Amsterdam 750

Pas was ik in Amsterdam.
Je kon hier al foto’s zien van de metro en het Rijksmuseum.
Maar ik ging er naar toe voor twee zaken:
= eens kijken hoe het met de voormalige Hermitage Amsterdam is
– de tentoonstelling ‘American Photography’ zien.

Maar eerst naar het museum met de wat gekunstelde naam:
Hart museum. De ‘H’ kun je dan wegdenken, eventueel.
Het gebouw is prachtig maar erg groot.
Zeker als je een museum bent zonder collectie.

IMG_6308 22euro50

De entree is 22,50. Volgens mij een belachlijk hoge prijs. Zeker in relatie tot de tentoonstelling ‘Happy Birthday Amsterdam’.


Van de tentoonstelling ‘Happy Birthday Amsterdam’ volgen hier wat foto’s.

IMG_6275Amsteram750JaarCarelWillinkGroeneDame1930OlieverfOpKarton

Carel Willink, Groene Dame, 1930, olieverf op karton.

IMG_6276Amsteram750JaarCarelWillinkGroeneDame1930OlieverfOpKartonTxt


IMG_6277Amsteram750JaarGeorgeHendrikBreitnerNaarDeMarktCa1896OlieverfOpDoek

George Hendrik Breitner, Naar de markt, circa 1896, olieverf op doek.


IMG_6279Amsteram750JaarJanDibbetsVondelparkNo376GemengdeMedia1979

Jan Dibbets, Vondelpark no 376, gemengde media, 1979.


IMG_6281Amsteram750JaarEugeneBrandsInMemoriamWaterlooplein1966-1967GemengdeMedia

Eugene Brands, In memoriam Waterlooplein, 1966 – 1967 gemengde media.

IMG_6282Amsteram750JaarEugeneBrandsInMemoriamWaterlooplein1966-1967GemengdeMediaTxt


IMG_6283Amsteram750JaarEvaBesnyöNieuwbouwInAmsterdam-West1938Foto

Eva Besnyö, Nieuwbouw in Amsterdam-West, 1938, foto.


IMG_6285Amsteram750JaarHermanGordijnLidaMetStippentram1975OlieverfOpDoek

Herman Gordijn, Lida met stippentram, 1975, olieverf op doek.

IMG_6286Amsteram750JaarHermanGordijnLidaMetStippentram1975OlieverfOpDoekTxtIMG_6285Amsteram750JaarHermanGordijnLidaMetStippentram1975OlieverfOpDoekDetailMetStippen


IMG_6287Amsteram750JaarJanCremerRedWhiteAndBlueHorses1985OlieverfOpDoek

Soms is mij niet duidelijk waarom een werk op de tentoonstelling aanwezig is. Zoals dit van Jan Cremer: Red, white and blue horses, 1985, olieverf op doek. Paarden? Mijn eerste indruk was dat het om honden ging…


IMG_6289Amsteram750JaarMarleneDumasRomanaVrede2017OlieverfOpDoek

Marlene Dumas, Romana Vrede, 2017, olieverf op doek.

IMG_6290Amsteram750JaarMarleneDumasRomanaVrede2017OlieverfOpDoekTxt


IMG_6291Amsteram750JaarCorJaringJohnLennonEnYokoOnoInHunHoyelkamerTijdensDeBed-In-For-Peace1969Foto

Cor Jaring, John Lennon en Yoko Ono in hun hotelkamer tijdens de Bed-In-For-Peace, 1969, foto.

IMG_6292Amsteram750JaarCorJaringJohnLennonEnYokoOnoInHunHoyelkamerTijdensDeBed-In-For-Peace1969FotoTxt


IMG_6293Amsteram750JaarJanSluijtersArtiesteCa1914OlieverfOpDoek

Jan Sluijters, Artieste, circa 1914, olieverf op doek.


IMG_6295Amsteram750JaarMarleneDumasTheGirlfriend1986OlieverfOpDoek<

Dumas is blijkbaar heel populair in Amsterdam. Marlene Dumas, The Girlfriend, 1986, olieverf op doek.


IMG_6297Amsteram750JaarIrisVanDongenNightOfFame2005HoutskoolContéEnGouacheOpPapier

Een mooi en groot werk van Iris van Dongen dat zich moeilijk laat fotograferen. Iris van Dongen, Night of Fame, 2005, houtskool, conté en gouache op papier.

IMG_6298Amsteram750JaarIrisVanDongenNightOfFame2005HoutskoolContéEnGouacheOpPapierDetailIMG_6299Amsteram750JaarIrisVanDongenNightOfFame2005HoutskoolContéEnGouacheOpPapierDetail


IMG_6301BovenaanzichtZaal


IMG_6302Amsteram750JaarPatriciaKaersenhoutOfPalimpsestAndErasure2021GemengdeMediaMariaSibyllaMerian

Patricia Kaersenhout, Of palimpsest and erasure, 2021, gemengde media.

IMG_6302Amsteram750JaarPatriciaKaersenhoutOfPalimpsestAndErasure2021GemengdeMediaMariaSibyllaMerianDetailIMG_6303Amsteram750JaarPatriciaKaersenhoutOfPalimpsestAndErasure2021GemengdeMediaMariaSibyllaMerianTxtIMG_6304Amsteram750JaarPatriciaKaersenhoutOfPalimpsestAndErasure2021GemengdeMediaMariaSibyllaMerian

Over dit werk schrijft Patricia Kaersenhout zelf:

…..Historical context

Maria Sybilla Merian

In June 1699, at the age of 52 and separated from her husband Merian, Sybilla traveled from Amsterdam with her 21-year-old daughter Dorothea as a research assistant to Suriname. Her sketched studies of the developmental cycles of various species and insects and plants would eventually appear in Metamorphosis Insectorum Surinamensium in 1705.
Less well known is Merian’s status as a slave owner. To carry out her studies of Plants and Insects, she was completely dependent on enslaved original female inhabitants of Suriname and African women. Merian’s popular depictions sidestep the politics of sexual reproduction under colonialism and slavery and ignore the context in which Merian undertook her research. Instead, Merian is positioned as a strong independent woman, a sublime female scientist who, admittedly, has produced beautifully illustrated books, and thereby gains the right of contemporary scientists to take a neutral stance.

As a starting point for Of Palimpsests and Erasures I have chosen images from the original edition of Metamorphosis Insectorum Surinamensium, by Maria Sybilla Merian which has been digitized by the Niedersächsische Staats- und Universitätsbibliothek Göttingen.
Through the chosen images I show a complex story of oppression, exploitation and migration in multiple layers.
The images in the original book appear to be printed recto verso*. The original colored drawing shines through on the back of the paper like a blind embossing. It is this twilight, this vague image that caught my attention and that I saw as a metaphor for the black women and women of color who have been “dissolved” in history, as it were. Their names are unknown while Maria would not have been able to realize much of her work without their knowledge and cooperation. I have incorporated images of women into these pages creating a visual manifestation of a palimpsest. Emerging from the past, they form an image made up of many layers that react to each other without one of them being able to dominate the rest. The layers are like a galaxy of meanings. The bodies of the women ‘disrupt’, as it were, a dominant history and thereby at the same time claim a place in a history that has actively wiped them out or Erased. When the viewer views the works from a one-sided hierarchical perspective, the work will not unfold……..”

Recto/Verso=
When a page is printed recto verso, this means that there is printing
on both sides of the paper. Recto stands for front,
the page that is printed first, and verso for back, the page that is printed next.


IMG_6306Amsteram750JaarMarleneDumasJohanCruijff(Dubbelportret1997Lithografie

Marlene Dumas, Johan Cruijff (Dubbelportret), 1997, lithografie.


Ik zou de term ‘gemengde media’ niet zo snel gebruiken voor
‘Mixed media’. In Nederlang gebruiken we dan vaker ‘gemengde techniek’.
Dat dekt voor mij de lading beter.

Dit kan geen toeval zijn!

Het eind van de zomer werd voor mij ingezet door een workshop
gegeven door Sophia Hendrikx: Monsters en zeemeerminnen.
Een middag over boeken over vreemde wezens en dieren in
oude boeken. Een van de ‘gasten’ was ‘Clara’.

Tweede gelegenheid was een workshop door Marieke van Delft met
daarin onder andere aandacht voor de insekten bij Maria Sibylla Merian.

Beide gebeurtenissen in de Artis Bibliotheek in Amsterdam.

IMG_9038RijksmuseumOnderkruipsels

Deze posters heb ik al op meerdere plaatsen in de stad gezien in bushokjes: het Rijksmuseum, Clara en onderkruipsels.


Vervolgens ging ik nog net op tijd naar de tentoonstelling in
het Huis van het Boek in Den Haag voor de tentoonstelling ‘Boekenzoo’.
Met natuurlijk als speciale gast: ‘Clara’.

IMG_9039RijksmuseumClara

Dan het hele najaar ‘Clara en onderkruipsels’. Je zou bijna denken dat het een samenzwering is van de curatoren van Allard Pierson, Huis van het Boek en Rijksmuseum. Maar ik ben geen complotdenker. Dus binnenkort ga ik zeker naar Amsterdam om ook de interpretatie van het Rijksmuseumte zien. Met Clara, de monsters, de insecten van Maria en alle dieren van de Boekenzoo.


De hort op

Gisteren ging ik naar mijn tweede lezing / workshop
in het kader van de Summer school History of the book
in de Artis Bibliotheek.
IMG_8698AmsterdamSummerSchoolHistoryOfTheBook
Maar omdat ik wat vroeg was heb ik de Hortus Botanicus
in Amsterdam even bezocht.
Ik vermoedde dat dit prima ging passen bij het verhaal
van Marieke van Delft over de Flora Batava (en misschien
ook nog werk van Maria Sibylla Merian?).

IMG_8699AmsterdamHortusBotanicus

In de grote kassen is een loopbrug van waar af je van boven op de planten kunt kijken. Altijd weer een heel ander perspectief dan je gewoon bent.


IMG_8700AmsterdamHortusBotanicusIMG_8702AmsterdamHortusBotanicus

Maar de kas met vlinders maakt je heel opgewekt.


IMG_8703AmsterdamHortusBotanicus

Ik nam te weinig tijd om er voor te zorgen dat ik de vlinders kon fotograferen vanaf de kop naar achter. Dit is precies andersom maar ook heel mooi. Die kleuren.


IMG_8704AmsterdamHortusBotanicusIMG_8705AmsterdamHortusBotanicusIMG_8708AmsterdamHortusBotanicusIMG_8709AmsterdamHortusBotanicusIMG_8710AmsterdamHortusBotanicusIMG_8712AmsterdamHortusBotanicusKaartje

Een goede start van de dag.


Gelukkig is het slecht weer

Doordat het zo veel regende vanmorgen kan ik een
prachtig verhaal lezen.
Het leest als een avonturenroman maar dat komt omdat
het de reisdagboeken betreft van Pieter van Oort.

IMG_7271KunstenaarOpJavaDeReisdagboekenEnNatuurtekeningenVanPieterVanOortAndreasWeberSylviaVanZanenLinschotenVereenigingDeel119

Kunstenaar op Java, De reisdagboeken en natuurtekeningen van Pieter van Oort. Bezorgd en ingeleid door Andreas Weber en Sylvia van Zanen. Werken van de Linschoten-Vereeniging, deel 119.


Pieter van Oort werd uitgezonden naar Nederlands-Indië
als lid van de Natuurkundige Commissie. Een groep mensen
die de natuurlijke verschijnselen in de koloniën
onderzochten en in kaart brachten.
Ze onderzochten mijnen (steenkolen, zilver) maar ook
de flora en fauna.
Pieter van Oort ging mee als tekenaar.
Samen met veel monsters, opgezette dieren, gedroogde
planten enz, zijn de tekeningen en reisdagboeken in
Nederland geland.
De handschriften zijn nu omgewerkt naar voor iedereen
leesbare teksten.
Daar ben ik aan begonnen.

Zijn tekeningen zijn vooral in Nederlandse verzamelingen
als Naturalis te zien en in het boek zijn er ook een
aantal opgenomen.
Het plaatst voor mij Pieter van Oort misschien wel
in de traditie van bijvoorbeeld Maria Sibylla Merian
en de ‘Forgotten Masters’, de tentoonstelling en het boek
over Indiase kunstenaars in Britse dienst (William Dalrymple)..

Een paar voorbeelden uit het boek:

IMG_7273PieterVanOortKopVaneenOenkaHylobatesAgilisJavaPotloodOpPapier

Pieter van Oort, Kop van een oenka (Hylobates Agilis). Java. Potlood op papier.


IMG_7274PieterVanOortHarlekijnbaardvogelMegalaimaMystavophanosBuitenzorgJavaMei1827AquarelOpPapier

Pieter van Oort, Harlekijnbaardvogel, Megalaima Mystacophanos, Buitenzorg, Java, mei 1827. Aquarel op papier.


IMG_7275PieterVanOortCilinderslangCylindrophisRuffusBuitenzorgJava20Oktober1827AquarelOpPapier

Pieter van Oort, Cilinderslang, Cylindrophis Ruffus, Buitenzorg, Java, 20 oktober 1827. Aquarel op papier.


Mijn foto’s kunnen misschien beter maar ik denk
dat dit wel een idee geeft van wat zoal langs
komt is dit boek.
Het boek dat ik nu lees is deel 1 van twee delen.
Deel 2 komt snel uit.
Het kost wat, maar dan heb je ook wat.
Ik ga snel verder lezen.

Enorm boek

Al een tijd terug kost ik een enorm boek:
enorm groot;
enorm interessant;
enorm oud (althans het origineel dat stamt uit 1705);
enorm mooi:

Maria Sibylla Merian
Metamorphosis insectorum Surinamensium
of ‘Verandering der Surinaamsche insecten’, 1705.

 photo WP_20161107_001MariaSibyllaMerianMetamorphosisInsectorumSurinamensiumVeranderingDerSurinaamscheInsecten1705.jpg

Hier staat het boek regen de kast. Het boek zit in een stevige doos.


Voor degene die beter het belang van het boek en van de schilderes
wil begrijpen de volgende toelichting:

Wikipedia:

Anna Maria Sibylla Merian (Frankfurt am Main, 2 april 1647 – Amsterdam, 13 januari 1717) was een Duitse kunstenares en entomologe die planten en insecten bestudeerde en daar gedetailleerde tekeningen van vervaardigde.
In haar publicaties gebruikte zij zelf nooit haar eerste naam Anna.
Haar observaties en documentatie van de metamorfose van rupsen tot vlinders zijn een belangrijke, zij het niet algemeen bekende bijdrage aan de entomologie.
Zij was voor zover bekend de eerste die de insecten tekende samen met de plant waar ze op gedijden.

 photo MariaSibyllaMerianMetamorphosisInsectorumSurinamensiumPlateLX.jpg

Maria Sibylla Merian, Metamorphosis insectorum Surinamensium, Plate LX. Dit is de 60ste en laatste plaat uit de gedigitaliseerde versie van de Nederlandse versie van het boek uit 1705.


Vervolg van Wikipedia:

In 1699 maakte Merian op 52-jarige leeftijd een reis naar Suriname samen met haar jongste dochter, Dorothea Maria Graff.
De bootreis duurde in die tijd twee maanden.
Vanuit de hoofdstad Paramaribo trokken de vrouwen in diverse excursies het binnenland in.
Merian documenteerde alles wat ze over de metamorfose van tropische insecten kon ontdekken en maakte een groot aantal tekeningen en aquarellen.
In 1701 werd ze echter ziek- wellicht had ze malaria opgelopen – en moest naar huis terugkeren samen met haar dochter.
Het was ook belangrijk om snel huiswaarts te keren omdat een oorlog tussen de Nederlanden, Engeland en Frankrijk dreigde uit te breken die het zeeverkeer voor een groot deel stil zou leggen.
Merian nam volgens de passagierslijst van het koopvaardijschip De Vrede waar ze op voeren ook “een Indianin” mee naar Nederland.
Het was in die tijd niet ongewoon om een inheemse bediende mee terug te nemen naar het thuisland.
Waarschijnlijk deed ze dit omdat zij in Amsterdam nog gebruik wilde maken van de kennis van deze vrouw voor haar Surinaamse Insectenboek.

Haar tekeningen en schetsen dienden nu als bron voor een prachtwerk in groot formaat over de Surinaamse flora en fauna.
Met behulp van verschillende Amsterdamse kopergraveurs kon het boek na drie jaar hard werk in 1705 in Amsterdam verschijnen.
Haar hoofdwerk is getiteld: Metamorphosis insectorum Surinamensium.

Ze schreef in het voorwoord:

“In het maaken van dit Werk heb ik niet eigenbaatzugtig geweest, zullende vergenoegt zyn, wanneer maar myne gedaane onkosten wederom krijg; ik heb geen onkosten in het uitvoeren van dit Werk gespaart, maar heb de Plaaten door de beroemste Meesters doen snyden, en het beste Papier daartoe genoomen, op dat zo wel aan de Kenders der Kunst, als aan de Liefhebbers der Insecten en Planten plaisier en genoegen zoude geefen, gelyk ik my dan verblyden zal, wanneer ik hoore, dat ik mijn oogmerk berykt, en te gelyk genoegen gegeeven zal hebben.”

Er verscheen een Nederlandse (‘Verandering der Surinaamsche Insecten’) en een Latijnse editie.

 photo WP_20161107_002MariaSibyllaMerianMetamorphosisInsectorumSurinamensiumVeranderingDerSurinaamscheInsecten1705.jpg

Maria Sibylla Merian, Metamorphosis insectorum Surinamensium of ‘Verandering der Surinaamsche insecten’, 1705.