Vandaag schrijf ik mijn blogbericht samen met ChatGPT.
Dat doe ik omdat ik zelf klassieke muziek maar moeilijk
kan beoordelen op muziekinhoudelijke aspecten.
Ik heb nooit een instrument bespeeld en vind vooral
klassiek zang moeilijk te beoordelen. Ik weet alleen
wat ik mooi vind. Misschien kan ChatGPT daar bij helpen?
Donderdag ben ik naar het Concertgebouw in Amsterdam geweest
voor een uitvoering van 2 werken:
= Jörg Widmann: uit Das heiße Herz, 2018
= Gustav Mahler: Symfonie nr 7, 1904 -1905
De uitvoerenden waren:
Michael Nagy (bariton)
Iván Fischer (dirigent)
Koninklijk Concertgebouw Orkest (RCO)
De Zevende Symfonie van Gustav Mahler neemt luisteraars mee op een intrigerende muzikale reis. Deze symfonie, ook wel bekend als de “Liederen van de Nacht”, omarmt duisternis en mysterie op een meeslepende manier. Mahler experimenteert met klankkleuren en structurele vernieuwing, wat resulteert in een unieke luisterervaring. Het werk bestaat uit vijf delen, waarvan het eerste en laatste deel opvallend levendig en bruisend zijn, terwijl de innerlijke delen een meer introspectieve en soms zelfs angstaanjagende sfeer creëren. De symfonie weerspiegelt Mahlers vermogen om emoties en gedachten in muziek te vangen, en zijn zoektocht naar betekenis in een complexe wereld. Met rijke orkestrale texturen en dramatische contrasten is de Zevende Symfonie een meesterwerk dat zowel ervaren luisteraars als nieuwkomers fascineert en uitnodigt tot diepgaande reflectie over de menselijke ervaring.
Dit zijn de teksten die gezongen werden uit Das heiße Herz. De titel van dit bericht ontleen ik aan het laatste deel: Will ich einsam untergehn – Wie ein Herz in deinen Herzen.
De zin: ‘Mahler experimenteert met klankkleuren en
structurele vernieuwing, wat resulteert
in een unieke luisterervaring.’, vond ik nogal nietszeggend.
Daarom vroeg ik die eens nader te verklaren:
Natuurlijk, laten we wat dieper ingaan op de aspecten van klankkleuren en structurele vernieuwing in Mahlers Zevende Symfonie:
Klankkleuren:
Klankkleur verwijst naar de unieke kwaliteit van het geluid van een instrument of stem. Mahler staat bekend om zijn vermogen om verschillende instrumenten op innovatieve manieren te combineren om nieuwe en boeiende klankwerelden te creëren. In de Zevende Symfonie experimenteert hij met ongebruikelijke instrumentcombinaties, zoals de alpenhoorn, mandolines en gitaren, naast het traditionele orkest. Hierdoor ontstaat een rijke en gevarieerde klanktextuur die de luisteraar verrast en meesleept.Structurele Vernieuwing:
Mahler was een pionier als het ging om het heroverwegen van symfonische structuren. In de Zevende Symfonie vertoont hij een afwijking van de traditionele vierdelige symfonische vorm. In plaats daarvan heeft de symfonie vijf delen, met de scherpe contrasten tussen de delen die de luisteraar meenemen op een emotionele reis. Mahler verkent ook nieuwe manieren om thema’s te ontwikkelen en te transformeren, waardoor de luisteraar wordt uitgedaagd om dieper na te denken over de muzikale motieven en hun betekenis.De combinatie van deze klankkleurige experimenten en structurele innovaties resulteert in een luisterervaring die de traditionele grenzen van de symfonische muziek verlegt. Het maakt de Zevende Symfonie van Mahler tot een meeslepend werk dat de luisteraar uitnodigt om zich onder te dompelen in een wereld van emotionele gelaagdheid en muzikale ontdekking.
Ik laat ChatGPT ook nog eens ingaan op de betekenis van
Will ich einsam untergehn
Wie ein Herz in deinen Herzen
Natuurlijk, laten we dieper ingaan op de betekenis van het fragment “Wie ein Herz in deinen Herzen” uit een gedicht van Clemens Brentano.
Dit fragment draagt een intieme en diepgaande emotionele betekenis met zich mee. Het kan worden geïnterpreteerd als het beschrijven van een bijzondere verbinding tussen twee mensen, waarbij de ene persoon symbolisch als een hart in het hart van de andere persoon voortleeft.
De uitdrukking “Wie ein Herz in deinen Herzen” suggereert dat de genegenheid, liefde of herinnering aan de ene persoon diep geworteld is in het innerlijke wezen van de andere persoon. Het gaat verder dan alleen oppervlakkige connecties; het verwijst naar een diepgaande band die niet gemakkelijk verbroken kan worden, zelfs niet door fysieke scheiding of tijd.
Dit fragment kan ook de gedachte uitdrukken dat de impact van iemand op ons leven zo diep is dat het onze eigen identiteit en emoties beïnvloedt. Het is alsof die persoon onlosmakelijk deel uitmaakt van ons eigen innerlijke leven, en hun aanwezigheid wordt weerspiegeld in onze gedachten, gevoelens en handelingen.
Al met al belichaamt dit fragment de kracht van emotionele banden en hoe ze een blijvende stempel kunnen drukken op onze harten en levens. Het is een uitdrukking van liefde, verbondenheid en gedeelde ervaringen die de grenzen van de fysieke wereld overstijgen.
Nou dat is misschien wel erg veel diepgang om gewoon
een stuk muziek te gaan beluisteren.
Ik had al een paar maanden geleden een kaartje gekocht.
Was vooral benieuwd naar de 7e symfonie van Mahler.
Het was donderdagavond een zinderend spectakel.
Je hebt maar weinig kans een klassiek stuk muziek te gaan beluisteren.
Maar live bij een concertuitvoering zijn geeft zoveel
meer informatie dan een CD, stream of video.
Je hoort niet alleen de muziek, je ziet het ook gespeeld worden,
tot stand komen. Je ziet al die verschillende (of dezelfde)
melodieen gespeeld worden door al die groepen verschillende
instrumenten, terwijl die met elkaar in dialoog gaan, commentaar
op elkaar leveren of elkaar najagen maar toch één muzikale
ervaring opleveren voor de toeschouwer.
Van het geluid van een enkele klassieke gitaar tot de overdonderende
samenwerking van pauken, blazers en strijkers.
Als je er bij aanwezig bent kun je uitzoomen en het geluid
over je heen laten komen of inzoomen op die ene cellist die
werkelijk alles uit de kast haalt.
Toelichting op het programma door Vrouwkje Tuinman.
Nog even doorvragen, wat heeft “Wie ein Herz in deinen Herzen” nu
te maken met Gustav Mahler?
Mijn excuses voor de verwarring in eerdere antwoorden. Het fragment “Wie ein Herz in deinen Herzen” is inderdaad afkomstig uit “Des Knaben Wunderhorn”, een verzameling Duitse volksliederen en gedichten die werden verzameld en bewerkt door Clemens Brentano en Achim von Arnim. Dit werk diende als inspiratie voor veel componisten, waaronder Gustav Mahler.
Gustav Mahler heeft verschillende teksten uit “Des Knaben Wunderhorn” gebruikt als basis voor zijn liederencycli en symfonieën. Mahler was zeer geïnspireerd door de emotionele diepgang en de volkskarakter van de teksten. Het fragment “Wie ein Herz in deinen Herzen” is echter niet een direct citaat dat Mahler heeft gebruikt, maar het past wel binnen de thematische en emotionele context van de teksten in “Des Knaben Wunderhorn”.
Mahler’s compositiestijl en zijn gebruik van teksten uit “Des Knaben Wunderhorn” gaan vaak over universele menselijke emoties, het leven, de natuur, liefde en dood. Zijn symfonieën, zoals de Tweede, Derde en Vierde Symfonie, bevatten liederen die gebaseerd zijn op teksten uit deze verzameling. Mahler’s interpretatie van deze teksten weerspiegelt zijn vermogen om diepgaande emotionele expressie in muziek vast te leggen.
Kortom, “Des Knaben Wunderhorn” was een belangrijke bron van inspiratie voor Gustav Mahler, en hoewel het specifieke fragment “Wie ein Herz in deinen Herzen” niet direct aan Mahler kan worden toegeschreven, past de emotionele en thematische essentie ervan goed bij Mahler’s benadering van muziek en teksten uit deze collectie.
De laatste twee foto’s hebben niets met het concert te maken maar wel met Amsterdam. Dit is een afbeelding die je ziet in de onderdoorgang van de Vondelbrug in het Vondelpark (brug van architect Pieter Lodewijk Kramer 1881 – 1961, beelden van Hildo Krop, 1884 – 1970) en hieronder zit de dichter zelf in overpeinzing.
Argusvlinder 