Kerstkaart
Maandelijks archief: december 2016
Winterland: opbouw in het donker.
Het is pas laat licht en al weer vroeg donker.
Het valt dan ook niet mee om overdag foto’s te maken.
Maar in de avond gaat het prima.
Een serie gemaakt op 14 en 15 december.
De verlichting op het Kasteelplein.
De ijsbaan op de Havermarkt.
Een deel van Serious Request op de Grote Markt.
Het Kasteelplein gezien vanaf de Catharinastraat.
De grote boom voor het Wilhelminapaviljoen zit vol lichtjes maar ze zijn nog niet allemaal aangesloten.
Hier helpt de volle maan een beetje.
Vandaag waren wel alle lichtjes aangesloten. Ga ook eens kijken in de Ridderstraat. De winkeliers doen daar goed mee!
Winterland Breda: de opbouw vordert
Vandaag liep ik vanaf het station naar het Kasteelplein.
Door het Valkenberg. De voortgang is er goed te zien.
Hier een paar foto’s.
De kermis in opbouw.
De kerstman.
Het Kasteelplein vanuit het Valkenberg gezien.
Een van de ingangen van het Valkenberg.
Detail van een dan de ingangen van het Valkenberg.
Overal kerstbomen. Heel sfeerval.
De grote Spiegeltent, groter dan met het jazzfestival, op het Kasteelplein.
Creatieve Woensdag 02
Vandaag werd er in het Nederlands Drukkerij museum
druk gewerkt aan kerstkaarten.
Ik werkte er aan mijn boek.
Hier is de handzetter druk in de weer met een tekst voor een kerstkaart. De kaart ligt op de voorgrond
Langzaam maar zeker maak ik vorderingen met mijn tekst. Het is de laatste tekst die ik moet zetten maar dat gaat nog wel even duren.
Kunstvaria
December is een mooie tijd van het jaar om mijn serie
Kunstvaria weer op te pakken.
Heel verschillende kunstwerken die ik allemaal de moeite waard vind
om hier nog eens een keer onder de aandacht te brengen.
Mijn eigen keuze.
Vandaag een eerste, nog korte, versie.
Alec Soth, Near Gainesville, Georgia, Archival pigment print, 2014.
Mary Louise Mc Laughlin, Beeches in Burnet Woods, 1883, etching.
Spiked iron bracelet with antelope, Burkina Faso, circa 19th century CE.
Workshop boekbinden met leer
Gisteren heb ik de werkplaats van Toon van Camp
in Antwerpen bezocht voor een workshop lijmloze bindingen.
Omdat ik wat weinig tijd heb vandaag toon ik hier
een van de twee boeken die ik er gemaakt heb.
We werkten aan twee boeken. Het eerste kreeg ik helemaal af. Het tweede boek is ver genoeg dat ik het boek het komend weekend kan afwerken. Er volgt meer.
Winterland Breda in voorbereiding
Op alle fronten wordt er hard in de binnenstad van Breda gewerkt om de maand december heel bijzonder te maken met Serious Request en Winterland. Dit was het zicht op het Glazen Huis afgelopen woensdag.
Dit was het Kasteelplein vanochtend. Veel vorkheftrucks en bij het Valkenberg staat al een soort poort uit steigerpijpen.
Op verschillende plaatsen worden in het Valkenberg nog meer bouwsels met steigerpijpen aangelegd.
Langzaam begint de verlichting ook op gang te komen. Dit is de haven. Met veel kerstbomen die nog geen versiering hebben. Of dat nog komt weet ik niet. De lichtjes hangen in de ‘gewone’ bomen.
Dit is de Vishal vanaf de Hoge Brug. Alleen de Grote Toren was zonder verlichting in het begin van de avond.
Mooie stuiver
De muntenverzamelaar in onze familie is mijn moeder.
Soms heeft ze een mooie munt gevonden en dan krijg ik hem
in ieder geval te zien.
Soms zie je die munt dan hier op mijn blog.
Deze keer gaat het om een 5 cent stuk, uit 2007 met Slovenie als land.
Vijf cent.
Slovenie, 2007. De afbeelding toont The Sower (de zaaier) van Ivan Grohar.
Dit is het impressionistische schilderij uit 1907. Ivan Grohar, The Sower.
Lakzegels van de Gemeente Breda
Toen ik pas geleden van mijn vader een serie letters kreeg,
zaten bij die loden letters ook drie stukken envelop met
zegels van de gemeente Breda.
Hoe ze in die zak met loden letters zijn gekomen is onbekend.
Leuk zijn ze wel, immers dit zie je niet vaak meer. Enveloppen die zijn afgesloten met lakzegels.
Detail van een van de zegels.
Sofadi folder
De proefpers die ik heb is een kleine pers van het merk Sofadi.
Via het Nederlands Drukkerij museum heb ik een folder gekregen
van dit merk, een Nederlandstalige folder!
Het merk is van orgine Frans.
Sofadi Showcard, de folder.
Onderdeel van de folder is een soort commerciele handleiding.
Het model KM is de kleinste in de serie. Van deze proefpers heb ik een exemplaar.
Vooral de foto’s zijn echt terug in de tijd. Prachtig hoe de toch wat ‘saaie’ apparaten aan de man (Letterlijk) gebracht worden.
De folder sluit af met een overzicht van de toebehoren. Eerlijkheid gebied te zeggen dat het systeem waarmee de letters kunnen worden gepositioneerd en de toebehoren, niet bij mijn pers aanwezig zijn. Daar pas ik zelf een mouw aan.
4 pagina’s van ‘Een spokende zwarte hond’ gedrukt vandaag
Het was vandaag weer Creatieve Woensdag.
Alleen de avondsessie viel uit door ziekte.
Maar de ochtend was daar niet minder
creatief en productief om.
Vier pagina’s van mijn boekje: ‘Een spokende zwarte hond met
eenen sleutel in den mond’ werden vanochtend gedrukt.
In kleine oplage bij het Nederlands Drukkerij Museum in Etten Leur.
De teksten van de verhalen zijn soms niet lang maar worden dan toch verdeeld over twee pagina’s. De witruimtes ga ik later nog opvullen met linosnedes of andere technieken.
De handzetter helpt bij het opbouwen van de pagina’s. Een riskant werkje dat de volle aandacht vraagt. Ik merk nu zelf, thuis, dat dit echt niet eenvoudig is.
De pagina is opgebouwd.
De eerste proefdruk met ‘IK BEN JAN DE WIJS’.
Maar de drukker is niet tevreden. De pers loopt niet goed. Het lijkt wel of er iets mis is met de inktrollen.
Dus dan ga je die schoonmaken of er zelfs uit halen.
Op de voorgrond de rollen die al schoongemaakt zijn.
Dan maar even een ‘pasfoto’ van de pers tussendoor.
Even later komt er een nieuwe tekst op de drukpers. Hier wordt het touwtjes dat de tekst bij elkaar houdt van het zetwerk weggehaald om de pagina goed op te kunnen bouwen.
Weer een nieuwe pagina opgebouwd.
Er is een spatie onder de tekst geschoven. De handzetter helpt om de pagina goed te krijgen.
Drukker in actie.
Het tussenresultaat ligt te drogen.
Gedrukt en klaar voor distributie.
De volgende pagina: het colofon, wordt opgebouwd.
Nobel: lettertype met iets extra’s
Als je voorvrouw Marianne Thieme van de Partij van de Dieren
gaat opvoeren als expert dan wordt het oppassen.
Weer iemand die voor zich zelf zonodig in de Tweede Kamer moet.
De Groene Bijbel. Een van de zogenaamde doelgroep bijbels. Deze bijbel wil de groene elementen uit de bijbel extra onder de aandacht brengen. Het woord BIJBEL is gezet in het lettertype Nobel.
Wikipedia zegt het volgende over dit lettertype:
Nobel is een schreefloos geometrisch lettertype ontworpen door Sjoerd Hendrik de Roos en Dick Dooijes in de periode 1929-1935 voor de Lettergieterij Amsterdam, nu beter bekend als Tetterode.
Toen Lettergieterij Amsterdam een aandeel had in de Berlijnse lettergieterij H. Berthold AG, profiteerde De Roos daarvan om een revival-lettertype voor de Grotesk te maken. Nobel is een experimenteel ontwerp, slechts twee jaar na soortgelijke lettertype Futura uitgekomen, en doet wat geometrisch aan, maar bevat meer amorfe rondingen en variaties.
Nobel light vertoont veel gelijkenis met de essenties van Futura, maar in normale en vette stijl heeft het zijn eigenaardigheden en doet het minder strak aan. De ‘a’ heeft twee verdiepingen, de ‘g’ een geopende staart en de ‘t’ een kenmerkende geronde stam.
De Roos noch Dooijes beschouwden Nobel als een groot succes, maar het werd desondanks een van de bestsellers van Lettergieterij Amsterdam, en was populair tot in de zestiger jaren. Sommige naoorlogse vakgenoten, onder wie Wim Crouwel, bekritiseerden Nobel als een parodie op de negentiende-eeuwse grotesken.
Het extra’s bestaat er uit dat je in de witruimte in de letter ‘ij’ een kruis kunt herkennen. Dit is een vondst van Bart Rouwhorst van Studio Ron van Roon. Met dank aan de Volkskrant.
De letters hebben hun tijd gehad.
Op de Boekkunstbeurs kocht ik een boekje dat ik inmiddels uit heb:
Eric Gill
Een verhandeling over typografie
‘An essay on Typography’ van Eric Gill verscheen oorspronkelijk in 1931, eigenhandig gezet (uit de letter Joanna) en gedrukt door Eric Gill en zijn schoonzoon Rene Hague in hun drukkerij Hague & Gill Ltd, High Wycombe.
Een licht herziene tweede uitgave verscheen in 1936 en werd onveranderd herdrukt in 1939.
In 1941 werd het boek opnieuw uitgegeven door J.M. Dent & Sons Ltd, Londen.
Deze laatste uitgave diende als basis voor de huidige vertaling.
Een Nederlandse vertaling van de hand van Jan Vermeulen verscheen in 1955 bij de Arbeiderspers onder de titel ‘Over Typografie’.
Deze nieuwe vertaling is het gezamelijke werk van Marc de Klijn, Peter van der Linde en Huib van Krimpen.
© 1986 Uitgeverij De Buitenkant, Amsterdam.
Wat is het voor een boek?
Wikipedia (vertaald uit het Engels):
An Essay on Typography is een boek uit 1931 van Eric Gill over de geschiedenis van de typografische kunst, de productie van teksten en de staat daarvan in de dertiger jaren. Het wordt vanaf de eerste publicatie gezien als een klassieker.
Eric Gill is zeker niet van onbesproken gedrag en ook op het boek
‘An essay on Typography’ is best een en ander af te dingen.
Neemt niet weg dat het interessant materiaal is.
Zijn stijl is sober, zijn commentaar op de overdaad in letterontwerp
(in de reclamewereld) is uitgesproken en in het boek bespreekt hij
zijn uitgebreid gebruik van het &-teken, hij gebruikt het
paragraafteken (¶) in de tekst zonder bijvoorbeeld op een nieuwe regel
te beginnen of in te springen.
Het niet uitvullen van de tekst tot volle regels en woorden inkorten
of met een kleiner lettertype zetten komt ook aan de orde.
Veel van zijn bevindingen zijn afgeleid uit Middeleeuwse,
met de hand geschreven werken en gewoontes.
Een paar citaten:
(Over regelbreedte en woordspatiëring)
Vastgesteld kan worden dat gelijkmatig spatiëren op zichzelf wenselijk is; dat ongelijke regellengten op zich zelf niet wenselijk zijn, dat klaarblijkelijk zowel gelijkmatig spatiëren als gelijke regellengte kan worden verkregen wanneer de zetbreedte meer dan vijftien woorden per tekstregel toestaat, maar dat de beste lengte voor het lezen niet meer dan 12 woorden is & dat het daarom beter is de werkelijk gelijke regellengte op te offeren dan het gelijkmatig spatiëren, hoewel een zeker compromis mogelijk is zodat een zichtbare gelijkmatige spatiëring kan worden verkregen zonder storende rafeligheid van de rechterzijde van de tekst. Met andere woorden, bij het hanteren van regels van 10-12 woorden is een absoluut gelijkmatige spatiëring mogelijk wanneer men de gelijke regellengte opoffert, maar aangezien dit in het algemeen een zeer rafelige rechterzijde tot gevolg heeft, kan de zetter een middenweg zoeken en zonder de spaties zichtbaar ongelijk te maken, de woordspaties in verschillende regels variëren om de rechterzijde niet onaangenaam ongelijk te maken. In ieder geval is het duidelijk dat de regel van 10-12 woorden en het gelijkmatig spatiëren tussen woorden op zichzelf van wezenlijk en van zeer hoog belang zijn, terwijl de gelijke regellengte niet van hetzelfde belang is en slechts verkregen kan worden bij een pagina van regels van 10-12 woorden wanneer de meer belangrijke zaken worden opgeofferd.
Pagina 119-120
(Over de opmaak van de bladspiegel)
We kunnen dus zeggen dat de algemene regel aldus behoort te zijn: een smal rugwit, een iets ruimer kopwit, een buitenwit minstens tweemaal zo breed als het rugwit (van één pagina) en een staartwit dat iets ruimer is dan de overige, de nauwkeurige afmetingen laten we aan het oordeel van de drukker over.
Pagina 143-144
(Over de opmaak van de bladspiegel)
¶ Bij een gewone pagina van octavo-formaat van 12½ cm breed en 19 cm hoog, & veronderstellend dat we de marges hebben bepaald op: rugwit 14 mm, kopwit 18 mm, buitenwit 25 mm, staartwit 31 mm, krijgen we een zetspiegel van 86 mm breed en 140 mm hoog (oftewel 34 regels van een 11 punts letter, compres gezet, op een breedte van 19 augustijn). Dit leidt tot een regel van 10 à 12 woorden in corps 11-een heel goede gemiddelde grootte voor een boek dat men in de hand houdt.
Pagina 144
Deze opmerkingen heb ik gebruikt om een soort raster te maken
voor op mijn proefpers.
Eric Gill, Een verhandeling over typografie. De marges van een bladspiegel.
Ik ben uitgegaan van een ruimte van anderhalve centimeter aan de rugzijde.
Dan is het kopwit 1,25R (= 1,875 centimeter), buitenwit 2R (= 3 centimeter)
en staartwit 2,25R (=3,375 cm).
Het geplastificeerde raster dat ik op mijn proefpers leg zodat ik weet waar ik mijn tekst kan zetten als ik een pagina opmaak te grootte van een A4.
(Over de opmaak van de titelpagina)
¶ De titelpagina behoort uit hetzelfde lettertype te worden gezet als het boek en bij voorkeur in hetzelfde corps.
Pagina 145
(Over het begin van een boek)
Aldus zou bij het openslaan van het boek de eerste gedrukte pagina alleen titel en de naam van de uitgever bevatten, de volgende pagina zou de titel bevatten, de eventuele ondertitel of de inhoudsopgave & doorlopend op dezelfde pagina of bovenaan de volgende zou het boek zelf dan beginnen.
Pagina 146-147
(Over de moderne tijd)
Er bestaat geen vorm die intrinsiek lelijk is, geen kleur, geen klank geen geur. Een onaangename geur is eenvoudig een geur die wij ondergaan als kwalijk, of die we koppelen aan kwalijke dingen. Zo is het ook met kleuren en klanken. De lelijke kleuren van met anilineverf gekleurde weefsels zijn alleen lelijk omdat het menselijk oog geïrriteerd wordt door ononderbroken eentonigheid. De kleur van het neonlicht is op zichzelf een goede kleur; het stoort ons alleen zo omdat het mathematisch gelijkvormig is. Mathematische eenvormigheid is onverenigbaar met de menselijke geest; en wij zijn er afkerig van omdat het ons herinnert aan de ongeremde hebzucht van de ongelukzalige winkeliers die in onze financieel absurd chaotische tijd ons er niet toe kunnen overhalen hun armoedige koopwaar te kopen tenzij ze onze orgen volkomen verblinden. Het geluid van de claxon pijnigt onze oren – zo is het ook bedoeld- om ons voor erger te behoeden. Wanneer het zo zeldzaam was als de schreeuw van een pauw, dan zouden de associaties aangenamer zijn.
Pagina 162–163
(Maar niet heus)
De letters hebben hun tijd gehad. Voor spelling, taalwetenschap en zulke soort geleerddoenerij is in onze wereld geen plaats meer. De enige manier om de moderne letter te hervormen is haar af te schaffen.
Pagina 170
Leuk lezen en het zet je aan het denken.
Ook als je het vaak niet eens bent met Eric Gill.
Vreemdste kastje van Breda
In de Nieuwstraat is midden op de stoep een vreemd kastje ‘verrezen’.
Wie heeft het in zijn hoofd gehaald dat op de stoep van een
5-sterren hotel zo’n kastje hoort te staan?
Ik vraag me af welke vermoeide, over-gemanagede gemeente-ambtenaar dit bedacht heeft.
Of zou er een opzichter van een bouwonderneming verantwoordelijk voor zijn? Ik ben zo vrij geweest de graffiti even te verwijderen van het kastje.
Klussen: bak gemaakt voor interlinies en regletten
Vandaaag heb ik een houten bak gemaakt voor de interlinies
en regletten die ik heb.
Toen ik ze kocht zaten ze in papier of in kleine papieren bakjes.
Nu kan ik ze beter gesorteerd uitstallen.
Dat maakt het werken eenvoudiger.
Zoiets moet ik ook nog maken voor opsluitwit.
Het is er weer voor: snert
Mijn moeder had dit weekend snert gemaakt.
Heerlijke erwtensoep. Lekker dik. de groente niet te gaar.
Altijd weer een plezier om aan de snert te kunnen beginnen. Niet iedereen in huis kan de geur waarderen.
Een foto zegt meer dan 1000 woorden.
Gezien: A Quiet Passion
Cynthia Nixon and Jodhi May in A Quiet Passion.
Of dit een goede film over het leven van de Amerikaanse dichteres
Emily Dickinson, weet ik niet.
Ik ken haar levensgeschiedenis en werk eigenlijk niet.
Maar dat neemt niet weg dat de film indrukwekkend is.
Prachtig gemaakt en superrol van Cynthia Nixon.
Geen Engels kostuumdrama maar een prachtig tijdsbeeld
van Amerika rond de burgeroorlog.
Wikipedia:
Emily Elizabeth Dickinson (10 december 1830 – 15 mei 1886) was een Amerikaanse dichteres wier werk tezamen met dat van Walt Whitman een nieuw tijdperk in de Amerikaanse poëzie inluidde: het modernisme.
Dickinson werd geboren in een welgestelde familie in het Amerikaanse Amherst, Massachusetts. Dickinson bleef ongehuwd en zou het grootste gedeelte van haar leven binnen de muren van het familiehuis doorbrengen. Jarenlang is aangenomen dat deze keuze voortvloeide uit agorafobie, maar uit recent onderzoek van haar correspondentie blijkt dat dit kluizenaarschap à la Thoreau uit vrije wil was gekozen, zodat ze dichter bij haar eigen kern kon komen. Dit spreekt uit haar gedichten, die kleine, in onderwerpskeuze haast haiku-achtige observaties van het dagelijks leven zijn, alsmede korte observaties van haar eigen bewustzijn, geschreven in een stream of consciousness-achtige wijze.
Creatieve Woensdag 05
Het eerste drukwerk is gedaan.
Woensdagochtend ben ik in het Nederlands Drukkerij Museum
begonnen met de drukker aan het drukken van de teksten
die gereed zijn. We zijn begponnen met het op maat snijden
van het papier.
Het papier is Colorplan, China White. Ik heb hiervan 25 vel gekocht via Christiaan Janssen. Unembossed, 135 gsm 64×97 cm.
We zijn begonnen (nou ja, ik keek vooral mee) met het berekenen van de pagina lay-pout.
De teksten zijn 9 cicero en het wit tussen de teksten is 13 cicero. Voor het wit tussen de teksten nemen we groot zetwit die we op iedere pagina kunnen gebruiken. Het papier is iets groter dan een regulier A4 gesneden. Straks als alles gedrukt is, inclusief de lino’s en de boekjes zijn gebonden, snijden we ze schoon.
Zo wordt de pagina dan op de pers opgebouwd.
De eerste drukproeven zien er eigenlijk gelijk mooi uit. Er zitten alleen nog een paar tekstfouten in.
Enthousiast wordt er direct ingegrepen. Dan kan het echte drukken beginnen.
De eerste pagina is af. De volgende pagina’s, zover dat nu kan, zijn komende week aan de beurt. Dan moet het zetwerk van de laatste tekst worden afgerond.
Serious Request
Vandaag is de opbouw van Serious Request begonnen in Breda.
Toen ik in dse stad aankwam was men in volle gang.
Zoals hier op het Kasteelplein:
Kasteelplein met de Grote Toren op de achtergrond.
Op deze eerste dag gaat het vooral om het aanrijden van allerlei materiaal.
Backstage, opslag of Glazen Restaurant? Wat gaat het worden.
Argusvlinder 