31 december 2018 – mooi, warm weer!

In Copán, een plaats in Honduras, was het mooi warm weer.

DSC00933GuatemalaHondurasCopanHieroglief

Op het centrale plein van Copán staat een replica van een van de Maya-stele’s die op de site, vlak buiten de plaats, te zien zijn. Een echte replica is het niet want hij geeft een beeld van hoe de stele er ooit uit gezien heeft. Er staan prachtige grote hiërogliefen op. Dit is daar een voorbeeld van.


DSC00934GuatemalaHondurasCopanHieroglief

Het zijn twee willekeurige voorbeelden. Hieronder zie je dadelijk een groot deel van de stele.


DSC00935GuatemalaHondurasHierogliefenOpKopieSteleCentralePlein


DSC00936GuatemalaGondurasCopanMooiWarmWeer

Gewoon, een mooie warme dag. Die laatste dag van 2018. Het lijkt een eeuwigheid geleden.


DSC00937GuatemalaHondurasCopanCentralePlein


DSC00938GuatemalaHondurasCopanNogEvenInkopenDoenLaatsteDagVHJaar

Nog even boodschappen doen.


DSC00939GuatemalaHondurasCopan

Op een muur van een voetbalveld staat reclame voor de ruïnes die in Copán te zien zijn. Het is een klein beetje een geromantiseerd beeld.


DSC00940GuatemalaHondurasCopanLokaleBoerenbond

Nog even een zadel kopen bij de lokale boerenbond.


DSC00941GuatemalaHondurasCopanVoorDePoortVanHetVoetbalStadionVuurwerk

Of anders wat vuurwerk wat die kraam voor de grote poort van het voetbalveld verkoopt.


DSC00942GuatemalaHondurasCopanOpDemuurRondHetVoetbalstadion

Copán Ruinas.


DSC00943GuatemalaHonduresCopanMacaw

De mascotte is echt deze Ara of Macaw. Het vertelt ook waar we de volgende uren gingen doorbrengen: het vogelpark.


DSC00944GuatemalaHondurasCopanReclame


Een wandeling met een wereldwonder

Nadat ik het museum in Copán bezocht had (Museo de la Escultura de Copán)
gingen we een dag later het park bezoeken (Parque Arqueológico Copán).
Op het eerste deel van de wandeling bekijken we ook een klein wereldwonder.
Want dat is de Hieroglyphic Stairway.

Stel je voor, een ‘kleine’ piramide van zo’n 30 meter hoog.
Tegen die piramide ligt een trap.
De stenen van de treden bestaan uit blokken natuursteen
die bewerkt zijn tot hiërogliefen.
Het is de grootste tekst in Midden-Amerika.
Het beschrijft de geschiedenis van het koningshuis van de
Maya-stad Copán.

DSC00854ParqueArqueológicoCopánGrupoPrincipal

Tussen de bomen vinden we een plattegrond van de site. Dertig december 2018 is een warme dag met felle zon. Er staan eigenlijk twee groepen met archeologische resten op de kaart: de Grupo Principal en Las Sepulturas . Wij bezoeken de Grupo Principal.


DSC00856HondurasCopánArasInDeBomen02

De ara’s (macaw) verwelkomen de bezoekers samen met een heleboel andere vogels. Maar de ara’s springen er uit door hun fantastische kleuren en hun gedrag.


DSC00856HondurasCopánArasInDeBomen01


DSC00858HondurasParqueArqueológicoCopán


DSC00859HondurasParqueArqueológicoCopán

Ze kroelen wat af. Blijkbaar geen last van corona of social distancing.


DSC00860HondurasParqueArqueológicoCopánHetWasErWarm

Als je het bos verlaat kom je op een grote vlakte. Je ziet al een paar steles onder afdakjes en ook meteen een kleine piramide.


DSC00861HondurasParqueArqueológicoCopánStelaC

Stele C. Sommige steles die je in situ ziet zijn replica’s. De originelen staan in het museum dat ik eerder bezocht. Maar dat is niet voor alle steles het geval. Dat heeft zo zijn voors en tegens. Wat buiten staat heeft veel meer last van de elementen. Maar wat op zijn originele plaats staat, vertelt een breder verhaal. Realiseer je, je leert heel veel van een dergelijk bezoek, dat veel van de steles niet meer rechtop stonden toen ze werden (her)ontdekt. Als archeoloog moeten moeilijke keuzes gemaakt worden.


DSC00862HondurasParqueArqueológicoCopánhierogliefen

De hierogliefen van de Maya’s zijn heel anders dan die van de Egyptenaren.Dat is logisch maar mijn indruk is dat ze nog moeilijker te ontcijferen en lezen zijn. Dit is een detail van Stele C. Op deze en de vorige foto zie je een typische rode kleur op het beeld.


DSC00863HondurasParqueArqueológicoCopán


DSC00864HondurasParqueArqueológicoCopánStelaAWaxaklajunUbaahK'awiilReplicaInSitu

Stela A met de beeltenis van Waxaklajun Ubaah K’awiil.


DSC00865HondurasParqueArqueológicoCopán

In close-up.


DSC00866HondurasCopánLinksIngangVeldBalspelZeiloverkappingTrapMetHierobliefen

Op deze foto zie je links, bij die schuine kant, het veld waar het balspel gespeeld werd. Op de achtergrond (rechts) zie je een overkapping van doek. Daaronder bevindt zich het wereldwonder, de Hieroglyphic Stairway.


DSC00867HondurasCopánPiramideVraagteken

Die enorme berg stenen is een piramide. Dus die vorm is niet altijd even intact en mooi als die in Gizeh.


DSC00868HondurasParqueArqueológicoCopánBallCourt

Dit is het veld voor het balspel van de andere kant.


DSC00869HondurasParqueArqueológicoCopánStelaN

Dit is Stela N, deze staat voor de Hieroglyphic Stairway.


DSC00872HondurasParqueArqueológicoCopánHieroglyphicStairwayArtistImpression

Dit is dan een artist impression van de Hieroglyphic Stairway. Dus een tekenaar heeft zich voorgesteld hoe drie trap er uit moet hebben gezien. Je ziet de piramide waar de trap tegen aan ligt en op de voorgrond Stele N.


Het is op deze plaats dat een belangrijk voorwerp lag begraven.
Nu wordt het de ‘Cornerstone of Copán’ genoemd.
In een van mijn eerdere berichten was de originele steen en een tekening
van de bovenkant te zien.
Hier in het veld wordt er nog even op het bestaan van die steen gewezen.

DSC00872HondurasParqueArqueológicoCopánHieroglyphicStairwayCornerstoneOfCopánText


Cornerstone of Copán

 

This disk was carved of a limestone boulder and served as a crypt’s tombstone.
Two seated rulers occupy a cloverleaf space, which symbolizes a portal to the underworld.
On the left is the first ruler in the dynasty K’inich Yax K’uk’Mo and the figura on the right is his son, the second in the line of royal succession.
When archaeologists unearthed the stone beneath the Hieroglyphic Stairway in 1992, they dubbed it the ‘Cornerstone of Copán’ because it established the city-state as a royal ceremonial center.

Maar dan nu even de Hieroglyphic Stairway:

DSC00870HondurasParqueArqueológicoCopánHieroglyphicStairway

Honduras, Copán, Hieroglyphic Stairway.


DSC00872HondurasParqueArqueológicoCopánHieroglyphicStairwayText


Hieroglyphic Stairway

 

This is the longest pre-Columbian hieroglyphic inscription in America and one of the most remarkable monuments built by the Maya during the Classic Period.
Most inscriptions at Copán are very short, relating specific ritual and dedicatory information on the monuments.
The exception is the Hieroglyphic Stairway.
In over two thousand hieroglyphs on 63 steps, the text recounts much dynastic history, beginning with references to the dynasty’s “founder” K’inich Yax K’uk’Mo.

DSC00870HondurasParqueArqueológicoCopánHieroglyphicStairway02

Om een idee te geven van de conditie van de treden en wat je moet doen om de trap in elkaar te zetten (alleen een paar van de laagste treden stonden nog op hun plaats), wat je moet doen om iedere blok te ontcijferen en dan om het te lezen.


Proberen deze archeologische vondsten te beschermen is niet eenvoudig.
Daarom was ook daar een tekst aan gewijd:

Conservation of the Hieroglyphic Stairway

 

History of Interventions

 

Since 1999 the Instituto Hondureno de Antropologia e Historia (IHAH) and the Getty Conservation Institure (GCI) have been collaborating to establish a long-term conservation strategy for the stairway in order to ensure its preservation.
In recent decades, the deterioration of the hieroglyphs on the stair risers has been a major cause of concern because it directly impacts the ability to view the relief carving and read the stone text.
The 8th century CE inscription is the lonhest from ancient Mesoamerica and provides a unique historical account of four centuries of the Copán dynasty.

 

The Stairway was rediscovered and excavated ar the end of the 19th century, with only the lower 15 steps found in their orihinal position.
The rest of the stairway steps were reconstructed in 1937 – 1940 using original fallen blocks which had been placed on the plaza.
Beginning in the 1970’s, the public was no longer allowed to walk on the Stairway and a variety of conservation treatments started to be carried out on the stone surfaces.
The protective canvas shelter was first installed in 1985 and has been periodically replaced as needed.’

 

Conservation assessment

 

This joint project consists of three major areas of study conducted by conservators and scientists.
Archival research to locate written and photographic documentation was carried out and detailed surface conditions of each block were recorded digitally in order to evaluate past and current conditions.
Biological specimens taken from the stone surfaces were identified, and stone and mortar from the site were analysed in the laboratory to define their characteristics ans assist in identifying causes of deterioration of the constituent materials of the Stairway.
Environmental monitoring equipement was installed to determine how the current stone surface condition is related to present climate data for the site and environmental conditions such as temperature and moisture on and below the Stairway blocks.

 

Conservation Strategy

 

After obtaining and testing lovally available materials, in situ conservation treatment trials are being carries out in selected areas of the Stairway to determine which treatment and maintenance methods are most appropriate for the Stairway.
The condition assessment and the treatment trials being carried out enable one (study?) to establish a long-term conservation and maintenance strategy for the Stairway which aims at mitigating the factors contributing to the deterioration of the stone.
A strategy involves a vombination of direct measures, such as treatment and maintenance of individual blocks, and indirect ones, such as improvements to the shelter design and periodic monitoring of the stone condition.
Only through such constant care will the preservation of the Stairway be ensured.

Drie zeer bijzondere voorwerpen uit Copán (Maya)

DSC00798HondurasCopánMuseoDeLaEsculturaDeCopánStelaAText

Om een idee te geven van de informatieverstrekking, het Engelstalige deel van een informatiebordje bij Stela A in het Museo de la Escultura de Copán.


Stela A, Great plaza

 

Perhaps the most popular stela in Copán, the elegant carving of stela A is one of the best examples of the beautiful sculptural style for which Copán is understandably famous.
Dedicated on 9.15.0.3.0.12 Ajaw 13 Mac or AD 731, it portrays the 13th ruler Waxaklajun Ub’aah K’awiil carrying a two-headed serpent bar that is symbolically giving birth to sun deities.

 

In his headdress is a woven mat design with four serpents in its corners.
This design is like the solar disk.
It represents Waxaklajun Ub’aah K’awiil’s central position in relation to the sun and the four directions.
Small figures that crouch at the feet and in the headdress of the ruler seem to represent the sub at different stages of its daily and yearly cycles.

DSC00797HondurasCopánMuseoDeLaEsculturaDeCopánStelaA

Stela A met een afbeelding van Waxaklajun Ub’aah K’awiil, de 13e heerser over Copán.


DSC00800HondurasCopánMuseoDeLaEsculturaDeCopánCamaZotzKillerBat

Cama Zotz (Killer Bat of dodelijke vleermuis).


Shown emerging from the four-lobed symbol, which represents the door to the Underworld, is the dreaded Cama Zotz.
This bat is associated with the Underworld, death, and sacrice.
There is a death sign shown on his chest.

 

The bat sculpture was found in the 1930’s, fallen from structure 20 on the east edge of the Acropolis.

DSC00801HondurasCopánMuseoDeLaEsculturaDeCopánFloorMarkerMotmot

Het originele voorwerp, gevangen in een soort badkuip van cement. Vloermarkeerpunt Motmot.


Van dit belangrijke voorwerp is een replica gemaakt.
Daar laat ik hier een en ander van zien waardoor
hopelijk we het origineel een klein beetje beter begrijpen.

DSC00802HondurasCopánMuseoDeLaEsculturaDeCopánFloorMarkerMotmotReplica01

Replica gemaakt door Jacinto A. Ramirez.


This disc was carved into a limestone boulder.
It served as the tombstone for a circular crypt found in 1993.
It is associated with an earlier temple nicknamed “Motmot” beneath the hieroglyphic Stairway.
Cemented into the stuco floor, it has been referred to as the cornerstone for the ancient city of Copán.
It gas the earliest hieroglyphic inscription known from the site, commemorating the important 9.0.0.0.0 period ending and the final closing of the tomb beneath.

 

Two seated rulers occupy opposite halves of the four-lobed outline, which symbolizes the open door to the underworld.
The ruler on the left is identified by the name glyph and the headdress as the first ruler in the dynasty, K’inich Yax K’uk’ Mo’.
The ruler on the right is the first ruler’s child, the second dynastic succession.

DSC00802HondurasCopánMuseoDeLaEsculturaDeCopánFloorMarkerMotmotReplica02K'inich Yax K'uk' Mo'

K’inich Yax K’uk’ Mo’, de eerste heerser van Copán.


DSC00802HondurasCopánMuseoDeLaEsculturaDeCopánFloorMarkerMotmotReplica03Hierogliefen

Voorbeeld van de Maya hierogliefen in Copán.


Nacional Museum of Archeology and Ethnology (II)

DSC00243GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologySunGodText


Deze tekst bevat heel veel nieuwe informatie voor mij.
Het was blijkbaar gebruikelijk (we komen dat later in Honduras
ook tegen) om een tempel na verloop van jaren, op een
plechtige manier te begraven. Vaak onder een nog grotere tempel.
De tekst beschrijft een aantal brokstukken van wandschilderingen
die ontdekt zijn in San Bartolo in 2001.
Twee muren van een tempel stonden nog overeind. De andere twee waren
zorgvuldig gesloopt met bewaring van de brokstukken van de muurschilderingen.
Die brokstukken waren meebegraven met de tempel.
Afgebeeld zijn de Zonnegpd en de God van dronkenschap.
Veel tijd heb ik dan bij de voorbereiding van dit bericht besteed
om uit te zoeken waar in de brokstukken je wat kunt zien.
Ik moet nog goed oefenen.

This outstanding composition portays a supernatural figure identified as the sun hod by the symbol ‘kin’ (glyph?) on his cheek, as well as his distinct profile.
He is represented in the form of an eagle with large talons (klauwen) and aspects of the Principal Bird Deity.
Behind the solar deity is a second supernatural, Akan, deity of inebriation (dronkenschap) (either pulque (Pulque is een Mexicaanse alcoholische drank. Het wordt gemaakt van gefermenteerde honderdjarige aloë, een bepaald soort agave) or chicha (gefermenteerde drank van mais, rijst of yuca in Latijns-Amerika)), identified by the eyeball, bone and blood at his forehead, his skeletal jaw, and the lock of hair adorned with beads to the front.

DSC00242GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologySunGod01

Dit is het totale beeld van de brokstukken uit San Bartolo, ‘reassembled fragments from the east and south walls of the same chamber’.


DSC00242GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologySunGod03Fragment

Dit is een detail van de foto hierboven en hier is een gezicht te herkennen. Ik schat in de Zonnegod.


DSC00242GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologySunGod02Fragment

Dit is dan de tweede god? Wie het beter kan duiden is uitgenodigd dat met ons te delen.


DSC00244GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologySanBartoloText

San Bartolo was mij geheel onbekend. Maar het verhaal heeft een grote aantrekkingskracht.


San Bartolo is a remote Late Preclassic site in the department of Petén.
Discovered in 2001, its murals are considered amoung the most important discoveries in the Maya area.
Murals were found within the pyramid Las Pinturas, which was a nexus of ritual activity during its four hunderd year history.
The most complete paintings were found at a chamber at the base of the pyramid (Structure Sub-1A); dating to the year 100 BC, the chamber was in use for about 50 years, then it was covered by new construction.
The west and north walls were buried intact, bur the east and south walls were intentionally broken by the ancient Maya, carefully collecting and concealing the fragments within the foundation of the new pyramid.
To date, the corpus of mural painting from San Bartolo includes 7000 fragments from five different architectural contexts.

On the wall above (niet door mij gefotografeerd) are illustrations of the west and north wall paintings reproduced at full size.
In the case to the right (wel gefotografeerd) are reassembled fragments from the east and south walls of the same chamber.
The elaborate artistic program at San Bartolo is devoted to origin mythology and the incipient institution of kingship (de beginnende instelling van het koningschap).

On the west wall, the hero figure Juun Ajaw, patron deity of kings, claims a four-cornered space marked by trees that define the bounderies of the civilized world.
He celebrates sustenance drawn from the forest and offers his own blood in autosacrifice.
The noth wall depicts four anchestral couples at a sacred cave located at the base of a rocky mountain, blooming with flowers and vegetation.
It is a wild place of snakes and jaguars and a mythic place of origin and fertility.
The maize god and his bride receive the foundations for life: maize (as tamales (Een tamal is een traditioneel hartig of zoet gerecht uit Latijns-Amerika. Het bestaat uit een van oorsprong in maïsblad, later ook wel in een bananenblad gestoomde maïsdeegrol met of zonder vulling) in a basket) and water (as a bottle gourd (Kalebas)).

Deze tekst vertelt dat de schilderingen gevonden zijn in de
piramide Las Pinturas. De schilderingen waar ik al over sprak dateren
van honderd jaar voor Christus.
In totaal zijn er 7000 fragmenten gevonden, uit 5 verschillende
architectuur omgevingen of stylen.
De afbeeldingen richten zich op mythologie rond het ontstaan
van het koningschap.
Zo wordt de patroonheilige van koningen, Juun Ajaw, afgebeeld.

De schilderingen bevatten ook teksten, geschilderde hiërogliefen.


DSC00245GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologyEarlyMayaScriptText

Er ligt ook een stuk steen met daarop geschilderde tekst. Het behoort tot de oudste voorbeelden van Maya hiërogliefen. De oudste teksten dateren van 400 voor Christus.


The paintings include an example of very early Maya hieroglyphs, probably the earliest currently documented for the Maya script.
San Bartolo has the most extensive corpus of Preclassic period writing preserved in Maya area.
The collection includes several examples of both paimted and incised texts from early architectural phases (ca 400 BC), and numerous fragmentary text from the penultimate phase murals (ca 100 BC), as well as the six complete texts from the west and north wall murals of structure Sub-1A (ca 100 BC).
The script changes remarkably across the 300-year range and the hands of different scribes are clearly visible among contemporaneous texts.
The texts contain name and titles of deities but translation is difficult die to the early form of the script and their uniqueness.

Dit vond ik heel interessant. Aan het schrift op zich
zou je al een hele tentoonstelling of een heel museum kunnen wijden.

DSC00246GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologyEarlyMayaScript

Dit is de steen met het vroege, geschilderde Maya schrift.


DSC00247GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologyEarlyMayaScript

Terwijl ik op mijn tenen sta. Dit soort voorwerpen zul je niet vaak kunnen zien in Europa. Er zullen niet veel verzamelaars actief mee bezig zijn en in musea heb ik ze eerder niet gezien. De voorwerpen die dadelijk volgen zul je vaker kunnen zien.


DSC00248GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologyTheaterTypeCenserLosChatosEscuintlaEarlyClassic250-550ADMUNEA14592-111799

Theater type censer, Los Chatos, Escuintla, early classic, 250 – 550 AD. MUNEA 14592 – 111799. Wierrookbrander voor in een theater.


DSC00250GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologyZoomorphicCenserChitomaxBajaVerapazLateClassic600-900ADMUNEA14449-111256

Zoomorphic censer, Chitomax, Baja Verapaz, late classic, 600 – 900 AD. MUNEA14449-111256. Weer een brander maar nu in een soort dierlijke vorm.


DSC00252GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologyFuneraryMaskTikalPeténLateClassic600-900ADMUNEA11082-111526

Funerary Mask, Tikal, Petén, Late Classic, 600 – 900 AD. MUNEA11082-111526. Begrafenismasker.


DSC00254GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologyBowlWithCoverOfJaguarTikalPeténClassicAD250-925MUNEA11336ab-111507ab

Prachtig. Zie hoe op de deksel het lichaam van een jaguar aangevuld wordt met een hoofd in 3D dat als knop van de deksel dienst doet. Bowl with cover of jaguar, Tikal, Petén, Classic AD 250 – 925. MUNEA 11336ab – 111507ab.


DSC00256GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologyVaseOfYik'inChanK'awiilTikalPeténLateClassic734-766ADMunae11080ab-111144ab

Vase of Yikʼin Chan Kʼawiil, Tikal, Petén, Late Classic, 734 – 766 AD. Munae 11080ab-111144ab. Vaas in de vorm van Yikʼin Chan Kʼawiil, een van de grote koningen van het Maya-rijk.


Wikipedia:

Yikʼin Chan Kʼawiil also known as Ruler B, Yaxkin Caan Chac and Sun Sky Rain, (before 734-c.746/766?), was an ajaw of the Maya city of Tikal. He took the throne on December 8, 734.

DSC00257GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologyVaseOfJasawChanK'awiilITikalPeténLateClassic682-734ADMunae11081ab=11111805ab

Vase of Jasaw Chan K’awiil I, Tikal, Petén, Late Classic, 682 – 734 AD. Munae 11081ab – 11111805ab. Deze persoon wordt wel ´Heerser A´ genoemd. Die hiervoor is ´Heerser B´.


Wikipedia:

Jasaw Chan Kʼawiil I also known as Ruler A, Ah Cacao and Sky Rain, (before 682-734), was an ajaw of the Maya city of Tikal. He took the throne on May 3, 682 and reigned until his death.

DSC00259GuatemalaNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologyPlateWithTheQuadripartiteBadgeMonsterDosPilasPeténLateClassicAD710-730MUNAE 15357-17702180

Plate with the Quadripartite Badge Monster, Dos Pilas, Petén, Late Classic, AD 710 – 730. MUNAE15357-17702180. Schaal met een afbeelding van een mythisch figuur. De naam van de figuur zou ik moeilijk naar het Nederlands kunnen vertalen. Op het web zie ik de naam ‘vierzijdige god’ gebruikt worden. Maar wat een mooie schaal met op de rand Maya hiërogliefen.


DSC00261GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologyZoomorphicUrnPurulháAltaVerapazLatePreclassic600-900ADMUNAE15897-143705

Zoomorphic urn, Purulhá, Alta Verapaz, Late Preclassic, 600 – 900 AD. MUNAE 15897-143705. Een urn in de vorm van een dierlijk figuur.

DSC00262GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologyZoomorphicUrnPurulháAltaVerapazLatePreclassic600-900ADMUNAE15897-143705


DSC00264GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologyHu'UnalLateCVlassic600-900ADAguatecaPeténAlabastroMUNAE18624ak-1773179ak

Een hoofdband. Hu´Unal, Late Classic, 600 – 900 AD, Aguateca, Petén, alabastro. MUNAE 18624ak – 1773179ak.


DSC00265GuatemalaGuatemalaCityNacionalMuseumOfArcheologyAndEthnologyGodOfDeathTopoxtePeténLateClassic600-900ADMUNAE20209b-17721210b

God of death, Topoxte, Petén, Late Classic, 600 – 900 AD. MUNAE 20209b – 17721210b. God van de dood.


Ik vond het heel indrukwekkend.

Koninginnen van de Nijl

 photo WP_20170325_001DeDagBegonStralend.jpg

Op zaterdagochtend was het stralend weer en maakte ik deze foto op het Kasteelplein in Breda. Bestemming: de tentoonstelling Koninginnen van de Nijl in het Rijksmuseum van Oudheden in leiden.


Het museum is onlangs weer geopend na een her/verbouwing van de tentoonstellingsruimtes
en ze doen dat met een spetterende tentoonstelling over het oude Egypte.
Deze keer een tentoonstelling over de rol en positie van de koninginnen.

Al lopend over de tentoonstelling heb ik af en toe een foto gemaakt
omdat een bepaald beeld me byzonder trok of omdat ik de kans kreeg
op de drukke tentoonstelling een foto te maken.
Een willekeurige keuze dus.

 photo WP_20170325_003ModerneVondstenHeeftMenErOok.jpg

Kort voor de opening van het museum stond ik met zo’n 20 andere bezoekers nog even te wachten en zag ik dat het museum ook hedendaagse artefacten bewaard. De restanten van de fiets ligt geketend aan het hek van het museum.


 photo WP_20170325_004.jpg

Farao Thoetmosis I zit op zijn troon.

 photo WP_20170325_005.jpg

Farao Thoetmosis I zit op zijn troon en draagt het traditionele koningskostuum.
Hij heeft de nemes hoofddoek op met de uraeus-slang.
Hij draagt de shendyt, de koninklijke kilt.
Aan zijn gordel is een stierenstaart bevestigd, als symbool van mannelijkheid.
De troon is versierd met twee ineengestrengelde planten, symbolen voor Opper- en Neder-Egypte.
Onder zijn voeten bevinden zich de Negen Bogen, die symbool staan voor de vijanden van Egypte.
Thoetmosis I was de derde koning van het Nieuwe Rijk en de eerste die grote veroveringstochten ondernam in Azie en het zuiden.
Uit zijn huwelijk met Ahmose, de dochter van Amonhotep I werd de latere koningin Hatsjepsoet geboren.
De naam en de titels van Thoetmosis I lijken over oudere hierogliefen heen gebeiteld te zijn.
Mogelijk was het beeld oorspronkelijk voor een andere koning gemaakt.

Granodioriet, 18e dynastie, regering van Thoetmosis I (ca. 1493 – 1484 v. Chr), uit Karnak, tempel van Amon-Re, Drovetti collectie (1824), Museo Egizio, Turijn, nr. C 1374;004.


 photo WP_20170325_006KoninginKiya.jpg

Koningin Kiya.

 photo WP_20170325_008KoninginKiya.jpg

Koningin Kiya
Een bijvrouw van de farao droeg geen cobra op haar hoofdtooi en haar naam werd nooit in een cartouche (naamring) geschreven.
Dit relief laat Kiya zien, de tweede vrouw van Achnaton.
Het haar is later bijgewerkt om het portret van Meritaton te worden, de oudste dochter van Achnaton en Nefertiti.
Deze bouwsteen komt oorspronkelijk uit Amarna en is hergebruikt in een bouwwerk in Hermopolis.

Kalksteen, 18e dynasty, regering van Amonhotep IV/Achnaton (ca. 1353-1336 v.Chr.), uit Hermopolis, Ny Carlsberg Glyptotek, Kopenhagen, nt. AEIN 1776; 024.


 photo WP_20170325_009Nefertiti.jpg

Koningin Nefertiti.

 photo WP_20170325_010Nefertiti.jpg

Koningin Nefertiti brengt een offer aan Aton

Koningin Nefertiti offert aan de zonnegod Aton.
Blijkbaar had zij de positie om zelfstandig de goden aan te spreken, wat heel uitzonderlijk is.
Doorgaans was deze taak voorbehouden aan de farao.
De bouwsteen komt uit een tempel in Karnak, uit de vroege regeringsjaren van de farao Amonhotep IV (de latere Achnaton).

Zandsteen, pleister, pigmenten, 18e dynastie, regering van Amonhotep IV/Achnaton (ca 1353-1336 v.Chr.), uit Karnak, Ny Carlsberg Glyptotek, Kopenhagen, nr AEIN 1812; 023.


 photo WP_20170325_011SteleVanNachi.jpg

De stele van Nachi.

 photo WP_20170325_012SteleVanNachi.jpg

Stele van Nachi

Dit is een mooi voorbeeld van het vakmanschap van de werklieden uit Deir el-Medina.
De stele is gemaakt voor het graf van de ambachtsman Nachi.
Hij staat bovenaan in aanbidding afgebeeld voor de dodengoden Osiris en Anoebis.
In het middelste register zit hij naast zijn vrouw Nefertari, terwijl hun vier zonen hen dodenoffers brengen.
De oudste zoon draagt het luipaardvel van de dodenpriester.
Onderaan staan nog drie andere zonen en drie dochters met bloemen in hun handen.

Zandsteen, pigmenten, 19e dynastie (ca. 1292-1191 v.Chr.), uit Deir el-Medina, Museo Egizio, Turijn, nr. C. 1586; 162.


 photo WP_20170325_013KoninklijkeElVanAmenemope.jpg

De Koninklijke el van Amenemope.

 photo WP_20170325_013KoninklijkeElVanAmenemopeDetail.jpg

Dezelfde el maar dan meer in detail.

 photo WP_20170325_014KoninklijkeElVanAmenemope.jpg

Koninklijke el van Amenemope

Deze meetlat was van de ambtenaar Amenemope, opzichter van de graanopslag in heel Egypte.
Hij is beschreven met een wijdingstekst aan koning Horemheb.
Deze meetlat geeft de ‘koninklijke el’ weer, van ongeveer 52,5 cm lang.
Hij is onderverdeeld in zeven ‘handpalmen’, van elk vier vingers, en elke vinger is in zestien delen opgedeeld.
De koninklijke meetlat had een palm meer dan de ‘korte el’, die een lengte had van de top van de middelvinger tot de elleboog.

Hout, witte pasta, 18e dynastie, regering van Horemheb (ca. 1319-1292 v. Chr.), herkomst onbekend, verworven voor 1888, Museo Egizio, Turijn, nr. C. 6347; 200.


 photo WP_20170325_015SchaalmodelGrafVanNefertariGemaaktDoorFrancescoBalleriniInOpdrachtVanErnestoSchiaparelli.jpg

Schaalmodel van het graf van Nefertari, gemaakt door Francesco Ballerini in opdracht van Ernesto Schiaparelli.


 photo WP_20170325_016DeGodinSechmet.jpg

De godin Sechmet.

 photo WP_20170325_017DeGodinSechmet.jpg

De godin Sechmet

Sechmet was de partnergodin van Ptah in Memphis, de godin is met name bekend uit Thebe, omdat daar honderden beelden van haar waren opgesteld tijdens de regering van Amonhotep III.
Zowel in de tempel van de godin Moet in Karnak, waar de beelden in de tentoonstelling vandaan komen, als in de dodentempel van Amonhotep III bij de Memmonkolossen (Luxor) stonden beelden voor elke dag van het jaar.
Met deze beelden werd een ritueel uitgevoerd, waardoor de godin gekalmeerd werd ter bescherming van Egypte.
Dit beeld lijkt veel op het andere en het is eveneens onbeschreven.
Toch was ieder beeld uniek en de weergave van een specifiek en onderscheidend aspect van de godin.

Granodioriet, 18e dynastie, regering van Amonhotep III (ca. 1390-1353 v. Vhr.), uit Karnak, Drovetti collectie (1824), Museo Egizio, nr. C. 0262; 001.


 photo WP_20170325_018DeGodinSechmet.jpg

De godin Sechmet.

 photo WP_20170325_019DeGodinSechmet.jpg

De godin Sechmet

De godin Sechmet had tegengestelde eigenschappen.
Zij was de godin van de geneeskunst, maar werd ook gezien als de brenger van ziektes en epidemieen.
Haar naam betekent ‘de machtige’.
Zij was de dochter van de zonnegod Ra en draagt daarom vaan een zonneschijf met een uraeus (cobra) als kroon op haar hoofd.
Dit beeld is helaas niet beschreven en het is misschien niet voltooid.
In haar handen houdt Sechmet de gebruikelijke attributen van godinnen: de papyrusstaf en de anch, het hieroglief voor leven.

Granodioriet, 18e dynastie, regering van Amonhotep III (ca. 1390-1353 v. Vhr.), uit Karnak, Drovetti collectie (1824), Museo Egizio, nr. C. 0260; 353.


 photo WP_20170325_020VasteCollectieBeeldVanEenSchrijverCa2400VChrGrijsGranietSakkara.jpg

Dit Beeld van een schrijver is geen onderdeel van de tentoonstelling ‘Koninginnen van de Nijl’. Het is een voorwerp uit de vaste opstelling van het museum en een van de vele topstukken. Het is uit circa 2400 voor Christus en is gemnaakt uit grijs graniet en afkomstig uit Sakkara.


In het museum kocht ik een paar boeken, zoals:

 photo WP_20170326_001OlafEKaperKoninginnenVanDeNilIinVertaling.jpg

Olaf E Kaper, Koninginnen van de Nijl in vertaling. Dit boek geeft een groot aantal vertalingen van teksten die op de tentoonstelling te zien zijn.


 photo WP_20170326_002koninginnenVanDeNijl.jpg

Koninginnen van de Nijl. Een soort van catalogus. Het vertelt verhalen over de koninginnen aan de hand van voorwerpen op de tentoonstelling.


 photo WP_20170326_003RMO100Topstukken.jpg

De 100 topstukken van het Rijksmuseum van Oudheden is al uit 2009 maar heeft niets aan actualiteit verloren. Het was schitterend om te lezen. Een aanrader.


Het werd een lange zaterdag met een fantastische tentoonstelling.
Het is al weer lang geleden dat ik een tentoonstelling
van dergelijke kwaliteit over Egypte gezien heb.

Infinit is gereed

 photo DSC_6298Geopend.jpg

Hier ligt mijn boek, opengeslagen, in de zon.


 photo DSC_6299Geopend.jpg

De deksel doet ook dienst als standaard voor de tekst.


 photo DSC_6300Uitgepakt.jpg

In de doos zitten naar Infinit met de tekst nog een voorwerp en een koordje.


 photo DSC_6301MetBok.jpg

Het voorwerp en het koordje vormen samen een soort bok zodat de tekst mooi rechtop blijft staan. Het chassis is de lessenaar.


 photo DSC_6302Infinit.jpg

Zo staat dan het boek en kan het gelezen worden.


De tekst bestaat uit 8 delen maar de delen vormen samen 1 tekst.
Om de leesvolgorde te ondersteunen begint ieder tekstdeel
met het paginanummer.

 photo DSC_6303EenTwee.jpg

Deel een en twee.


Tekst 1:

Een boek, voor mij, is een beschermings-mechanisme voor tekst, die het tegelijkertijd mogelijk maakt om van die tekst kennis te nemen.
B E S C H E R M I N G E N L E Z E N
Dat is nu een probleem met hoe het boekje Infinit wordt gepresenteerd. Infinit/infinite staat voor oneindig. Het is dan ook een presentatievorm van tekst die je ‘oneindig’ kunt omvouwen. Steeds kun je vanuit de binnenkant de volgende teksten openen. Om het lezen aangenaam en begrijpelijk te maken, kun je het boekje Infinit op verschillende manieren benaderen. Daarvoor heb ik een oplossing bedacht.
Dat voor wat betreft het lezen. Maar het element bescherming ontbreekt. Daarom heb ik een plat doosje gemaakt dat het boekje beschermt en tegelijk een presentatieplatform biedt.

Tekst 2:

Twee manieren, of misschien nog meer, zijn er om de pagina’s ‘om te slaan’. De doorlopende tekst wordt door die verschillende manieren van bladeren niet altijd goed leesbaar. Daarom begint iedere pagina van deze tekst met zijn paginanummer.
De bescherming van een tekst tegen vocht, licht, stof en gebruik, gebeurt vaak door een kaft. Maar soms is een doosje ook heel geschikt. Dit doosje heeft echter nog een functie.
P R E S E N T A T I E
Iedere keer als je een volgende tekst van het boekje wilt lezen, open je de pagina’s van de binnenzijde naar buiten, en draai je het boekje een kwartslag naar rechts. De opstaande zijkanten passen precies in de twee gleuven in de bodem van de doos. Zo kan de volgende tekst gelezen worden.

 photo DSC_6304DrieVier.jpg

Deel drie en vier.


Tekst 3:

Drie functies kan ik bedenken die een reden zijn om een boek te maken, naast de functies die al genoemd zijn: plezier, verspreiding en het bewaren van de tekst en/of afbeeldingen.
V R I J H E I D
Uiteindelijk zijn de ideeën die tot tekst gevormd zijn het belangrijkst. Die tekst mag vernieuwend, controversieel, wervend of uitdagend zijn. Dat hoeft natuurlijk niet. De vrijheid om dat wat je bezig houdt op ‘papier’ te zetten en het te verspreiden, is een fundamenteel recht. Dat kan schuren, wringen en weerstand oproepen, maar dat mag/moet dan ook. Iets anders is het als mensen het recht om te beledigen opeisen. Dan lijkt het niet meer om de zaak te gaan maar om de actie op zich. Duidelijk is dat die grens erg gevoelsmatig en grijs is. Beter van afblijven dus.

Tekst 4:

Vier dat recht op persvrijheid en vrije meningsuiting. Schrijf, spreek, blog, presenteer, schets, teken, maak foto’s, zing en maak games (volgens literatuurwetenschapper F.W. Korsten zijn games de toekomst van de literatuur. Arnon Grunberg sluit daar op aan met ‘Ook taal is een simulatie van de werkelijkheid. Een game.’ Volkskrant 21/02/2015)
H O R I Z O N T A A L
Lees in dit boek bij voorkeur de horizontaal liggende tekst. ‘Liggende’ is hier letterlijk bedoeld. Lees vervolgens de tekst van links naar rechts.
Je kunt de teksten op de opstaande randen ook zien en misschien met wat moeite ook lezen, maar als je steeds de horizontaal liggende paren tekst leest, weet je zeker dat na de teksten een en twee, drie en vier, tekst

 photo DSC_6305VijfZes.jpg

Deel vijf en zes.

Tekst 5:

Vijf komt, samen met zes, gevolgd door zeven en acht.
Teksten en tekeningen (of iedere andere vorm van afbeeldingen) zijn twee verschillende technieken om ideeën over te brengen. In die zin zijn ze voor mij hetzelfde en hebben ze, in relatie tot een boek, dezelfde functie. Maar ze zijn anders, ze kunnen elkaar versterken en sommige lezers beleven meer plezier aan een tekening dan aan een tekst en andersom. Met beide kun je een verhaal vertellen.
Het maken van een goed verhaal is een vak of kunst op zich.
V E R H A A L
Het is duidelijk dat schrijven niet een kunst is waar ik in uitblink. Deze tekst is dan ook een middel voor mij om het boekje Infinit te kunnen maken.

Tekst 6:

Zes dagen heeft het mij op zijn minst gekost om deze tekst te maken. De combinatie van het onderwerp en de eis, die ik mezelf had opgelegd, om iedere tekst met het paginanummer te laten beginnen, was veel gevraagd.
S C H R I F T
Maar het is gelukt en daarmee kunnen we nog even stilstaan bij de geschiedenis van het boek. Want al voel ik me soms een monnik, de geschiedenis van het boek is veel ouder dan dat van de Middeleeuwse monniken.
Al bij de oudste beschavingen (Soemerië, China, Egypte en de Indus-vallei) ontstonden verschillende vormen van het schrift (spijkerschrift, hiërogliefen, alfabet) en manieren om geschreven teksten te bewaren (klei, papyrus).


 photo DSC_6306ZevenAcht.jpg

Deel zeven en acht.


Tekst 7:

Zeven jaar duurt een bepaalde opleiding tot boekbinder. Dat is niet te combineren met mijn werk en privéleven. Het moet wel een hobby blijven. Bovendien zit de lol er voor mij niet in om voor andere mensen boeken te maken.
B O E K
Zusterboeken. Dat is het grote thema waarin een aantal van de toekomstige projecten zullen komen te staan. Zusterboeken zijn boeken waarvan/waarover ik meer dan 1 exemplaar heb of gemaakt heb. Een tijd terug kocht ik bijvoorbeeld een zesde druk van Hella S. Haasse ‘Het woud der verwachting’, 1962. Toen kreeg ik een paar weken geleden nog een versie van dit boek van mijn moeder. Een negenentwintigste druk uit 2011. Deze boeken zijn zusterboeken en die horen bij elkaar te blijven. Daar ga ik voor zorgen.

Tekst 8:

Acht pagina’s over wat ik denk dat een boek is. Maar wat denken anderen? Ik zocht en vond bijvoorbeeld de volgende vertaalde definitie van Philip Smith (boekbinder uit Engeland)
Een boek is de verpakking van meerdere oppervlaktes die samengehouden worden in een vaste of variabele volgorde door een scharniermechanisme, enige vorm van ondersteuning of een container, met daaraan verbonden zichtbaar of gesproken inhoud die we een tekst noemen.
SAMENGEHOUDEN DRAGER VAN TEKST
Volgens de auteur sluit deze definitie tekstdragers als kleitabletten en rollen uit, zo ook enkelvoudige oppervlaktes waarop een tekst is aangebracht (een tekst op een folder is geen boek).
Volgens deze definitie kan een CD een boek zijn.

Egypte 2006 16: nogmaals Karnak II

29/12/2006 Vrijdag (vervolg)

Luxor

= Tempel van Mut;

Onderweg naar het complex van Karnak werd ik opgehouden
door een jonge Egyptenaar die me de tempel van Mut wilde laten zien.
Deze tempel ligt buiten het complex van Karnak.
Het is in een niet zo beste staat maar leuk om eens te bezoeken.
Veel toeristen zijn er niet, je moet er alleen de ‘bewakers’ trotseren.

De Tempel van Mut (of wat er van over is).
De avenue der sphinxen verbind het Karnak complex met de tempel.

Een ramshoofd.

Vlak bij het Karnakcomplex zag ik deze vogel.
Ik ben geen kenner, dus maar eens rondgevraagd welke vogel dit kan zijn.
Het idee is dat dit een Agapornis taranta betreft.

Een sphinx als speelplaats.


Een relief van de god Bes.

Vele beelden van de god Sekhmet.

Sekhmet, met het hoofd van een leeuw.

Sekhmet in detail.

Mooie voorbeelden van hierogliefen.

Het heilige meer met daarachter de tempel van Ramses III.

De tempel van Mut zelf is een grote ruine.

Terwijl we terug liepen naar de weg kwamen we langs een huis
met de deze afbeelding.
Het gaat hier om Mekka.
Waarschijnlijk is de bewoner van dit huis
daar ooit op bedevaart geweest.

Gebouw vlak bij de Amon tempel in Karnak.

Lees verder