De schaduw van het licht
Grijs-Groene Kat
Niet zwart,
maar grijs met een zweem van groen,
alsof hij het mos heeft geleend
om zijn vacht te kleuren.Hij liep langs beton,
waar schaduwen scherp zijn
en stilte klinkt als steen.Later lag hij op gras,
alsof hij wist
dat zachtheid niet in kleur zit
maar in rust.Geen mysterie,
maar een fluistering van alledaags wonder —
een kat die niet absorbeert,
maar weerspiegelt
wat jij zag
toen je keek.
Spoiler:
Een liefhebber van katten ben ik niet.
Maar toch maakte ik eerder deze week deze twee foto’s
van een kat vanuit mijn slaapkamerraam.
Ik wilde er, als een soort van grap, een blogbericht bij schrijven.
Iets in de trend van:
‘als je veel bezoekers op je blog wilt hebben,
plaats je foto’s van katten’.
Vanochtend luisterde ik naar de podcast van Adriaan van Dis waarin
hij een in het Nederlands vertaald (Gerard Kessels) gedicht voorlas
van Rainer Maria Rilke: Schwarze Katze.
Van Dis bij wijze van toelichting:
‘als je heel lang in zwart kijkt, dan zie je niks meer’.
Rilke in vertaling:
‘zelfs een spook heeft nog een plek
waar zich je blik aan stoot
en klank laat horen.
Maar in die zo donker zwarte vacht
raakt je allersterkste blik verloren…’
Toen moest ik aan de ene kant denken aan de foto’s
die ik maakte van de kat, maar aan de andere kant
aan het werk op de tentoonstelling Human Nature
van Anish Kapoor met de naam Void (1992, glasvezel, pigment).
Die rode ‘kijkdoos’ laat je ervaren dat wanneer je
in een kleur kijkt, je het kunt ervaren als een peilloze diepte.
Het wordt letterlijk zwart voor je ogen, je kunt geen diepte
meer schatten. Je ervaart het niets.
Goede kunst, dichtkunst of anders, kan je laten ervaren
wat we niet kunnen verklaren, wat er niet is.
Terwijl het werk van Rembrandt, ook heel goede kunst,
juist ook, zo goed mogelijk, je laat ervaren wat er wel is.
Zelfs zo goed, dat het lijkt alsof je het kunt aanraken.
Wat ik zo leuk vind zijn de associaties die je kunt maken
en die zaken met elkaar in verband kunnen brengen die
op het eerste gezicht niets met elkaar te maken hebben en
die soms, op het moment dat je er mee bezig bent, die
associaties nog lang niet onthullen.
Intrigerend is waarom nu juist deze associaties wel gemaakt
worden en waarom niet de associatie kattenoor – mensenoor,
of staart – staartloos, of…..
Wat begon als een ironisch blogidee
— kattenfoto’s voor de statistieken —
eindigde in een kleine reis langs poëzie, kunst en het onzichtbare.
Een kat die niet zwart is, maar grijs met een zweem van groen.
Een gedicht dat niet uitlegt, maar laat verdwijnen.
Een kunstwerk dat geen vorm toont, maar leegte.
En ergens daartussen: het plezier van associaties
die zich niet laten sturen.
Waarom deze verbanden en niet andere?
Waarom Rilke en Kapoor, en niet kattenoor versus mensenoor?
Misschien omdat betekenis zich soms niet laat kiezen.
Ze kiest soms jou.
Argusvlinder 