India 24/25: Delhi, dag 4 – Raj Ghat verbindt mijn stappen

Posted on oktober 30, 2025 by Argusvlinder

Deze dag wilde ik zelf doen. Geen wielen.
Te voet. Alleen. Geen riksja. Geen groep.
Alleen lopen. Alleen kijken.

Vanaf Paharganj liep ik naar het Rode Fort.
Door de ontwakende stad
Een wandeling van al gauw drie kwartier.
De weg ken ik niet.
Google Maps dus, met regelmaat.
Bij eerdere reizen gebruikte ik nog een stadskaart.
Maar nu niet meer.
Ik neem een viaduct om de sporen over te steken en
zie dan de drukte bij New Delhi Railway Station
van boven af.

Kijkend over de schouder van een duif: New Delhi Railway Station.

Het is nog vroeg.
Ik loop door Old Delhi. Het doel: het Rode Fort.
Die foto’s zag je al eerder.

Delhi is een bijzondere plek.

Old Delhi. Smalle straten. Drukte.
Mensen te voet. Naar de tempel. Naar de markt. Naar elkaar.
Alsof je een kleine stad of dorp bezoekt in India.

New Delhi. Auto’s. Motoren. Ze zoeven.
Zoals in elke Aziatische stad.
Daar staan de grote glazen gebouwen. De koloniale villa’s.
Zijn de straten breed en de rotondes talrijk.

Smalle straten. Drukte. Verbaasde gezichten. Geïnteresseerde mensen.
Mensen die meelopen. Handelaren. Eetgelegenheden. Buurtbewoners met dieren.
Kleurrijk. Geurend. Duwend. Toeterend.
Dat is India. Dat bezoek ik graag.

November. Vroeg in de ochtend.
Het plein voor de Lahore Gate is leeg.
De crowd control is enorm verbeterd sinds de eerste keer dat
ik hier was. De ‘verkopers’ en de bedelaars worden
dicht bij het fort niet meer toegelaten.

De gracht rond het Rode Fort.

Er is in het fort een eetgelegenheid in een van de gerenoveerde barakken.
Modern. Smoothies en sandwich in plastic.
Er is ook een kantine waar je buiten kunt gaan zitten.
Ondanks de luchtvervuiling heb ik toch daar gegeten.

Red Fort Complex, Mumtaz Mahal of Chhota Rang Mahal.

Ik besloot die dag, naast het Rode Fort, ook het park te bezoeken
— de plek waar Mahatma Gandhi is gecremeerd

Een eindje lopen. Maar die dag: alles te voet.
Riksja’s zijn overal. Natuurlijk.
Maar lopend zie je meer.
Ik wil ook het India zien tussen de attracties.

Rode Fort, Delhi Gate van Buiten af gezien.

Vanaf Delhi Gate: eerst het Rode Fort.
Daarna: herinneringsparken.
Voor belangrijke personen in de Indiase geschiedenis vanaf
de onafhankelijkheid, zoals Jawaharlal Nehru en Indira Gandhi,
zijn na hun overlijden parken aangelegd.
Het park van Gandhi, Raj Ghat, is geopend voor publiek.

De parken liggen aan de rivier de Yamuna (al moet je dat ruim zien).

Bij de ingang van het park.

Het monument voor Gandhi is als een altaar van zwart marmer.
Het monument ligt haast verscholen binnen een cirkelvormige
verhoging in het landschap.
Trappen leiden naar het pad dat op de cirkel is aangelegd.
Eerst: van ver. Dan: zonder schoenen. Binnen de cirkel.
Dichtbij de steen.
Je loopt langs de eeuwige vlam die op de marmeren steen staat
en je ziet in Hindi zijn laatste woorden, als enige tekst
aan de voorkant van het zwarte marmer.
Een heel plechtige plaats.

Raj Ghat, Mahatma Gandhi cremation site. Simplicity cannot be affected, it should be ingrained in one’s nature – Eenvoud laat zich niet aanleren, ze moet in je natuur besloten liggen.

Terug naar Paharganj. Nog één keer over de sporen.
Nu loopt iemand met me mee.
Ik begon alleen. Ik eindig met gezelschap.
Zijn ‘ik loop in diezelfde richting’
brengt me op plekken die ik niet zocht.
Maar wel vond.

In september 2023 was de G20-bijeenkomst in New Delhi. Ik zag daar nog een aantal van deze borden met steeds karakteristieke dansen afgebeeld. New Delhi presenteert zich hier ook als een Waste to Art-city.

Sinds een paar jaar staat in de buurt van India Gate dit standbeeld van Netaji Subhas Chandra Bose – voormalig legeraanvoerder. Eerder stond hier een beeld van de Britse Koning George V.

India Gate. Hier worden de gevallenen herdacht. “The India Gate (formerly known as All India War Memorial) is a war memorial located near the Rajpath (officially called Kartavya Path) on the eastern edge of the “ceremonial axis” of New Delhi.” Wikipedia.

India 24/25: Delhi, dag 4 – het Rode Fort: vanwege geschiedenis

Posted on oktober 21, 2025 by Argusvlinder

Delhi ligt ver van de kust.
Geen haven, geen schepen, geen zeehandel.
Toch staat hier, midden in het land, een fort dat eeuwenlang
het centrum van macht was.
Niet vanwege handel, maar vanwege geschiedenis.

Het Rode Fort was ooit het paleis van de Mughal-keizer.
Hier kwamen hofdienaren, dichters, generaals.
Hier klonken bevelen, werden allianties gesmeed
en werd pracht getoond als bewijs van gezag.
Toen de Britten India overnamen, kozen ze niet voor een havenstad
als hoofdstad — maar voor Delhi. Waarom?

Omdat Delhi iets uitstraalt wat je niet kunt verplaatsen:
een gevoel van centrum.
Van hart.
Van geschiedenis die zich niet laat wegduwen.

India, New Delhi, Red Fort Complex, Khas Mahal. De prive vertrekken van de keizer. De indeling bij heel veel militaire complexen van leiders volgen hetzelfde patroon van afnemende publieke toegangkelijkheid en toenemende privacy voor de heerser. Je ziet het terug in het Topkapi, in de Verboden stad en dus ook in het Rode Fort. De Khas Mahal was het centrum van het prive-complex waar de keizer zich kon vermaken, kon eten, drinken, baden, bidden en slapen.

Toen de Britten in 1911 besloten om Delhi tot hoofdstad te maken,
was dat geen keuze voor handel, maar voor symboliek.
Ze bouwden New Delhi naast Old Delhi, als een stad van marmer en orde,
maar het Rode Fort bleef als een echo van wat eraan voorafging.
Ze hielden er parades, plaatsten hun commissarissen in de buurt,
en lieten zien: wij zijn nu het middelpunt.

Maar Delhi was nooit van hen alleen.

Detail van het plafond. Zoals je op eerdere foto’s kon zien staan al de gebouwen op een vlakke basis: de plint. Die kun je nu als toerist niet meer betreden. Dus je kunt nog alleen van buiten naar binnen kijken. Van sommige van de gebouwen zul je zien dat ze helemaal gesloten zijn.

Op 15 augustus 1947, toen India onafhankelijk werd,
stond Jawaharlal Nehru op de wallen van het Rode Fort.
Hij hees de vlag van een vrije natie.
De muren die zoveel overheersing hadden gezien,
werden het decor van een nieuw begin.

Toegang tot het gesloten badhuis of Hammam.

Dat fort, dat na 1857 (de Sepoy Mutiny) door de Britten behoorlijk
werd vernield, bezocht ik vandaag.
De muren hadden de Britten onaangetast gelaten. Ze gebruikten
het fort om zichtzelf te verdedigen. De muren kwamen dus van pas.
Maar veel van de gebouwen in het fort, die ze als minder
belangrijk beschouwden, werden gesloopt:
de beroemde zenana of vrouwenverblijven,
de Baadshahi bagh (keizerlijke tuin) en
meerdere paviljoens.
Daarvoor in de plaats kwamen barakken.

Red Fort Complex, Moti Masjid of de Pearl Mosque. Bij deze prive-moskee van de keizer sta je letterlijk en figuurlijk voor een gesloten deur.

Top van de met koper beslagen deur van de moskee.

Dat neemt niet weg dat met een beetje fantasie nog wel een beeld
te krijgen is van hoe het leven er was voor 1857.
De belangrijkste gebouwen liggen ook vandaag nog op één lijn
die loopt van Diwan-i-Khas (keizerlijke troonzaal voor privé-audiënties)
via de overdekte bazaar (Chhatta Chowk),
de grote toegangspoort (Lahori Gate)
naar de straat in Old Delhi waar je de godshuizen van de
belangrijkste religies vindt.
Daarvan zag je foto’s al in mijn vorige bericht.
Ik dwaal nu nog wat verder.

Red Fort Complex, Hira Mahal Paviljon. Vroeger onderdeel van de keizerlijke tuin.

De paviljoens waren, naast een fijne plaats om te vertoeven, ook knooppunten in de watervoorziening. Op deze foto zie je achter de bomen de barakken. Dus geen kleine houten gebouwtjes maar stenen hoogbouw met militaire functie. Deze zijn na 1857 door de Britten aangelegd. Je krijgt hier ook een gevoel voor de grootte van het Rode Fort.

Red Fort Complex, Shah Burj of Emporer’s Tower. De toren bestaat niet meer zoals je kunt zien. Ook hier voorzieningen om het water in de kanalen en vijvers in beweging te houden en om gebruik te maken van de spiegelende effecten van water bij kaarslicht.

Red Fort Complex, Sawan and Bhadon Paviljons. Nog een tuinpaviljoen. Hier zie je kleine nissen in de plint van het gebouw dat uit rode steen bestaat. De nissen konden worden gebruikt om er verlichting in te plaatsen. Het water dat dan vanuit het paviljoen naar de vijver viel werd verlicht door de lampen.

De muur van het fort van binnenuit gezien.

Net als het badhuis en de moskee is de stepwell niet toegankelijk. Het ligt er ook niet bij alsof het geen onderhoud nodig heeft. Red Fort Complex, Stepwell of Baoli.

Via deze poort ben ik het complex uitgewandeld: Delhi Gate.

India 24/25: Delhi, dag 4 – het Rode Fort: macht, leegte en herinnering

Posted on oktober 6, 2025 by Argusvlinder

Mijn tweede bezoek aan het Red Fort, dertig jaar na mijn eerste.
Ik was beter voorbereid.
Maar voorbereiding doet weinig af aan de impact van wat je daar aantreft.
Achter de imposante muren van rood zandsteen ontvouwt zich
een architectonisch palet dat ooit het hart vormde
van Shah Jahan’s hoofdstad Shahjahanabad.
Een samenspel van islamitische, Perzische, Timuridische en
hindoeïstische stijlen,
verbonden door waterkanalen en marmeren paviljoens.

Maar het fort draagt ook littekens.
Na de opstand van 1857 (de Sepoy Mutiny) werd het complex
door de Britse koloniale overheid omgevormd tot een
militaire garnizoensplaats.
Grote delen van de haremhoven en tuinen werden gesloopt
om plaats te maken voor barakken en opslagplaatsen.
Sommige van deze gebouwen zijn opgetrokken uit hergebruikt
steenmateriaal.
De barakken ogen massief, sober, hoekig, en gebouwd met
gele en rode baksteen, soms met decoratieve accenten die
nauwelijks opwegen tegen wat ervoor is verdwenen.

Hun aanwezigheid is niet alleen visueel storend,
maar ook historisch beladen.
Zoals de architectuurhistoricus James Fergusson het verwoordde:
“De hele haremhoven van het paleis werden van de aardbodem geveegd
om plaats te maken voor een afschuwelijke Britse barak,
zonder dat men het nodig vond een plan te maken van wat men vernietigde.”
Zelfs de overgebleven paviljoens verloren hun betekenis
toen de verbindende tuinen en gangen verdwenen.

Wat me dit keer het meest trof was de leegte.
Tussen de paleizen en de barakken ligt geen levendig hofleven meer,
geen stromend water, geen ceremoniële rituelen.
Alleen stilte, afgewisseld met het geluid van voetstappen op steen.
De UNESCO-erkenning in 2007 bevestigt de waarde van het Red Fort
als werelderfgoed, maar het is vooral die leegte die het fort
tot een plek van herinnering maakt—een ruimte waarin macht, verval
en herinterpretatie samenkomen.

Toch is het Red Fort meer dan een plek van verlies.
Wie bereid is om ‘geschiedkundig te kijken’—met oog voor structuren,
verhoudingen en overgebleven ornamenten,
ontdekt een complex dat nog steeds ademt.
De marmeren paviljoens, de geometrie van de tuinen, de subtiele
waterkanalen die ooit het paradijs moesten verbeelden:
ze zijn er nog, als fragmenten van een groter geheel.
Zelfs de barakken, hoe wrang hun oorsprong ook is,
maken deel uit van het verhaal dat dit fort vertelt.

Met een beetje verbeelding, en met kennis van wat er ooit was,
kun je de parels nog zien.
Het Red Fort vraagt om een andere manier van kijken,
een waarin leegte niet alleen gemis is, maar ook ruimte
voor verbeeldingskracht.

Later op deze reis zal ik nog andere forten bezoeken,
waaronder Agra. Elk van deze plekken draagt zijn eigen verhaal,
zijn eigen ritme van verval en glans.
Maar het Red Fort, met zijn littekens en zijn stille grandeur,
heeft me alvast geleerd hoe je moet kijken:
met kennis, met geduld, en met een open verbeelding.

India, Delhi, The Red Fort Complex. De Lahore Gate van het Rode fort is niet een simpele poort. Het is een complex met torens en poorten die ook vandaag nog bewaakt worden.

Zicht op de gracht rond de muren van het fort.

Chhatta Chowk, de ‘winkelstraat’ die de Lahore Gate verbindt met de paleizen in het fort.

Voor veel mensen zal dit een van de eerste grote monumenten in India zijn die men ziet. Gelukkig wordt het beeld later alleen maar beter.

Diwan-I-Am. De publieke audientiezaal.

Rang Mahal, groot koninklijk appartement. In 1995 mocht je er nog in rondlopen. Nu zijn de paleizen alleen nog maar te zien van de buitenkant.

Het was mijn tweede bezoek.
Ik was in het Red Fort in 1995.
Dat was toen het eerste bezoek aan India, met een 35-daagse groepsreis.
Nu was ik alleen.
Toen was het in de periode maart, nu in november.
Toen warm en druk. Nu koeler (niet koud) en rustiger.
Toen slechts oppervlakkig bekend met India.
Nu veel beter voorbereid mede dankzij The City of Djinns.
Als ik de foto’s nu zie, al weer bijna een jaar nadat
ze gemaakt zijn, schrik ik van de luchtvervuiling
en de staat van het fort.

Rode Fort en Jama Masjid: Delhi 1995

Posted on augustus 9, 2017 by Argusvlinder

In 1995 landden we in New Delhi.
De eerste indrukken waren verwarrend maar we trokken
er toch op uit. Voorzichtig.
We bezochten in Delhi twee sites waarvan er nu nog dia’s zijn:
de Jama Masjid en het Rode fort.
Een korte serie foto’s:

Dit is de ingang van het Rode fort vanaf de stad. Boven op het enorme paleizencomplex staat de trotse vlag van India.

Ben je dan door het poortencomplex en je kijkt terug dan is dit het beeld. Ook in 1995 waren er veel Indiase toeristen die het Rode fort bezoeken.

Zoals deze groep meisjes die we in de tuinen tegen kwamen. Ik had eigenlijk geen beeld bij een fort in India. Deze combinatie van paleizen, woonruimtes, kazernes, moskeeën en tuinen.

Hier een doorkijkje.

Wikipedia:

Het Rode Fort van Delhi of Lal Qila (Hindi) is een ommuurd paleis in Shahjahanabad, in Delhi. Het Rode Fort ligt aan de rivier Yamuna. Het is één van de bekendste bezienswaardigheden in Delhi, en maakt deel uit van de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het is ook de plaats waar de minister-president van India elke 15 augustus een toespraak houdt, op de dag dat India onafhankelijk werd van Groot-Brittannië.

Het fort werd als paleis gebouwd door de Mogolse keizer Shah Jahan.

De tweede bezienswaardigheid waarvan ik nog foto’s heb is de Jama Masjid.

Dit was de eerste keer dat we in India de enorme open moskeeën bezochten. Het is eigenlijk een groot ommuurd terein met fonteinen en richting oosten een ondiep, open gebouw met daarop ui-vormige koepels. En natuurlijk met minaretten. Een van de minaretten kun je beklimmen (of dat vandaag nog kan weet ik niet). Wij hebben toen die attractie maar aan ons voorbij laten gaan.

Een van de minaretten van de Jama Masjid.

Voor de duidelijkheid. In 1995 waren de veiligheidsmaatregelen voor beklimmers van de minaret beperkt.

In de Jama Masjid bevint zich een heiligdom: ‘the tomb of Shaikh Salim Chishti’.

De marmeren schermen in de ramen zijn doorzichtig door het fijne werk. Hier krijg je daar een idee van.

http://www.jamamasjid.org/2017/05/jama-masjid-delhi-history.html

One of these is the tomb of Shaikh Salim Chishti, the patron saint of Sikri. It is a small, square and attractive building in marble. The pierced screens of the corridor of this tomb are very finely worked. Close by and to the east of the tomb of the Shaikh attends the mausoleum of Islam Khan, a grandson of the saint, built in 1612.

Wikipedia:

De Vrijdagmoskee van Delhi of de Masjid-i-Jahan Numa (مسجد جھان نمہ) is de belangrijkste moskee van Delhi in India. De moskee werd gebouwd door de Mogel Sjah Jahan. De bouw was in 1656 gereed. Het is een van de grootste en bekendste moskeeën van India.

Agra, India 1995

Posted on augustus 7, 2017 by Argusvlinder

Onlangs zijn we door al mijn dia’s heengegaan
en hebben we besloten van welke we digitale files laten maken.
Dat is gebeurd.
Hier een deel van de dia’s die we gemaakt hebben in 1995.
We maakten toen een reis door Rajasthan, we gingen naar
Chitwan National Park en we bezochten Nepal. In totaal duurde de reis
met Djoser 35 dagen.
Het was ons eerste bezoek aan India.
De eerste gezamenlijke reis buiten Europa en het was TOP!

Van de details van de dia’s na al die jaren kan dat niet gezegd worden. Sommige lijken wel half vergaan. Maar dat levert ook weer mooie effecten op. Dit is de Taj Mahal. Hier is een zicht op het hele complex, waarschijnlijk vanaf het Rode fort, aan de andere kant van de rivier Yamuna. Van de Taj Mahal zien we meestal alleen dat schitterende witte grafmomument maar het ligt tussen twee identieke, maar gespiegelde, moskeeen. Daarnaast zijn er nog vele bijgebouwen. Het is betoverend.

Dit is een raam met een zitje in het Rode Fort in Agra. De dia’s zaten niet meer op volgorde. Bij het inscannen wordt daar ook geen rekening mee gehouden. De reconstructie (welke dia bij welk deel van de reis) doen we dan ook op basis van mijn geheugen en op basis van wat we weten van India.

Dit is het zicht vanaf de Taj Mahal op een van de twee moskeeen die om het grafmonument staan. De reden van twee moskeeen, waarbij ten moinste van een moskee het punt naar het oosten niet correct is, is puur de symetrie die de bouwmeester wil bereiken. Opdracht geslaagd!

Een van de minaretten verbergt voor het oog van de camera de zon.

De zon was er al vroeg. Er waren extra dure toegangskaartjes voor die toeristen die voor de Indiase toeristen het terrein op wilden en in ‘alle rust’ de Taj Mahal wilden bezoeken.

Dit is een ander grafmonument in Agra: Tombe van Itimad ud-Daulah. Men zegt: een schetsontwerp voor de Taj Mahal. Ga ja naar Agra bezoek dan ook het grafmonument voor onze landgenoot Jan Willem Hessing. Hebben wij ook gedaan maar zonder foto’s zo lijkt het.

Waarschijnlijk het grafmonument van Itimad ud-Daulah.

India Nepal 1995

Posted on augustus 22, 2016 by Argusvlinder

Voor ons is dit de vakantie waar we alle andere vakanties
steeds weer tegen afmeten.
Onze eerste reis in India, de eerste reis in Azia.
Er zouden er nog veel volgen.
Dat maakt de dia’s ook extra bijzonder voor ons persoonlijk.
Maar je ziet niet elke dag de Taj Mahal in Agra of
de tempels van Khajuraho.
Vandaag dus wel in deze eerste serie foto’s van die vakantie.
Het kan zijn dat ik soms een foto op de verkeerde plaats indeel.
Ruim 20 jaar na dato kun je je misschien daar wat bij voorstellen.

Het Rode Fort in Delhi. 1995.

Agra, Taj Mahal.

Het lijkt zo rustig op de foto’s maar als je om 06:00 uur aan de ingang komt dan worden buitenlandse toeristen binnengelaten terwijl inwoners van India pas om 07:00 uur binnen mogen. Daar betaal je dan natuurlijk wel ruim voor. Of dat nu nog steeds zo is weet ik niet.

Het lijkt zo spierwit.

In de verte de ingang waarlangs je naar het monument kunt gaan. De Taj Mahal wordt geflankeerd door aan iedere zijkant een moskee. De rug van het complex ligt aan de rivierkant.

De beroemde bloemen op de muren.

De witte muren van de Taj Mahal.

Het is er prachtig. Het gebouw is fotogeniek.

De beroemde foto die iedereen maakt. Perfecte symmetrie.

Een nis in het Taj Mahal-complex.

Dit is een klein deel van de zogenaamde Baby Taj. Een complex aan de andere kant van de Yamuna-rivier. Het was daar in 1995 veel, veel rustiger. We hebben hier rustig liggen kijken naar een boer die zijn waterbuffels liet waden in de rivier. Niemand in de buurt. Prachtige plaats. Eerlijk gezegd lijkt het maar een heel klein beetje op de Taj Mahal.

Dit is beeldhouwwerk uit Khajuraho.

Het was zo heet in Khajuraho dat het erg onaangenaam was om op blote voeten over het plateau te lopen waarop de tempels zich bevinden. Om een foto te maken ging ik daarom op mijn rugzak staan.

India 1995

Posted on januari 14, 2012 by Argusvlinder

In de tijd dat ik nog geen digitale foto’s maakte,
maakte ik dia’s.
Vandaag de dag kijk je daar niet meer naar.
Dat is jammer want we hebben toen een aantal leuke reizen gemaakt.
Net voor onze vakantie, eind vorig jaar,
zag ik een aanbieding bij een grootwarenhuis voor een product
met de naam SLIDES2PC.
Dat wil ik wel eens proberen.

Vanmiddag hebben we het apparaat opgehaald en hebben we het uitgepakt
en uitgeprobeerd.
Hier volgen de eerste resultaten.

Ik heb al wel gemerkt dat ik moet letten op de helderheid
en de kleurbalans.
Mijn eerste reactie is dat de foto’s die gemaakt worden
niet echt scherp zijn.
Dat kan liggen aan mijn fotokunsten (het fototoestel moest toen
nog handmatig scherp gesteld worden) of aan het scanapparaat.