Museo Nazionale di San Marco

Na de fresco’s in de omgang van het klooster gaat deroute
naar de zolder. De slaapvertrekken van de monniken met één
heel bekende monnik en een legendarische bibliotheek.
Maar onderweg daar naar toe twee bijzondere kunstwerken.

DSC05235FlorenceMuseoDiSanMarcoLorenzoLippiCrocifissioneConLeMarieESanGiovanniC1647OlieverfOpLinnen

Florence, Museo di San Marco, Lorenzo Lippi (nier verwarren met vader en zoon Filippo en Filippino Lippi), Crocifissione con le Marie e San Giovanni, circa 1647. Olieverf op linnen. De titel van het werk heb ik nog twee keer gecontroleerd omdat ik op internet ook andere titels tegenkwam. Maar volgens Google translate staat hier ‘Kruisiging met de Maria’s en Johannes’. Dat komt overeen met bijvoorbeeld de titel: ‘Crocifissione con Maria, Giovanni e la Maddalena dolenti’. Dat betekent dan weer ‘Kruisiging met Maria, Johannes en Maria Magdalena in rouw’. De Italiaanse Wikipedia-pagina over Lorenzo Lippi zal het dus wel over hetzelfde werk hebben als ik hier laat zien.


Als je dan de trap op gaat kom je boven dit tegen:

DSC05237FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoAnnunciationC1442Fresco

Beato Angelico (Fra Angelico), Annunciation, circa 1442, fresco.

DSC05238FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoAnnunciationC1442FrescoTxt


Museo Nazionale di San Marco

Zowat alles aan dit museum is apart en bijzonder.
De meesterwerken vallen zowat over elkaar heen.
Alles om je heen is (kunst)geschiedenis.
Zelfs na dit bericht (en alle voorgaande) volgen
nog een aantal ruimtes met heel bijzondere werken.
Maar eerst maar eens de twee frescos voor dit bericht.

DSC05229FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoChristAsAPilgrimReceivedByDominicans1441-1443FrecoedLunetteDetached

Een lunette met deze afbeelding was al in een vorig bericht te zien. Alleen dit is het origineel. Florence, Museo di San Marco, Beato Angelico, Christ as a pilgrim received by Dominicans, 1441 – 1443. Frescoed lunette, detached.

DSC05230FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoChristAsAPilgrimReceivedByDominicans1441-1443FrecoedLunetteDetachedTXT


De volgende muurschildering is enorm.
In omvang maar ook in het programma dat het bevat.
Het draait om de kruisiging van Christus maar is verworden tot
een soort van religieus manifest waarbij de orde der Dominicanen
centraal staat.

DSC05232FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoFrescoWithCrucifixionWithSaints1441-1442

De kwaliteit van de foto is helaas niet best. Beato Angelico, Fresco with Crucifixion with saints, 1441 – 1442.

DSC05231FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoFrescoWithCrucifixionAFB

Voor de verklarende tekst hebben alle onderdelen van de fresco een letter of een nummer gekregen. Er zijn naast de kruisiging met Christus, Maria, aportelen en de aanwezigen zoals vermeld in het evangelie, profeten, pausen (vooral van de Medici-familie) en heiligen die naast Dominicus deel uitmaken of betrokken zijn bij de orde.

DSC05231FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoFrescoWithCrucifixionTXT


De volgende twee foto’s geven een beetje een beeld
van de grootte van deze muurschildering.

DSC05233FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoFrescoWithCrucifixionInnocenzoVSanDomenicoBenedettoXI

De heiligen onder aan het werk (17 in totaal) zijn verbonden door een grote tak. Dominicus, de oprichter van de orde der dominicanen is de centrale figuur die de tak vast heeft waarmee alle heiligen verbonden worden. Hier zie je Dominicus in het midden. Van links naar rechts zie je hier Paus Innocenzo V, San Domenico en Paus Benedetto XI.


DSC05234FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoFrescoWithCrucifixionBenedettoXIGiovanniDominiciPietroDellaPaludeAlbertoMagno

Als vijfde van rechts zie je hier nogmaals Dominicus. Daarnaast vanf links: Paus Benedetto XI, Kardinaal Giovanni Dominici, Dominicaans theoloog en aartsbisschop Pietro della Palude en Dominicaan, filosoof en theoloog Alberto Magno (Albertus Magnus).


Museo Nazionale di San Marco

Zoals andere kloosters is het San Marco een gebouwencomplex
met heel verschillende ruimtes.
De werken die tot nu toe te zien zijn geweest in mijn
berichten, zijn vandaag te zien in de grote kloosterruimtes
van het voormalige dominicanenklooster in Florence.
Maar er zijn ook andere ruimtes: de slaapruimtes, de binnenplaatsen,
de bibliotheek en bijvoorbeeld de kapellen.

De fresco’s van Beato Angelico, Fra Giovanni da Fiesole of Fra Angelico,
zijn te bewonderen in de overkappingen van de binnenplaats.

DSC05208FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoOverzicht

Deze foto geeft een beeld van de fresco’s onder de overkappingen, half tegen het plafond.


DSC05209FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoVoorMijOnbekendeMakerOnbekendeKardinaal

Maar het is voor de toeschouwer een complexe puzzel. De werken zijn door verschillende kunstenaars/ambachtslieden gemaakt, in verschillende tijden. Dit portret van een kardinaal is nu achter een stang te zien. Is het origineel zo aangebracht of is de stang een latere toevoeging? Maker en naam van de persoon die hier is afgebeeld, zijn bij mij niet bekend.


DSC05210FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoChristPilgrimReceivedByTwoDominicans

Dit zijn twee werken om elkaar heen. Centraal zie je een werk waarvan ik de titel op internet vond: Florence, Museo di San Marco, Christ pilgrim received by two dominicans. Fresco. Christus als pelgrim wordt ontvangen door twee dominicanen.


DSC05211FlorenceMuseoDiSanMarcoFresco01

Opnieuw twee fresco’s. Boven een deur. Wie was er het eerst?

DSC05211FlorenceMuseoDiSanMarcoFresco02BeatoAngelicoLunetteWithSaintThomasAquinas1442-1443

Dit is het fresco dat is gemaakt door Beato Angelico, Lunette with Saint Thomas Aquinas, 1442 – 1443.

Voor een ‘lunette’ vind ik in het Nederlands meerdere woorden:
Boogveld, Boogfries, Boogtrommel.
Ook in het Engels is het niet eenvoudig een eenduidige beschrijving
te vinden maar ik vermoed dat wat je hier ziet, als volgt
beschreven kan worden:

The term is also employed to describe the section of interior wall between the curves of a vault and its springing line.

DSC05211FlorenceMuseoDiSanMarcoFresco03GiovanbattistaVanniLunetteWithTheMiracleOfTheLostKeyFoundInsideTheBellyOfTheFishMid17thCent

Dit deel van de muur is van een veel latere tijd: Giovanbattista Vanni, Lunette with ‘The miracle of the lost key found inside the belly of the fish’, mid 17th century.

DSC05211FlorenceMuseoDiSanMarcoFresco04GiovanbattistaVanniLunetteWithTheMiracleOfTheLostKeyFoundInsideTheBellyOfTheFishMid17thCent

Dit is dan de sleutel in de vissenmaag.


DSC05213FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoLunetteWithSaintDominicAdoringTheCrucifix1442-1443

Een altaar, een fresco, een rand van stucwerk, fresco’s er om heen: Beato Angelico, Lunette with Saint Dominic adoring the crucifix, 1442 – 1443.

DSC05213FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoLunetteWithSaintDominicAdoringTheCrucifix1442-1443 Focus

Hetzelfde werk maar meer in focus.


In het museum zijn ook een aantal werken van Fra Angelico die
origineel niet voor dit klooster gemaakt zijn.
Fra Angelico maakt deze op latere leeftijd.

DSC05215FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoFraBartolomeoSantaCaterinaD'AlessandriaC1506-1507

Beato Angelico / Fra Bartolomeo, Santa Caterina d’Alessandria, circa 1506 – 1507.

DSC05216FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoFraBartolomeoSantaCaterinaD'AlessandriaC1506-1507Txt


DSC05217FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoFraBartolomeoEcceHomoC1503-1504

Fra Angelico, Ecce homo, circa 1503 – 1504.


DSC05219FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoFraBartolomeoSanGiovanniBattistaC1509

Fra Angelico, San Giovanni Battista, circa 1509.


DSC05221FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoFraBartolomeoMadonnaColBambinoCa1516-1517AffrescoSuTerracotta

Bij dit en het volgende werk is de ondergrond anders: terracotta. Dat lijkt me gladder en dat zie je dan ook meteen. Fra Angelico, Madonna col Bambino, circa 1516 – 1517. Affresco su terracotta.


DSC05223FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoFraBartolomeoMadonnaColBambinoCa1516-1517AffrescoSuTerracotta

Fra Angelico, Madonna col Bambino, circa 1516 – 1517. Affresco su terracotta.


DSC05225FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoFraBartolomeoMadonnaColBambinoSantaAnnaEISantiProtettoriDiFirenzePalaDellaSignoria1510-1513

Beato Angelico / Fra Bartolomeo, Madonna col Bambino Santa Anna e i santi protettori di Firenze. Ook wel het Pala della Signoria genoemd. 1510 – 1513.


Op de website van Paul Verheijen (die ik verder niet ken)
vond ik een Nederlandse tekst over de ‘Pala della Signoria’.

Er volgt nog meer over dit fantastische museum.

Museo Nazionale di San Marco

Dit museum heb ik als overrompelend ervaren.
Het maakte zoveel indruk.
De prachtige kleuren van de werken, de verhalen, vaak complex.
Heel erg indrukwekkend.

Dit bericht gaat over 1 werk:
Beato Angelico (Fra Angelico), The Last Judgement.
Het laatste oordeel.

In het midden zie je Christus als rechter, omringd
door engelen met Maria (links voor de kijker) en
Johannes de Doper (rechts. Mijn interpretatie).

Wat lager zitten zowel links als rechts apostelen en heiligen
als getuigen van het oordeel.
Je kunt Petrus en bijvoorbeeld Franciscus herkennen.

Weer wat lager, links, zie je de hemel.

Rechts, een voorgeborchte waar mensen worden opgejaagd
door duivels en helemaal echts de hel. Met allerlei straffen
en een alles verslindend monster.

Dat zie je allemaal (en misschien nog meer) in één
werk dat de achterkant is geweest van een sedilia,
een in veel gevallen stenen zetel voor de priester
in de muur van bijvoorbeeld het hoofdaltaar van een kerk.

DSC05195FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWood

Helaas werkte het licht onvoldoende mee. Florence, Museo di San Marco, Beato Angelico, The Last Judgement, circa 1420 – 1430, tempera on wood.

DSC05199FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodTxt


DSC05202FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodChristusMariaJohannesDeDoper

De bovenste afbeelding, Christus als rechter in alle glorie. Met links waarschijnlijk Maria en rechts Johannes de Doper.


DSC05201FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodApostelenHeiligen

De apostelen en heiligen. Rechts, op de eerste rij, met sleutel, Petrus.

DSC05200FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodDetailHeligen

Nog een groep heiligen met waarschijnlijk Franciscus op de eerste rij, helemaal rechts.


DSC05198FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodDetail

De hemel.


DSC05197FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodDetail

Deze mensen zijn veroordeeld en worden door duivels naar de hel gedreven.


DSC05196FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodDetailHel

De hel in verschillende verdiepingen met steeds ergere straffen.

DSC05204FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodDetailHelIMG_8815FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodDetailHel

Tot en met een allesverslindend monster.


Museo Nazionale di San Marco

De kalender van het kerkelijk jaar ga ik met dit bericht
geweld aan doen. Veel van de werken horen meer in
de Paastijd dan in de Kersttijd thuis.
Maar toeval wil dat ik op dit punt van mijn vakantie
in Florence aangekomen ben.

DSC05185FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLamentationOverTheDeadChristC1440TemperaOnWood

Florence, Museo di San Marco, Beato Angelico of Fra Angelico, The lamentation over the dead Christ, circa 1440, tempera on wood. Gevolgd door twee foto’s van details van dit werk:

DSC05186FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLamentationOverTheDeadChristC1440TemperaOnWoodTxtDSC05187FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLamentationOverTheDeadChristC1440TemperaOnWoodDetailDSC05188FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLamentationOverTheDeadChristC1440TemperaOnWoodDetail


DSC05189FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheNamingOfStJohnTheBaptistBefore1435TemperaOnWoodOriginallyPartOfAPredella

Dit kleine schilderij maakte ooit deel uit van een predella. Beato Angelico, The naming of St John the Baptist, before 1435, tempera on wood. In het museum hing informatie over een reconstructie van de hele predella. Let op in de tekst staat tweemaal het nummer 3, de tweede keer wordt waarschijnlijk een ‘4’ bedoeld.

DSC05190FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheNamingOfStJohnTheBaptistBefore1435TemperaOnWoodOriginallyPartOfAPredellaTxtDSC05191FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoReconstructionOfThePredellaWithTheNamingOfStJohnTheBaptist


DSC05192FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoAnnalenaAltarpieceCa1435TemperaAndGoldOnPanel

Beato Angelico, Annalena Altarpiece, circa 1435, tempera and gold on panel. Hieronder volgen twee van de schilderijen die met nog een aantal de predella vormen van dit altaarstuk. De keuze voor juist deze twee onderdelen van de predella is volledig willekeurig.

DSC05193FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoAnnalenaAltarpieceCa1435TemperaAndGoldOnPanelPredellaPart

De derde afbeelding vanaf rechts.

DSC05194FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoAnnalenaAltarpieceCa1435TemperaAndGoldOnPanelPredellaPart

De eerste afbeelding vanaf rechts.


Museo Nazionale di San Marco

Twee werken. Met een complexe samenstelling en daarom
zo interessant en moeilijk te doorgronden.
Ik was vooral gecharmeerd van het goud en de musicerende engelen.
Fra Angelico.

DSC05171FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheBoscoAiFratiAlterpieceAfter1450TemperaOnWood

De maagd Maria met het Christuskind, vele heiligen en een predella: Florence, Museo di San Marco, Beato Angelico, The Bosco ai Frati Alterpiece, after 1450, tempera on wood.

DSC05172FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheBoscoAiFratiAlterpieceAfter1450TemperaOnWoodTxtDSC05171FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheBoscoAiFratiAlterpieceAfter1450TemperaOnWoodDetailAntoniusFranciscus

De wie is wie is meteen duidelijk: op de voorgrond St. Antonius en St. Franciscus.

DSC05174FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheBoscoAiFratiAlterpieceAfter1450TemperaOnWoodDetailGoudenKussen

Detail van een kwast aan een gouden kussen, direct achter het blauwe kleed van Maria, tegen een gouden achtergrond. De structuren in het goud zijn prachtig.

DSC05175FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheBoscoAiFratiAlterpieceAfter1450TemperaOnWoodPredellaStBernardino

Een van de elementen in de predella: St. Bernardino.


DSC05177FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoLorenzoGhiberti(MarbleFrame)TheTabernacleOfTheLinaioli(LinenMakersGuild)1433-1436TemperaOnWood

Beato Angelico, Lorenzo Ghiberti (marble frame), The Tabernacle of the Linaioli (linen makers guild), 1433 – 1436, tempera on wood. Wat je niet meteen ziet is dat in de boog direct rond de centrale afbeelding, musicerende engelen afgebeeld staan. In prachtige kleuren, bijzondere kleding, ieder op een eigen wolkje en ieder met een ander instrument. Een paar het ik apart gefotografeerd.

DSC05180FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoLorenzoGhibertiTheTabernacleOfTheLinaioli(LinenMakersGuild)1433-1436TemperaOnWoodTxt

DSC05178FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoLorenzoGhibertiTheTabernacleOfTheLinaioli(LinenMakersGuild)1433-1436TemperaOnWood Music AngelDSC05179FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoLorenzoGhibertiTheTabernacleOfTheLinaioli(LinenMakersGuild)1433-1436TemperaOnWood Music AngelDSC05181FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoLorenzoGhibertiTheTabernacleOfTheLinaioli(LinenMakersGuild)1433-1436TemperaOnWood Music AngelDSC05182FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoLorenzoGhibertiTheTabernacleOfTheLinaioli(LinenMakersGuild)1433-1436TemperaOnWood Music AngelDSC05183FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoLorenzoGhibertiTheTabernacleOfTheLinaioli(LinenMakersGuild)1433-1436TemperaOnWood Music AngelDSC05184FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoLorenzoGhibertiTheTabernacleOfTheLinaioli(LinenMakersGuild)1433-1436TemperaOnWood Music Angel


Museo Nazionale di San Marco

Op 20/09/2022 was ik op vakantie in Florence. Het is dan
de zesde dag van mijn bezoek aan deze schitterende stad.
Iedere dag leer ik weer neuwe musea of bibliotheken kennen,
geniet ik van het uitzicht, het straatbeeld en het Italiaanse eten.
Op die dag bezoek ik ook het Museo Nazionale di San Marco,
de grootste collectie van werken van Fra Angelico.

Het museum is een voormalig klooster. Het klooster waar
in de vroege middeleeuwen een broeder leefde en werkte die
ook schilder was. Hij schilderde zoals Giotto maar had
tegelijk geen moeite met de dan populaire gotische stijl.

De werken overvielen me. Hun kwaliteit en de prachtige staat
waarin ze verkeren, overvielen me.

DSC05160 01 FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheSanMarcoAlterpiece1438-1441TemperaOnWood

Misschien denk je: wat een vreemde set schilderijen! Maar het gaat niet om kunstwerken in de moderne betekenis van het woord. Het werk van Fra Angelico is in eerste instantie religieus. Het werk is als het ware een programma waarvanje hier een gedeeltelijke reconstructie ziet. De ontbrekende panelen zijn verspreid over vele musea over heel de wereld. Florence, Museo Nationale di San Marco, Beato Angelico (of Fra Angelico), The San Marco alterpiece (Madonna and Saints), 1438 – 1441, tempera on wood.

DSC05160 02 FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheSanMarcoAlterpiece1438-1441TemperaOnWood

Het centrale deel van het altaarstuk.


DSC05161FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheSanMarcoAlterpiece1438-1441TemperaOnWoodTxtDSC05159FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheSanMarcoAlterpieceTxtDSC05158FlorenceMuseoDiSanMarcoIntroFraGiovanniDaFiesoleKnownAsBeatoAngelicoTxt


Dan bestond er een relikwiehouder van zilver.
Daarvoor ontwierp Fra Angelico een groep panelen
die als deuren ingezet konden worden.
Een aantal van de panelen heeft Fra Angelico niet
zelf kunnen afmaken.

DSC05162 01 FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoPanelsForTheArmadioDegliArgentiTheMysticWheelWithEzekielsVision1450-1452TemperaOnWood

Negen panelen met op een ervan een wiel. In het mystieke bijbelboek Ezechiël komen wielen voor als symbolen in zijn voorstelling van hemel en aarde. Fra Angelico, Panels for the Armadio degli argenti, ‘The mystic wheel with Ezekiel’s vision’ is het eerste van de negen afbeeldingen. 1450 – 1452, tempera on wood.

DSC05162 02 FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoPanelsForTheArmadioDegliArgentiTheMysticWheelWithEzekielsVision1450-1452TemperaOnWood


DSC05164FlorenceMuseoDiSanMarcoAlessioBaldovinettiPanelsForTheArmadioDegliArgentiTheWeddingFeastAtCanaTheBaptismOfChristTheTransfiguration1450-1452TemperaOnWood

Alessio Baldovinetti, Panels for the Armadio degli argenti, The wedding feast at Cana, The baptism of Christ, The transfiguration, 1450 – 1452, tempera on wood.


DSC05166 01 FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoPanelsForTheArmadioDegliArgentiTheRaisingOfLazarus1450-1452TemperaOnWood

Beato Angelico, Panels for the Armadio degli argenti, dit keer 12 stuks met onder andere The raising of Lazarus, 1450 – 1452, tempera on wood.

DSC05166 02 FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoPanelsForTheArmadioDegliArgentiTheRaisingOfLazarus1450-1452TemperaOnWood

Een van de twaalf panelen: Palmzondag (Entry into Jerusalem). Op de volgende website worden alle panelen benoemd.


DSC05169FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoPanelsForTheArmadioDegliArgentiTheRoadToCalvary1450-1452TemperaOnWood

Nog eens 12 bijbelse panelen van de in totaal 35 panelen: Beato Angelico, Panels for the Armadio degli argenti, The road to Calvary, 1450 – 1452, tempera on wood.

DSC05168FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoPanelsForTheArmadioDegliArgentiLexAmoris1450-1452TemperaOnWood

Met de stamboom van Christus (Genealogy of Christ).


Natuurhistorie

In het vorige bericht had ik het over een grote vitrine,
nou ik had één foto verder moeten kijken.

DSC05149FlorenceBasilicaOfSanLorenzoFlamingosPustahaIndonesia1886-1894

Flamingo’s en Pustaha-boeken uit Indonesië.


DSC05150FlorenceBasilicaOfSanLorenzoGenistaAetnensisDriedSpecimenExCollFParlatoreSicily1845

Een herbarium van F. Parlatore met gedroogde takken van de Italiaanse brem (Genista Aetnensis). Sicilië, 1845.


Kort voor ik naar Florence ging had ik een lezing gevolgd
over de Flora Batava in Amsterdam. Toen ik naar die lezing ging wist
ik niet dat in meerdere Europese landen het verschijnsel
van een boek met alle planten die in het land voorkomen (een Flora)
een normaal wetenschappelijk project was.
Filippo Parlatore heeft in Italië een begin gemaakt met zijn
Flora Italiana. Op de tentoonstelling was een deel I te zien.
Van de hand van Parlatore zijn 5 delen verschenen.

DSC05150FlorenceBasilicaOfSanLorenzoFloraItaliana1stVolumeFilippoParlatoreLeMonnierFlorence1848

Florence, Basilica of San Lorenzo, Flora Italiana, 1st volume, Filippo Parlatore, uitgeverij Le Monnier, Florence, 1848.


DSC05152Veren

De informatie over deze voorwerpen ontbreekt maar het zijn zulke prachtige voorwerpen….


Natuurhistorie

De foto’s in dit bericht zijn foto’s van boeken.
Niet zomaar wat boeken maar wichelboeken.
Boeken uit Indonesië verzameld door Elio Modigliani.
Dit soort boeken staan bekend onder de naam ‘Pustaha’.

DSC05141FlorenceBasilicaOfSanLorenzoPustahaIndonesia1886-1894

Florence, Basilica of San Lorenzo, Pustaha (magische boeken), Indonesia, 1886 – 1894.


Op een website van een kunst- en antiekdealer vond
ik een korte beschrijving van de collectie:

The Florentine Elio Modigliani travelled to the Indonesian islands between 1886 and 1894 and collected many ethnographic items. The collection is important because of this clear provenance and time frame of collecting.

Modigliani travelled through the Batak lands, relying on a rebel leader fighting against the Dutch who led him from the Dutch possessions on Sumatra’s western coast to the eastern coast and then back again by another route. He was able to thus cross Sumatra twice and travel through areas that remained still largely closed to Europeans. His work on the region’s ethnography was recognised across Europe and the Netherlands awarded him the Order of Orange-Nassau.

Batak divination books were known as pustaha and generally the ‘leaves’ are made of bark, most probably the inner bark of the alim tree (a species of aquileria). The books have been known to the western world for several hundred years. There are at least a thousand pustaha in public and private collections. The earliest datable example is in the British Library which was donated in 1764. Most pustaha do not carry dates – provenance and patina are the main tools used in approximating a date. (This is one reason why the Modigliani collection is important.) Pustaha mostly deal with magic, divination and medicine (hadatuon) and tended to be compiled by Batak.

DSC05142 01 FlorenceBasilicaOfSanLorenzoPustahaIndonesia1886-1894DSC05142 02 FlorenceBasilicaOfSanLorenzoPustahaIndonesia1886-1894DSC05142 03 FlorenceBasilicaOfSanLorenzoPustahaIndonesia1886-1894

Boek en twee foto’s met details.


De toelichting op de tentoonstelling:

DSC05140FlorenceBasilicaOfSanLorenzoPustahaIndonesia1886-1894


DSC05143 01 FlorenceBasilicaOfSanLorenzoPustahaIndonesia1886-1894DSC05143 02 FlorenceBasilicaOfSanLorenzoPustahaIndonesia1886-1894DSC05145 01 FlorenceBasilicaOfSanLorenzoPustahaIndonesia1886-1894DSC05145 02 FlorenceBasilicaOfSanLorenzoPustahaIndonesia1886-1894DSC05146 01 FlorenceBasilicaOfSanLorenzoPustahaIndonesia1886-1894DSC05146 02 FlorenceBasilicaOfSanLorenzoPustahaIndonesia1886-1894

Detail van de vorige foto.


DSC05148FlorenceBasilicaOfSanLorenzoPustahaIndonesia1886-1894

Mijn foto’s zijn een willekeurige selectie uit een behoorlijk grote vitrine met veel boeken (volgens mijn geheugen).


Natuurhistorie

Als je de vlinders op onderstaande foto’s vergelijkt
met de Argusvlinder, dan geeft die maar een saaie aanblik.

DSC05134FlorenceBasilicaOfSanLorenzoButterfliesEntomologicalSamplesInOriginalBoxesBrazil1817-1818\

Florence, Biblioteca Medicea Laurenziana of San Lorenzo Basilica, Butterflies, entomological samples in original boxes, Brazil, 1817 – 1818. De kleuren zijn hier en daar nog heel fel maar de tekening op sommige vleugels zijn werkelijk prachtig.


DSC05135FlorenceBasilicaOfSanLorenzoButterfliesEntomologicalSamplesInOriginalBoxesBrazil1817-1818DSC05136FlorenceBasilicaOfSanLorenzoButterfliesEntomologicalSamplesInOriginalBoxesBrazil1817-1818DSC05137FlorenceBasilicaOfSanLorenzoButterfliesEntomologicalSamplesInOriginalBoxesBrazil1817-1818


Natuurhistorie

DSC05118FlorenceBasilicaOfSanLorenzoAndreaCasalpinosHerbarium1563DSC05119FlorenceBasilicaOfSanLorenzoAndreaCasalpinosHerbarium1563Txt

Florence, Basilica of San Lorenzo of misschien meer correct Biblioteca Medicea Laurenziana, Andrea Cesalpino’ s herbarium, 1563.


DSC05120FlorenceBasilicaOfSanLorenzoBartolomeoBimbiCauliflowerByCanonndHorseradishFromTheMarquisCorsisFarm1706OilOnCanvasDSC05121FlorenceBasilicaOfSanLorenzoBartolomeoBimbiCauliflowerByCanonndHorseradishFromTheMarquisCorsisFarm1706OilOnCanvasTxt

Het is geen goede foto. Het schilderij staat er niet helemaal op en dan de lichtval. Maar ik was aangetrokken tot de horseradish, dar ‘witte mannetje’: Bartolomeo Bimbi, Cauliflower and horseradish from the Marquis Corsi’s farm, 1706, oil on canvas.


Dan neemt de collectie een voor mij heel onverwachte wending.
Boeken met gedroogde bloemen en planten had ik verwacht.
Maar wasmodellen…..

DSC05122FlorenceBasilicaOfSanLorenzoWaxModelLimonIncomparabilisLimonPomunAdamiDistortumLimonImperialisFlorence18thCentDSC05123FlorenceBasilicaOfSanLorenzoWaxModelLimonIncomparabilisLimonPomunAdamiDistortumLimonImperialisFlorence18thCentTxt

Wasmodellen van Limon Incomparabilis, Limon Pomum Adami Distortum en Limon Imperialis, Florence, 18th century.


DSC05124 01 FlorenceBasilicaOfSanLorenzoFrancescoCalenzuoliCrassulaArborescensFrancescoCalenzuoliClementeSusiniAloeSuccotrinaLuigiCalamaiCynaraScolymusWaxModel18th-19thC

En dat gaat ver. Francesco Calenzuoli: Crassula Arborescens, Francesco Calenzuoli and Clemente Susini: Aloe Succotrina, Luigi Calamai: Cynara Scolymus, wax models, 18th – 19th century.

DSC05124 02 FlorenceBasilicaOfSanLorenzoFrancescoCalenzuoliCrassulaArborescensFrancescoCalenzuoliClementeSusiniAloeSuccotrinaLuigiCalamaiCynaraScolymusWaxModel18th-19thCDSC05125FlorenceBasilicaOfSanLorenzoFrancescoCalenzuoliCrassulaArborescensFrancescoCalenzuoliClementeSusiniAloeSuccotrinaLuigiCalamaiCynaraScolymusWaxModel18th-19thCTXT


Maar het wordt nog meer bijzonder.
Dan heet de was ‘ceroplastics’.

DSC05126FlorenceBasilicaOfSanLorenzoTheCeroplastics 01DSC05126FlorenceBasilicaOfSanLorenzoTheCeroplastics 02DSC05126FlorenceBasilicaOfSanLorenzoTheCeroplastics 03DSC05127FlorenceBasilicaOfSanLorenzoLuigiCalamaiTrunkOfAYoungMan1838WaxModelDSC05128FlorenceBasilicaOfSanLorenzoLuigiCalamaiTrunkOfAYoungMan1838WaxModel

Torso van een jonge man. Luigi Calamai, Trunk of a young man, 1838, wax model. Dit gaat verder waar Madame Tussauds is gestopt.


DSC05129FlorenceBasilicaOfSanLorenzoClementeSusiniTommasoBonicoArteriesAortali1775-1791WaxModelDSC05131FlorenceBasilicaOfSanLorenzoClementeSusiniTommasoBonicoArteriesAortali1775-1791WaxModelDSC05130FlorenceBasilicaOfSanLorenzoClementeSusiniTommasoBonicoArteriesAortali1775-1791WaxModelTxt

Slagaderen verbonden met de aorta. Clemente Susini and Tommaso Bonico, Arteries and aorta, 1775 – 1791, wax model.


DSC05132FlorenceBasilicaOfSanLorenzoLuigiCalamaiPolypodiumVulgare19thCWaxModelDSC05133FlorenceBasilicaOfSanLorenzoLuigiCalamaiPolypodiumVulgare19thCWaxModelTxt

Sporen van varensen hun verspreidingswijze. Wasmodel op een houten tafel. Luigi Calamai, Polypodium Vulgare, 19th century, wax model.


Natuurhistorie

Eigenlijk probeerde ik de Biblioteca Medicea Laurenziana te bezoeken.
Van die bibliotheek had ik een bord gezien dus ik dacht laat
ik eens proberen of ik daar wat van kan zien.

Maar dat lukte helemaal niet. Achteraf zie ik op een slecht
onderhouden website dat niet meer dan 12 mensen per dag boeken
kunnen raadplegen in de leeszaal. Daarvoor dient wel eerst
telefonisch toestemming verkregen te worden (Stuur geen email!).

Maar de zoektocht bracht me wel bij de San Lorenzo Basilica
en de natuurhistorische tentoonstelling die de Biblioteca
Medicea Laurenziana daar organiseerde in de kelder van de kerk.
Niet lang daarvoor had ik lezingen bijgewoond die over
de ontwikkelingen in onze kennis van de natuurlijke omgeving
betroffen. Dus het leek me wel een goed idee de
tentoonstelling te bezoeken.

DSC05106 01 FlorenceBasilicaOfSanLorenzoRitualRobe16thCentFeathersOfRedIbisVegitableFibersBrazilTupinambaCulture

Het begon meteen sensationeel. Dat vond ik ten minste. Florence, Biblioteca Medicea Laurenziana en Basilica of San Lorenzo, Ritual robe, 16th century, feathers of the red ibis, vegitable fibers, Brazil, Tupinamba culture.

DSC05107FlorenceBasilicaOfSanLorenzoRitualRobe16thCentFeathersOfRedIbisVegitableFibersBrazilTupinambaCultureTxtDSC05106 02 FlorenceBasilicaOfSanLorenzoRitualRobe16thCentFeathersOfRedIbisVegitableFibersBrazilTupinambaCulture


DSC05108FlorenceBasilicaOfSanLorenzoMicheleMeriniHerbariusCollectionOfExsiccataTurcanyFirstHalf16thCent

Michele Merini, Herbarius collection of exsiccata, Tuscany, first half of the 16th century.


Exsiccata (Latin, gen. -ae, plur. -ae) is a work with “published, uniform, numbered set[s] of preserved specimens distributed with printed labels”

DSC05110FlorenceBasilicaOfSanLorenzoMicheleMeriniHerbariusCollectionOfExsiccataTurcanyFirstHalf16thCentDSC05109FlorenceBasilicaOfSanLorenzoMicheleMeriniHerbariusCollectionOfExsiccataTurcanyFirstHalf16thCent


DSC05111FlorenceBasilicaOfSanLorenzoThreeSpoons16thCentIvoryBeninEdoOrOweCulture

De grens tussen natuurhistorie en bijzondere, soms exotische, voorwerpen is vaag. Three spoons, 16th century, ivory, Benin, Edo or Owe culture.

DSC05112FlorenceBasilicaOfSanLorenzoThreeSpoons16thCentIvoryBeninEdoOrOweCultureTxt


DSC05113FlorenceBasilicaOfSanLorenzoNielsStensenDeSolidoIntraSolidumNaturaliterContentoFlorenceSignoStellae1669

Dit is een invloedrijk werk over geologische lagen in het aardoppervlak. De auteur is een Deense geleerde met goede connecties in Nederland die uiteindelijk bisschop zal worden: Niels Stensen, De solido intra solidum naturaliter contento (…), Florence, Signo Stellae, 1669.


DSC05115FlorenceBasilicaOfSanLorenzoLeonardoFratoBustPierAntonioMicheliGiovanniTargioniTazzetti18thCMichelisHerbarium18thCMortonicerasMicheliiAmmoniyeFossil1729

Leonardo Frato maakte de buste van Pier Antonio Micheli. Micheli’s erfenis ging naar Giovanni Targioni Tazzetti en via hem kunnen we werk van Micheli vandaag nog raadplegen. 18th century. Naast de buste zien we: Micheli’s herbarium, 18th century en Mortoniceras (= geslachtsnaam van een uitgestorven diersoort) Michelii, ammonite fossil uit 1729. Pier Antonio Micheli en Giovanni Targioni Tazzetti waren beide botanisten.

DSC05117FlorenceBasilicaOfSanLorenzoLeonardoFratoBustPierAntonioMicheliGiovanniTargioniTazzetti18thCMichelisHerbarium18thCMortonicerasMicheliiAmmoniyeFossil1729TxtDSC05116FlorenceBasilicaOfSanLorenzoMichelisHerbarium18thC


Graven van Cosimo the Elder en Donatello

Sommige van de complexen in Florence zijn heel groot,
heel onvoorspelbaar van samenstelling en de inhoud
kan je nog veel meer verrassen.

De Basiliek van San Lorenzo is onderdeel van het
Mediceo Laurenziano Complex. De Medicikapellen zijn er
ook een onderdeel van.

In de crypte van het complex is een natuurhistorische
tentoonstelling maar ik kom er ook andere dingen tegen:

DSC05100FlorenceBasilicaOfSanLorenzoVerrocchioTombOfCosimoTheElder1467

Florence, Basilica of San Lorenzo, Verrocchio is de ontwerper van de Tomb of Cosimo the Elder, 1467.


Bij het grafmonument/pilaar stond de volgende omschrijving:

When Cosimo the Elder died in 1464 the City Counsil, or Signoria, paid him the compliment of ordering a solemn funeral. The place chosen by the Medici for his burial was naturally the Basilica of San Lorenzo and Verrocchio was commissioned to produce his funeral monument in March 1465. The artist designed a large Renaissance sarcophagus built into the pillar, in the crypt, that supports the floor of the chancel. Cosimo’s body was placed in the sarcophagus on 22 October 1467. Verrocchio also designed the geometrical polychrome marble inlay work which serves as Cosimo’s tombstone in the floor before the high altar in the basilica and which is situated exactly above his tomb in the crypt below. His funeral monument can be glimpsed through four grates (roosters) set around the edges of the marble inlay work.
The Latin inscription regularly removed and replaced to reflect the Medici family’s alternating political fortunes, reads: Here lies Cosimo de Medici Father of the nation by public decree.

Het volgende graf is van Donatello:

DSC05103FlorenceBasilicaOfSanLorenzoTombOfDonatello

Basilica of San Lorenzo, Tomb of Donatello.

DSC05102FlorenceBasilicaOfSanLorenzoTombOfDonatelloTxtDSC05104ManifatturaMoscovitaIconaConL'AscensioneDiCristoInizioSecXIX

Manifattura Moscovita (?), Icona con l ‘ascensione di Cristo, inizio sec XIX (begin 19e eeuw).


San Lorenzo Basilica

Iedere keer verrast het me weer om te zien hoeveel kunst,
hoeveel topkunst, nog te vinden is op de plaatsen
waarvoor het gemaakt is.
Ook in deze kerk zijn bijzondere werken te vinden.

DSC05089SanLorenzoBasilicaStJosephTheCarpenterPietroAnnigoni1964OilOnCanvas

Je verwacht dan kunst van rond 500 jaar oud. Maar dit werk is uit 1964. Binnenkort slechts 60 jaar oud. Van deze schilder zag ik eerder zijn portret van koningin Elizabeth II: Pietro Annigoni, St Joseph the carpenter. Oil on canvas. Prachtig die vader die timmerman is en die zijn zoon in zijn werkplaats op visite heeft terwijl op de achtergrond het kruis al doorschijnt.


DSC05091SanLorenzoBasilicaTheAnnunciationAndStoriesFromTheLifeOfStNicholasFilippoLippi1440-1447TemperaOnWood

Dit is de nis waar een bijzonder werk hangt. Het werk is van belang maar ook dat je kunt zien hoe dat op zo’n plaats past.

DSC05092SanLorenzoBasilicaTheAnnunciationAndStoriesFromTheLifeOfStNicholasFilippoLippi1440-1447TemperaOnWood

Filippo Lippi, The Annunciation and stories from the life of St Nicholas, 1440 – 1447, tempera on wood. De ‘stories’, de verhalen zijn de kleine schilderijtjes onder aan het grote werk, net boven de altaartafel.


DSC05094SanLorenzoBasilicaStAnthonyTheAbbotWithStLawrenceAndStJulianWorkshopOfDomenicoGhirlandaioSecondHalf15thCentOilOnWood

San Lorenzo Basilica, Workshop of Domenico Ghirlandaio, St Anthony the abbot with St Lawrence and St Julian, second half of the 15th century, oil on wood.


DSC05096SanLorenzoBasilica

De basiliek is heel anders dan veel van de andere kerken en kapellen die je in Florence bezoekt: San Lorenzo Basilica.


Rond 1440 werd aan Donatello gevraagd reliëfs te maken
voor twee preekstoelen. Hij overlijdt in 1446 en toen was
het werk nog niet af. Bijna 100 jaar later worden
alsnog de reliëfs geplaatst. We kunnen ze vandaag nog zien.

In analyses is te lezen dat dit een werk is dat zijn
tijd ver vooruit was. Heel realistisch, technisch erg knap en
als ontwerp vernieuwend.

DSC05097SanLorenzoBasilicaDonatelloChrist’sPassionPulpit1460-1466UnfinishedByDonatello

San Lorenzo Basilica, Donatello, Christ’s passion (pulpit), 1460 – 1466, unfinished by Donatello.


DSC05098SanLorenzoBasilicaDonatelloResurrectionPulpit1460-1466UnfinishedByDonatello

San Lorenzo Basilica, Donatello, Resurrection (pulpit), 1460 – 1466, unfinished by Donatello.


DSC05099SanLorenzoBasilicaDonatelloBothPulpits(Preekstoelen)InOneView


Palazzo Vecchio

Een onderdeel van de collectie van het Palazzo Vecchio is een
erfenis van de Amerikaan Charles Loeser.
Volgens Wikipedia: Charles Alexander Loeser
(January 11, 1864 – March 15, 1928) was an American
art historian and art collector.

DSC05076PalazzoVecchioTheLoeserBequestNiccoloMachiavelli

Palazzo Vecchio, the Loeser Bequest, Niccolo Machiavelli.


DSC05078PalazzoVecchioMezzanineTheLoeserBequestDSC05080PalazzoVecchioTheLoeserBequestAgnoloDiCosimoBronzinoPortretOfLauraBattiferriC1555-1560OilOnWoodDSC05081PalazzoVecchioTheLoeserBequestAgnoloDiCosimoBronzinoPortretOfLauraBattiferriC1555-1560OilOnWoodTXT

Agnolo di Cosimo, beter bekend als Bronzino, Portret of Laura Battiferri, circa 1555 – 1560, oil on wood. Laura Battiferri was de vrouw van Bartolomeo Ammannati (als architect en beeldhouwer betrokken bij onder andere Florence). Laura Battiferri, zelf een dichter, houdt hier een boek met werk van Petrarca: Il Canzoniere.

DSC05079PalazzoVecchioTheLoeserBequestAgnoloDiCosimoBronzinoPortretOfLauraBattiferriC1555-1560OilOnWoodPetrarcaIlCanzoniere


DSC05082PalazzoVecchioTheLoeserBequestMaestroDelloCroceDiCortonaCrocifissoFinDel13thCTemperaSuTavola

Maestro dello croce di Cortona, Crocifisso, fin del 13th century, tempera su tavola.


DSC05084PalazzoVecchioTheLoeserBequestLuigiValadierAnatomyOfAHorseSecondHalf18thCBronzeDSC05085PalazzoVecchioTheLoeserBequestLuigiValadierAnatomyOfAHorseSecondHalf18thCBronzeTXT

De tekst roept allerlei vragen op rond de toewijzing van dit beeld aan Luigi Valadier, Anatomy of a horse, second half of the 18th century, bronze. Overigens foto’s van werk van Luigi Valadier op internet brengen nog meer twijfel.


DSC05086PalazzoVecchioMezzanineTheLoeserBequestCeilingDSC05087PalazzoVecchioMezzanineTheLoeserBequestCeiling

Met een laatste blik op de plafonds is het tijd dit kantoor/stadspaleis achter me te laten. Heel veel indrukken. Ongelofelijk.


Palazzo Vecchio

IMG_8808PalazzoVecchioTheHallOffGeographicalMapsIMG_8807PalazzoVecchioTheHallOffGeographicalMapsOmvangRestauratieDSC05068PalazzoVecchioTheHallOffGeographicalMapsTXT

Een van de grootste verrassingen van het bezoek aan Florence. Palazzo Vecchio, The hall of geographical maps. Cosimo had het plan geval een ruimte helemaal te wijden aan de aarde en de sterrenhemel. De cosmos. De ruimte zou een instrument van studie en interesse maar ook van politiek worden.


DSC05069PalazzoVecchioTheHallOffGeographicalMapsIndiaDSC05070PatagonieEnVuurland

India, Patagonië en Vuurland.


DSC05072PalazzoVecchioTheHallOffGeographicalMapsDSC05073PalazzoVecchioTheHallOffGeographicalMaps

Een restauratie was in volle gang.


IMG_8806PalazzoVecchioTheHallOffGeographicalMapsIMG_8803PalazzoVecchioTheHallOffGeographicalMapsLaGermaniaEnNederland

Ik kon mijn ogen niet geloven. Wat een werk, wat een kennis. Niet al die kennis kwam uit Italië. Zo zou werk van Ortelius geruikt zijn. Op de laatste foto Germania met links het gebied dat we nu Nederland noemen.


Ik vond achter een betaalmuur een artikel over de kaarten:

CHARISMATIC COSMOGRAPHY IN LATE CINQUECENTO FLORENCE (2009)
MARK ROSEN
University of Texas at Dallas
Arts & Humanities

One of the most significant projects of the Renaissance involving cosmographical decoration was the remarkably ambitious (and only partly completed) Guardaroba of Duke Cosimo I de’ Medici, begun in 1563. It is located in the Florentine ducal home and center of authority, the Palazzo Vecchio, and was described in contemporary correspondence as being the “cosmography of Duke Cosimo” – a lavishly decorated chamber expressing the duke’s interpretation of the physical universe. In creating a new state room to house the Medici collection of artworks and precious objects, Cosimo and his primary artistic advisor, Giorgio Vasari, assembled a team of artists, artisans, humanists, geographers, and scientists to give concrete shape to Cosimo’s cosmos (a pun which was widely acknowledged in his day). The ostensible aim of this room was to re-create the structure of the known universe in miniature, placing maps and astrological imagery at the center of its complex program. In its intended form, the Guardaroba was probably the most significant attempt in sixteenth-century Italy to visualize and demonstrate on a grand visual scale a sovereign’s cosmography.

The initial plans for the Guardaroba were only partly followed and ultimately were greatly scaled back after Cosimo died in 1574. A much abbreviated form of the room was completed by Cosimo’s two successors, his sons Francesco I (ruled 1574-1587) and Ferdinando I (ruled 1587-1609).

It was intended as a collecting area, with cabinets circling the four walls of the room; on those cabinets were to be painted 57 maps of the regions of the world, broken down according to the ancient Ptolemaic divisions as well as updated with more recently explored areas. The objects of the Medici collection would then be placed behind those maps inside the cabinets, according either to place of origin or perhaps according to type of object; in either case, a system designed to give order to the collection was keyed to the maps. Further fleshing out the program were antique portrait busts placed atop the cabinets, three hundred uniformly sized portraits of great leaders of recent centuries, images of plant and animal life, a preexisting planetary clock made in the early sixteenth century by Lorenzo della Volpaia, and, painted on the ceiling, a great astrological chart showing all the currently known constellations. Also planned for the room were two globes, one terrestrial and the other celestial, which would sit hidden in a compartment above the painted constellations until the duke or a courtier pulled a switch to open a panel in the ceiling that would then let the two globes slowly descend to the floor – clearly the most theatrical effect of the ensemble.
The fabrication of the space, however, encountered a number of setbacks primarily owing to changes in patronage.

IMG_1289PalazzoVecchioTheHallOffGeographicalMaps

De tekst in dit boekje sluit grotendeels aan op bovenstaande tekst van Mark Rosen.

IMG_1290PalazzoVecchioIMG_1291PalazzoVecchioDSC05075PalazzoVecchioTheHallOffGeographicalMapsOverview

De laatste foto geeft een overzicht van alle kaarten.


IMG_8804PalazzoVecchioTheHallOffGeographicalMaps


De volgende foto’s kun je rekenen bij de ruimte met de kaarten
maar ook bij een andere ruimte. Het gaat me om de deuren.

IMG_8800PalazzoVecchioGiulianoDaMaianoFrancescoDeGiovanniFrancioneDesignSandroBotticelli1480

De deuren zijn prachtig ingelegd om zo afbeeldingen te maken. Zo zie je hier een soort van raam in de deur.


IMG_8801PalazzoVecchioDanteGiulianoDaMaianoFrancescoDeGiovanniFrancioneDesignSandroBotticelli1480

Zoals deze Dante door Giuliano da Maiano en Francesco de Giovanni ook Francione genoemd. Het ontwerp is van Sandro Botticelli, 1480.

IMG_8802 01 PalazzoVecchioDanteAlighieriInfernoNelMezzoDelCamminDiNostraVitaGiulianoDaMaianoFrancescoDeGiovanniFrancioneDesignSandroBotticelli1480IMG_8802 02 PalazzoVecchioDanteAlighieriInfernoNelMezzoDelCamminDiNostraVitaGiulianoDaMaianoFrancescoDeGiovanniFrancioneDesignSandroBotticelli1480

De tekst is: ‘Nel mezzo del cammin di nostra vita (In het midden van onze levensweg)’, de beginregel van Inferno, het eerste deel uit de Goddelijke komedie.


Palazzo Vecchio

Het gebouw heeft geen eenvoudig programma.
De inrichting van de verschillende ruimtes is in verschillende tijden
gebeurt. Er is samenhang tussen de kamers die samen een appartement
vormen en ook de appartementen ondeling hebben inhoudelijke
afhankelijkheden. Een beetje veel voor een zomerse wandeling.
De afbeeldingen in de berichten over het Palazzo Vecchio zijn willekeurig.
Je ziet was me opviel, wat ik mooi vond. Het is verre van compleet.
Zo zie je in de berichten weinig foto’s van de inrichting
van de ruimtes. De voorwerpen die in de ruimtes staan.
Vandaag een paar voorbeelden.

DSC05045PalazzoVecchioApartmentsOfEleonora

Florence, Palazzo Vecchio, Apartments of Eleonora.


DSC05046PalazzoVecchioApartmentsOfEleonoraRoomOfEstherGiorgioVasariGiovanniStradanoFramBattistaBotticelli1561-1562

Even een waarschuwing vooraf: met dit bericht wordt niet geprobeerd een politiek statement te maken. Apartments of Eleonora, Room of Esther, Giorgio Vasari, Giovanni Stradano, frame: Battista Botticelli, 1561 – 1562.

DSC05047PalazzoVecchioApartmentsOfEleonoraRoomOfEstherGiorgioVasariGiovanniStradanoFramBattistaBotticelli1561-1562


DSC05048PalazzoVecchioCabinetWithMythologicalScenesDesignLeonardVanDerVinne

Palazzo Vecchio, Cabinet with mythological scenes. Design by Leonard van der Vinne.


Leonard van der Vinne was een Vlaming die voor een deel van zijn loopbaan
actief was in Italië. Ik vond het volgende over hem op internet:

Known as an intarsiatore (intarsia artist) and cabinetmaker, Flemish master Leonard van der Vinne specialized in inlay techniques, helping to spread the taste for inlaid floral patterns made of exotic wood, ivory, and mother-of-pearl throughout Europe. He moved to Italy to work in the Medici manufactory from 1659 until his death in 1713. Later in his career, Van der Vinne more often collaborated with other artists to construct objects inlaid with hardstone panels known as pietre dure.

DSC05051PalazzoVecchio

Grappige afbeelding met een stiekem hoofdje aan de bovenkant.


DSC05052PalazzoVecchioUnknownSculptorMascheraDiDanteAlighieriPlaster16th-17thCentDSC05053PalazzoVecchioUnknownSculptorMascheraDiDanteAlighieriPlaster16th-17thCentTXT

Unknown sculptor, Maschera di Dante Alighieri, plaster, 16th – 17th (?) century. Compleet met Dan Brown.


DSC05054PalazzoVecchioApartmentsOfThePriorsChapelOfThePriorsRidolfoBigordiRidolfoDelGhirlandaio1511-1514Fresco

Een andere tijd, een andere sfeer: Apartments of the priors, Chapel of the priors, Ridolfo Bigordi ook bekend als Ridolfo del Ghirlandaio, 1511 – 1514, fresco.

DSC05055PalazzoVecchioApartmentsOfThePriorsChapelOfThePriorsTheHolyTrinityAmongTheEvangelistsJohannesAdelaarMarcusLeeuw

Met daarboven dit plafond: Apartments of the priors, Chapel of the priors, The Holy Trinity among the evangelists: Johannes (Adelaar) en Marcus (Leeuw). De andere evangelisten zijn ook afgebeeld maar niet op deze foto te zien.

DSC05056PalazzoVecchioApartmentsOfThePriorsChapelOfThePriorsRidolfoBigordiRidolfoDelGhirlandaio1511-1514FrescoTXT


DSC05057PalazzoVecchioApartmentsOfThePriors

Apartments of the priors, Chapel of the priors, Mariano Graziadei da Pescia, Madonna col bambino, San Giovannino e Santa Elisabetta, circa 1511 – 1514.


DSC05058PalazzoVecchioApartmentsOfThePriorsAudienceChamberFrancescoDeRossiSalviati1543-1545FrescoCamillusTheGeneralParadesInTriumph

Weer een compleet andere sfeer. Om indruk te maken. Apartments of the priors, Audience Chamber, Francesco De Rossi, ook bekend als Salviati, 1543 – 1545, fresco. Het werk heeft een erg lange titel: After conquering the Etruscan city of Veii, to be seen on the background, Camillus the general parades in triumph, crowned by Fame and preceded by a chariot with the statue of Juno (godin van het huwelijk).


Camillus op Wikipedia:

Marcus Furius Camillus (circa 446-365 v.Chr.) was een belangrijk Romeins staatsman en militair van Patricische afkomst. …

Camillus veroverde in 396 v.Chr. de Etruskische stad Veii, destijds de belangrijkste rivaliserende stad van het Rome, na een tien jaar durend belegering. Nadat hij beschuldigd werd van het oneerlijk verdelen van de veroverde buit, ging Camillus vrijwillig in ballingschap in Ardea. De burgers verweten hem ook hoogmoedig patricisch gedrag; toen hij op zijn triomftocht de stad binnen reed op een strijdwagen voortgetrokken door vier witte paarden, deed hij ook nog eens de herinnering herleven aan de verdreven Romeinse koningen.

DSC05059PalazzoVecchioApartmentsOfThePriorsAudienceChamberFrancescoDeRossiSalviati1543-1545FrescoCamillusTheGeneralParadesInTriumphDSC05060PalazzoVecchioApartmentsOfThePriorsAudienceChamberFrancescoDeRossiSalviati1543-1545FrescoCamillusTheGeneralParadesInTriumph

DSC05061PalazzoVecchioApartmentsOfThePriorsAudienceChamberTXT


Deze ontvangstruimte probeert op allerlei manieren indruk te maken
op de bezoekers:

DSC05062PalazzoVecchioApartmentsOfThePriorsAudienceChamberOnTopOfTheDoorsBenedettoAndGiulianoDaMaianoStatueOfJusticeMarble

Door een marmeren beeld boven de deuren en daarboven dan weer een fresco. Benedetto and Giuliano Da Maiano, Statue of Justice, marble.


DSC05063PalazzoVecchioApartmentsOfThePriorsAudienceChamber

Door deze versiering aan de deurstijlen. Als een Hoorn des overvloeds.


DSC05064 01 PalazzoVecchioApartmentsOfThePriorsAudienceChamber

Maar ook door het uitzicht uit deze ruimte.

DSC05064 02 PalazzoVecchioApartmentsOfThePriorsAudienceChamberDSC05065PalazzoVecchioApartmentsOfThePriorsAudienceChamberDSC05066PalazzoVecchioApartmentsOfThePriorsAudienceChamberDSC05067PalazzoVecchioApartmentsOfThePriorsAudienceChamber


Ik was onder de indruk.

Palazzo Vecchio

Wanneer je door het Palazzo Vcchio loopt,
loop je door de geschiedenis.
Je ziet er veel, heel veel kunstwerken. Echt niet allemaal mooi.
Maar wel erg interessant.
De (hoog) renaissance wordt afgewisseld met maniërisme of
de late renaissance en de ‘grotesque style’.
Een hoofdrol is weggelegd voor Giorgio Vasari maar de ene
naar de andere bekende en onbekende naam komt voorbij.
Alles is kunst: de vloeren, de muren, de plafonds, alle
gebruiksvoorwerpen die er staan, de ramen: alles.

Omdat niet alles altijd even mooi en rustig gedoseerd wordt,
is het vaak overweldigend en komt het onsamenhangend over.
Mijn bericht zal mogelijk dan ook deze kenmerken in zich hebben.

DSC05030 01 PalazzoVecchioTerraceOfJunoAndreaDelVerrocchioPuttoWithDolphinCa1470-1480BronzeDSC05031 01 PalazzoVecchioTerraceOfJunoAndreaDelVerrocchioPuttoWithDolphinCa1470-1480BronzeTXT

Bij sommige foto’s was ik onzorgvuldig en dat betekent dat het me nu extra tijd kost om van bovenstaande foto de volgende tekst te distileren. Palazzo Vecchio, Terrace of Juno, Andrea del Verrocchio, Putto with dolphin.

DSC05031 02 PalazzoVecchioTerraceOfJunoAndreaDelVerrocchioPuttoWithDolphinCa1470-1480BronzeTXTDSC05030 02 PalazzoVecchioTerraceOfJunoAndreaDelVerrocchioPuttoWithDolphinCa1470-1480Bronze

Florence, Palazzo Vecchio, Terrace of Juno, Andrea del Verrocchio, Putto with dolphin, circa 1470 – 1480, bronze.


DSC05032PalazzoVecchio

Een vloer uit MDLVI (1556). Hall of Opi, Apartment of the Elements, Palazzo Vecchio.


DSC05033 01 PalazzoVecchioApartmentsOfTheElementsRoomsOfCeresAndStudyOfCalliopeCeresSeeksHerDaughterProserpinaAfterHerAbductionByPlutoGodOfTheUnderworldDSC05033 02 PalazzoVecchioApartmentsOfTheElementsRoomsOfCeresAndStudyOfCalliopeCeresSeeksHerDaughterProserpinaAfterHerAbductionByPlutoGodOfTheUnderworld

Apartments of the elements, Rooms of Ceres and Study of Calliope, Ceres seeks her daughter Proserpina (Persephone) after her abduction by Pluto, god of the underworld. Zoals vaker in het Palazzo Vecchio zijn deze werken uitgevoerd door Giorgio Vasari, Cristofano Gherardi en Marco Marchetti da Faenza. Ze gebruikt wel een heel leuk vervoermiddel!

DSC05034PalazzoVecchioApartmentsOfTheElementsRoomsOfCeresAndStudyOfCalliopeCeresSeeksHerDaughterProserpinaAfterHerAbductionByPlutoGodOfTheUnderworldTXT


DSC05035PalazzoVecchioApartmentsOfEleonoraDSC05036PalazzoVecchioApartmentsOfEleonoraChapelOfEleonoraAgnoloBronzinoDepositionOfChrist1540-1565

Een klein vertrek, vandaar een moeilijk perspectief op de foto. Je ziet de muur met het altaarstuk ‘Deposition of Christ’ en daarboven de fresco’s van het plafond. Apartments of Eleonora, Chapel of Eleonora, Agnolo Bronzino, Deposition of Christ, 1540 – 1565.

DSC05037PalazzoVecchioApartmentsOfEleonoraChapelOfEleonoraAgnoloBronzinoDepositionOfChrist1540-1565TXT


DSC05038PalazzoVecchioGrandDuchessBiancaCappelloAntonioDiAnnibaleDaCampogiallo

Een reeks foto’s van een relatief klein vertrek. De camerino of study van Grand Duchess Bianca Cappello. De decoraties in grotesque style zijn volgens een gids die ik in Florence kocht van Antonio di Annibale da Campogiallo. Tweede helft 16e eeuw.

DSC05039PalazzoVecchioGrandDuchessBiancaCappelloAntonioDiAnnibaleDaCampogialloDSC05040PalazzoVecchioGrandDuchessBiancaCappelloAntonioDiAnnibaleDaCampogialloDSC05041PalazzoVecchioGrandDuchessBiancaCappelloAntonioDiAnnibaleDaCampogialloDSC05042PalazzoVecchioGrandDuchessBiancaCappelloAntonioDiAnnibaleDaCampogialloDSC05043PalazzoVecchioGrandDuchessBiancaCappelloAntonioDiAnnibaleDaCampogialloDSC05044PalazzoVecchioGrandDuchessBiancaCappelloAntonioDiAnnibaleDaCampogiallo


Is het hier dan mee gereed.
Nee, er volgt nog meer.

Palazzo Vecchio

Er is niet alleen die enorme, voormalige parlementszaal,
er zijn ook een aantal appartementen waarvan de decoratie
is samenhang met elkaar is gerealiseerd.
Een beetje te druk naar mijn smaak maar de overdaad is zeer,
zeer indrukwekkend.

DSC05008PalazzoVecchioApartmentsOfLeoXRoomOfCosimoIlVecchioDSC05009PalazzoVecchioApartmentsOfLeoXRoomOfCosimoIlVecchioTXT

Palazzo Vecchio, Apartments of Leo X, room of Cosimo Il Vecchio.

DSC05010PalazzoVecchioApartmentsOfLeoXRoomOfCosimoIlVecchio

In deze kamer is dit bijvoorbeeld het plafond. Dit is de centrale afbeelding. Al deze werken zijn speciaal gemaakt voor de plaats waar je ze nu kunt zien, speciaal op maat en qua thema speciaal afgestemd met de andere kamers en andere appartementen.

DSC05010PalazzoVecchioApartmentsOfLeoXRoomOfCosimoIlVecchioCosimoAndHidEntourageReturnFromExileGreetedInTriumphByTheCityFathersOutsideTheSanGalloGate1434

Palazzo Vecchio, Apartments of Leo X, eoom of Cosimo Il Vecchio, Cosimo and his entourage return from exile greeted in triumph by the city fathers outside the San Gallo gate, 1434.


DSC05011PalazzoVecchioApartmentsOfLeoXRoomOfLorenzoTheMagnificentSymbolicDepictionOfTheAmbassadors

Palazzo Vecchio, Apartments of Leo X, room of Lorenzo the Magnificent, Symbolic depiction of the ambassadors of the most powerful foreign states paying tribute to Lorenzo. Among the gifts is a cardinal’s hat f his son Giovanni the future Pope Leo X.

DSC05012PalazzoVecchioApartmentsOfLeoXRoomOfLorenzoTheMagnificentTXT


Ik loop verder door nog een aantal verschillende ruimtes:

DSC05013PalazzoVecchioDSC05014PalazzoVecchioDSC05017PalazzoVecchioDSC05018PalazzoVecchioDSC05019PalazzoVecchioDSC05020UitzichtVanuitPalazzoVecchio


Even rust aan mijn ogen, even….