Boeken als…

Boeken als herinnering.

Ik ben enthousiast over de tentoonstelling ‘Boeken als’.
Het snijdt een aantal thema’s aan, visie’s, toepassingen,
waaraan je misschien niet meteen denkt bij een boek:
boeken als icoon, ruimte, cultuur, hulpmiddel, expressie
en herinnering.
Een aantal van die thema’s waren of werden duidelijk aan de hand
van de boeken en kunstwerken.
Sommige vragen wat tijd. Dat is goed!
‘Boeken als cultuur’ was misschien meer een vraag aan de bezoeker,
een vraagmoment in plaats van een zendmoment.
Dat had voor mij duidelijker gemogen.
Het werk van Jorge Méndez Blake had ik onder ‘Boeken als ruimte’
geschaard, maar volgens de makers kan dat ook vallen onder
‘Boeken als expressie’.
Bij ‘Boeken als herinnering’ hink ik op twee gedachten maar
het drukte me wel op het Nederlands verleden op Taiwan.
Daar was ik me nog niet van bewust.

Dus het was genieten en heeft veel stof tot nadenken
gegeven. Ga Kijken!

DSC09977HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringBoukeDeVriesFamilleNoirMemoryVessel2021!8eEeuwseChinesePorceleinenVaasGlas

Huis van het Boek, Boeken als herinnering, Bouke de Vries, Famille noir memory vessel, 2021, 18e eeuwse Chinese porceleinen vaas en glas.


DSC09978HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringBoukeDeVriesFragileMemoryVessel202218eEeuwseChinesePorceleinenVaasGlasEnFragileTape

Bouke de Vries, Fragile memory vessel, 2022, 18e eeuwse Chinese porceleinen vaas, glas en ‘fragile’-tape.


DSC09979HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringUnvergesslicheTageTweeZilverenHangersInDeVormVanMiniboekjesEind19eEeuw

Unvergessliche Tage, twee zilveren hangers in de vorm van miniboekjes, eind 19e eeuw.

DSC09980HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringUnvergesslicheTageTweeZilverenHangersInDeVormVanMiniboekjesEind19eEeuwTxt


DSC09981HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringJacobVanMaerlantRijmbijbelNoordelijkeNederlandenCa1332Handschrift

Jacob van Maerlant, Rijmbijbel, Noordelijke Nederlanden, circa 1332, handschrift.

DSC09982 01HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringJacobVanMaerlantRijmbijbelNoordelijkeNederlandenCa1332HandschriftDSC09982 02HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringJacobVanMaerlantRijmbijbelNoordelijkeNederlandenCa1332Handschrift

‘Mijn dochter’?

DSC09983HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringJacobVanMaerlantRijmbijbelNoordelijkeNederlandenCa1332HandschriftTxt


DSC09984HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinnering

Mij werd niet duidelijk wie de maker(s) zijn van dit werk maar ik vond het wel een opvallend beeld.


DSC09985HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringDagregistersVanHetKasteelZeelandia(HetDagboekVanDeVerenigdeOost-IndischeCompagnieInTaiwan)

Dagregisters van het kasteel Zeelandia (Het dagboek van de Verenigde Oost-Indische Compagnie in Taiwan). Transcriptie uitgegeven door J.L. Blussé, M.E. van Opstall, W.E. Milde en Ts’ao Yung-Ho; met medewerking van Chiang Shu-sheng en N.C. Everts (jaar van publicatie: 1986-2000).


Op de website van het Huygens Instituut vond ik de volgende
introductie:

De Nederlandse vestiging op het eiland Taiwan tussen 1629 en 1661 was in vele opzichten uniek van aard. Op Taiwan heeft de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) voor het eerst pogingen ondernomen om op grote schaal een land te koloniseren en te ontginnen. Het kasteel Zeelandia fungeerde als middelpunt voor de handel van de VOC in de Chinese Zee.

De beste bronnen ter bestudering van deze periode vormen de dagregisters, die een duidelijk beeld geven van de dagelijkse gebeurtenissen in en rondom het kasteel. Zij bieden een schat aan inlichtingen over verkenningstochten, kerstening, onderwijs, handel, de verhouding met China, immigratie van Chinezen en de uiteindelijke verdrijving van de Nederlanders. Voor de geschiedenis van Taiwan in de 17e eeuw zijn de dagregisters bijna de enige bron die beschikbaar is.

De uitgave van de dagregisters bestaat uit een transcriptie van de tekst, aanvulling van lacunes door middel van ander bronnenmateriaal van de VOC (overgekomen brieven) en inleidingen op de opeenvolgende delen.

De bronnenuitgave telt vier delen. Het project is uitgevoerd aan de Universiteit Leiden met periodieke steun van Taiwanese fondsen en in nauwe samenwerking met Taiwanese specialisten. Van de uitgave verschijnt een vertaling in het Chinees door prof. Chiang Shu-sheng, waarvan het eerste deel in Taiwan is gepubliceerd.


DSC09987HuisVanHetBoekBoekenAlsNietIedereenHeeft(ToegangTot)Boeken

Niet iedereen heeft (toegang tot) boeken.

Onder deze tekst stond een interessant werk. Ook daarvan is mij niet
duidelijk geworden wie de maker(s) is.
Maar het beeld vond ik krachtig genoeg om op mijn blog te tonen.

DSC09984HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinnering


Teruglopend naar de uitgang en het station maakte ik nog
een paar foto’s. Als toegift…

DSC09988HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteHansOpDeBeeckAsleep2021HoutStaalPolyamidePolyesterCoatingHoofdje

Hans Op De Beeck, Asleep, 2021, hout, staal, polyamide, polyester, coating.

DSC09989HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteHansOpDeBeeckAsleep2021HoutStaalPolyamidePolyesterCoatingBoeken

Boeken als slaapmiddel?


IMG_3276BoekenAlsIMG_2950#GeenHogereBTW

#GeenHogereBTW.


Boeken als…

DSC09965HuisVanHetBoekBoekenAlsExpressieGetijdenboekNe3derlandenUtrechtCa1470-1480

Huis van het Boek, Boeken als expressie, Getijdenboek, Nederlanden, Utrecht, circa 1470 – 1480.

DSC09966HuisVanHetBoekBoekenAlsExpressieGetijdenboekNe3derlandenUtrechtCa1470-1480DSC09967HuisVanHetBoekBoekenAlsExpressieGetijdenboekNe3derlandenUtrechtCa1470-1480Txt


DSC09968 01HuisVanHetBoekBoekenAlsExpressieGrolier-BandHermolausBarbarusCastigationesPlinianaeRomeEuchariusSilber1492-1493

Een ‘Grolier-band’. Hermolaus Barbarus, Castigationes Plinianae, Rome, Eucharius Silber, 1492 – 1493.

DSC09968 02HuisVanHetBoekBoekenAlsExpressieGrolier-BandHermolausBarbarusCastigationesPlinianaeRomeEuchariusSilber1492-1493DSC09970HuisVanHetBoekBoekenAlsExpressieGrolier-BandHermolausBarbarusCastigationesPlinianaeRomeEuchariusSilber1492-1493TxtDSC09968 03HuisVanHetBoekBoekenAlsExpressieGrolier-BandHermolausBarbarusCastigationesPlinianaeRomeEuchariusSilber1492-1493


DSC09971HuisVanHetBoekBoekenAlsExpressiePassioSVictoriniAmiterminaeCivitatisEpiscopusEtConfessorAbdijSaintVincentMetzFrankrijkBetween1051-Ca1070Handschrift

Hier ben ik onzorgvuldig geweest. Ik heb de beschrijving niet gefotografeerd en daarom weet ik het waarom van het gordijntje niet meer. Passio S. Victorini amiterminae civitatis episcopus et confessor, Abdij Saint-Vincent, Metz, Frankrijk, between 1051 – circa 1070, handschrift.

DSC09972HuisVanHetBoekBoekenAlsExpressiePassioSVictoriniAmiterminaeCivitatisEpiscopusEtConfessorAbdijSaintVincentMetzFrankrijkBetween1051-Ca1070HandschriftGordijntje

Dit is het gordijntje. Misschien om de schildering te beschermen tegen vuil of beschadiging. Misschien om iets te verbergen?


DSC09973HuisVanHetBoekBoekenAlsExpressieDeSpiegelDerMenselijkerBehoudenisseBindingChristiaanMickeCa1471

De spiegel der menselijker behoudenisse, binding door Christiaan Micke, circa 1471. Al zegt de band dat het boek gedrukt is door Laurens Janszoon Coster, dat is niet correct. Het werk is wel in Nederland gedrukt. Mooie, prestigieuze band.

DSC09974HuisVanHetBoekBoekenAlsExpressieDeSpiegelDerMenselijkerBehoudenisseBindingChristiaanMickeCa1471Txt


Boeken als…

De eerste twee boeken zijn voorbeelden van een felle dialoog
in de tijd dat Twitter nog niet bestond.

DSC09955HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteExpressieBalthazarHuydecoperProeveVanTaalEnDichtkundeInVrijmoedigeAanmerkingenOpVondelsVertaaldeHerscheppingenVanOvidiusAmsterdamEVisscherEnJTirion1730

Huis van het Boek, Boeken als ruimte, Balthazar Huydecoper, Proeve van taal en dichtkunde – In vrijmoedige aanmerkingen op Vondels vertaalde herscheppingen van Ovidius, Amsterdam, E. Visscher en J. Tirion, 1730. De opdracht op de rechterpagina is voor Aagje Deken. Die beantwoordt dit met een ander boek.

DSC09956HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteExpressieQHoratiusFlaccusHekeldichtenEnBrievenAmsterdamWillemBarents1726VertalingBalthazarHuydecoper

Quintus Horatius Flaccus, Hekeldichten en brieven, Amsterdam, Willem Barents, 1726, vertaling Balthazar Huydecoper.

DSC09957HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteExpressieQHoratiusFlaccusHekeldichtenEnBrievenAmsterdamWillemBarents1726VertalingBalthazarHuydecoperDSC09958HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteExpressieBalthazarHuydecoperProeveVanTaalEnDichtkundeInVrijmoedigeAanmerkingenOpVondelsVertaaldeHerscheppingenVanOvidiusAmsterdamEVisscherEnJTirion1730Txt


DSC09959HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimtePraelectionesTheologicaeDeAugustissimoEucharistiaeSacramentoQuesInScholisSorbonicisHabuitHonoratusTournelyParijsApudViduamRaymundiMazieres&JBGarnier1739

Praelectiones Theologicae de Augustissimo eucharistiae sacramento ques in scholis Sorbonicis habuit, Honoratus Tournely, Parijs, apud viduam Raymundi Mazieres & JB Garnier, 1739.

DSC09960HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteChristiaanHuygensCosmotheoros1692-1695Manuscript+TxtDSC09961HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteChristiaanHuygensCosmotheoros1692-1695Manuscript

Christiaan Huygens, Cosmotheoros, 1692 – 1695, manuscript.

DSC09962HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteChristiaanHuygensCosmotheoros1692-1695Manuscript


DSC09963HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteOscarWildeTheBalladOfReadingGaolLondonChickwickPress1898BriefVanOrcarWildeAanIsabelBurton1887

Boek met brief. Boek: Oscar Wilde, The ballad of reading gaol, London, Chickwick Press, 1898. Brief: van Oscar Wilde aan Isabel Burton, 1887.

DSC09964HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteOscarWildeTheBalladOfReadingGaolLondonChickwickPress1898BriefVanOrcarWildeAanIsabelBurton1887Txt


Boeken als…

Vandaag nog voorbeelden van ‘Boeken als ruimte’ en ik maak
een begin met ‘Boeken als hulpmiddel’.

DSC09941HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteAesopusAesopusGraecusPerLaurentiumVellensemTraductusZwollePeterVanOsCa1494-1495PetrusWasopDeQuatroAd3umFuturus

Aesopus, Aesopus Graecus per Laurentium Vellensem traductus, Zwolle, Peter van Os, circa 1494 – 1495. De eigenaar of gebruiker schreef ooit: ‘Petrus wesop de quatro ad 3um futurus’.

DSC09942HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteAesopusAesopusGraecusPerLaurentiumVellensemTraductusZwollePeterVanOsCa1494-1495DSC09943HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteAesopusAesopusGraecusPerLaurentiumVellensemTraductusZwollePeterVanOsCa1494-1495Txt


DSC09944HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteOnbekendeMaker(s)

Vermoedelijk horen deze ‘boeken’ nog bij ‘Boeken als ruimte’. Wie de maker(s) is heb ik niet kunnen achterhalen.


DSC09945HuisVanHetBoekBoekenAlsHulpmiddelDrJanusAmorosusHymenVenusKupidoNood-EnHulpboekjeVoorVerliefdenEnJonggetrouwdenEeneLectureVoorDeBedstedeSmyrnaIzmirTurkeijeAbdulHametEind18eEeuw

Dit is een ‘Boek als hulpmiddel’. Het staat zelfs in de naam van het boek: Dr. Janus Amorosus, Hymen Venus Kupido, Nood- en hulpboekje voor verliefden en jonggetrouwden, Eene lecture voor de bedstede, Smyrna (nu Izmir), Turkeije, Abdul Hamet, eind 18e eeuw.

DSC09946HuisVanHetBoekBoekenAlsHulpmiddelDrJanusAmorosusHymenVenusKupidoNood-EnHulpboekjeVoorVerliefdenEnJonggetrouwdenEeneLectureVoorDeBedstedeSmyrnaIzmirTurkeijeAbdulHametEind18eEeuw


DSC09947HuisVanHetBoekBoekenAlsHulpmiddelPetrusComestorLaBibleHystoriansOuLesHystoiresEscolastress(HistoriaScholasticaParijs1372

Dit enorme boek is van Petrus Comestor, La Bible Hystorians ou les hystoires scolastress (Historia scholastica), Parijs, 1372. Het boek is niet alleen heel dik het is prachtig gemaakt. Wat voorbeelden:

DSC09948HuisVanHetBoekBoekenAlsHulpmiddelPetrusComestorLaBibleHystoriansOuLesHystoiresEscolastress(HistoriaScholasticaParijs1372DSC09949 01HuisVanHetBoekBoekenAlsHulpmiddelPetrusComestorLaBibleHystoriansOuLesHystoiresEscolastress(HistoriaScholasticaParijs1372

De pagina rechts en hieronder een detail daarvan:

DSC09949 02HuisVanHetBoekBoekenAlsHulpmiddelPetrusComestorLaBibleHystoriansOuLesHystoiresEscolastress(HistoriaScholasticaParijs1372

Adam en Eva in het paradijs met de slang (die zo’n lief hoofdje heeft).

DSC09950 01HuisVanHetBoekBoekenAlsHulpmiddelPetrusComestorLaBibleHystoriansOuLesHystoiresEscolastress(HistoriaScholasticaParijs1372

De pagina links en hieronder een detail daarvan:

DSC09950 02HuisVanHetBoekBoekenAlsHulpmiddelPetrusComestorLaBibleHystoriansOuLesHystoiresEscolastress(HistoriaScholasticaParijs1372DSC09951HuisVanHetBoekBoekenAlsHulpmiddelDrJanusAmorosusHymenVenusKupidoNood-EnHulpboekjeVoorVerliefdenEnJonggetrouwdenEeneLectureVoorDeBedstedeSmyrnaIzmirTurkeijeAbdulHametEind18eEeuwTxt


DSC09952HuisVanHetBoekBoekenAlsHulpmiddelOrnellaQuericiaTanzarellaSillabarioEPrimeLettureIllustratieMarioPompeiRomeLaLibreriaDelloStato1930

Dit boekje helpt bij het leren lezen maar doet stiekum ook nog iets anders. Ornella Quericia Tanzarella, Sillabario e prime letture, illustratie van Mario Pompei, Rome, La Libreria dello Stato, 1930.

DSC09953HuisVanHetBoekBoekenAlsHulpmiddelOrnellaQuericiaTanzarellaSillabarioEPrimeLettureIllustratieMarioPompeiRomeLaLibreriaDelloStato1930DSC09954HuisVanHetBoekBoekenAlsHulpmiddelOrnellaQuericiaTanzarellaSillabarioEPrimeLettureIllustratieMarioPompeiRomeLaLibreriaDelloStato1930Txt


Boeken als…

Nog een serie boeken uit de serie ‘Boeken als ruimte’.
Te zien in de tentoonstelling van het Huis van het Boek.

DSC09923HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteUsuardusJacobusDeVoraginePassionaelOfteGuldenLegendeMitDatMartirologium[VanUsuardus]UtrechtJohanVeldener1480

Jacobus de Voragine, Passionael ofte gulden legende mit dat martirologium [van Usuardus], Utrecht, Johan Veldener, 1480.

DSC09924HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteUsuardusJacobusDeVoraginePassionaelOfteGuldenLegendeMitDatMartirologium[VanUsuardus]UtrechtJohanVeldener1480DSC09925HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteUsuardusJacobusDeVoraginePassionaelOfteGuldenLegendeMitDatMartirologium[VanUsuardus]UtrechtJohanVeldener1480Txt


DSC09929HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteSigmundFreudL'InterpretazioneDeiSogniTurijnEditoreBoringhieri1973

Sigmund Freud, L’Interpretazione dei sogni, Turijn, Editore Boringhier, i1973. Maar het gaat om het handgeschreven briefje in het boek:

DSC09927HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteSigmundFreudL'InterpretazioneDeiSogniTurijnEditoreBoringhieri1973DSC09928HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteSigmundFreudL'InterpretazioneDeiSogniTurijnEditoreBoringhieri1973Txt


DSC09930HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteBibliaSacraLatinaSummariumBiblicumOrdeEvangeloriumFrankrijkOvergang13e-14eEeuwDSC09931HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteBibliaSacraLatinaSummariumBiblicumOrdeEvangeloriumFrankrijkOvergang13e-14eEeuw

Biblia Sacra Latina, Summarium Biblicum, Orde Evangelorium, Frankrijk, overgang van de 13e – 14e eeuw, handschrift. Het gaat natuurlijk om het manicula of handje.

DSC09932HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteBibliaSacraLatinaSummariumBiblicumOrdeEvangeloriumFrankrijkOvergang13e-14eEeuwTxt


DSC09933HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteHansOpDeBeeckAsleep2021HoutStaalPolyamidePolyesterCoating

Hans op de Beeck, Asleep, 2021, hout, staal, polyamide, polyester, coating.


DSC09935HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteCathleenOwensDrawingCirclesDrawingConclusions2024MultimediaInstallation

Cathleen Owens, Drawing circles drawing conclusions, 2024, multimedia installation.


DSC09936HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteJorgeMéndezBlakeTheRedLibrary2010MethacrylaatOlieverfOpDoek

Jorge Méndez Blake, The red library, 2010, methacrylaat, olieverf op doek.


DSC09937HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteJorgeMéndezBlakeProjectForAnEmptyLibrary(ForJamesJoyce)2019MessingBronzenSpiegelIjzer

Jorge Méndez Blake, Project for an empty library (for James Joyce), 2019, messing, bronzen, spiegel, ijzer.


DSC09939HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimtePlotinusOperaFlorenceAntoniusMiscomini1492MetCommentaarMarsilioFiconoSumErasmiDSC09940HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimtePlotinusOperaFlorenceAntoniusMiscomini1492MetCommentaarMarsilioFiconoSumErasmiDSC09938HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimtePlotinusOperaFlorenceAntoniusMiscomini1492MetCommentaarMarsilioFiconoSumErasmiTXT

Plotinus, Opera, Florence, Antonius Miscomini, 1492, met commentaar van Marsilio Ficono. Sum Erasmi.


Boeken als…

Deze keer beginnen we aan ‘Boeken als ruimte’.

DSC09911 01 HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteCaiusJuliusSolinusDeSituOrbisEtMemorabilibusMundiVenetiëNicolausJenson1473

Huis van het Boek, Boeken als ruimte, Caius Julius Solinus, De situ orbis et memorabilibus mundi, Venetië, drukker Nicolaus Jenson, 1473.

DSC09912HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteCaiusJuliusSolinusDeSituOrbisEtMemorabilibusMundiVenetiëNicolausJenson1473TxtDSC09911 02 HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteCaiusJuliusSolinusDeSituOrbisEtMemorabilibusMundiVenetiëNicolausJenson1473


DSC09914HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteDionysiusCarthusianusTractaetVandenLoeflikenLevenDerGheechteDerMenschenOverGhesetInDuutscheTerGoude(Gouda)GheraertLeeu1479

Dionysius Carthusianus, Tractaet vanden loefliken leven der gheechte der menschen over gheset in duutsche ter Goude (Gouda), Gheraert Leeu, 1479.

DSC09916HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteDionysiusCarthusianusTractaetVandenLoeflikenLevenDerGheechteDerMenschenOverGhesetInDuutscheTerGoude(Gouda)GheraertLeeu1479TxtDSC09915HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteDijtBouckBehoertToeJoestJanssenMorbeckDietVijntEndeWederBrijntDieSaleHebbenSelverenPenninck

Dijt bouck behoert toe Joest Janssen Morbeck, diet vijnt ende weder brijnt die sale hebben selveren penninck.

DSC09913HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteWGVanDerHulstVanDenBozenKoster!NijkerkFGallenbach1999IllustratiesTjeerdBottema

W.G. Van der Hulst, Van den bozen koster, Nijkerk, Gallenbach, 1999, illustraties Tjeerd Bottema.


DSC09919HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteGautierDeChâtillonAlexandreïsFrankrijk13deEeuwDSC09918HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteGautierDeChâtillonAlexandreïsFrankrijk13deEeuwDeManMetBrodenOpZijnHoofd

Gautier de Châtillon, Alexandreïs, Frankrijk, 13de eeuw. De man met broden op zijn hoofd.

DSC09920HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteGautierDeChâtillonAlexandreïsFrankrijk13deEeuwTxt


DSC09921HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteTaylorJenkinsReidCarrieSotoIsBackNewYorkBallantineBooks2022

Taylor Jenkins Reid, Carrie Soto is back, New York, Ballantine Books, 2022.

DSC09922HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteTaylorJenkinsReidCarrieSotoIsBackNewYorkBallantineBooks2022Txt


Boeken als…

DSC09902HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonGetijdenboekZuidelijkeNederlandenCa1460

Boeken als icoon. Getijdenboek, Zuidelijke Nederlanden, circa 1460.


IMG_3275HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonRuimteCultuurHulpmiddelExpressieHerinnering

Boeken als icoon, ruimte, cultuur, hulpmiddel, expressie, herinnering. Huis van het Boek.


DSC09902HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonGetijdenboekZuidelijkeNederlandenCa1460BijzonderWezenLaaftZichAanEenBloem

In de marge laaft een bijzonder wezen zich aan een bloem.


DSC09904HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonGetijdenboekZuidelijkeNederlandenCa1460AfbladderenEnVetvlek

Het ontbreken van een kuskruis leidde er in dit boek toe dat de verf afgebladderd is rond de voeten van Christus. De vetvlek lager heeft een andere oorzaak.


DSC09904HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonGetijdenboekZuidelijkeNederlandenCa1460

Getijdenboek, Zuidelijke Nederlanden, circa 1460.

DSC09905HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonGetijdenboekZuidelijkeNederlandenCa1460Txt


DSC09906HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonGetijdenboekAtelierSimonBeningZuidelijkeNederlandenEersteHelft16eEeuw

Getijdenboek, Atelier Simon Bening, Zuidelijke Nederlanden, eerste helft 16e eeuw.

DSC09907HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonGetijdenboekAtelierSimonBeningZuidelijkeNederlandenEersteHelft16eEeuwTxt


DSC09908HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonNederlandsPaspoortFacsimile

Nederlands paspoort (facsimile).

DSC09909HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonNederlandsPaspoortFacsimileTxt


DSC09910HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonShaniLesemanTalismagic2022-2024CeramicPigment

Boeken als icoon, Shani Leseman, Talismagic, 2022 – 2024, ceramic, pigment.


Boeken als…

In het huis van het Boek in Den Haag is een tentoonstelling
met als titel ‘Boeken als…’.
Een veel vrijere tentoonstelling dan ik gewend ben van hen.
Natuurlijk gaat het over boeken. Maar het perspectief waarin het
boek geplaatst wordt is minder vanzelfsprekend.
Het appeleert aan de vraag ‘Wat is een boek’ en gaat daar
creatief mee om.

IMG_3275HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonRuimteCultuurHulpmiddelExpressieHerinnering

Huis van het Boek, Boeken als…icoon, ruimte, cultuur, hulpmiddel, expressie, herinnering.

IMG_3277HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonRuimteCultuurHulpmiddelExpressieHerinneringTxt


Dan begin de tentoonstelling met een grote kast met daarin
een groot aantal beeldjes. Voorstellingen van keramiek.
Allemaal om de vraag te stellen in hoeverre een boek een icoon is.

DSC09890HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonShaniLesemanTalismagicATalismanForHealing2022-2024CeramicPigment

Dit is een van de groep beeldjes die de openingsblikvanger vormen. Het werk is onderdeel van de serie Talismagic. Shani Leseman, Talismagic, A talisman for healing, 2022 – 2024, ceramic, pigment.


DSC09891HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonEthiopischeKitabVermoedelijk19eEeuw

Huis van het Boek, Boeken als icoon, Ethiopische kitab, vermoedelijk 19e eeuw.

DSC09892HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonEthiopischeKitabVermoedelijk19eEeuwTxt


DSC09893HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonMiniatuurBijbelMiniatuurKoran

Huis van het Boek, Boeken als icoon, Miniatuur Bijbel, Miniatuur Koran.

DSC09895HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonMiniatuurBijbelMiniatuurKoranTxt


DSC09896HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonMiracoliDelBAnthonioPellegrinoItalië1540

Huis van het Boek, Boeken als icoon, Miracoli del B. Anthonio Pellegrino, Italië, 1540.

DSC09897HuisVanHetBoekBoekenAlsIcoonMiracoliDelBAnthonioPellegrinoItalië1540Txt


Geen hogere BTW

De volgende ‘kassabon’ kreeg ik bij het Huis van het Boek
in Den Haag op Prinsjesdag.

GeenHogereBTW


Gordel van papier

Met dit bericht sluit ik mijn serie van indrukken van de
tentoonstelling ‘Gordel van papier’ af.
Het vorige bericht eindigde met dezelfde titel als waarmee
dit bericht begint.

DSC09195GordelVanPapierImamSoepardiBungKarnoSebagaiKokrosonoSurabajaPustakaNasionalCa1948

Gordel van papier in het Huis van het Boek in Den Haag. Imam Soepardi, Bung Karno sebagai Kokrosono, Surabaja, Pustaka Nasional, circa 1948.

DSC09196GordelVanPapierImamSoepardiBungKarnoSebagaiKokrosonoSurabajaPustakaNasionalCa1948


DSC09197GordelVanPapierTjantrikMataramPerananRamalanDjojobojoDalamRevolusiKitaBandungMasaBaru1950

Tjantrik Mataram, Peranan Ramalan Djojobojo dalam revolusi kita, Bandung, Masa Baru, 1950.

DSC09198GordelVanPapierTjantrikMataramPerananRamalanDjojobojoDalamRevolusiKitaBandungMasaBaru1950Txt


DSC09199GordelVanPapierJeanDulieuReksosiswoloEnRusilPengalamanPakKerdilDenganSiManisDjakartaetcPenerbitanDanBalaiBukuIndonesia1952PaulusDeBoskabouter

Bijna afsluiten met Paulus de Boskabouter is dan een verrassing. Die had ik niet op deze tentoonstelling verwacht. Jean Dulieu, Reksosiswolo en rusil, Pengalaman pak kerdil dengan si manis, Djakarta, etc. Penerbitan dan Balai Buku Indonesia (De Moderne Boekhandel Indonesia), 1952.


Het laatste boek is dan zowat het boek waarmee ik ook begon:

DSC09202GordelVanPapierMasBadjingDuniaBukuDjakartaSurabaiaPenerbitanDanBalaiBukuIndonesia195xDSC09201GordelVanPapierMasBadjingDuniaBukuDjakartaSurabaiaPenerbitanDanBalaiBukuIndonesia195x


Op de tentoonstelling is ook ruimte voor de eigen creativiteit:

DSC09203GordelVanPapierAansporingTotActie

Bij veel zaken hoor je dat je het getoonde niet thuis mag proberen. Maar voor dit geldt dat je het naschrijven/tekenen van de prachtige letters zowel op de tentoonstelling als thuis kunt doen.


Gordel van papier

IMG_1527DeGordelVanPapierDSC09180GordelVanPapierVolksopvoedingDSC09181GordelVanPapierBalaiPustakaPNCommissieVoorDeVolkslectuurSriPoestakaWeltevredenBalaiPoestaka1919-1931

Gordel van papier in het Huis van het Boek in Den Haag. Balai Pustaka PN, Commissie voor de volkslectuur. Sri Poestaka was een tijdschrift om tegenwicht te geven tegen revolutionaire denkbeelden. Weltevreden, Balai Poestaka, 1919 – 1931.


DSC09183GordelVanPapierMaleiseSyair(TraditionelePoezievorm)InArabischSchriftTerEreVan25-JarigJubileumKoninginWilhelmina1923

Maleise syair (dat is een traditionele poëzievorm) in Arabisch schrift ter ere van het 25-jarig jubileum van Koningin Wilhelmina, 1923.


DSC09185GordelVanPapierVerlangenNaarOnafhankelijkheidSarekatIslam-BoediOetomo-IndischePartij-PerhimpoenanPeladjar-Peladjar-IndonésiaRajaDSC09186GordelVanPapierTanMalakaNaarDeRepubliekIndonesiaCanton1925

Tan Malaka, Naar de ‘Republiek Indonesia’, Canton, 1925. De eerste vermelding van het begrip ‘Republiek Indonesia’ in boekvorm.


DSC09187GordelVanPapierUcee(PseudoniemUlrichColdenhoff)HetSpookhuisVanTandjong-PriokWeltevredenGKolff&Co1925

Ucee (Pseudoniem van Ulrich Coldenhoff), Het spookhuis van Tandjong-Priok, Weltevreden, G Kolff & Co, 1925.


DSC09189GordelVanPapierDietKramerLodewijkDeRattenvangerBandoengVorkink1941

Gewoon een leuke tekkel, leuk voor Harry Mulisch. Diet Kramer, Lodewijk de rattenvanger, Bandoeng, Vorkink, 1941.


DSC09191GordelVanPapierJTreffersSchuimVanGoudBatavia-centrumGKolff&Co1934DSC09192GordelVanPapierJTreffersSchuimVanGoudBatavia-centrumGKolff&Co1934Txt

J. Treffers, Schuim van goud, Batavia-centrum, G Kolff & Co, 1934.


DSC09193GordelVanPapierImamSoepardiBungKarnoSebagaiKokrosono1948DSC09194GordelVanPapierImamSoepardiBungKarnoSebagaiKokrosono1948Txt

Imam Soepardi, Bung Karno sebagai Kokrosono, 1948.


Van de website van Huis van het Boek:

Imam Supardi, Bung Karno sebagai Kokrosono, Pustaka Nasional Surabaia, c. 1948. Dit boek, waarvan de titel vertaald kan worden als: ‘Sukarno als Kokrosono’, verscheen tijdens de Indonesische Revolutie en was bedoeld als steun voor de Indonesische bevolking. Het verhaal van Kokrosono is afkomstig uit de Javaanse wajang. Kokrosono was de wettige erfgenaam van Mandura, dat werd geregeerd door de demon Kongso. Na een periode van kluizenaarschap keerde Kokrosono terug en slaagde hij erin om de demon te overwinnen.

Gordel van Papier

De tentoonstelling in het Huis van het Boek heeft als ondertitel
‘Over de opkomst van het gedrukte boek in Indonesië’.
In de reeks foto’s in dit bericht zie je daar weer allerlei
bewijzen van, ook van de krachten die het land liever
bleven onderdrukken.
Dat zie je al in de schoolboeken:

DSC09166GordelVanPapierBalaiPoestakaTjeriteraSeekorKoetjingJangTjerdikWeltevreden1921GelaarsdeKat

Balai poestaka tjeritera seekor koetjing jang tjerdik, Weltevreden, 1921. De Gelaarsde Kat.


DSC09168GordelVanPapierSchoolboekenGelaarsdeKatDSC09169GordelVanPapierJLStegmanMilitairKookboekVoorHetKoninklijkNederlandschIndischLegerCa1947

JL Stegman, Militair Kookboek voor het Koninklijk Nederlandsch Indisch Leger, circa 1947.


DSC09171GordelVanPapierJMJCateniusVanDerMeijdenGrootNieuwVolledigOostIndischKookboek1381ReceptenVoorDeVolledigeIndischeRijsttafelSemarangGCTVanDorp&CoNV1942

JMJ Catenius van der Meijden, Groot nieuw volledig Oost-Indisch kookboek – 1381 recepten voor de volledige Indische Rijsttafel, Semarang, GCT Van Dorp & Co NV, 1942. Ik krijg meteen honger (dat mag je vast niet zeggen bij zo’n serieus onderwerp).


DSC09173GordelVanPapierFolderVanDeChineseUitgeverijSieDhianOpHandformaatP&PNederlandschIndie19xx

Folder van de Chinese Uitgeverij Sie Dhian, op handformaat, P&P Nederlandsch Indie, 19xx. Schitterend van kleur!


DSC09175GordelVanPapier01LettergieterijAmsterdamVoorheenNTetterodeNieuwJavaansGesnedenDoorDeLettergieterijAmsterdam1909

Prachtig schrift, met lood gezet. Lettergieterij Amsterdam voorheen N Tetterode, Nieuw Javaans gesneden door de Lettergieterij Amsterdam, 1909.

DSC09175GordelVanPapier02LettergieterijAmsterdamVoorheenNTetterodeNieuwJavaansGesnedenDoorDeLettergieterijAmsterdam1909


DSC09177GordelVanPapierFotoalbumTetterode1919InterieurDrukkerijKolffBatavia

Fotoalbum Tetterode, 1919, Het interieur van Drukkerij Kolff in Batavia.


DSC09179GordelVanPapierProfessionaliseringText


IMG_1527DeGordelVanPapier


Gordel van papier

Deze foto’s zijn afkomstig van de tentoonstelling
‘Gordel van papier’ in het Huis van het Boek in
Den Haag. Ga kijken!

DSC09155GordelVanPapierDeExpressAlgemeenDagbladSemarangElectrDrukkerijGAKessing13Febr1922DSC09156GordelVanPapierDeExpressAlgemeenDagbladSemarangElectrDrukkerijGAKessing13Febr1922Txt

De Express, Algemeen Dagblad, Semarang, Electr. Drukkerij GA Kessing, 13 februari 1922. Ernest Douwes Dekker is een bekende naam. Hij is familie van Multatuli. Tjipto Mangoenkoesmo en Soewardi Soerjaningrat.


DSC09157GordelVanPapierSGoenawanSemaoenBandoengAdministratiePembatjaanRa'jat1923DSC09158GordelVanPapierSGoenawanSemaoenBandoengAdministratiePembatjaanRa'jat1923

S. Goenawan, Semaoen, Bandoeng, Administratie ‘Pembatjaan Ra’jat’, 1923.


DSC09159GordelVanPapierCSnouckHurgronjeDeAtjehersBataviaLandsdrukkerij1893-1895

C. Snouck Hurgronje, De Atjehers, Batavia, Landsdrukkerij, 1893 – 1895.


DSC09161GordelVanPapierSchetsInitialenVoorMatahariTerbitVWKBruin

Wat een ongelofelijk witte kinderen. Illustratie van WK Bruin.

DSC09162GordelVanPapierSchetsInitialenVoorMatahariTerbitVWKBruinDSC09163GordelVanPapierWKBruin


DSC09164GordelVanPapierLeesplankjeHoogeveensLeesmethodeCornelisJetsesDjatiHoutMetPapierC1930-1940

Leesplankje bij Hoogeveen’s Leesmethode, illustraties van Cornelis Jetses, djati-hout met papier, circa 1930 – 1940.

DSC09165GordelVanPapierLeesplankjeHoogeveensLeesmethodeCornelisJetsesDjatiHoutMetPapierC1930-1940Txt


Gordel van Papier

De tentoonstelling waarvan de foto’s zijn in dit bericht
is te bezoeken in het Huis van het Boek in Den Haag.
Heel erg de moeite waard.
De tentoonstelling volgt de ontwikkelingen in Indonesië
op het vlak van de drukpers.

DSC09139GordelVanPapierBatakPustahaInktOpBoombastDateringOnbekend

Maar eerst waren er de handschriften: Gordel van papier, Batak pustaha, inkt op boombast, datering onbekend.

DSC09140GordelVanPapierBatakPustahaInktOpBoombastDateringOnbekendTxt


DSC09141GordelVanPapierBeschrevenLontarDateringEnPlaatsOnbekendInOnderzoek

Deze boeken zijn zo intrigerend: beschreven lontar, datering en plaats onbekend. Object is nog in onderzoek.

DSC09142GordelVanPapierBeschrevenLontarDateringEnPlaatsOnbekendInOnderzoek


DSC09144GordelVanPapierPennen

Pennen.


DSC09145GordelVanPapierJavaansVerzamelhandschriftVanRuim60SoeloeksCa1860

Javaans verzamelhandschrift van ruim 60 soeloeks, circa 1860.

DSC09146GordelVanPapierJavaansVerzamelhandschriftVanRuim60SoeloeksCa1860Txt


DSC09147GordelVanPapierEersteOntmoetingenTxtDSC09148GordelVanPapierDehandelReageertTxt


DSC09149GordelVanPapierJoannesWillmetMelchiorLeydekkerPetrusVanDerVormNovumTestamentumMalaïceJohEnschedé1820

Joannes Willmet, Melchior Leydekker en Petrus van der Vorm, Novum Testamentum Malaïce, Joh. Enschedé, 1820.

DSC09150GordelVanPapierJoannesWillmetMelchiorLeydekkerPetrusVanDerVormNovumTestamentumMalaïceJohEnschedé1820

Een mond vol. Novum Testamentum Malaïce: Cura et Sumtibus Societatis quae Bibliis per omnes gentes pervulgandis operamdat emendatius editum.


DSC09151GordelVanPapierMoehammadMoessaEnRadenOnggaBayaSoendaneesVertaaldInJavaansLandsdrukkerij1877DSC09152GordelVanPapierMoehammadMoessaEnRadenOnggaBayaSoendaneesVertaaldInJavaansLandsdrukkerij1877

Moehammad Moessa en Raden Ongga Baya. Soendanees vertaald in Javaans, Landsdrukkerij, 1877.


DSC09153GordelVanPapierNNNederlandsIndischePrentenGambar-GambarLithograafGJBosBataviaKolff1897

De foto is zeker niet perfect. Nederlandsch-Indische prenten, Gambar-Gambar. Afbeeldingen gemaakt door Lithograaf GJ Bos, Batavia, Kolff, 1897.

DSC09154GordelVanPapierNNGambar-GambarLithograafGJBosBataviaKolff1897Txt


Gordel van papier

In het Huis van het Boek is de tentoonstelling ‘Gordel van papier’
te zien. De titel is natuurlijk losjes gebaseerd op de naam
‘Gordel van smaragd’

Wikipedia:

Gordel van smaragd is een bijnaam van Nederlands-Indië die bedacht is door de 19e-eeuwse Nederlandse schrijver Eduard Douwes Dekker (“Multatuli”). Smaragd is een heldergroene edelsteen. De bijnaam verwijst naar de ligging en uitgestrektheid van de Indonesische archipel (als een gordel) en de schoonheid van de natuur in dat land (als smaragd).

Multatuli gebruikte de naam in het laatste hoofdstuk van zijn spraakmakende boek Max Havelaar (1859), dat eindigt met een aanklacht direct gericht aan koning Willem III:

“Want aan U draag ik mijn boek op, Willem den derden, Koning, Groothertog, Prins… meer dan Prins, Groothertog en Koning… KEIZER van ’t prachtig rijk van INSULINDE dat zich daar slingert om den evenaar, als een gordel van smaragd…”

De ondertitel van de tentoonstelling is ‘Over de opkomst van het
gedrukte boek in Indonesië’. Aan de tentoonstelling werkten mee
Lisa Kuitert en Eline Kortekaas.
Lisa Kuitert schreef het boek ‘Met een drukpers de oceaan over’ en
Eline Kortekaas doet op dit moment onderzoek naar die onderwerp.

IMG_1527DeGordelVanPapierDSC09126GordelVanPapierDeIntredeVanDeDrukpers

Het is natuurlijk geen tentoonstelling met miniaturen of
exclusieve handschriften. Het is een tentoonstelling over het
ontstaan en de opstart van de grafische industrie (gericht op
vooral boeken) in koloniaal Indonesië.
Ik vond de tentoonstelling super interessant en ga er
een paar berichten over schrijven.

DSC09127GordelVanPapierFolderBoekhandelWBruiningEnCoBatavia1860 01

De folder van boekhandel W. Bruining & Co, Batavia, 1860.

DSC09127GordelVanPapierFolderBoekhandelWBruiningEnCoBatavia1860 02

Een hopelijk leesbaarder detail ervan.

DSC09128GordelVanPapierFolderBoekhandelWBruiningEnCoBatavia1860Txt


DSC09129GordelVanPapierHBeecherStoweVertPMunnichDeNegerhutOfHetLevenDerNegerslavenInAmerikaSoerabayaFuhri1853-1885

De tentoonstelling heeft meerdere onverwachte zaken zoals dit boek: H. Beecher Stowe in een vertaling van P. Munnich, De negerhut of het leven der negerslaven in Amerika, Soerabaya, uitgever Fuhri, 1853 – 1885.

DSC09130GordelVanPapierHBeecherStoweVertPMunnichDeNegerhutOfHetLevenDerNegerslavenInAmerikaSoerabayaFuhri1853-1885TXT


DSC09131GordelVanPapierNNLakschmiJaarboekjeVoor1840BataviaCyfveerEnKnollaert1840

NN, Lakschmi Jaarboekje voor 1840, Batavia, Cyfveer en Knollaert, 1840.


De taal en de stijl van de tekst van het afgebeelde lied zorgen voor
optrekkende wenkbrauwen:

Geboortegrond! ach, hoor mijn laatste toonen mijn Vaderland! U
is dit lied gewijd. Mij dunkt, ik min veel meer dan al uw
zonen, de bakermat van mijnen bloementijd. ‘K heb aan uw boezem
’t leven ingezogen en buiten u min ik geen ander land! Vaarwel mijn
land! gij hebt mij opgetogen. U blijft mijn liefde, dierbaar Vaderland.

Hieronder een voorbeeld hoe je als boekhandelaar jezelf voorstelt:

DSC09133GordelVanPapierAankondigingBoekhandelaarPVanDerMeer1834 01DSC09133GordelVanPapierAankondigingBoekhandelaarPVanDerMeer1834 02

Hopelijk beter leesbaar detail van Aankondiging boekhandelaar P. van der Meer, 1834.


DSC09134GordelVanPapierWJCDeSenerpontDomisHollandschEnJavaanschWoordenboekjeBehelzendeDeWoordenSemarangTjokroDieWirio1827DSC09135GordelVanPapierWJCDeSenerpontDomisHollandschEnJavaanschWoordenboekjeBehelzendeDeWoordenSemarangTjokroDieWirio1827

W.J.C. de Senerpont Domis, Hollandsch en Javaansch Woordenboekje, behelzende de woorden die in de dagelijksche verkeering het meeste te pas komen, Semarang, Tjokro die Wirio, 1827.

DSC09136GordelVanPapierWJCDeSenerpontDomisHollandschEnJavaanschWoordenboekjeStempelKoninklijkeAcademieTeDelft

De stempel is van de Koninklijke Academie te Delft.


DSC09137GordelVanPapierBugineesManuscriptLontarPalmbladOpRolDateringOnbekend

Nog een verrassing. Iets dergelijks had ik niet eerder gezien. Buginees manuscript van La Galigo (zoek eens op internet op), Lontar palmblad op rol. Datering onbekend.

DSC09138GordelVanPapierBugineesManuscriptLontarPalmbladOpRolDateringOnbekendTxt


Verder op in de tentoonstelling ligt het boekje dat in
de aankondiging van de tentoonstelling op internet wprdt
gebruikt.
De omslagafbeelding van een kinderboek.
Daar sluit ik dit eerste bericht mee af:

DSC09202GordelVanPapierMasBadjingDuniaBukuDjakartaSurabaiaPenerbitanDanBalaiBukuIndonesia195xDSC09201GordelVanPapierMasBadjingDuniaBukuDjakartaSurabaiaPenerbitanDanBalaiBukuIndonesia195xTxt

Mas Badjing, Dunia Buku, Djakarta, Surabaia, Penerbitan dan balai buku Indonesia, 195x.




Flora Batava

Een laatste serie foto’s gemaakt toen ik de tentoonstelling
gezien had (?) en terug liep naar de uitgang.

FloraBatavaHeader01DSC06930FloraBatavaMissaalGent1363-1366

Missaal, Gent, 1363 – 1366. Geniet van de volgende foto’s met details.


DSC06933FloraBatavaMissaalGent1363-1366DetailDSC06934FloraBatavaMissaalGent1363-1366DetailDSC06935FloraBatavaMissaalGent1363-1366DetailDSC06936FloraBatavaMissaalGent1363-1366Detail


IMG_0196FloraBatavaMarekSindelkaKlimaatverdriet

Even iets heel anders. Ook prachtig. Marek Šindelka, Klimaatverdriet.


IMG_0202FloraBatavaBijenorchisOphrysApiferaFloraBatavaDeel241915HandgekleurdeLithoNaarOntwepPavordSmits

Bijenorchis, Ophrys apifera, Flora Batava, deel 24 (1915). Handgekleurde litho naar ontwep van Pavord Smits.

IMG_0203FloraBatavaBijenorchisOphrysApiferaFloraBatavaDeel241915HandgekleurdeLithoNaarOntwepPavordSmits

Alleen hiervoor zou ik nog een keer teruggaan.

IMG_0204FloraBatavaBijenorchisOphrysApiferaFloraBatavaDeel241915HandgekleurdeLithoNaarOntwepPavordSmitsTEXTFloraBatavaHeader04


Flora Batava

FloraBatavaHeader03

Planten als ornament:

DSC06922TheoNieuwenhuisKalenderbladVoor1898-1899Scheltema&HolkemaAardappelDSC06923TheoNieuwenhuisKalenderbladVoor1898-1899Scheltema&HolkemaAardappelTXT

Theo Nieuwenhuis ontwierp deze kalenderbladen voor 1898 – 1899. De uitgevers waren Scheltema & Holkema. Het onderwerp van september was de aardappel.


DSC06924FloraBatavaTheoNieuwenhuisPerkamentenBandAfscheidProfDrMWSTreubAmsterdam1905

Nog een ontwerp van Theo Nieuwenhuis, een perkamenten boekband. Gemaakt bij het afscheid van prof.dr. MWF Treub, Amsterdam 1905.


DSC06926FloraBatavaLouisCouperusElineVereBandWillemWenckebachAmsterdamPNVanKampen1889

Op een tentoonstelling in Den Haag over planten en boeken mag het werk van Louis Couperus niet ontbreken. Hier Eline Vere met een boekband naar ontwerp van Willem Wenckebach. PN van Kampen, 1889.


DSC06928FloraBatavaHermanGorterMeiStichtingDeRoos1950HoutgravureDirkVanGelder 02DSC06928FloraBatavaHermanGorterMeiStichtingDeRoos1950HoutgravureDirkVanGelder 01DSC06928FloraBatavaHermanGorterMeiStichtingDeRoos1950HoutgravureDirkVanGelder 03

Herman Gorter, Mei. Stichting De Roos, 1950. Houtgravure van Dirk van Gelder.


Flora Batava

FloraBatavaHeader04

De tentoonstelling gaat niet alleen in op de Flora Batava en de
totstandkoming maar staat ook stil bij andere aspecten
van planten als onderdeel van het boek.
Bijvoorbeeld de plant als ornament.

DSC06913FloraBatavaJohnRuskinTheNatureOfGothicAChapterOfTheStonesOfVeniceHammersmithKelmscottPress1892

Een voorbeeld daarvan is dit werk van John Ruskin: The Nature of Gothic – A chapter of the Stones of Venice, Hammersmith, Kelmscott Press, 1892.


Vrij naar Wikipedia:

‘The Stones of Venice’ is een verhandeling over kunst en architectuur in Venetië geschreven door John Ruskin. In ‘The Nature of Gothic’ beschrijft hij zijn ideeen over hoe de maatschappij zou moeten worden ingericht. De eerste edities van dit werk kwamen uit van 1851 tot 1853.
Wanneer hij spreekt over ‘Gothic’ dan bedoelt hij de gotiek.

Onder neogotiek (Engels: Gothic Revival) wordt een 19e-eeuwse stroming in de bouwkunst verstaan die zich geheel heeft laten inspireren door de middeleeuwse gotiek. Het is een reactie op de strakke, koele vormen van het classicisme met zijn uitgesproken rationele karakter. De neogotiek ontstond uit de romantische belangstelling voor de middeleeuwen.

DSC06917FloraBatavaPlantmotievenNaarMiddeleeuwsVoorbeeldTXT
DSC06916FloraBatavaWilliamMorrisSidneyCCockerellANoteByWilliamMorrisOnHisAimsInFoundingTheKelmscottPressHammersmithKelmscottPress1898

William Morris, Sidney C. Cockerell, A note by William Morris on his aims in founding the Kelmscott Press, Hammersmith, Kelmscott Press, 1898.


DSC06918FloraBatavaWernerRolevinckVanLaerFsciculusTemporumInhoudendeDieCronijckenVanOudenTijdenUtrechtJohanVeldener1480

Dit is dan een mooi voorbeeld van middeleeuws gebruik van planten als ornament: Werner Rolevinck van Laer, Fasciculus Temporum, inhoudende die cronijcken van ouden tijden, Utrecht, Johan Veldener, 1480. De vertaling van Fasciculus Temporum die ik op internet las is: “Little bundles of time”.


FloraBatavaHeader01


Gezien

Afgelopen zaterdag ging ik voor een soort dubbelbezoek
naar Den Haag:
– ik wilde voor de tweede keer de Flora Batava tentoonstelling
zien in Huis van het boek;
– ik ging de opera Zauberflöte The next generation zien en horen
in Amara (huis voor cultuur, educatie, events en ontmoeting).
Tussen die twee zaken zou ik ergens gaan eten.

Het liep een klein beetje anders.

IMG_0410DenHaagAmareSpuiplein

Eerst maar eens zien of ik Amare kan vinden. Nou dat was geen probleem. Nu naar Huis van het Boek.


Maar het was warm.
Ik kwam wel dicht in de buurt maar besloot toch
op een terras op een van de kanalen te gaan zitten.
In de schaduw, op het water, een beetje deinzend.
Wie doet je wat.

IMG_0411DenHaagVoorhoutMonumentaal2023MichaelJacklinRestImageIIStafijzer

Tussen de elegante bomen op het Voorhout: Voorhout Monumentaal 2023. Wie doet je wat? Michael Jacklin, Rest Image II, stafijzer.


IMG_0413DenHaagVoorhoutMonumentaal2023MariekeBolhuisSheIsGiantEPSStaalPolyureaDDLak

Marieke Bolhuis, SHE is GIANT, EPS staal, polyurea, DD lak.

IMG_0415DenHaagVoorhoutMonumentaal2023MariekeBolhuisSheIsGiantEPSStaalPolyureaDDLak


IMG_0417DenHaagVoorhoutMonumentaal2023AtelierVanLieshoutMilkmanCortenstaal

Atelier van Lieshout, Milkman, cortenstaal. Persoonlijk had ik het ‘Boer met stikstof op zijn hoofd’ genoemd.


IMG_0419DenHaagVoorhoutMonumentaal2023ArmandoKopfBronsIMG_0421DenHaagVoorhoutMonumentaal2023ArmandoKopfBrons

Armando, Kopf, brons.


IMG_0422VanafHierMagAlles

Zeger Reyers, Vanaf hier mag alles.


Eten deed ik bij een uitstekend Indiaas restaurant.
Werkelijk erg goed.

Toen was het tijd voor de voorstelling. Zauberflöte.
Hier met een Nederlandstalig libretto.
De opera speelt zich af in de toekomst.
Een figuur die wel erg veel weg heeft van Trump starft op toneel.
De taal is direct, er wordt geen blad voor de mond genoemen.
In grote lijnen wordt het oorspronkelijke verhaal van Emanuel Schikaneder
aangehouden.
Het is een bekende verhaalopbouw:
je stelt de deelnemers voor, je stuurt ze op een tocht met
opdrachten en daarin verwerk je muzikale hoogstandjes.
Die waren er!
Aan het eind komt alles goed.
Dus uitstapjes naar extreem rechts, klimaat, gelijkheid van
vrouw en man. Ze liggen voor de hand en passen goed.

IMG_0440AmadeusMozartZauberflöteTheNextGeneration

Wolfgang Amadeus Mozart, Emanuel Schikaneder, Zauberflöte – The Next Generation. Helaas was het niet druk in Amare want de voorstelling is de moeite waard. Ik heb me prima vermaakt.


IMG_0423OnderwegNaarHuis

Het was nog een eindje met de train maar hij ging!


Flora Batava

FloraBatavaHeader04DSC06903FloraBatavaStrooirandenTXT

Op de tentoonstelling waren een paar strooiranden te zien. Ze zijn altijd weer een lust voor het oog.


DSC06904FloraBatavaGetijden-EnGebedenboekZuidelijkeNederlandenEind15eEeeuw

De strooiranden van Getijden- en gebedenboek, Zuidelijke Nederlanden, eind 15e eeuw. De annunciatie, de aankondiging aan Maria van haar zwangerschap. In een getijdenboek worden de gebeden ‘georganiseerd’ naar de tijd waarop de gebeden dienen te worden gebeden. De metten in de Mariatijd zijn de plaats waar de aankondiging aanleiding geeft tot overpeinzingen.

DSC06906FloraBatavaGetijden-EnGebedenboekZuidelijkeNederlandenEind15eEeeuwAnnunciatieDSC06905FloraBatavaGetijden-EnGebedenboekZuidelijkeNederlandenEind15eEeeuwBeginMariaMetten


DSC06908FloraBatavaGebedenboekVanLibertusSchalounSint-TruidenC1570-1580

Gebedenboek van Libertus Schaloun, Sint-Truiden, circa 1570 – 1580.


DSC06910FloraBatavaGetijdenboekZuidelijkeNederlandenBegin16deEeuwDSC06911FloraBatavaGetijdenboekZuidelijkeNederlandenBegin16deEeuw

Getijdenboek, Zuidelijke Nederlanden, begin 16de eeuw.

FloraBatavaHeader04