Vorige week zag ik de file ‘Hannah Arendt’.
Ik vond het een mooie film over een niet zo eenvoudig
te filmen onderwerp: de controverse in de media
na het verschijnen van een artikel in een gezaghebbende krant.
De controverse gaat zo ver dat het leven van de schrijfster
ingrijpend veranderd.

Het schokkends vond ik dat al in 1963/1964
door vooraanstaande opinieleiders werd gesproken
over de Tweede Wereldoorlog
in andere kleurschakeringen dan wit en zwart.
Terwijl tot in 1991 Lou de Jong in goed en fout
bleef schrijven in ‘Het Koninkrijk der Nederlanden
in de Tweede Wereldoorlog’.
Het duurt nog tot in 1985 met ‘Wo ist der Bahnhof ?’ (Koot & Bie)
en tot 2010 met het verschijnen van het boek
‘Grijs verleden’ van Chris van der Heijden, dat er in de
populaire media een genuanceerder standpunt wordt
ingenomen over ‘Goed en Fout’.

Haar vraag bij de rol van de Joodse Raad werd
Hannah Arendt nog het meest aangerekend.

In dat verband is het de moeite waard de ‘Voetnoot’
van Arnon Grunberg in de Volkskrant van 11 april hier aan te halen.
De titel is: ‘Niet zo moedig’.
Een interessante bijdrage aan de discussie.

Op woensdag vroeg Max Pam zich in de Volkskrant af hoe moedig journalisten zijn naar aanleiding van Nederlandse journalisten ten tijde van de Duitse bezetting. …
Waarom eigenlijk zouden journalisten moediger moeten zijn dan andere mensen?
In hun studie over Duitse soldaten ten tijde van de Tweede Wereldoorlog concluderen Söncke Neitzel (historicus) en Harald Welzer (sociaal psycholoog) dat afkomst, beroepsgroep, religie en overtuiging nauwelijks een rol speelden. Soldaten vechten in een oorlog waar ze tegen zijn.
Waarom zouden journalisten dan geen stukken schrijven waar ze eigenlijk tegen zijn?
Alles in onze cultuur is erop gericht dat qwij ons aanpassen en ons werk zo goed mogelijk doen.
Mensen worden bepaald door de context.
Individuele, morele overtuigingen spelen alleen in de zeldzame gevallen een rol.
Arnon Grunberg

Op Twitter heb ik de volgende vragen gesteld:

Wat is erger

– 93-jarige Duitser die denkt kok te zijn geweest in Auschwitz
– Eichmann die denkt niet verantwoordelijk te zijn voor moord
maar voor het op tijd laten rijden van de trein
– The Killing Fields
– Israel in Gaza
– Guerra Sucia (dodenvluchten in Argentinie) For humanitarian reasons,
the pregnant women could not be moved.
I mean, eliminated.
We had to wait until they gave birth
– Abu Ghraib, Guantanamo Bay
– The Act Of Killing
– Ratko Mladić, Radovan Karadžić, etnische zuiveringen, Srebrenica
– Een levende of dode Videla