Ode aan Antwerpen – afsluiting

Posted on januari 14, 2024 by Argusvlinder

Jacob Backer, Predikant Johannes Wtenbogaert, 1638, Museum Catharijneconvent. De naam van de predikant staat op een voorblad van een boek of pamflet dat op dit schilderij te zien is.

Dit is een afbeelding van internet. Het schilderij hing op zo’n manier dat het maken van een foto moeilijk was. Op zich is het schilderij niet zo interessant al zijn er een aantal details die me wel opvielen. Noord Nederland, Een gezin in gebed voor de maaltijd, 1627, Museum Catharijneconvent.

Het aardenwerk, de rode vruchten, de vouwen in het tafellaken en de details van het brood.

Het wel heel werelds zoutvat.

Blozende wangen.

Zwart en wit kant en sierraden aan pols en vinger. Alles bij elkaar een welvarend maar beetje saai gezin.

Peter Paul Rubens, Portret van Anna Anthonis, circa 1615 – 1616, olieverf op paneel. The Phoebus Foundation.

Hendrick de Clerck, De aanbidding van de koningen, circa 1610. The Phoebus Foundation.

Jacob Jordaens, Gevecht van de Lapithen en centauren, circa 1615 – 1617. Olieverf op doek. The Phoebus Foundation.

Antoon van Dyck en atelier, Johannes de Doper en Johannes de evangelist, na 1618. Olieverf op paneel. The Phoebus Foundation. Dat de linkse figuur de evangelist is kun je uit een hele serie zaken opmaken. Niet in de laatste plaats uit de boeken.

Omgeving Gillis Mostaert (in het vorige bericht had ik zijn naam verkeerd gespeld), De brede en de smalle weg, circa 1580, Museum Catharijneconvent.

De smalle en moeilijke weg is de weg die Christus aanwijst. De brede weg is de foute weg. De decoratie van de grote poort over de brede weg laat daar geen twijfel over bestaan.

Op de tentoonstelling waren drie uitvooeringen van hetzelfde thema te zien. In Utrecht hingen ze bij elkaar. In de catalogus staan ze ver uit elaar. Hier de eerste uitvoering: Nicolaes Eliasz. Pickenoy, Christus en de overspelige vrouw, circa 1630. Olieverf op paneel. Museum Catharijneconvent. Met prachtige koppen.

Een soldaat en een farizeeër die al weg aan het gaan is.

Omgeving Hans Vredeman De Vries (?), Jezus en de overspelige vrouw, circa 1560 – 1570. Olieverf op paneel. Museum Catharijneconvent. Ook hir zegt de titel van het werk ‘de overspelige vrouw’. Het al vastgesteld. Maar bij de volgende uitvoering is de titel op dit punt iets anders. De architectuur is hier wel erg belangrijk geworden.

Van dit werk krijg ik spontaan pijn in mijn nek. Jan van Hemessen, Jezus en de op overspel betrapte vrouw, circa 1535. Olieverf op paneel. The Phoebus Foundation.

Dit was het laatste bericht over de tentoonstelling
Ode aan Antwerpen – Het geheim van de Hollandse meesters.

Ode aan Antwerpen

Posted on januari 13, 2024 by Argusvlinder

Hoe meer ik met deze tentoonstelling in het Museum Catharijneconvent
bezig ben, hoe meer voorbeelden ik tegen kom van de slordigheid
(ik zeg het netjes) bij het samenstellen van het publieksboekje en
de catalogus van deze tentoonstelling.

In het publieksboekje wordt een werk beschreven al ‘Beurs van
Amsterdam’. Het werk heet in de catalogus ‘De Dam te Amsterdam
met het nieuwe stadhuis in aanbouw’.
Die titel van de catalogus is ook wat je ziet op het werk.
Het werk heeft niets met de beurs te maken.

Tel daarbij op de de nummering van de werken op de tentoonstelling
die afwijkt van de catalogus, een catalogus zonder register.
Deze tentoonstelling helpt bezoekers niet waardering op te brengen
voor de prachtige werken, het maakt het alleen moeilijker.
Eerder had ik niet deze ervaring bij Museum Catharijneconvent.

Naar Michiel van Mierevelt, Prins Willem van Oranje, circa 1630 – 1645. The Phoebus Foundation.

Op eerste gezicht een chaotisch schilderij.
Er gebeurd veel, niet alles maakt je vrolijk.
Het gaat over vraatzucht, luiheid, afgunst, gierigheid,
hoogmoed, toorn en onkuisheid. De zeven hoofdzonden.

Gillis Mostaert, De Hooiwagen, circa 1575, Museum Catharijneconvent.

’t Is al hooi.

Internet:

Uit de 16e eeuw zijn gravures van religieuze processies waarbij een hooiwagen meereed, bestuurd door een duivelfiguur en omringd door allerlei lieden die hebberig aan het hooi plukten. Daarmee werd gesymboliseerd dat aardse eerbewijzen en wereldse bezittingen “al hooy” waren, allemaal waardeloos en bovendien duivels. Het symbool schijnt terug te gaan op een Bijbelpassage waar de sterfelijke mens wordt vergeleken met het vergankelijke gras.

Karel van Mander, Calvarieberg, 1592. The Phoebus Foundation.

Toegeschreven aan Jacob van der Ulft, De Dam te Amsterdam met het nieuwe stadhuis in aanbouw, circa 1656, olieverf op doek, Amsterdam Museum.

Adriaen Thomasz Key, Burgemeesterspaar Jacob Bas Claesz. en Grietje Codde, 1586. Privécollectie.

Claes Moeyaert, Pastoor Leonardus Marius, 1647, Museum Catharijneconvent. Voor mij maakt de pastoor dit schilderij niet zo bijzonder maar zijn boeken wel. Vooral omdat je goed kunt zien dat men vroeger de boeken met de rug naar achter in de boekenkast wegzetten.

Ode aan Antwerpen

Posted on januari 6, 2024 by Argusvlinder

Ook vandaag twee kunstwerpen, gemaakt in Antwerpen.
Beide van Maerten de Vos zoals het Museum Catharijne Convent zegt,
of Maarten de Vos volgens de catalogus aangeeft.

Maerten de Vos, Allogorie van de zeven vrije kunsten, circa 1590, The Phoebus Foundation.

Deze vrij centrale figuur staat voor Astrologia (astrologie). Een aantal van de vrije kunsten hebben op hun kleding staan welke kunst ze vertegenwoordigen. Maar in dit geval heb je aan de sterren in haar diadeem voldoende.

Dialectica (redeneerkunst), op welke manier de vogel daar iets mee te maken heeft, weet ik niet. Daarnaast is er nog de slang aan haar arm. Daar ging de catalogus ook niet op in. Gelukkig staat de term op haar mouw.

Je denkt misschien: ‘wat een druk schilderij!’, maar het is dan ook erg groot. Inclusief de originele lijst is het ruim 1 meter 70 bij bijna 2.60 m breed. Maerten de Vos, Mozes met de tafelen der Wet te midden van de Israëlieten als ‘Portraits Histories’ verbeeld door de Antwerpse families Hooftman en Panhuys met verwanten en vrienden. 1574 / 1575. Olieverf op paneel. Museum Catharijneconvent.

Wikipedia:
Een portrait historié is een portretschilderij van individuen die uitgebeeld worden als mythologische, Bijbelse, legendarische, historische of literaire figuren. De term ontstond in Frankrijk in de late 18e eeuw.

Detail met de wettekst van Mozes.

De welvaart van de twee families straalt van het schilderij af.

De handel komt van ver naar Antwerpen.

Maarten de Vos heeft zichzelf afgebeeld op het werk.

Ode aan Antwerpen

Posted on december 31, 2023 by Argusvlinder

Dat zou zomaar eens mijn laatste bericht voor 2023 kunnen zijn.
Ik vervolg de tentoonstelling Ode aan Antwerpen – Het geheim
van de Hollandse meesters die te zien was in Museum
Catharijne Convent in Utrecht.

Nog een werk van Joachim Beuckelaer, maar deze keer is de belangrijkste voorstelling een religieuze: Isaak zegent zoon Jacob, 1568, olieverf op paneel, Museum Catharijneconvent.

De twee scene’s in de bovenste hoeken zijn deze keer niet religieus. Dit is een keukenscene, links boven.

Een pastorale scene rechtsboven.

Een schilderij uit de omgeving van Frans Floris, Drieluik met De opwekking van Lazarus en de familie van Jacob Stockel met de heiligen Jakobus en Catharina, circa 1570, olieverf op paneel, The Phoebus Foundation.

Dit is het mannelijke deel van het gezin. De kinderen gemarkeerd met een rood kruis waren bij leven van de ouders al overleden.

Voor het vrouwelijke deel geldt hetzelfde.

Anthonie Blocklandt, De opstanding van Christus, circa 1580, olieverf op paneel, Museum Catharijneconvent.

Willem Key, Bewening van Christus, 1552, The Phoebus Foundation.

Dit is de schilder Willem Key zelf.

De opdrachtgevers, een man en vrouw, zijn ook afgebeeld. De leeftijd van de man, 47, staat op zijn kraag.

Dit is de vrouw en zij was toen 33 jaar oud.

Adriaen Thomasz Key, Steenrijk echtpaar met hun sobere naamheiligen, circa 1580, The Phoebus Foundation. Dir is de naam van het werk zoals het in de boekjes stond die je op de tentoonstelling kon gebruiken als toelichting. Maar in de catalogus heet het werk, meer correct, Zijpanelen met schenkersportretten en de heilige Clara van Assisi en de heilige Hieronymus, circa 1580, olieverf op paneel, The Phoebus Foundation.

Detailfoto’s van de vrouw en haar sierraden/accessoires.

Overigens is de nummering in de catalogus afwijkend van de
nummering van de werken op zaal (en dus van de boekjes
die te leen waren in de tentoonstelling).
Ook de namen van de werken wijken af.

Ode aan Antwerpen

Posted on december 26, 2023 by Argusvlinder

Vandaag een reeks met wel heel bijzondere dieren.

Pieter Coecke van Aelst, Drieluik met kruisiging van Christus, circa 1530, Museum Catharijneconvent. Hier nog niets met dieren maar wel een bijzondere boodschp: de dood, het offer, van Christus als verlossing van de erfzonde.

Een van de zijluiken van een drieluik. Pieter Aertsen, Koning Balthasar, circa 1560, Rijksmuseum. Een eerste afbeelding met opmerkelijke dieren:

Nog een fragment. Kun je nagaan hoe groot de totale voorstelling moet zijn geweest. Pieter Aertsen, Aanbidding van de herders (Fragment), 1554, Amsterdam Museum.

De os, de planken die het paneel vormen lijken wel los te zitten.

Pieter Pietersz., De kruisiging, circa 1590 – 1600, olieverf op paneel, The Phoebus Foundation. Op dit schilderij zijn zelfs de paarden bedroefd. Vooral het rechterpaard.

Pieter Pietersz., Boetvaardige Maria Magdalena, laatste kwart van de 16e eeeuw, olieverf op paneel, Museum Catharijneconvent. Let op de originele lijst met een stichtelijke spreuk.

Een feest…of toch niet? Joachim Beuckelaer, Keukenscene met Jezus en de Emmaüsgangers, circa 1560 – 1565, Den Haag, Mauritshuis. Je moet goed zoeken om de Emmaüsgangers te zien. In al die overvloed is het brood ook heel onopvallend weggestopt. Het breken van het brood zal bij de Emmaüsgangers leiden tot de herkenning van Christus. Veel vogels op dit werk.

De Emmaüsgangers rechts bovenin het schilderij.

Huybrecht Beuckeleer, De Heilige Familie met de Heilige Anna, 1563, olieverf op paneel, The Phoebus Foundation. Op de achtergrond, rechtsboven een kleine figuur op een trap.

Ode aan Antwerpen

Posted on december 23, 2023 by Argusvlinder

Als je een tentoonstelling bezoekt met als ondertitel
“Het geheim van de Hollandse meesters”, dan weet je dat
het hele kerkelijke jaar voorbij komt als het om
de onderwerpen van de schilderijen gaat.

Vandaag een reeks schilderijen waarbij ik gestopt ben
toen er een onderwerp voorbij kwam dat gerelateerd is
aan de kerstperiode: Aanbidding van de Koningen.

Meester van 1518, Laatste Avondmaal, circa 1515 – 1525, Museum Catharijneconvent, Utrecht.

Pieter Coecke van Aelst, Sint Maarten deelt zijn mantel, circa 1530, The Phoebus Foundation.

Pieter Coecke van Aelst, Jozef vlucht voor de vrouw van Pontifar, circa 1540, Museum Catharijneconvent.

Een soort van duet.

Een echtpaar kocht een schilderij van Pieter Coecke van Aelst in Antwerpen en liet zich zelf er bij schilderen door Dirck Jacobsz in Amsterdam. Pieter Coecke van Aelst (Midden) en Dirck Jacobsz (Zijpanelen), Echtpaar met Rust op de vlucht naar Egypte, circa 1535, Museum Catharijneconvent.

Detail van het voor de kijker rechterpaneel.

Pieter Coecke van Aelst en atelier, Aanbidding van de Koningen, circa 1530, The Phoebus Foundation.

Detail van de ‘exotische’ koning.

Detail van de knielende koning.

Ode aan Antwerpen

Posted on december 20, 2023 by Argusvlinder

Vandaag weer een reeks schilderijen van de tentoonstelling
Ode aan Antwerpen – Het geheim van de Hollandse meesters.
Deze tentoonstelling waste zien in het Museum Catharijne Convent
in Utrecht.

Een reeks portretten, wereldse en religieuze: Atelier van Jan Cornelisz. Vermeyen, Portret van Keizer Karel V, circa 1530, The Phoebus Foundation.

Atelier van Quinten Massijs, Christus als Salvator Mundi, circa 1520, The Phoebus Foundation. Geen onbekende voorstelling in de kunst met hierna twee details van het werk.

Een glazen wereldbol met daarin een figuur en bomen.

Details van het rijk versierde kruis op de wereldbol.

Quinten Massijs, Biddende Maria, circa 1529, The Phoebus Foundation.

Joos van Cleve, Maria met Kind, circa 1525, The Phoebus Foundation.

Zelfde maker maar een heel ander schilderij met een heel andere sfeer: Joos van Cleve, Maria met Kind, circa 1525. Bruikleen Catharijneconvent.

Populaire voorstelling. Er bestaan verschillende uitvoeringen van
deze voorstelling. Op de tentoonstelling waren er twee te zien:

Joos van Cleve, Jezus en Johannes als kinderen; omzelzend, circa 1515, olieverf op paneel. Particuliere Collectie. Met twee details van het frame:

Deze uitvoering heeft heel andere afmetingen en is landscape van orientatie waar het vorige werk potrait was. Maar de twee figuren zijn op beide schilderijen even groot. Er wordt gedacht dat ze van dezelfde tekening gemaakt zijn. Atelier van Joos van Cleve, Jezus en Johannes als kinderen; omzelzend. Circa 1530. Olieverf op paneel. Catharijneconvent.

Ode aan Antwerpen

Posted on december 16, 2023 by Argusvlinder

Het extreemrechts kabinet dat men aan het formeren gaat,
is helemaal tegen kunst en cultuur.
Dus gelukkig wordt mijn blog gehost bij Amerikaanse
organisaties. Niet meteen binnen het bereik van de
bruinhemden.

Vandaag een heel bericht over één kunstwerk.
De schilder (of was het een groep?) is de
‘Meester van de Aanbidding Von Groote’.

Meester van de Aanbidding Von Groote, Drieluik met aanbidding van de koningen, circa 1520. Opvallend is de keuze voor de onderwerpen op de panelen. Heel vaak zijn de zijpanelen ter ondersteuning, ter verduidelijking van het centrale paneel. Hier hebben de panelen natuurlijk ook wel met elkaar te maken maar de onderwerpen zijn als op een soort tijdsbalk geplaatst. Van links naar rechts de geboorte van Christus, de aanbidding van de koningen en de vlucht naar Egypte. Of daarmee de ‘aanbidding van de koningen’ dan het belangrijkste onderwerp is, weet ik niet. Gevoelsmatig klopt dat niet maar misschien zat daar wel een redenering achter. Bijvoorbeeld de bekendmaking van Christs aan de mensen is het belangrijkste van de kerstverhalen?

Detail van het linkerpaneel met een wel heel klein Christuskind. De oudere Jozef die er aan komt lopen (rennen?) is grappig.

Het hele paneel.

Het centrale paneel. Je ziet dat hier ook mensen op staan die geen koning zijn, 4 op de achtergrond, in het midden in de verte, en twee dicht bij de drie koningen.

Een van de niet-koningen. Een prachtige kop. Detail van het centrale paneel.

Het rechterpaneel, de vlucht naar Egypte.

Een heel opmerkelijk werk.
Daar is vast veel over te zeggen door kenners.

Daarom heb ik de catalogus er even bijgenomen.
De noodnaam voor de kunstenaar (‘Meester van de Aanbidding Von Groote’)
wil eigenlijk zeggen dat we niet weten wie de maker is.
De naam is pas in 1915 aan het werk gekoppeld door Max J. Friedländer
vanwege stillistische overeenkomsten met een ander werk dat
zich in de collectie Von Groote bevond.

De catalogus gaat vooral in op de productiewijze van een
dergelijk werk (met gebruik van schetsen die als ondertekening
op het doek werden gezet en dat meerdere mensen aan dit werk
gewerkt kunnen hebben. Vooral met weinig verf omdat ja
dan sneller werken kunt opleveren).
Op de onderwerpen die op het werk staan afgebeeld gaat de
catalogus helaas niet in.

Ode aan Antwerpen

Posted on december 14, 2023 by Argusvlinder

De tentoonstelling met deze naam bezocht ik een tijdje terug.
Maar het lukt maar steeds niet om er foto’s van te plaatsen.
De tentoonstelling probeert aan te tonen dat de Hollandse
Gouden Eeuw zijn oorsprong kent in Antwerpen.

De Antwerpse vluchtelingen brachten hun vaardigheden mee
en stonden zo aan de wieg van de hoogtepunten van de
schilderkunst in Holland.

Dit thema kan nog net nu een extreem rechtse regering
in Nederland dreigt te ontstaan. Die regering zal
er alles aan doen om rond Nederland en muur te zetten.
Maar in de late zomer van 2023 was het nog niet zo ver.

De tentoonstelling in Museum Catharijne Convent in Utrecht maakte dankbaar gebruik van werken uit The Phoebus Foundation. Een particuliere Amerikaanse stichting met veel West-Europese kunst. Dit werk is overigens niet uit die collectie. Jan van Noordt, Susanna en de ouderlingen, circa 1660.

Detail.

Werken van The Phoebus Foundation zie je niet jaarlijks en
daarom was deze tentoonstelling zo’n kans.

Zoals steeds maak ik een persoonlijke selectie uit wat er allemaal te zien was: Sebastiaan Vrancx, Markt in een welvarende stad, circa 1600. The Phoebus Foundation.

Detail, een opstootje op de markt.

Sebastiaan Vrancx, De wereldhaven van Antwerpen, 1616 – 1618, The Phoebus Foundation.

Detail, afscheid en bijzondere kleding.

Abel Grimmer, Interieur van de Antwerpse Kathedraal, circa 1600, The Phoebus Foundation.

Argusvlinder

De avonturen van de Argusvlinder

Tagarchief: Museum Catharijne Convent

Ode aan Antwerpen – afsluiting

Ode aan Antwerpen

Ode aan Antwerpen

Ode aan Antwerpen

Ode aan Antwerpen

Ode aan Antwerpen

Ode aan Antwerpen

Ode aan Antwerpen

Ode aan Antwerpen

Delen:

Delen:

Delen:

Delen:

Delen:

Delen:

Delen:

Delen:

Delen: