Leids Dagblad: restauratie oudste boek in Nederlandse collectie

ElizaJacobiCodex01Kop

Het is niet echt nieuws. Het artikel waar deze kop vandaan komt is al verschenen op 7 november 2020. In het artikel vertelt Eliza Jacobi over het handschrift dat bekend staat onder de aanduiding ‘AMS 9’ en de restauratie die ze daar op kon uitvoeren. Eerder vertelde ik daar al over naar aanleiding van een presentatie/lezing vanuit het Rijksmuseum Van Oudheden in Leiden. ‘RMO restaureert oudste complete papyrus boek’, de twee woorden ‘oudste’ en ‘complete’ vatten de nieuwswaarde samen.


ElizaJacobiCodex01 5Web

Het artikel is niet beschikbaar op de web site van de krant. Als je het wilt lezen moet je een abonnement nemen. Beetje vreemd. Gelukkig had ik toegang tot een krantenknipsel.


ElizaJacobiCodex02TextElizaJacobiCodex03 01TextElizaJacobiCodex03 02TextElizaJacobiCodex04 01TextElizaJacobiCodex04 02TextElizaJacobiCodex05TextElizaJacobiCodex06TextElizaJacobiCodex07 01TextElizaJacobiCodex07 02Text


AMS 9 04 01

Dit is een pagina uit de codex. Er is een serie foto’s beschikbaar op de website van het RMO. Let op de linker hoek van de pagina, onderaan.


AMS 9 04 02

Dit is die hoek. Je ziet de restauraties zitten, door de verkleuring bijvoorbeeld. Helaas ontbreekt bij de foto’s het verhaal. Je weet nu niet of dit een foto is van voor of na de restauratie.


AMS 9 04 03

Maar de foto’s tonen wel de strookjes perkament (die hier verticaal lopen) die samen de pagina zijn gaan vormen. Je ziet ook dat er ook in de 6e eeuw al versieringen in en bij de tekst werden aangebracht. Tegelijk zie je dat het vertalen en analyseren van de tekst geen kleine klus is en heel wat ervaring vraagt.


Als je wat meer informatie en/of meer foto’s wilt zien
dan zijn er een paar websites waar je terecht kunt:
= De Instagram-pagina van het RMO;
= De universiteit van Würzburg, de Julius-Maximilians-Universität,
heeft een website over magische teksten in het kader van een
researchproject dat al een paar jaar loopt. In een van de
artikelen wordt deze codex beschreven;
= De collectiepagina van de codex van het RMO, met foto’s;
= het boek van J.A. Szirmai, The archaeology of Medieval bookbinding
(Aldershot 1999) pag. 34, 37, 41, 43, fig. 3.3 en 3.8. Dat pluis ik
nog verder uit want dit boek heb ik.
= In “Egyptische Magie”, (Leiden 2010), pagina 169 – 171,
geschreven door Maarten Raven (oud-conservator Egypte RMO)
vind je een vertaling van de brief van Jezus aan Abgar,
die ook in deze codex is opgenomen. Ook dit pluis ik
nog verder uit want dit boek heb ik gekocht;
= Een complete Engelse vertaling: Meyer, Marvin W., and Richard Smith.
Ancient Christian Magic: Coptic Texts of Ritual Power.
Princeton (New Jersey): Princeton University Press, 1999, no. 134, pp. 311-322.

Koptische binding: tweede poging

De tweede poging lukte al veel beter dan de eerste dummy.
Het papier wat ik nu gebruik is veel steviger.
Maar ik heb ook de steken veel strakker gehouden.
Dat geeft een goed effect.
Ik gebruik deze dummy gelijk om iets anders uit te proberen.
Ieder katern bestaat uit 1 pagina.
Die pagina’s zijn gemaakt uit een dubbelgevouwen
stuk papier waarbij ik een deel van de bovenste helft
heb afgesneden.
Dat wat ik er af snij gebruik ik om een haakse hoek uit
te snijden. Die vormt de basis voor een soort ‘zakje’
dat ontstaan als de pagina wordt dicht geplakt.
Dat zakje gebruik ik vervolgens om een paar foto’s in te bewaren.
Zo is dit een soort fotobijlage bij het boek dat ik aan het
maken ben.

 photo WP_20170315_013.jpg

Hier zie je het dubbelgevouwen vel papier, de hoek die ik uit de voorkant heb gesneden en de haakse hoek die is heb gesneden. Die haakse hoek plak ik tussen de twee delen van de pagina. Op de achterste helft om precies te zijn. Nadat de pagina is ingebonden plak ik de voorkant van het vel op de haakse driehoek zodat een soort ‘zak’ ontstaat.


 photo WP_20170319_003.jpg

Dit zijn de katernen met de pagina’s die de kaft gaan vormen. De voorkant heb ik ooit eens beklad met houtskool. Die heb ik nu gefixeerd en kan die dienst doen als kaft voor deze dummy.


 photo WP_20170319_003DetailDeGaatjes.jpg

Dit is een detail van de vorige foto om de gaatjes te laten zien die in de rug gemaakt zijn.


 photo WP_20170319_004.jpg

Deze keer heb ik 4 gaatjes in de rug gemaakt. Volgens de methode van Shereen LaPlantz heb ik dus twee draden en vier naalden nodig. Het binden kan beginnen.


 photo WP_20170319_006.jpg

Dit is het eindresultaat. Omdat ik de draden strakker gespannen heb zie je minder duidelijk dat het een Koptische binding is. Maar de eigenschap van het eenvoudig plat kunnen openen van het boek blijft aanwezig. Het boek zit nu veel steviger in elkaar. Nu moet het nog gelijmd worden. De kaften worden dicht geplakt en in mijn geval ook de pagina’s. Dan kan het onder bezwaar.


 photo WP_20170319_007.jpg

Zoals te zien is kan het boek helemaal plat open liggen. Dat komt goed uit om het boek onder bezwaar te leggen. Zo kunnen beide kaften onderop liggen en is de kans het grootst dat beide goed vlak opdrogen. Nog even afwachten.


Egypte 2006 07: Tombs of the Nobles

25/12/2006 Maandag

Aswan: Tombs of the Nobles

Na het uitslapen gaan we naar de Tombs of the Nobles.
We weten nu waar de ferry vertrekt.
De Lonely Planet (Mei 2006) geeft dit vertrekpunt
op hun kaartje niet goed aan.

Op weg naar Tombs of the Nobles. De graven liggen tegen de zandduinen.

Als je van de ferry afkomt is
het aan de andere kant van de Nijl gelijk heel anders.
Hier aan de Westkant overheerst het woestijnzand.

De tombes zijn half in de openlucht.
De tombes die wat meer bijzonder zijn,
zijn afgesloten met een ijzeren deur en hangsloten.
De deuren zijn er voor om duiven en ander ongedierte buiten te houden.
De sloten zijn er voor om te zorgen
dat de heren van de organisatie voldoende tips (fooi)
van de toeristen kunnen krijgen iedere dag.

Kleine klim heuvel op.

Uitzicht op de eilanden in de Nijl (Elefantine links, Kitchener Island rechts) en Aswan.

De graven zijn interessant om te zien.
Ze zijn minder goed uitgewerkt dan de tempels.
De afbeeldingen zijn van een mindere kwaliteit
maar de ligging van de graven is fantastisch.

Kaartje voor de graven. Let niet op de naam en afbeelding.

Bezocht:
graf van Mekhu en Sabni (vader en zoon), Sarenput II, Sarenput I.

Er is hier nog werk genoeg lijkt me.

Restanten van Koptische muurschilderingen.

Herders, onderweg naar de stal ?.

De woestijn, altijd fascinerend.

Het weer is erg mooi.
Voor we terug gaan nog een dorpje in de buurt doorgelopen.

Lunch genoten in het Ibishotel.
Een hotel met een reeks kleine gebouwtjes:
de kamers, en een centraal gedeelte (restaurant, receptie en zwembad).
Het bijzondere aan dit hotel is dat het aan de Nijl ligt.
Mooi uitzicht, lekker eten.
Vervolgens maken we een felucca-tocht.
Het weer is prachtig.
Weinig wind, veel zon.
Anderhalf uur lekker dobberen op de Nijl.

Felucca’s.

De Nijlboten voor de cruises.

Aswan is een rustige stad.
Een verademing als je Cairo kent.

De kerststal bij de Koptische kerk. Een beetje vol is de stal wel.
Maar het is compleet met de aankondiging en de vlucht naar Egypte.

De hotelrekening.