Boeken als…

Boeken als herinnering.

Ik ben enthousiast over de tentoonstelling ‘Boeken als’.
Het snijdt een aantal thema’s aan, visie’s, toepassingen,
waaraan je misschien niet meteen denkt bij een boek:
boeken als icoon, ruimte, cultuur, hulpmiddel, expressie
en herinnering.
Een aantal van die thema’s waren of werden duidelijk aan de hand
van de boeken en kunstwerken.
Sommige vragen wat tijd. Dat is goed!
‘Boeken als cultuur’ was misschien meer een vraag aan de bezoeker,
een vraagmoment in plaats van een zendmoment.
Dat had voor mij duidelijker gemogen.
Het werk van Jorge Méndez Blake had ik onder ‘Boeken als ruimte’
geschaard, maar volgens de makers kan dat ook vallen onder
‘Boeken als expressie’.
Bij ‘Boeken als herinnering’ hink ik op twee gedachten maar
het drukte me wel op het Nederlands verleden op Taiwan.
Daar was ik me nog niet van bewust.

Dus het was genieten en heeft veel stof tot nadenken
gegeven. Ga Kijken!

DSC09977HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringBoukeDeVriesFamilleNoirMemoryVessel2021!8eEeuwseChinesePorceleinenVaasGlas

Huis van het Boek, Boeken als herinnering, Bouke de Vries, Famille noir memory vessel, 2021, 18e eeuwse Chinese porceleinen vaas en glas.


DSC09978HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringBoukeDeVriesFragileMemoryVessel202218eEeuwseChinesePorceleinenVaasGlasEnFragileTape

Bouke de Vries, Fragile memory vessel, 2022, 18e eeuwse Chinese porceleinen vaas, glas en ‘fragile’-tape.


DSC09979HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringUnvergesslicheTageTweeZilverenHangersInDeVormVanMiniboekjesEind19eEeuw

Unvergessliche Tage, twee zilveren hangers in de vorm van miniboekjes, eind 19e eeuw.

DSC09980HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringUnvergesslicheTageTweeZilverenHangersInDeVormVanMiniboekjesEind19eEeuwTxt


DSC09981HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringJacobVanMaerlantRijmbijbelNoordelijkeNederlandenCa1332Handschrift

Jacob van Maerlant, Rijmbijbel, Noordelijke Nederlanden, circa 1332, handschrift.

DSC09982 01HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringJacobVanMaerlantRijmbijbelNoordelijkeNederlandenCa1332HandschriftDSC09982 02HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringJacobVanMaerlantRijmbijbelNoordelijkeNederlandenCa1332Handschrift

‘Mijn dochter’?

DSC09983HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringJacobVanMaerlantRijmbijbelNoordelijkeNederlandenCa1332HandschriftTxt


DSC09984HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinnering

Mij werd niet duidelijk wie de maker(s) zijn van dit werk maar ik vond het wel een opvallend beeld.


DSC09985HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinneringDagregistersVanHetKasteelZeelandia(HetDagboekVanDeVerenigdeOost-IndischeCompagnieInTaiwan)

Dagregisters van het kasteel Zeelandia (Het dagboek van de Verenigde Oost-Indische Compagnie in Taiwan). Transcriptie uitgegeven door J.L. Blussé, M.E. van Opstall, W.E. Milde en Ts’ao Yung-Ho; met medewerking van Chiang Shu-sheng en N.C. Everts (jaar van publicatie: 1986-2000).


Op de website van het Huygens Instituut vond ik de volgende
introductie:

De Nederlandse vestiging op het eiland Taiwan tussen 1629 en 1661 was in vele opzichten uniek van aard. Op Taiwan heeft de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) voor het eerst pogingen ondernomen om op grote schaal een land te koloniseren en te ontginnen. Het kasteel Zeelandia fungeerde als middelpunt voor de handel van de VOC in de Chinese Zee.

De beste bronnen ter bestudering van deze periode vormen de dagregisters, die een duidelijk beeld geven van de dagelijkse gebeurtenissen in en rondom het kasteel. Zij bieden een schat aan inlichtingen over verkenningstochten, kerstening, onderwijs, handel, de verhouding met China, immigratie van Chinezen en de uiteindelijke verdrijving van de Nederlanders. Voor de geschiedenis van Taiwan in de 17e eeuw zijn de dagregisters bijna de enige bron die beschikbaar is.

De uitgave van de dagregisters bestaat uit een transcriptie van de tekst, aanvulling van lacunes door middel van ander bronnenmateriaal van de VOC (overgekomen brieven) en inleidingen op de opeenvolgende delen.

De bronnenuitgave telt vier delen. Het project is uitgevoerd aan de Universiteit Leiden met periodieke steun van Taiwanese fondsen en in nauwe samenwerking met Taiwanese specialisten. Van de uitgave verschijnt een vertaling in het Chinees door prof. Chiang Shu-sheng, waarvan het eerste deel in Taiwan is gepubliceerd.


DSC09987HuisVanHetBoekBoekenAlsNietIedereenHeeft(ToegangTot)Boeken

Niet iedereen heeft (toegang tot) boeken.

Onder deze tekst stond een interessant werk. Ook daarvan is mij niet
duidelijk geworden wie de maker(s) is.
Maar het beeld vond ik krachtig genoeg om op mijn blog te tonen.

DSC09984HuisVanHetBoekBoekenAlsHerinnering


Teruglopend naar de uitgang en het station maakte ik nog
een paar foto’s. Als toegift…

DSC09988HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteHansOpDeBeeckAsleep2021HoutStaalPolyamidePolyesterCoatingHoofdje

Hans Op De Beeck, Asleep, 2021, hout, staal, polyamide, polyester, coating.

DSC09989HuisVanHetBoekBoekenAlsRuimteHansOpDeBeeckAsleep2021HoutStaalPolyamidePolyesterCoatingBoeken

Boeken als slaapmiddel?


IMG_3276BoekenAlsIMG_2950#GeenHogereBTW

#GeenHogereBTW.


Van den vos Reynaerde

Omdat ik bij de Stichting Handboekbinden moest zijn om
de blokpers op te halen, kon ik gelijk mijn kopie van
‘Van den vos Reynaerde’ meenemen.

IMG_0911VanDenVosReynaerde

De Stichting Handboekbinden heeft als thema dit jaar
het middeleeuwse boek. Een uitgave van ‘Van den vos Reynaerde’
is dan helemaal op zijn plaats.

Even de geschiedenis van deze tekst van Wikipedia:

Van den vos Reynaerde, is een episch dierdicht dat geldt als een hoogtepunt in de Nederlandse middeleeuwse literatuur,
hoewel het gebaseerd is op het Latijnse dierenepos Ysengrimus.
Het telt in totaal 3469 versregels en is geschreven in het Middelnederlands.
Waarschijnlijk werd het geschreven tussen 1257 en 1271.

 

In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, is het verhaal geen fabel,
maar een epos (heldendicht) in de vorm van een dierenverhaal.
Wel is het verhaal duidelijk geïnspireerd op veel bekende fabels uit de Oudheid.

 

Het verhaal zou in de 13e eeuw zijn geschreven door een zekere Willem,
over wie in de eerste regels gezegd wordt dat hij nog iets anders gemaakt heeft,
namelijk Madocke (tegenwoordig: Madoc) (Willem die Madocke maecte; in moderne versies vaak: Willem die ook Madoc schreef).
Nog een aanwijzing is dat men bij de laatste verzen van het verhaal een acrostichon opmerkt: BI WILLEME.
Deze vermeldingen worden echter ook wel gezien als een parodie op middeleeuwse auteursprologen en slotwoorden.
Volgens Jacob van Maerlant schreef rond 1200 de Vlaamse dichter Willem van Hulst een verhaal “De reis van Madoc”,
gebaseerd op het leven van de 12e-eeuwse, Welshe troonpretendent Madoc ap Owain.
Een andere mogelijke kandidaat is Willem van Boudelo, alias Willem Corthals.

 

De wortels van het Reynaertverhaal reiken diep in het verleden, tot Aesopus en Phaedrus, de grootste fabeldichters uit de klassieke oudheid.
Een van de directe voorlopers is het omstreeks 1100 in het Latijn geschreven Ysengrimus,
een eerste grote verzameling met fabels en verhalen over dieren met daarin een wolf centraal.
De dieren hebben daar voor het eerst eigennamen.
De dichter van dat werk is vermoedelijk “Magister Nivardus”.
Waarschijnlijk was hij een clericus die zeer goed de situatie van de Sint-Pietersabdij én het religieuze leven in Gent en de wijde omgeving kende.

 

Het Middelnederlandse Reynaertverhaal is echter in hoofdzaak gebaseerd op een Frans verhaal: Le Plaid, letterlijk vertaald ‘het pleidooi’.
Dit verhaal verscheen rond 1160 en was het eerste deel van een grotere verzameling vossenverhalen:
Le Roman de Renart, geschreven door Perrout de Saint Cloude.
De Vlaamse Reynaert volgt tot halverwege de plot van Le Plaid vrij getrouw om dan met Reynaerts tweede biecht een eigen weg in te slaan.

 

Van dit dierenepos is een manuscript integraal bewaard gebleven in het Comburgse handschrift,
een codex die dateert van tussen 1380 en 1425 en afkomstig is uit het Gentse, vermoedelijk uit een kopiistenatelier.
‘Van de vos Reynaerde’ bevindt zich op de folio’s 192 t/m 232.

 

De vijf overgeleverde manuscripten zijn (in volgorde van geraamde ouderdom):

Rotterdams handschrift, perkament, Geldern-Kleef, ca. 1260-1280 (63 deels verminkte verzen, ontdekt in 1933)
Darmstadts handschrift, perkament, Nederlands Limburg, ca. 1275-1300 (287 verzen, ontdekt in 1889)
Dycks handschrift, perkament, Nedersticht/Oost-Holland, ca. 1330-1360 (3393 verzen, ontdekt in 1907)
Comburgs handschrift, perkament, Oost-Vlaanderen, begin 15e eeuw (3469 verzen, ontdekt eind 18e eeuw)
Brussels handschrift, papier, Oost-Vlaanderen, ca. 1400-1415 (369 verzen, ontdekt in 1971)

IMG_0912VanDenVosReynaerdeOorspronkelijkeTekstVolgensHetComburgseHandschriftVertalingWalterVerniers

De versie die door de Stichting Handboekbinden wordt uitgeleverd in samenwerking met Atelier De Ganzenweide bevat een hele serie prachtige illustraties. De illustraties zijn van Gustave van de Woestyne, Wim de Cock en Henri van Straten. De vormgeving was in handen van Jannie de Groot. Dat alles gesteund door het Reynaertgenootschap.


Dat heeft tot gevolg dat er voor mij een extra reden is om een
middeleeuwse boekbinding te gaan maken.
Daar moet ik nog wel even over nadenken.

IMG_0913VanDenVosReynaerdeOorspronkelijkeTekstVolgensHetComburgseHandschriftVertalingWalterVerniers

Maar als ik deze prachtige bladen zie, gaan mijn handen al weer jeuken.


IMG_E0910VanDenVosReynaerdeOorspronkelijkeTekstVolgensHetComburgseHandschriftVertalingWalterVerniers

Deze stapel wordt mijn kopie van ‘Van den vos Reynaerde’.


Wordt vervolg.

Jaar van het boek

In het jaar van het boek zijn er allerlei activiteiten
en publicaties van boeken en boekjes.
Echt een feest van het boek.
Zo kocht ik pas geleden een klein boekje waarin PostNL
een aantal boeken en hun schrijvers even kort in het licht zet
en hun boeken via postzegels.
Eenvoudig maar leuk idee.

 photo WP_20161101_001JaarVanHetBoek-Kaft.jpg

Persoonlijk vind ik de omslag van het boekje niet mooi: de tekst ‘Jaar van het boek’ is een beetje in een hoekje gedrukt en is daardoor minder leesbaar. Dan is het logo van PostNL geen sierraad voor de omslag.


 photo WP_20161101_002JaarVanHetBoek-WerkmanWolkers.jpg

Voorbeeld van een pagina met twee postzegels. Op deze manier komen werken van Jan Wolkers (Turks Fruit), Hendrik Werkman (Chassidische legenden), Karel van Mander (Het Schilder-boeck), Anne Frank (Het Achterhuis), H. de Roos (De Schippers van de Kameleon), Herman Gorter (Mei), B. de Spinoza (Opera posthuma met Ethica), Jac P. Thijsse (Zomer), Jacob van Maerlant (Der naturen bloeme) en Max Euwe (Oom Jan leert zijn neefje schaken) aan de orde.