Tagarchief: Saldencahiers

De charme van het onopgemerkte

Posted on by

Eigenlijk moet ik me schamen.
Gelukkig doe ik dat niet zo snel.

Vorige week kocht ik, als reactie op de email van de Statenhofpers,
het 18e deel uit de Saldencahiers. Een beetje automatisch.
Ik kende de schrijver niet maar dat is een van de charmes van de reeks:
je ontdekt onbekende en bekende namen door mooi verzorgd drukwerk.
De boeken zijn steeds ruim 40 pagina’s dus als het een keer
niet jouw smaak is, heb je het ook weer zo gelezen.

IMG_6837HansRVlekVereenzaamdAstronautVereenzaamdAustronautInleidingArjanPetersStatenhofpersSaldencahiersNr18

Hans R. Vlek, Vereenzaamd astronaut. Het verscheen bij de Statenhofpers als nummer 18 in de Saldencahiers.

Nu kwam deze week het boekje en ik begon het te lezen.
Eerlijk gezegd: Hans R. Vlek, er ging geen belletje rinkelen.
De inleiding van Arjan Peters is prima maar ik werd niet
echt enthousiast.
Ik las de kleine 30 gedichten en dacht:
dit boek gaat de kast in..

Opvallend was hoe strak de stofomslag zat — anders
sluiten ze altijd perfect.

De delen van de Saldencahiers krijgen ieder een stofomslag in
een eigen kleur, bedrukt met tekst gezet in een letter
ontworpen door Helmut Salden.
Ik vind dat een hele mooie letter die er altijd weer
gelijk uitspringt.
Het boekje zelf bestaat uit 1 katern van dundrukpapier
en heeft een iets stevigere kartonnen kaft.
De omslag slaat aan de voorsnede om het voor- en achterplat.

IMG_6838HansRVlekVereenzaamdAstronautVereenzaamdAustronautInleidingArjanPetersStatenhofpersSaldencahiersNr18

Voor het boek in de boekenkast een plaats vindt, wil ik het
nog even op de foto zetten.
Ik keek nog eens beter naar de titel, wat staat daar nou.
In de mail had ik gelezen dat er omslagen gemaakt waren met
een spelfout. Speciaal voor de boekpresentatie.
Maar mijn exemplaar kwam gewoon met de post.

IMG_6840HansRVlekVereenzaamdAstronautVereenzaamdAustronautInleidingArjanPetersStatenhofpersSaldencahiersNr18

Vereenzaamd astronaut – Vereenzaamd austronaut.

Het is duidelijk, ik had te weinig aandacht besteed aan
de omslag.
Mijn exemplaar bleek twee omslagen te hebben:
één met en één zonder de spelfout.
Wat een verrassing!
Dit maakt het boek ineens extra bijzonder.

Ook op de web site van de Statenhofpers staat een aankondiging van de verrassing:

NB: Het afgebeelde omslag is van een speciale editie voorzien van een spelfout. Dit omslag werd vervaardigd voor de aanwezigen bij de presentatie van het boekje op 25 april in Boekhandel Adr. Heinen te Den Bosch. Via de site bestelde exemplaren zijn voorzien van een omslag zonder deze fout.

IMG_6839HansRVlekVereenzaamdAstronautVereenzaamdAustronautInleidingArjanPetersStatenhofpersSaldencahiersNr18Colofon

En als een soort boetedoening:

Zet je verlangen op datgene wat je niet hoopt
want uit oorspronkelijke hopeloosheid ben
je tot hier gekomen.

Hans R. Vlek, pagina 42.

Regendruppelétude

Posted on by

De afgelopen dagen las ik onder andere in het boekje ‘Vestdijk –
Concerten te Doorn’, deel 17 in de Saldencahiers.
Dit is een reeks boekjes van de margedrukker die gaat onder de naam
Statenhofpers Den Haag (Jaap Schipper en Christianne Duchateau).

Het leuke voor mij aan deze reeks is de mooi verzorgde uitvoering van de boeken,
het gevarieerde aanbod aan auteurs (waarvan ik geregeld nog nooit iets
gelezen heb) en het handzame formaat.

Deze keer betreft het een deel met recenties geschreven door Simon
Vestdijk van muziekvoorstellingen in Doorn rond het einde van de
Tweede Wereldoorlog en het eerste bevrijdingsjaar. In totaal 6 stukken
die bestemd waren voor de krant.

Dus niet persé groot literair werk maar het toont een kant van Vestdijk
die weinig met schrijven te maken heeft en daarom waarschijnlijk
interessant voor kenners van zijn werk.
Dat ben ik in ieder geval niet.

Toen ik door de stukken las kreeg ik de aandrang om de muziek te
beluisteren waarvan Vestdijk de uitvoering beschrijft.
Van de ‘Regendruppelétude’ van Frédéric Chopin, had ik nog nooit gehoord.
Maar op internet waren meerdere uitvoeringen te horen.
Zoek die van Lang Lang maar eens op.

IMG_6706StatenhofpersSaldencahiers17VestdijkConcertenTeDoorn

Statenhofpers, Den Haag, Saldencahiers 17, Simon Vestdijk – Concerten te Doorn. Met een inleiding door Peter van Schijndel en een portret van Vestdijk door Karel Kindermans, Chang Chi Lan-Ying en Jan de Jong waren verantwoordelijk voor het zet- en drukwerk.

Al lezend kwam bij mij ook de vraag binnen over de waarde van recenties.

In de podcast ‘Klassiek Inside’ (!) worden regelmatig twee elkaar tegensprekende
recenties voorgelegd aan (de vertegenwoordiger van) de uitvoerenden. Bijvoorbeeld
een stuk uit het NRC en de Volkskrant.
Met de vraag wat de uitvoerenden daar nou van vonden.
Soms lees je bijna magische teksten.

Ook Vestdijk schrijft van die zinnen in geheimtaal die blijkbaar horen
bij de wereld van klassieke muziek:

Pagina 32:

“In het ‘Intermezzo’ in A groote terts en in Schubert was echter een gunstig evenwicht tusschen opvatting en karakter der muziek bereikt, waarbij technische verwerkelijking en doorvoelde voordracht hand in hand gingen.”

Pagina 35 (een zin die vaker voorkomt in de 6 stukken):

“die over een uitnemend geschoold orgaan blijkt te beschikken.”

Dergelijke zinnen maken me zo nieuwsgierig dat ik bij die uitvoering had willen zijn.
Maar daarvoor zal toch echt tijdreizen moeten worden uitgevonden.

Ik heb genoten van het boek!

Een pareltje

Posted on by

MaryDornaDamesInDeSneeuwStatenhofpers

Eind vorig jaar verscheen er een nieuw deel in de Saldencahiers van Uitgeverij Statenhofpers. De Saldencahiers zijn genoemd naar graficus Helmut Salden. Het is ook in de sfeer van het werk van Salden dat de stofomslag van de reeks wordt ontworpen en ook dingen als het lettertype van het zetwerk wordt gekozen.

Het leuke van de Salden-reeks is dat het
boek heel prettig oogt en bovendien dat je steeds met
een verrassende schrijverskeuze wordt geconfronteerd
zodat je kennis van de literatuur wordt verbreed
zonder dat je hele zware werken voor moet doospitten.

Deze keer is er werk te lezen van Mary Dorna
(Mary Jeanette Tenkink-Stoppelman).
Ze schreef stukken die meteen duidelijk maken waarom
S. Carmiggelt tot de bewonderaars van haar behoord.

Het titelverhaal krijgt in de voorlaatste zin haar
ontknoping (die ik hier niet ga verklappen).
Karakteristiek vind ik de laatste zin van het verhaal ‘Einde’:

“Het schijnt toch niet goed te zijn, op jeugdige leeftijd jenever uit theekopjes te drinken.”

MaryDornaDamesInDeSneeuwStatenhofpersColofon

Voor wat verdere details het Colofon van ‘Dames in de sneeuw’ van Maty Dorna.

Ter herinnering: Boekenweek

Posted on by

De Boekenweek gaat gestaag door.
Zorg er voor dat, nu het weer kan, je voldoende cultuur
tot je neemt.
Dat kan allerlei vormen aannemen bijvoorbeeld in de vorm van
een boekje van minder dan 50 pagina’s met Alexandrijnse Gezangen.
Geschreven door de mij volledig onbekende schrijver Koezmin.

Wikipedia is dan een goed startpunt:

Michail Aleksejevitsj Koezmin (Jaroslavl, 18 oktober 1875 – Leningrad, 3 maart 1936) was een Russisch schrijver, dichter en componist. Daarnaast was hij criticus en vertaler.

Koezmin stamde uit een adellijke familie en studeerde aan het conservatorium van Sint-Petersburg, onder andere bij Rimski-Korsakov. Als componist wist hij echter niet echt naam te maken.

Pas op zijn drieëndertigste publiceerde hij zijn eerste werk als schrijver. Koezmin behoorde aanvankelijk tot de symbolisten en wordt gerekend tot de ‘zilveren’ generatie van de Russische literatuur. Hij was de enige Russische schrijver die in zijn tijd openlijk voor zijn homoseksualiteit uitkwam. Zijn korte roman “Op vleugels” (1906), die zich afspeelt in de zwoele Jugendstilsfeer van Sint-Petersburg, veroorzaakte deswege een schandaal. Koezmin werd ook “de Peterburgse Oscar Wilde” genoemd.[1]

In 1910 publiceerde Koezmin in het acmeïstische tijdschrift ‘Apollon’ het manifest “Over de schone klaarheid”, waarin hij aangaf terug te willen keren naar de klassieke verzen van bijvoorbeeld Aleksandr Poesjkin. Hij eist van de dichter duidelijkheid, logica en adequate vormen en objecten. Zelf noemt hij dit ‘klarisme’. Koezmins poëzie is doordrongen van een rituele religiositeit en een erotische sensualiteit.

Na 1929 werd zijn werk in Rusland niet meer herdrukt. Zes jaar later stierf Koezmin op 61-jarige leeftijd in grote armoede.

Alexandrische gezangen, 1906, gedichten.

IMG_5435StatenhofpersDenHaagKoezminAlexandrijnseGezangen

Dus dit is een deel uit de Saldencahiers, nummer 5 van de Statenhofpers in Den Haag. Alexandrijnse gezangen. Deze keer is de vorm waarin de boekenweek tot me komt een boek van een margedrukker met een voorliefde voor de bijzondere letterontwerpen van Helmut Salden.

Hij die niet kan lachen, moet geen winkel beginnen. – Confucius

Posted on by

Vorig jaar zag ik een eerste boek uit de reeks Saldencahiers.
Dit jaar zijn al weer twee delen verschenen
en die kocht ik direct.
Het gaat om prachtig gemaakte boeken met een omslag met
letters die ontworpen zijn door Helmut Salden (letterontwerper
en boekverzorger).
Veel lezers zullen zijn boekverzorging en letters kennen van
de Russische Bibliotheek van Van Oorschot.

De boeken die nu verschijnen zijn heel mooi verzorgd.
Het zetwerk is van Chang Chi Lan Ying en gedrukt door
Jan de Jong.

De Salden-reeks maakt de Statenhof Pers vanwege

de schoonheid van de letters en het zo karakteristieke, onmisbaar aan de naam van de ontwerper verbonden karakter ervan.
Daarnaast wil de uitgever zijn bewondering voor deze typografische meester tot uitdrukking brengen.
Met de Saldencahiers beoogt de uitgever literaire teksten van wat kleinere omvang toegankelijk te maken binnen het kader van een eenvoudige maar verzorgde reeks boeken met een uniforme vormgeving.

Dit weekend las ik Aforismen van Max de Jong.
Omdat ik de term wel kende maar wel eens precies wilde weten
wat een aforisme een aforisme maakt, ben ik dat gaan uitzoeken.

Mijn lekensamenvatting is dat een aforisme een korte tekst is
rond een opmerkelijke gedachte met een soort
van universele waarheid.
Bij mijn onderzoekje vond ik de titel van dit bericht:

Hij die niet kan lachen, moet geen winkel beginnen.

Een waarheid als een koe, zeker ten tijde van corona,
in één zin, niet beïnvloed door de culturele achtergrond
van de bedenker of bijvoorbeeld zijn leeftijd.

IMG_4832StatenhofPersMaxDeJongAforismen

De prachtige uitgave van Statenhofpers van Aforismen, geschreven door Max de Jong. Uitgekomen als Saldencahier.

Niet alle aforismen van Max de Jong zijn zo recht voor de raap
als de titel van dit stukje.
Voor sommige aforismen helpt het als je iets van de
persoonlijke omstandigheden van Max de Jong weet maar
als je dat niet weet vertellen de aforismen dat wel.
Sommige zijn bepaald door de literaire microkosmos
van het Gooi van voor 1946. Maar een aantal
spreken heel direct tot ons:

Zodra iets pijnlijk wordt, raken we in de buurt van de waarheid.

Uit: Aforismen, door Max de Jong. Pagina 25.

Het was genieten.
Ik kan het boek aanbevelen!