De hoofdreden om naar Zutphen te gaan was de Librije (niet
het restaurant maar de kettingbibliotheek bij de Walburgiskerk).
Een openbare bibliotheek, een van de eerste!, met een prachtige
collectie wiegendrukken of incunabelen.
Dat zijn vroege, gedrukte boeken. Boeken die zo tussen 1450 en
1500 werden gedrukt.
In de kerk, in de buurt van de ingang van de Librije wordt nog even stilgestaan bij het ambacht van de boekbinder.
Men heeft een speciale forlder over de Librije gemaakt.
Die neem ik hier grotendeels over en die vul ik dan aan met
foto’s die ik er zelf gemaakt heb.
(foto uit de folder)
(foto uit de folder)
(foto uit de folder)
Je waant je in een middeleeuwse bibliotheek. Al is hij niet middeleeuws,
maar hebben de ontwerpers wel goed naar middeleeuwse voorbeelden
gekeken. De boeken zijn niet middeleeuws maar ze vertellen het verhaal
van de geschiedenis aansluitend op de middeleeuwen.
Een bezoek gaat als volgt: je koopt een toegangskaartje voor de kerk en
een kaartje voor de Librije. Je kunt niet vrij de Librije inlopen
maar er zijn rondleiders die op gezette tijden een volgende groep (ik was alleen)
meenemen de Librije in. Dit wordt allemaal prima begeleid.
Dus voordat ik begon foto’s te maken heb ik eerst de rondleider het
verhaal laten doen. Tot we bij een vitrine kwamen met twee boeken.
Een groot en dik boek en dit kleinere en veel dunnere boekje.
Een voorbeeld van een studieboek dat betere tijden heeft gekend. Leuke zijn de aantekeningen en tekeningen die in de marges en tussen de regels zijn gemaakt. Ik vermoed dat het bij dit boekje gaat om Desiderius Erasmus, Erasmi Roterodami, De Constrvctione Libellus uit 1555. Maar dat weet ik niet zeker. Als het deze tekst is dan is deze vast van latere tijd. Misschien heeft de rondleider het wel verteld maar ik vond de eendjes te leuk.
Vertelde ik mensen dat ik naar de Librije, de kettingbibliotheek, ging,
dan werd steeds de vraag gesteld hoe dat dan technisch in elkaar zat.
Nou zo dus:
Hier zie je de boeken op de lessenaar staan. Je ziet meteen de ketting. De boeken hebben leren banden waarbij de platkern (de basis waarop het leer is vastgemaakt) (eiken)houten planken zijn. Dus de boeken waren stevig. Ze zitten ook stevig dicht. Zoals hier wordt de band op twee plaatsen bij elkaar gehouden: tegen vocht en insekten. Bovendien kun je de boeken dan beter hanteren.
Door de achterkant van het boek, de achterplat, is een gat geboord waar de kettingklamp aan is vastgemaakt. De klamp zit dus dwars door het hout. De ketting zit dan aan de andere kant vast doordat door een van de ogen van de ketting een roei zit. Die roei zit vast in de lessenaar.
Die roei kan uit de lessenaarconstructie. Aan het uiteinde zit namelijk een slot.
Alles bij elkaar een behoorlijk stevige constructie.
Het is een prachtige verzameling boeken. Veel banden met blinddruk op de buitenkant. Veel boeken met steunen op het plat zodat de band beschermd wordt als een boek opengeslagen wordt weggelegd. Veel van deze boeken zijn behoorlijk dik en ik schat in zwaar. Dus die steunen hebben meegeholpen de boeken zo lang te kunnen behouden. Sommige boeken hebben ergelijke steunen ook aan de anderkant van de boekband.
Onderdeel van de verzameling is een groot aantal boeken die ingebonden zijn in perkament. Je ziet er hier staan in die moderne boekenkast. Helaas was het niet mogelijk om bij deze rondleiding boeken in te zien.
Hier zie je de steunen op de boekband (links) maar ook aan de onderkant (beide boeken).
Reden genoeg lijkt me voor een bezoek aan de Librije.
Een unieke collectie in een unieke en originele bibliotheek.
Argusvlinder 