The Phoenician Scheme: een esthetisch labyrint

Afgelopen weekend zag ik de meest recente film van Wes Anderson:
The Phoenician Scheme.
Maar ik vraag me nu al dagen af of dit nu een goede film is of niet.

WesAndersenThePhoenicianScheme

Het is allemaal erg veel.
Erg mooie sets, veel kunst, veel boeken, veel muziek, veel thema’s,
veel onverwachte gebeurtenissen, maar….. is het eigenlijk goed?

Ik kan een review schrijven maar er zijn er al veel te vinden online.
Een aantal op YouTube zag ik maar dat vertelde vaak meer over de recensent
dan over de film.

De scène meteen na de opening (een moordaanslag in/met een vliegtuig)
is een fantastische scène in een grote badkamer.
Het cameraperspectief, de tegelvloer, natuurlijk de kleuren
en dan de acteurs die door de ruimte bewegen.
Dat was super.
Voor mij komt de film hier op het niveau van een moderne mythe:
met spanning, onduidelijke elementen, hele grote vraagstukken,
verwarring, verwachtingen en mooi.

Er volgen dan nog veel scènes, allemaal in de bekende
Wes Anderson stijl met aandacht voor details en kleur.
Maar de badkamer vond ik top.

Door de film heen vielen me twee zaken enorm op:
de enorme hoeveelheid kunst die schijnbaar geen actieve rol speelt
in de film en hetzelfde is waar voor de boeken.
De boeken staan in de vertrekken die we doorgaan op kasten en boekenplanken
maar je ziet ze ook geregeld terwijl de hoofdpersonen ze lezen.
De titels sluiten aan bij de film.
Toegegeven, het is een beetje voorspelbaar dat ik juist met
deze twee onderwerpen kom.

Maar kijk eens mee.
Ik vroeg Copilot welke kunstwerken we zoal zien. De lijst waar
het vervolgens mee komt is verre van compleet.

PierreAugusteRenoirEnfantAssisEnRobeBleuePortraitD’EdmondRenoirFils1889

Pierre-Auguste Renoir, Enfant Assis en Robe Bleue (Portrait of Edmond Renoir Jr.) (1889)


RenéMagritteTheEquator1942

René Magritte’s The Equator (1942)


JuriaenJacobszTheDogFight1678

Juriaen Jacobsz’s The Dog Fight (1678)


FlorisGerritszVanSchootenBreakfastStillLifeWithARoast17thCent

Floris Gerritsz. van Schooten, Breakfast still life with a roast (17th century)


Voor de film is een replica gemaakt van Peter Paul Rubens,
The loves of the centaurs (Circa 1635). Voor mij als toeschouwer
maakt het niet veel uit of het werk op de set een ‘echte’ is
of een replica. Maar voor de acteurs kan dat zeker anders aanvoelen.
Dat iemand als Wes Anderson zoveel tijd en aandacht wil besteden aan
iets dat vervolgens maar ‘gewoon’ aan de muur hangt terwijl jij
je rol speelt. Het zal mensen prikkelen om na te denken over het kunstwerk
maar ook hoe de acteur in zijn of haar rol
zich tot de idee achter het werk gaat verhouden.

PeterPaulRubensTheLovesOfTheCentaursCa1635

Peter Paul Rubens, The loves of the centaurs, circa 1635.


Renoir schilderde met veel liefde het kind op het schilderij,
hoe zit het met de liefde tussen de vader en dochter in de film.
Het magisch realisme van Magritte past op de hele film van Anderson.
Met regelmaat keren vechtende partijen terug in de film en
de verstilling van Van Schooten ligt continue om de hoek.

De volgende titels van boeken kon ik achterhalen:

The Phoenician Merchant, een niet bestaand boek verzonnen door
Wes Anderson. Een soort van titelverklaring voor de film.

Ik moest daarbij meteen denken aan The merchant of Venice van
Shakespeare. The Merchant of Venice van Shakespeare draait om
handel, vertrouwen, bedrog, rechtsorde en morele grijstinten.

In The Phoenician Scheme komen die elementen terug: de hoofdpersoon,
een soort Elon Musk, handelt op dubieuze wijze. Hij staat boven
de wet, heeft zelfs geen paspoort omdat hij niet bij een land wil horen.
In hoeverre is de mannelijke hoofdpersoon te vertrouwen, zie je
de dochter (een non) denken.

Je zou vragen kunnen stellen bij al die aandacht, het design, de kleur
en de details die Wes Anderson aan het verhaal toevoegt.
In hoeverre verdringen die elementen het verhaal, verdwijnt door
al die schoonheid het verhaal niet in de grijstinten?

Gelukkig waren er nog veel meer boeken:

The Principles of Deception, een fictief boek over spionage dat
een grote rol speelt in de film en ontmaskerd wordt.
The Collected Works of Edgar Allan Poe, gewild in iedere omgeving
met spanning.
The Tycoon’s Playbook, een fictief boek maar iemand als Zsa-Zsa Korda,
Donald Trump of Elon Musk zouden het kunnen schrijven.
Percentage Financing: The Future of Industry, niet bestaand, verzonnen
voor de film waar het project, waar het om draait, door een schema
met percentuele verdeling (the Phoenician scheme?) wordt gefinancieerd.
The Art of the Deal, een fictieve versie. In 1997 verscheen een boek
van Donald J. Trump en journalist Tony Schwartz met deze titel.
Dat kan geen toeval zijn. De film gaat over hoe Korde zijn overeenkomst
rond krijgt.

DonaldJTrumpTonySchwartzTheArtOfTheDeal

The Bureaucrat’s Dilemma, niet bestaand, verzonnen voor de film.
Industrial Espionage: A Necessary Evil?, niet bestaand, verzonnen voor de film.
Fragments of Antiquity, niet bestaand, verzonnen voor de film. Zoals
veel van de beeldjes in de film terug gaan op Griekse en Romeinse beelden.
Question Authenticity, niet bestaand, verzonnen voor de film. Voortdurend
worden de woorden in twijfel getrokken doordat bijvoorbeeld de vader Frans
spreekt, denkt dat zijn dochter dat niet verstaat (maar ze verstaat het wel)
en dan in het Engels een andere versie geeft. Die versie wordt natuurlijk
in twijfel getrokken.
Depictions of Blasphemy, niet bestaand, verzonnen voor de film.
Important Patrons of the High Renaissance met op de stofomslag misschien
paus Julius II, zoals die op het schilderij van Rafael staat (1511-1512).
Maar dat is een gokje.

Over de acteurs kan ik kort zijn.
De meesten krijgen erg weinig tijd en ruimte om tot hun recht te komen.
Je gaat niet naar deze film om Tom Hanks te zien of Willem Dafoe,
F. Murray Abraham, Bill Murray, Riz Ahmed, Scarlett Johansson of Benedict Cumberbatch.
Veel namen, misschien te veel.

Als ik dan toch tot een eindoordeel moet komen dan zou ik de film
nog wel een keer willen zien. Er gebeurt zoveel.
De film is misschien geen meesterwerk, maar wel een meesterlijke warboel —
een labyrint van esthetiek waarin het verhaal soms verdwaalt,
maar de kijker niet wil ontsnappen..
Wellicht werkt het verhaal goed in geschreven vorm maar
als film ben ik niet overtuigd.

Gezien: The Post

ThePostMerylStreep

Afgelopen vrijdagavond zag ik de film The Post
in een volle zaal in het Chasse in Breda.

Om meerdere redenen is dit een film die me aanspreekt:
= de film is geregiseerd door Steven Spielberg;
= de twee top acteurs: Meryl Streep en Tom Hanks;
= mijn eigen, korte, achtergrond bij een krant;
= de actualiteit.

Grote vraag is dan ook op welk element je zo’n film dan beoordeelt?

Grappig is dat de vorige film die ik in een bioscoopzaal zag
ging over een ‘goede leider’ (Darkest Hour).
Een figuur met een visie op goed en kwaad, hoewel niet onbesproken,
die er in slaagt om die visie de basis te laten zijn van de politiek.

Deze film gaat over een slechte leider.
Nixon is niet vaak in beeld, maar deze man was fout.

Vandaag de dag zit er een man in het Witte Huis die geen visie heeft
behalve dan dat hij zijn graaizucht en dat van zijn volgelingen
zijn politiek laat bepalen.
Daarbij verzint hij zelf zijn waarheid.
Alleen de onafhankelijke media kunnen dit steeds opnieuw aan de kaak stellen
om de regering op het rechte pad te houden of…….

In The Post zien we de onafhankelijke media aan het werk. Letterlijk.
Je ziet de journalisten, redacteuren, typografen, drukkers, krantenbezorgers
en krantenverkopers in actie.
Je ziet de redactielokalen, de linotypes, de smeltpotten, het zetsel,
de eigenaar en de rotatiepers.

Als ik een film gezien heb bezoek ik vaak de site van IMDB.
Deze database over films bevat allerlei interessant materiaal zoals foto’s
maar ook trivia, feitjes die niet heel belangrijk zijn maar
wel leuk om te lezen. Over The Post las ik daar onder andere:

In all of the scenes depicting President Nixon on the phone in the Oval Office, Nixon’s actual voice is heard from White House tapes.

Ik vermoedde al wel dat het geluid van de beelden waarop we Nixon in het Witte Huis zien
afkomstig was van de tapes die Nixon opnam van gesprekken die hij voerde.

This film ends almost exactly where “All The President’s Men” (1976) begins. The final shot in “The Post” is of the night watchman discovering the Watergate burglars. The opening shot in “All The President’s Men” is almost the exact same shot of the watchman discovering the burglars, making “The Post” almost a “prequel” to “All The President’s Men.”

Het verhaal van “All The President’s Men” is bekender, denk ik,
dan het verhaal van The Post. Vooral door de succesvolle film.

Maar de verhalen liggen achter elkaar:
Daniel Ellsberg maakt copieen van een overheidsrapport waarin bewezen wordt
dat de Amerikaanse overheid loog over de Vietnam Oorlog.
The Post gaat, in navolging van The New York Times, over tot het publiceren
van die rapportage en de pogingen van het Witte Huis die publicatie tegen te houden.
Dit is onderwerp van de film “The Post”.

In een poging de verkiezigen naar hun hand te zetten werd door de Witte Huis-staf
een aantal ongeoorloofde activiteiren georganiseerd.
Onder andere een inbraak in het Watergate-gebouw.
Het boven water krijgen van de achtergronden van en de organisatoren van
die inbraak, verloopt als een spannende thriller.
Daarover gaat “All The President’s Men”.

Spielburg laat The Post dan ook eindigen met een inbraak.
Dezelfde inbraak die het begin vormt van All The President’s Men.

Katharine Graham, The Washing Post publisher whom Meryl Streep portrays, was sometimes called “The Iron Lady” by her colleagues. Meryl Streep played a different Iron Lady, Margaret Thatcher, in the 2011 movie The Iron Lady (2011).

Gewoon grappig.

The last scene of the film shows the Watergate break-in, which was famously reported on by the Post. In Forrest Gump, Tom Hanks witnesses this event.

Gewoon grappig.

Hoe beoordeel ik de film?
De film gaat het denk ik niet erg goed doen bij de Oscars maar
de film is goed gemaakt, goed geacteerd en politiek heel relevant.

Kijken dus!

*****

A hologram for a king

Tom Hanks speelt goed in A Hologram for a King.

 photo WP_20160624_010AHologramForAKingTomHanks.jpg

A hologram for a king met Tom Hanks, grappig, overtuigend, beetje snel einde.


De Filmkrant maakt er weer iets heeeel diepzinnigs van.
Dat mag van mij maar ik vond het gewoon een overtuigende film
die bij vlagen heel grappig is.
Wat bij een aantal films de afgelopen weken maar niet lukte,
lukt hier wel: de magie slaat toe.

Hanks in Saoedi-Arabië is geloofwaardig.
Die aparte sfeer die je beleeft in een vreemd land waar je niemand kent
en waar je dus heel erg vanuit je eigen zelf de wereld tegemoet treedt,
sprak me erg aan.
Als je in zo’n situatie bent kun je je maar het best open stellen
voor locale gebruiken en die proberen te begrijpen.
Vasthouden aan je eigen wereldbeeld helpt dan niet zo veel.
Als je dat doet dan ontdek je dat mensen helemaal niet zo verschillend zijn.
Hun cultuur en gebruiken misschien wel, maar in de kern verschillen
we niet zo veel.
Die instelling levert een sfeer op waarbij je tastend in de wereld
rondkijkt, een instelling die ontwapenend werkt.

Als een kind kijkt Hanks rond en schakelt soms terug naar zijn rol als
(voormalig) succesvol verkoper die de problemen wel even te lijf zal gaan.
Af en toe kijkt hij een heel klein beetje achter (letterlijk) de
coulissen van het land en de cultuur. Nooit lang.
Mekka, Filipino die het werk doen en in armoedige omstandigheden leven,
vrouwen zonder rechten, geen vrijheid voor de inwoners, alcohol in
overvloed verkrijgbaar mits je over de goede contacten beschikt, enz.

Toch vindt hij er zijn weg.
Ik vond het zo overtuigend dat het einde me overviel. Het had voor mij
nog wel wat langer mogen duren maar plotseling was de film voorbij,
gingen de lichten aan en was de magie weer weg.
Geen Oscar maar wel een heel leuke avond.