tuchman.
Als geen ander slaagde ze er in om grote thema’s duidelijk
te maken aan de hand van heel persoonlijke verhalen.
Daardoor kun je voor jezelf een beter beeld vormen
van de omstandigheden waarin mensen tot bepaalde acties komen.
Ik moet aan Barbara Tuchman denken als ik een boek lees
van William Dalrymple.

Nu heb ik net White Mughals gelezen, het verhaal van vooral
Britse onderdanen die in India verbleven, vaak om daar fortuin
te maken en die waardering kregen voor de gebruiken,
manier van leven, de kunst en cultuur aan de Indiase Mogol-hoven.
In het geval van White Mughals gaat het om James Kirkpatrick die
in 1798 resident wordt aan het hof van de Nizam van Hyderabad.

Lees het boek. Er gaat een fascinerende wereld voor je open.
Een wereld van ongekende pracht, praal en rijkdom maar ook van
een Brits bedrijf dat opereert als een staat.
De overeenkomsten met de VOC liggen voor het oprapen.

Nog even over de manier van schrijven.

Toevallig lees ik op dit moment ook het boek van Irene Vallejo:
Papyrus – Een geschiedenis van de wereld in boeken.
De Spaanse titel is beter: El infinito en un junco – Oneindigheid
in een riet (vertaling van Google translate).
Daarin beschrijft ze op Pagina 110, de rondreizende zanger
of bard, de cultuur van de orale traditie.

…., hij heeft hun namen en eigenaardigheden goed onthouden om ze een plek te geven in het epos waarin hij hen vertrouwelijk laat omgaan met de legendarische helden.
Hij weet altijd een episode in te lassen die ‘toevallig’ de streekgenoten van zijn broodheer van dat moment verheerlijkt.
Hij maakt het lied korter of langer, naargelang de sfeer in de zaal.
Als het publiek houdt van weelderige beschrijvingen dan smukt hij de wapenuitrusting van de krijger, het tuig van diens paarden en de sieraden van de prinsessen op – zoals gij pleegt te zeggen: die luxe hoeft hij niet uit eigen zak te betalen.
Hij verstaat de kunst van het laten vallen van pauzes en het opbouwen van spanning, en hij breekt het verhaal altijd af op een uitgekiend moment, zodat hij zal worden uitgenodigd om de volgende dag verder te gaan.

Daar geef ik graag een voorbeeld van.
Op 75% van het boek lees je het volgende:

Pagina 313.

And then, quite suddenly, nothing.
In a story powered by a succession of extraordinarily detailed and revealing sources – letters, diaries, reports, despatches – without warning the current that has supported this book suddenly flickers and fails.
There are no more letters.
The record goes dead, with James critically ill, delirious and feverish on the boat.
The lights go out and we are left in darkness.

WilliamDalrympleWhiteMughalsLoveAndBetrayalInEighteenthCenturyIndia

William Dalrymple, White Mughals, Love and betrayal in eighteenth-century India.


Alexandrijnse gezangen

Twee schrijvers, gestorven in de twintigste eeuw, leiden ons als gidsen door de verborgen kanten van de stad en voegen nog meer patina toe aan de mythe van Alexandrië.
Konstantinos Kavafis was een obscure ambtenaar van Griekse herkomst, die zonder ooit promotie te maken werkte voor het Britse bestuur in Egypte, bij de afdeling Irrigatie van het ministerie van Openbare Werken. ’s Nachts dompelde hij zich onder in een wereld van geneugten, kosmopolitische contacten en een internationaal kroegleven.
Hij kende als zijn broekzak de wijk met bordelen, het enige toevluchtsoord voor zijn homoseksualiteit – ‘verboden en door iedereen diep veracht’, zoals hij schreef. Kavafis was een hartstochtelijk lezer van de klassieken en schreef zo goed als in het geheim.
…..
De personages uit The Alexandria Quartet: Justine, Darley en met name Balthazar, die zegt hem nog te hebben gekend, herinneren voortdurend aan Kavafis, ‘de oude stadsdichter’. Op hun beurt versterken de vier romans van Lawrence Durrell, een van die Engelsen die verstrikt werden door het puritanisme en het klimaat van hun land, de erotische en literaire weerklank van de Alexandrijnse mythe.
…..
Niemand heeft nauwgezetter de kleuren en fysieke sensaties beschreven die Alexandrië wekte. De drukkende stilte en de hoge hemel in de zomer, de pieren, de gele oever.

Irene Vallejo, Papyrus, pagina’s 26-27.

IMG_5509StatenhofpersKoezminAlexandrijnseGezangen

Gelezen: Koezmin, Alexandrijnse gezangen uitgebracht door de Statenhofpers uit Den Haag.


Ik koop en lees de Helmut Salden-serie vanwege de uitvoering
van de boekjes. Op de omslag wordt het legendarische lettertype
gebruikt dat door Salden is ontworpen.

Deze rijmloze gedichten bouwen voort op de mythe van de
bibliotheek van Alexandrië, de plaats waar men probeerde alle boeken
van de hele (bekende) wereld bij elkaar te brengen en de vernietiging
van die bibliotheek en zijn schat aan klassieke manuscripten.
Op die stad en zijn imago is een traditie ontstaan die door
Irene Vallejo wordt beschreven in het boek Papyrus dat ik op dit
moment ook lees.

De Alexandrijnse gezangen klinken vooral neerslachtig
(om het zacht uit te drukken).
Ik kijk uit naar de keuze voor het volgende deel.

Ter herinnering: Boekenweek

Ben vanmiddag nog even naar de lokale boekwinkel geweest.
Ik zocht twee titels maar één was er al uitverkocht.
Dat is jammer want dat was de eerste druk.
Maar gelukkig was de andere titel nog wel te koop.
Zesde druk.

IMG_5431Boekenweek

Die zesde druk slaat natuurlijk op ‘Papyrus – Een geschiedenis van de wereld in boeken’ van Irene Vallejo. Ik heb er nog niets van gelezen dus dat houden de lezers van mijn blog nog tegoed. Trouwens de ondertitel doet me wel denken aan de ondertitel van het boek ‘Wat bomen ons vertellen’. Die ondertitel was: ‘Een geschiedenis van de wereld in jaarringen’. Andere schrijver (Valerie Trouet), andere uitgeverij (Meulenhoff en Lannoo) en andere vertaler/ster (Fred Hendriks en Adri Boon). Links ligt het boekenweekgeschenk van Hanna Bervoets (Wat wij zagen).


IMG_3516ValerieTrouetWatBomenOnsVertellen

Valerie Trouet, Wat bomen ons vertellen.