![WP_20190126_12_42_25_Pro](https://farm8.staticflickr.com/7925/40020637483_0eb74d4a18_o.jpg)
Er is in Kasteel Wijchen een mooie tentoonstelling over het middeleeuwse boek. Daar ben ik onlangs geweest en wil daar nog wat informatie over delen.
![WP_20190126_13_03_10_ProKasteelWijchen](https://farm5.staticflickr.com/4856/46261054024_9597117c40_o.jpg)
Als de poorten dan opengaan ziet het kasteel er zo uit.
![WP_20190126_14_01_28_ProKladtekstenVankopiisten](https://farm8.staticflickr.com/7859/46261054074_0eb74d4a18_o.jpg)
Een vertaalde lijst met klachten van middeleeuwse kopiisten.
De tentoonstelling bestaat grofweg uit drie delen:
= verhalen over de mensen die bij het maken van boeken betrokken waren/zijn;
= voorbeelden van middeleeuwse boeken, leeshulpen enz;
= boeken van hedendaagse boekbinders.
In het eerste deel, heel geschikt voor kinderen, komt de productie van
perkament en het leven van de (over)schrijvers en illustratoren (illumineren).
Dat leven van de mensen die oude teksten overschreven was niet altijd
even prettig, blijkt uit hun oefenzinnen die je af en toe
in oude boeken kunt vinden,
Ze schrijven bijvoorbeeld:
Ik heb het koud.
Nu ben ik klaar met schrijven…..Geef me een neut.
Gelukkig, het zal snel donker zijn.
Schrijven is extreem gezwoeg. Het trekt je rug krom, het verdoezelt je zicht, het verdraait je maag en je zijkanten.
Sint Patrick of Armagh, verlos mij van het schrijven.
Zoals de haven wordt verwelkomd door de zeeman, zo ook de laatste zin door de schrijver.
Wat een verdriet. Oh klein boek. Er komt een dag wanneer iemand over jouw bladzijden zal zeggen: de hand die dit schreef is niet meer.
![WP_20190126_14_36_53_ProDenBoschJohannesTurnhoutEusebiusHieronymusArgumento1551AntwerpenJohannesHeleniusEnchiridion1542VoorsteSchutbladPerkamentFragmentOfficiale15eEeuwRegionaalArvhiefNijmegen](https://farm8.staticflickr.com/7870/40020637533_6c3628283c_o.jpg)
Dit boek bestaat uit twee teksten: een tekst uit Den Bosch, Johannes Turnhout, Eusebius Hieronymus Stridonensis, Libri duo contra Joviniam cum argumento, 1551; en een tweede tekst uit Antwerpen, Johannes Helenius, Enchiridion uit 1542. Het voorste schutblad bestaat uit een perkamenten fragment van een Officiale, 15e eeuw. Regionaal Archief Nijmegen.
De tekst bij dit boek is als volgt:
Papieren boekblok met 264 folio. Het voorste schutblad is een perkamenten fragment van een Officiale uit de 15e eeuw.
Het achterste schutblad is een papieren blad uit een gedrukte Latijnse spraakkunst uit de eerste helft van de zestiende eeuw.
De katernen zijn gebonden op drie dubbele, bruine leertjes.
Het boek heeft een perkamenten aangehaalde omslag met doorgehaalde bindingen.
De sluiting wordt gevormd door een overslag met een smalle inslag en een klampslot.
Op de rug van het boekblok zijn aan de bovenste kettingsteek twee dunne linnen draadjes vastgeknoopt welke dienst deden als leeslint.
Ooit waren ze veel langer en pasten ze tussen de bladzijden.
1551, NL-NmRAN_546_37
![WP_20190126_14_41_01_ProSchepenprotocolNijmegen1422RegionaalAtchiefNijmegen](https://farm8.staticflickr.com/7921/46261054154_50f64ef817_o.jpg)
Schepenprotocol, Nijmegen, 1422. Regionaal Archief Nijmegen.
Schepenprotocol gebonden in goedkoop perkament.
De overslag is het laatste stukje van een vel perkament, namelijk een stuk poot van een geit.
Op de voorkant zitten veel gaten.
![WP_20190126_14_41_36_Pro](https://farm5.staticflickr.com/4879/40020637413_85e1e19401_o.jpg)
Van dit boek kon ik helaas de toelichting niet meer terugvinden. De band ligt los om het boekblok. Hoe het ingebonden is, kun je hier goed zien.
![WP_20190126_14_54_35_ProBoekenleggersKapittelstokjeKolomwijswieltje](https://farm8.staticflickr.com/7888/46071628575_497c85c586_o.jpg)
Dit vond ik bijzonder. Drie verschillende leeshulpen. Het meest linkse zijn meerdere boekenleggers. Ze zitten bovenaan met een soort sieraad aan elkaar. Of zoveel boekenleggers handig zijn ? Maar twee of drie kan ik me goed voorstellen: bijvoorbeeld een voor de pagina waar je leest, een voor de noten en een voor de literatuurlijst in je boek. Het middelste voorwerp heet een kapittelstokje. Dan als laatste, rechts, een Kolomwijswieltje.