Vijf galeien

Posted on september 21, 2018 by Argusvlinder

Tot nu toe had ik 1 galei.
Een galei is een soort metalen dienblad waarop je een tekst
voor korte of langere tijd kunt bewaren nadat je die tekst gezet hebt.
Hij is zo ontworpen dat je de tekst relatief eenvoudig
van de galei naar de pers kunt overbrengen.

Maar op 1 been kun je niet staan.
Toen er deze week op Drukwerk in de Marge een paar galeien
werden aangeboden met insluitwit, heb ik die gekocht.

Galeien met insluitwit.

Insluitwit zijn stroken metaal die worden gebruikt om op de pers
de tekst (die met de hand gezet is uit losse loden letters, leestekens
en spaties en misschien wel met cliche’s (=afbeeldingen)) goed vast
te zetten (in te sluiten).
Op de plaats van het insluitwit komt als het goed is geen inkt
en het papier waarop je drukt, raakt dat metaal niet.
Die ruimte op het papier die boven het insluitwit zit,
blijven na het drukken dus wit.

Creatieve Woensdag

Posted on februari 5, 2017 by Argusvlinder

Druk, sruk, druk, druk.
Maar op woensdag werk ik nog steeds rustig aan de tekst van mijn boek.
Bij het Nederlands Drukkerij Museum in Etten-Leur
Afgelopen week ben ik aan de laatste pagina toegekomen.
Met een beetje geluk is komende week de hele tekst gezet.
Dan kunnen we een proefdruk maken en de tekst gaan corrigeren.

Laatste blad van de kopij.

Deze galei is al bijna helemaal vol. Dit is denk ik nummer 4.

Dit is het begin van het einde.

Creatieve Woensdag 04

Posted on november 27, 2016 by Argusvlinder

Het is zo, het duurt al heel lang.
Maar stapje voor stapje kom ik dichterbij het doel.
In de ochtend tekst aangepast en nieuwe tekst gezet.
In de avond verder gewerkt aan de letter O.
De tweede van de vier letters.
Volgende week gaan we het drukken van de tekst voorbereiden
en misschien al starten.

Het startpunt. De reeds gezette tekst op de galei

De eerste regels nieuwe tekst op de zethaak.

De letter O. Dit wordt de binnenkant van de letter met deze keer ‘stralen’ (in dezelfde kleur als de binnenkant) buiten de letter. De ‘stralen’ dekken de helft van het letterbeeld op.

Dit wordt het groene, floraal motief, dat boven op de letter gaat komen.

Het was weer druk in de drukkerij

Posted on augustus 5, 2016 by Argusvlinder

Afgelopen woensdagochtend weer doorgewerkt aan mijn teksten.
We hebben de regels eens geteld. Tot nu toe heb ik voor
het nieuwe boek 150 regels van 9 centimeter breed gezet (20 ciceros).
Dat is een inleiding met twee verhalen en een toelichting.
Nog te gaan zijn het colofon en het derde verhaal dat ik
nog moet schrijven.
Dus nog heel wat werk.
Hier volgen de foto’s.

Een paar van de laatste regels van de toelichting op of in de zethaak. Van hier worden ze overgebracht naar een galei (zeg maar een metalen dienblad waar een zijde van ontbreekt).

Hier ligt de complete tekst van de toelichting op de galei. Klaar om er een proefdruk van te maken zodat de tekst gecorrigeerd kan worden.

Er lag nog een tekst gereed om afgedrukt te worden.

De laatste tekst moet opgebonden worden. Dat doet mijn instructeur. Het is zijn werk geweest en hij is er dan ook erg bedreven in.

De teksten op de galei. Je kunt je voorstellen dat als de teksten niet goed opgebonden worden ze makkelijk uit elkaar vallen. Dan kun je helemaal opnieuw beginnen. Dat is wel wat anders dan een tekst maken met Word.

De twee teksten op de proefpers. Nu moeten ze nog voorbereid worden: op de juiste plaats leggen, vastleggen zodat ze niet wegschuiven tijdens het drukken, zorgen dat alle letters en spaties dezelfde hoogte hebben (Dresseren), dan inkten en papier er op. De pers doet dan de rest.

Dresseren met een houten hamer en een houten blok.

Inkten.

Het corrigeren van de tekst kan beginnen.

Creatieve Woensdag 01: Lettertype uitzoeken

Posted on juli 2, 2016 by Argusvlinder

Afgelopen woensdag ben ik beginnen met het handzetten
van de inleiding van mijn boekje. Maar ik moest de tekst van
vorige week nog corrigeren en voor de inleiding een lettertype kiezen.
De beschikbare lettertypes worden beperkt door wat het museum
over de jaren verzameld heeft.
Je wil toch zorgen dat de lettertypes bij elkaar ‘smoelen’ in het boek.

De keuze is gevallen op een lettertype met de naam Atlas. Mooi, helder en schijnbaar veel groter dan het lettertype Hollandse Mediaeval van dezelfde grootte. Wie de ontwerper is van dit lettertype weet ik niet.

De loden letters zitten in een ondiepe, halve letterkast. Dat wil zeggen dat de letters ook op een andere plaats liggen. De cijfers en hoofdletters liggen nog wel bij elkaar maar op een andere plaats dan bij een diepe letterkast.

Maar eerst het resultaat van vorige keer corrigeren.

Dan de letters overbrengen van de galei naar de proefpers.

Papier er op…..

….en de volgende versie van de proefdruk is gereed. Bij een ets zou je zeggen de volgende staat. Er zit overigens nog ten minste 1 fout in de tekst. Kijk maar eens goed. De Letter ‘t’ staat ergens op zijn kop. Probeer dat maar een met je PC.

De eerste regel van het boek (hier op de zethaak) is ‘Het belangrijkste woord in de titel van het boek’.

Ik ben al best opgeschoten.

Creatieve Woensdag 03 I

Posted on mei 26, 2016 by Argusvlinder

Op woensdag ben ik weer druk in de weer met
het met de hand zetten van teksten.
Ik doe dat bij het Nederlands Drukkerij Museum in
Etten-Leur.
De teksten zullen in mijn volgende boekje komen dat
als titel zal hebben:
een spokende zwarte Hond met eenen sleutel in den mond.

Zo’n titel, daar moet een verhaal achter zitten.
Het eerste deel van dat verhaal lees je hier:

De reeks ‘Onze volksverhalen’ bestaat uit 14 boeken
met verhalen uit Nederland en Vlaanderen.
Het deel dat ik heb heet:
‘Volksverhalen uit Noord-Brabant’ en is uit 1980.
De redactie was door Dr. Tjaard W. R. de Haan en
mijn deeltje is samengesteld door Willem de Blecourt.
In de inleiding wordt beschreven hoe de belangstelling
voor volksverhalen in het zuiden ontstond en daarbij
wordt ook stilgestaan bij opvallende gebeurtenissen of
waanvoorstellingen.
Zo ook bij
‘een spokende zwarte Hond met eenen sleutel in den mond’.
En de titel van dit boek was geboren (Nicolaus Westendorp,
predikant en schoolopziener, 1830.)

De eerste tekst (van 4) is al ver af.

De laatste drie regels op de zethaak maken de tekst compleet.

Hier ligt de volledige tekst op de galei. Het is qua lengte het middelste verhaal. Het is een soort thriller die zich afspeelt op de grens tussen Belgie en Nederland.

De complete tekst bestaande uit losse letters en spaties opbinden met een stukje touw vraagt oefening. Veel oefening. Ik ben dan ook blij dat een echte handzetter dat voor mij doet.

De tekst gaat nu voor de eerste keer naar een drukpers. In dit geval een kleine proefpers. Van de galei wordt de tekst op de pers overgebracht.

Hier wordt het zetwerk gedresseerd. Alle letters, spaties en de interlinies (de loden of aluminiumstrips die er voor zorgen dat er straks voldoende ruimte tussen de regels zit om de tekst goed te kunnen lezen) moeten aan de bovenkant dezelfde hoogte hebben om goed afgedrukt te kunnen worden. Dat gelijk maken heet dresseren.

Het inkten van de tekst.

Zo ontstaat de eerste drukproef.

Etten Leur: de opmaak van de pagina’s

Posted on oktober 28, 2015 by Argusvlinder

De tekst was vorige week al gereed en we hadden
al een proefdruk gemaakt en de fouten gecorrigeerd.
Deze week gaat het er om de teksten op te maken
zodat de drukker ze ook echt kan gaan drukken.
Daarbij moeten we rekening houden met de plaats
van de tekst op de kaft en in de boekblokken, de
regelafstand, de grootte van het papier en de grootte
van de drukpersen.

Om te beginnen zijn de twee tekstdelen van hun galei gehaald en geplaats op een groot galei. Dat moet met aandacht gebeuren want we willen natuurlijk niet dat het zetwerk in de war komt of op de grond eindigt.

Dan worden de regelafstanden in de tekst doorgenomen en allemaal aan elkaar gelijk gemaakt. Daarbij hebben we daarna nog correcties doorgevoerd omdat een aantal regels heel weinig tekst bevatten, die dan soms ook nog achteraan de regel staat. Als de volgende regel dan heel kort is krijg je wel erg veel wit in de bladspiegel. Het zal nog spannend zijn om te zien hoe dat uit gaat pakken. Links ligt de dummy.

De letters A, B en C nemen we niet op de kaft op. Die zijn straks ‘verborgen’ in de boekblokken. Er is ook een meer praktische reden: de tekst is anders te groot voor op de kaft.

Aan de tekst is nu de titel toegevoegd (zie links). De rest van de teksten is links aangevuld zodat alles straks mooi blijft liggen.

Nu moeten we de tekst zo aanpassen dat ik straks, als de tekst gedrukt is, in het papier de juiste vouwen en ritsen kan aanbrengen om de boekblokken er in vast te naaien. Er moet ook ruimte zijn voor de Japanse binding.

Steeds goed afstemmen met de dummy. Hier ligt de dummy naast de tekst en je ziet dat er voldoende ruimte is. De tekst kan nu opgebonden worden.

De ltekst bij de etters A en C worden nog opgebonden.

De tekst van letter B, van Beeldscherm.l

Het Nederlands Drukkerij Museum in Etten-Leur en in het bijzonder mijn
instructeur hebben hun best weer gedaan. Ik ben blij met het resultaat.

Nederlands Drukkerij Museum

Posted on september 22, 2015 by Argusvlinder

Het museum zit in Etten-Leur en heeft een grote schare
vrijwilligers: zetters, drukkers, een boekbinder, electrotechnici, enz.
Daarnaast misschien nog wel veel meer originele, werkende machines,
gereedschap en materialen.
Men geeft workshops (handen uit de mouwen) en cursussen.
Ik volg er workshops.
Vandaag begonnen met handzetten.
Dan begin je met een schone lei:

Deze metalen plaat met opstaande randen heet een galei. Je zet de letters in de zethaak en als een regel gereed is (of meerdere regels), dan breng je het zetwerk over op de galei. De galei staat bewust scheef zodat de losse letters ‘naar een kant leunen’. Als de tekst gezet is wordt het zetsel opgebonden met een koord. Mijn complete tekst beslaat 26 strofes (een voor iedere letter van het alfabet) van twee regels.

Met de zetter heb ik besloten dat we als lettertype Hollandse Mediaeval gebruiken (16 punts). Dit lettertype is voldoende beschikbaar in het museum (gezien de lengte van mijn tekst) en bovendien ontworpen door Sjoerd Hendrik de Roos in 1912. een bekende Nederlandse letterontwerper.

Dit is het resultaat van mijn eerste middag. Ik ben bij de letter A begonnen en gekomen tot en met de letter H. De tekst voor de letter D ontbrak op mijn kopij. Die moet ik er dus nog bijmaken. Zeven van de 26 letters. Ik ben nog wel even bezig maar ik vond het erg leuk en leerzaam. We zijn op de goede weg!

A staat voor Apple,……

Argusvlinder

De avonturen van de Argusvlinder

Tagarchief: galei

Vijf galeien

Creatieve Woensdag

Creatieve Woensdag 04

Het was weer druk in de drukkerij

Creatieve Woensdag 01: Lettertype uitzoeken

Creatieve Woensdag 03 I

Etten Leur: de opmaak van de pagina’s

Nederlands Drukkerij Museum

Delen:

Delen:

Delen:

Delen:

Delen:

Delen:

Delen:

Delen: