Museo Nazionale di San Marco

Ook als je in Florence naar de uitgang vaneen museum loopt
kom je de meest onwaarschijnlijke kunst tegen.
Je valt steeds van de ene in de andere verbazing.
Het is ongelofelijk.

Toen ik de bibliotheek van Michelozzo di Bartolomeo Michelozzi
uit liep, liep ik weer langs een serie van cellen.
Sommige met, andere zonder decoratie.

DSC05301FlorenceMuseoDiSanMarcoCelKerststal

Florence, Museo di San Marco, een cel. Bijvoorbeeld deze kerstvoorstelling. Deze keer niet met de herders of de drie koningen maar met Dominicus (vermoed ik). De stichter van de orde waarvoor dit klooster was.


DSC05302FlorenceMuseoDiSanMarcoCelAveMaria

Of anders deze heel serene Avé Maria of Annunciatie. Die vleugel van die engelen. Dat was me eerder nooit opgevallen. Zo kleurrijk.

DSC05305FlorenceMuseoDiSanMarcoCelAveMariaEngel


DSC05306FlorenceMuseoDiSanMarcoKopVanEenLeeuwDSC05307FlorenceMuseoDiSanMarcoBaccioDAgnolo1515

Volgens Google translate zegt dit ons:

Due este di leone destinate al fregio del cornicione della cupola di
Santa Maria del Fiore
realizzato su uno degli otto lati da baccio d’agnolo entro il 1515

Twee leeuwenkoppen bestemd voor de fries van de kroonlijst van de koepel van
Santa Maria del Fiore (de kathadraal van Florence)
gemaakt op een van de acht zijden door Baccio d’Agnolo in 1515

Die Baccio d’Agnolo was voor mij een onbekende.
Gelukkig is er Wikipedia.

DSC05308FlorenceMuseoDiSanMarcoKopVanEenLeeuw


DSC05309FlorenceMuseoDiSanMarcoSouvenirshopLaatsteAvondmaal

Dan loop je de souvenirwinkel in en zie je dit grote fresco van een Laatste Avondmaal. Het heeft prachtige details. Vooral de vogels nodigen uit het eens goed te bekijken. Een paar details.

DSC05310FlorenceMuseoDiSanMarcoSouvenirshopLaatsteAvondmaalDetailMetPauwEnVogels

Een pauw en een aantal kleinere vogels.

DSC05311FlorenceMuseoDiSanMarcoSouvenirshopLaatsteAvondmaalDetailTafellaken

De rand van het tafelkleed.

DSC05312FlorenceMuseoDiSanMarcoSouvenirshopLaatsteAvondmaalDetailMetKersenEnBrood

Wat kersen en een stuk brood.


DSC05313FlorenceMuseoDiSanMarcoBinnenplaats

Een laatste blik op de binnenplaats.


Museo Nazionale di San Marco

Never a dull moment.
Toen ik het museum bezocht had ik helemaal geen idee
wat ik daar zoal zou kunnen zien.
Maar de kamer van Savonarola was wel het laatste
waar ik aan gedacht had.

Eerder was ik in Ferrara, daar staat een standbeeld van
Savonarola. Maar kan er zo snel geen foto van vinden.
Savonarola is een vorloper van het protestantisme gezien.
Iemand die een uitgesproken mening had en die ook een
tijd wereldlijke macht had.

DSC05284FlorenceMuseoDiSanMarcoSavonarola'sCloak

In het voormalige klooster zijn een aantal relieken te zien. Of die ook echt van hem geweest zijn is niet altijd met zekerheid te zeggen. Ze lijken wel uit die tijd te zijn.

DSC05285FlorenceMuseoDiSanMarcoSavonarola'sCloakTxt


DSC05289FlorenceMuseoDiSanMarcoFraGirolamoSavonarolaAutographManuscript1490-1498DSC05286FlorenceMuseoDiSanMarcoFraGirolamoSavonarolaAutographManuscript1490-1498Txt


DSC05291FlorenceMuseoDiSanMarcoBaccioDellaPortaFraBartolomeoPortretOfSavonarolaC1498OilOnWood

Florence, Museo di San Marco, Baccio della Porta of Fra Bartolomeo, Portret of Savonarola, circa 1498, oil on wood.

DSC05290FlorenceMuseoDiSanMarcoBaccioDellaPortaFraBartolomeoPortretOfSavonarolaC1498OilOnWood


DSC05292FlorenceMuseoDiSanMarcoRelicsOfSavonarolaDSC05293FlorenceMuseoDiSanMarcoRelicsOfSavonarolaTxt


DSC05294FlorenceMuseoDiSanMarcoUnknownFrancascoRosselliSavonarola'sExecutionInPiazzaDellaSignoriaC1500PaintingOnWood

Onbekende schilder / Francesco Rosselli (wellicht?), Savonarola’s execution in Piazza della Signoria, circa 1500, painting on wood.

DSC05295FlorenceMuseoDiSanMarcoUnknownFrancascoRosselliSavonarola'sExecutionInPiazzaDellaSignoriaC1500PaintingOnWood


DSC05296FlorenceMuseoDiSanMarcoWoodenCrucifixLate15thCTxtDSC05297FlorenceMuseoDiSanMarcoRelicsAroundSavonarola

Een bureau in de stijl van de tijd van Savonarola.


DSC05298FlorenceMuseoDiSanMarcoWoodenCrucifixLate15thC

Een houten kruisbeeld. Ook uit die tijd maar niet in bezit geweest van Savonarola. Kijk nog eens goed naar de Calvarieberg waar het kruis in staat.

DSC05299FlorenceMuseoDiSanMarcoWoodenCrucifixLate15thCBloodOnCalvary


Museo Nazionale di San Marco

In het Museo Nazionale di San Marco zijn de cellen te zien
van de geestelijken die in het gebouw woonden waar nu
het museum gevestigd is.
Een reeks voorbeelden.

DSC05276FlorenceMuseoDiSanMarcoCelMetMuurschildering

Romeins soldaat doorsteekt de zijde van Christus. Eerder had ik nog nooit de stroompjes bloed gezien die van het kruis naar de Calvarieberg stromen. In Florence zag ik ze iedere keer.


DSC05277FlorenceMuseoDiSanMarcoCelMetMuurschildering


DSC05278FlorenceMuseoDiSanMarcoCelMetMuurschilderingDrieKoningenLijdendeChristus

Driekoningen en de Man van smarten.


DSC05279FlorenceMuseoDiSanMarcoCelMetMuurschildering

De meeste cellen hadden wel een afbeelding.


DSC05280FlorenceMuseoDiSanMarcoCelMetMuurschildering

De tuin van Getsemane.


DSC05281FlorenceMuseoDiSanMarcoDSC05282FlorenceMuseoDiSanMarcoFraAngelicoTheMadonnaOfShadowsMadonnaDelleOmbre1450Fresco

Florence, Museo di San Marco, Fra Angelico, The Madonna of shadows of Madonna delle ombre, 1450, fresco.

DSC05300FraAngelicoTheMadonnaOfShadowsMadonnaDelleOmbre1450FrescoTxt


DSC05283FlorenceMuseoDiSanMarcoCelMetMuurschildering

Het laatste voorbeeld. 


Museo Nazionale di San Marco

DSC05266FlorenceMuseoDiSanMarcoMessaleDiSanPietroMercatoAttrFrancescoD'AntonioDeBartolomeoAttrBattistaDiBiagioSanguigniC127VCrosifissione1419-1426ParchmentManuscript01

In de Michelozzo bibliotheek lag ook deze mooie missaal. Een missaal is het boek dat de voorganger (priester) gebruikt in een kerk om de mis uit te lezen. Het bevat vele vaste gebeden die van het kerkelijke jaar afhangen maar ook de lezingen uit de bijbel. Hier ligt het open bij een paginagrootte afbeelding van een kruisiging (let ook eens op het bloed dat van het kruis in het zand loopt). Er staan namen van twee schilders bij. In de marge aan de onderkant van de pagina is iets getekend en er zit een gat in het perkament. Florence, Museo di San Marco, Messale di San Pietro Mercato, Attr. to Francesco d’Antonio de Bartolomeo en Attr. to Battista di Biagio Sanguigni, C127V, Crosifissione, 1419 – 1426, parchment manuscript.

DSC05266FlorenceMuseoDiSanMarcoMessaleDiSanPietroMercatoAttrFrancescoD'AntonioDeBartolomeoAttrBattistaDiBiagioSanguigniC127VCrosifissione1419-1426ParchmentManuscript02

Vandaag keek ik nog eens goed naar de eerste letter op de tegenoverliggende pagina. Mooie kleuren. Lijkt haast wel abstract.

DSC05267FlorenceMuseoDiSanMarcoMessaleDiSanPietroMercatoAttrFrancescoD'AntonioDeBartolomeoAttrBattistaDiBiagioSanguigniC127VCrosifissione1419-1426ParchmentManuscriptDetail

Dit is de ondermarge met een skelet en een gat.

DSC05268FlorenceMuseoDiSanMarcoMessaleDiSanPietroMercatoAttrFrancescoD'AntonioDeBartolomeoAttrBattistaDiBiagioSanguigniC127VCrosifissione1419-1426ParchmentManuscript


In Museo di San Marco, een voormalig klooster, zijn ook nog cellen
(kleine slaapkamers van kloosterlingen) te zien. In een van die
cellen verbleef Savonarola.

Wikipedia:

Girolamo Savonarola (Ferrara, 21 september 1452 – Florence, 23 mei 1498) was een dominicaan en van 1494 tot 1498 heerser over de Florentijnse Republiek.

Savonarola wordt vaak, met de Bohemer Jan Hus en de Engelsman John Wycliffe, tot de voorlopers van de Hervorming en het protestantisme gerekend, maar Savonarola bleef trouw aan de rooms-katholieke geloofsleer. Hij stond bekend om zijn antirenaissancistische boetepreken, boekverbrandingen en de vernietiging van kunstwerken, bekend als vreugdevuur van de ijdelheden. Zijn acties luidden de tijdelijke ondergang van de Medici-familie in als machthebbers van Florence. Hij kwam in conflict met paus Alexander VI, wat uiteindelijk tot zijn dood op de brandstapel leidde.

In de tentoonstelling was een reeks etsen te zien waarop Savonarola
staat afgebeeld.

DSC05270FlorenceMuseoDiSanMarcoTheEffigyOfSavonarolaInEngravingsDSC05271FlorenceMuseoDiSanMarcoRomeynDeHoogheHistorieDerKerkenEnKetterenVanDenBeginneDesNieuwenTestamentTotAanHetJaatOnsesHeeren1688GodfriedArnoldAmsterdam1701

Romeyn de Hooghe, Historie der Kerken en Ketteren van den beginne des Nieuwen Testaments tot aan het jaar Onses Heeren 1688, Godfried Arnold, Amsterdam, 1701.


DSC05272FlorenceMuseoDiSanMarcoStimmerTobiasElogiaVirorumLiterisIllustriumBasilea1577

Tobias Stimmer, Elogia virorum literis illustrium, Basilea, 1577.


DSC05273FlorenceMuseoDiSanMarcoGallePhilipsVirorumDoctorumDeDisciplinisBenemerentiumEffigiesAntwerpen1572

Galle Philips, Virorum doctorum de disciplinis benemerentium effigies, Antwerpen, 1572.


DSC05274FlorenceMuseoDiSanMarcoBosaFrancescoControfrontespizioPBurlamacchiLaVitaConAlcuniScrittiDiGirolamoSavonarolaArsoInFirenzeL'Anno1498Venezia1829

Francesco Bosa, controfrontespizio, P. Burlamacchi, La vita con alcuni scritti di Girolamo Savonarola arso in Firenze l’anno 1498, Venezia, 1829.


DSC05275FlorenceMuseoDiSanMarco01ButtazzonGiorgioRitrattiTavolaXIVFasc56EnciclopediaItalianaIllustrataEDizionarioItalionaDellaConversazioneVenezia1937

Giorgio Buttazzon, Ritratti, tavola XIV, fasc 56, Enciclopedia Italiana illustrata e dizionario Italiona della conversazione, Venezia, 1937. Savonarola is nummer 9 op deze pagina.

DSC05275FlorenceMuseoDiSanMarco02ButtazzonGiorgioRitrattiTavolaXIVFasc56EnciclopediaItalianaIllustrataEDizionarioItalionaDellaConversazioneVenezia1937


Museo Nazionale di San Marco

DSC05261FlorenceMuseoDiSanMarcoAttrMasterOfTheBoscoAiFratiPsaltersPsalterHymnalC27VInitialDGodTheFartherBlessingC1470-1475ParchmentManuscript01DSC05261FlorenceMuseoDiSanMarcoAttrMasterOfTheBoscoAiFratiPsaltersPsalterHymnalC27VInitialDGodTheFartherBlessingC1470-1475ParchmentManuscript02

Florence, Museo di San Marco, Attr to ‘Master of the Bosco ai frati psalters, psalter-hymnal, C27V, Initial D, God the Farther blessing, circa 1470 – 1475, parchment manuscript.

DSC05262FlorenceMuseoDiSanMarcoAttrMasterOfTheBoscoAiFratiPsaltersPsalterHymnalC27VInitialDGodTheFartherBlessingC1470-1475ParchmentManuscriptTxt


DSC05263FlorenceMuseoDiSanMarcoAttrMasterOfTheBoscoAiFratiPsaltersPsalterHymnalC27VInitialDGodTheFartherBlessingC1470-1475ParchmentManuscriptDSC05264FlorenceMuseoDiSanMarcoAttrZanobiStrozziPsalterHymnalC3RInitialBStFrancisReceivingTheStigmataC1440ParchmentManuscriptTxt

Attr. to Zanobi Strozzi, psalter-hymnal, C3R, Initial B, St. Francis receiving the stigmata, circa 1440, parchment manuscript.

Bovenste ruimte van de letter B:

DSC05265 01FlorenceMuseoDiSanMarcoAttrZanobiStrozziPsalterHymnalC3RInitialBStFrancisReceivingTheStigmataC1440ParchmentManuscriptChritusInKruishouding

Christus boven bergen in de kruishouding met gespreide armen.

Onderste ruimte van de letter B:

DSC05265 02FlorenceMuseoDiSanMarcoAttrZanobiStrozziPsalterHymnalC3RInitialBStFrancisReceivingTheStigmataC1440ParchmentManuscriptFranciscusOntvangtStigmata

Sint Franciscus ontvangt de stigmata in handen en voeten.

DSC05265 03FlorenceMuseoDiSanMarcoAttrZanobiStrozziPsalterHymnalC3RInitialBStFrancisReceivingTheStigmataC1440ParchmentManuscriptInitiaalB


Museo Nazionale di San Marco

DSC05252FlorenceMuseoDiSanMarcoAttrFirstMasterOfTheChoirbookOfSanSalvatoreAlMonteInFlorenceAntiphonaryC134VInitialCTheHolyInnocents1March1464GregorianParchmentManuscript01DSC05252FlorenceMuseoDiSanMarcoAttrFirstMasterOfTheChoirbookOfSanSalvatoreAlMonteInFlorenceAntiphonaryC134VInitialCTheHolyInnocents1March1464GregorianParchmentManuscript02

Florence, Museo di San Marco, Attr to the First master of the Choirbooks of San Salvatore al Monte in Florence, Antiphonary, C134V, Initial C, The Holy Innocents, 1 March 1464 (Gregorian), parchment manuscript.

DSC05253FlorenceMuseoDiSanMarcoirstMasterOfTheChoirbookOfSanSalvatoreAlMonteInFlorenceAntiphonaryC134VInitialCTheHolyInnocents


DSC05254FlorenceMuseoDiSanMarcoAttrFlorentineIlluminatorFollowerOfAttavanteGradualC59VInitialPTheChristChild16March1522GregorianParchmentManuscript01DSC05254FlorenceMuseoDiSanMarcoAttrFlorentineIlluminatorFollowerOfAttavanteGradualC59VInitialPTheChristChild16March1522GregorianParchmentManuscript02

Florence, Museo di San Marco, Attr to a Florentine illuminator, a follower of Attavante, Gradual, C59V, Initial P, The Christ Child, 16 March 1522 (Gregorian), parchment manuscript.

DSC05255FlorenceMuseoDiSanMarcoAttrFlorentineIlluminatorFollowerOfAttavanteGradualC59VInitialPTheChristChild16March1522GregorianParchmentManuscriptDSC05256FlorenceMuseoDiSanMarcoAttrFlorentineIlluminatorFollowerOfAttavanteGradualC59VInitialPTheChristChild16March1522GregorianParchmentManuscript


Museo Nazionale di San Marco

Vandaag een begin met de bibliotheek waar nu onder andere
middeleeuwse liederenboeken te zien waren.

De engel rechts, hadden we gisteren in het bericht al gezien:

DSC05244FlorenceMuseoDiSanMarcoTheLibraryZanobiStrozziMadonnaAndChildWithFourAngels-SantaMariaNuovaAlterpiece1434-1439

Florence, Museo di San Marco, The Library, Zanobi Strozzi, Madonna and Child with four angels – Santa Maria Nuova alterpiece, 1434 – 1439.


DSC05247FlorenceMuseoDiSanMarcoTheLibraryBartolomeoDiAntonioVernucciC2RInitialATheThreeMarysAtTheTombAntiphonaryCa1440-1445ParchmentManuscript01

Bartolomeo di Antonio Vernucci, C2R, Initial A, The three Marys at the tomb, antiphonary, circa 1440 – 1445, parchment manuscript.

DSC05247FlorenceMuseoDiSanMarcoTheLibraryBartolomeoDiAntonioVernucciC2RInitialATheThreeMarysAtTheTombAntiphonaryCa1440-1445ParchmentManuscript02DSC05247FlorenceMuseoDiSanMarcoTheLibraryBartolomeoDiAntonioVernucciC2RInitialATheThreeMarysAtTheTombAntiphonaryCa1440-1445ParchmentManuscript03DSC05247FlorenceMuseoDiSanMarcoTheLibraryBartolomeoDiAntonioVernucciC2RInitialATheThreeMarysAtTheTombAntiphonaryCa1440-1445ParchmentManuscript04

Dit laatste detail is het wapen van De’ Medici.


DSC05247FlorenceMuseoDiSanMarcoTheLibraryBartolomeoDiAntonioVernucciC2RInitialATheThreeMarysAtTheTombAntiphonaryCa1440-1445ParchmentManuscript05DSC05248FlorenceMuseoDiSanMarcoTheLibraryBattistaDiNiccoloDaPadovaC2VInitialAStFrancisReceivingTheStigmataAntiphonaryCa1440-1445ParchmentManuscript01

Battista di Niccolo da Padova, C2V, Initial A, St Francis receiving the stigmata, antiphonary, circa 1440 – 1445, parchment manuscript.

DSC05248FlorenceMuseoDiSanMarcoTheLibraryBattistaDiNiccoloDaPadovaC2VInitialAStFrancisReceivingTheStigmataAntiphonaryCa1440-1445ParchmentManuscript02DSC05250FlorenceMuseoDiSanMarcoTheLibraryBartolomeoDiAntonioVernucciC2RInitialATheThreeMarysAtTheTombAntiphonaryCa1440-1445ParchmentManuscript

Stevig ingebonden maar ook nog voorzien van metalen beslag op de randen van de band.


DSC05251


Museo Nazionale di San Marco

Dit voormalig kloostercomplex in Florence is een ongelofelijk
gebouw met verbluffende kunstschatten.
De komende berichten zullen gaan over de zolder!

De zolder is waar de slaapvertrekken, de cellen, van de
kloosterlingen waren. Op de muren werk van oa Fra Angelico.
Het is op dit zolder dat de toegang is tot een bibliotheek.
Niet zomaar een kamer waar boeken werden gezet maar een
ruimte ontworpen door Michelozzo di Bartolomeo Michelozzi
om boeken te bewaren en in te kunnen zien.
De verzameling boeken is verspreid maar de ruimte is
er nog te zien.

In dit bericht een eerste voorsproefje.

DSC05240FlorenceMuseoDiSanMarcoTheDormitorio01DSC05240FlorenceMuseoDiSanMarcoTheDormitorio02

Een voorbeeld van een van de gedecoreerde cellen.

DSC05241FlorenceMuseoDiSanMarcoTheDormitorioTxt


Dan de bibliotheek…

DSC05242FlorenceMuseoDiSanMarcoTheLibraryTxtDSC05243FlorenceMuseoDiSanMarcoTheLibrary

…met twee voorbeelden van er zoal te zien was….

DSC05246FlorenceMuseoDiSanMarcoTheLibraryZanobiStrozziMadonnaAndChildWithFourAngels-SantaMariaNuovaAlterpiece1434-1439Detail

Detail van Zanobi Strozzi, Madonna and Child with four angels – Santa Maria Nuova Alterpiece, 1434 – 1439.


DSC05265FlorenceMuseoDiSanMarcoTheLibraryZanobiStrozziAttrInitialBWithStFrancisReceivingTheStigmataPsalterC1440ParchmentManuscript

Attributed to Zanobi Strozzi, Initial B with St Francis receiving the stigmata, Psalter, circa 1440, parchment manuscript.


Museo Nazionale di San Marco

Na de fresco’s in de omgang van het klooster gaat deroute
naar de zolder. De slaapvertrekken van de monniken met één
heel bekende monnik en een legendarische bibliotheek.
Maar onderweg daar naar toe twee bijzondere kunstwerken.

DSC05235FlorenceMuseoDiSanMarcoLorenzoLippiCrocifissioneConLeMarieESanGiovanniC1647OlieverfOpLinnen

Florence, Museo di San Marco, Lorenzo Lippi (nier verwarren met vader en zoon Filippo en Filippino Lippi), Crocifissione con le Marie e San Giovanni, circa 1647. Olieverf op linnen. De titel van het werk heb ik nog twee keer gecontroleerd omdat ik op internet ook andere titels tegenkwam. Maar volgens Google translate staat hier ‘Kruisiging met de Maria’s en Johannes’. Dat komt overeen met bijvoorbeeld de titel: ‘Crocifissione con Maria, Giovanni e la Maddalena dolenti’. Dat betekent dan weer ‘Kruisiging met Maria, Johannes en Maria Magdalena in rouw’. De Italiaanse Wikipedia-pagina over Lorenzo Lippi zal het dus wel over hetzelfde werk hebben als ik hier laat zien.


Als je dan de trap op gaat kom je boven dit tegen:

DSC05237FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoAnnunciationC1442Fresco

Beato Angelico (Fra Angelico), Annunciation, circa 1442, fresco.

DSC05238FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoAnnunciationC1442FrescoTxt


Museo Nazionale di San Marco

Zowat alles aan dit museum is apart en bijzonder.
De meesterwerken vallen zowat over elkaar heen.
Alles om je heen is (kunst)geschiedenis.
Zelfs na dit bericht (en alle voorgaande) volgen
nog een aantal ruimtes met heel bijzondere werken.
Maar eerst maar eens de twee frescos voor dit bericht.

DSC05229FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoChristAsAPilgrimReceivedByDominicans1441-1443FrecoedLunetteDetached

Een lunette met deze afbeelding was al in een vorig bericht te zien. Alleen dit is het origineel. Florence, Museo di San Marco, Beato Angelico, Christ as a pilgrim received by Dominicans, 1441 – 1443. Frescoed lunette, detached.

DSC05230FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoChristAsAPilgrimReceivedByDominicans1441-1443FrecoedLunetteDetachedTXT


De volgende muurschildering is enorm.
In omvang maar ook in het programma dat het bevat.
Het draait om de kruisiging van Christus maar is verworden tot
een soort van religieus manifest waarbij de orde der Dominicanen
centraal staat.

DSC05232FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoFrescoWithCrucifixionWithSaints1441-1442

De kwaliteit van de foto is helaas niet best. Beato Angelico, Fresco with Crucifixion with saints, 1441 – 1442.

DSC05231FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoFrescoWithCrucifixionAFB

Voor de verklarende tekst hebben alle onderdelen van de fresco een letter of een nummer gekregen. Er zijn naast de kruisiging met Christus, Maria, aportelen en de aanwezigen zoals vermeld in het evangelie, profeten, pausen (vooral van de Medici-familie) en heiligen die naast Dominicus deel uitmaken of betrokken zijn bij de orde.

DSC05231FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoFrescoWithCrucifixionTXT


De volgende twee foto’s geven een beetje een beeld
van de grootte van deze muurschildering.

DSC05233FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoFrescoWithCrucifixionInnocenzoVSanDomenicoBenedettoXI

De heiligen onder aan het werk (17 in totaal) zijn verbonden door een grote tak. Dominicus, de oprichter van de orde der dominicanen is de centrale figuur die de tak vast heeft waarmee alle heiligen verbonden worden. Hier zie je Dominicus in het midden. Van links naar rechts zie je hier Paus Innocenzo V, San Domenico en Paus Benedetto XI.


DSC05234FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoFrescoWithCrucifixionBenedettoXIGiovanniDominiciPietroDellaPaludeAlbertoMagno

Als vijfde van rechts zie je hier nogmaals Dominicus. Daarnaast vanf links: Paus Benedetto XI, Kardinaal Giovanni Dominici, Dominicaans theoloog en aartsbisschop Pietro della Palude en Dominicaan, filosoof en theoloog Alberto Magno (Albertus Magnus).


Museo Nazionale di San Marco

Zoals andere kloosters is het San Marco een gebouwencomplex
met heel verschillende ruimtes.
De werken die tot nu toe te zien zijn geweest in mijn
berichten, zijn vandaag te zien in de grote kloosterruimtes
van het voormalige dominicanenklooster in Florence.
Maar er zijn ook andere ruimtes: de slaapruimtes, de binnenplaatsen,
de bibliotheek en bijvoorbeeld de kapellen.

De fresco’s van Beato Angelico, Fra Giovanni da Fiesole of Fra Angelico,
zijn te bewonderen in de overkappingen van de binnenplaats.

DSC05208FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoOverzicht

Deze foto geeft een beeld van de fresco’s onder de overkappingen, half tegen het plafond.


DSC05209FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoVoorMijOnbekendeMakerOnbekendeKardinaal

Maar het is voor de toeschouwer een complexe puzzel. De werken zijn door verschillende kunstenaars/ambachtslieden gemaakt, in verschillende tijden. Dit portret van een kardinaal is nu achter een stang te zien. Is het origineel zo aangebracht of is de stang een latere toevoeging? Maker en naam van de persoon die hier is afgebeeld, zijn bij mij niet bekend.


DSC05210FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoChristPilgrimReceivedByTwoDominicans

Dit zijn twee werken om elkaar heen. Centraal zie je een werk waarvan ik de titel op internet vond: Florence, Museo di San Marco, Christ pilgrim received by two dominicans. Fresco. Christus als pelgrim wordt ontvangen door twee dominicanen.


DSC05211FlorenceMuseoDiSanMarcoFresco01

Opnieuw twee fresco’s. Boven een deur. Wie was er het eerst?

DSC05211FlorenceMuseoDiSanMarcoFresco02BeatoAngelicoLunetteWithSaintThomasAquinas1442-1443

Dit is het fresco dat is gemaakt door Beato Angelico, Lunette with Saint Thomas Aquinas, 1442 – 1443.

Voor een ‘lunette’ vind ik in het Nederlands meerdere woorden:
Boogveld, Boogfries, Boogtrommel.
Ook in het Engels is het niet eenvoudig een eenduidige beschrijving
te vinden maar ik vermoed dat wat je hier ziet, als volgt
beschreven kan worden:

The term is also employed to describe the section of interior wall between the curves of a vault and its springing line.

DSC05211FlorenceMuseoDiSanMarcoFresco03GiovanbattistaVanniLunetteWithTheMiracleOfTheLostKeyFoundInsideTheBellyOfTheFishMid17thCent

Dit deel van de muur is van een veel latere tijd: Giovanbattista Vanni, Lunette with ‘The miracle of the lost key found inside the belly of the fish’, mid 17th century.

DSC05211FlorenceMuseoDiSanMarcoFresco04GiovanbattistaVanniLunetteWithTheMiracleOfTheLostKeyFoundInsideTheBellyOfTheFishMid17thCent

Dit is dan de sleutel in de vissenmaag.


DSC05213FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoLunetteWithSaintDominicAdoringTheCrucifix1442-1443

Een altaar, een fresco, een rand van stucwerk, fresco’s er om heen: Beato Angelico, Lunette with Saint Dominic adoring the crucifix, 1442 – 1443.

DSC05213FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoLunetteWithSaintDominicAdoringTheCrucifix1442-1443 Focus

Hetzelfde werk maar meer in focus.


In het museum zijn ook een aantal werken van Fra Angelico die
origineel niet voor dit klooster gemaakt zijn.
Fra Angelico maakt deze op latere leeftijd.

DSC05215FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoFraBartolomeoSantaCaterinaD'AlessandriaC1506-1507

Beato Angelico / Fra Bartolomeo, Santa Caterina d’Alessandria, circa 1506 – 1507.

DSC05216FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoFraBartolomeoSantaCaterinaD'AlessandriaC1506-1507Txt


DSC05217FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoFraBartolomeoEcceHomoC1503-1504

Fra Angelico, Ecce homo, circa 1503 – 1504.


DSC05219FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoFraBartolomeoSanGiovanniBattistaC1509

Fra Angelico, San Giovanni Battista, circa 1509.


DSC05221FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoFraBartolomeoMadonnaColBambinoCa1516-1517AffrescoSuTerracotta

Bij dit en het volgende werk is de ondergrond anders: terracotta. Dat lijkt me gladder en dat zie je dan ook meteen. Fra Angelico, Madonna col Bambino, circa 1516 – 1517. Affresco su terracotta.


DSC05223FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoFraBartolomeoMadonnaColBambinoCa1516-1517AffrescoSuTerracotta

Fra Angelico, Madonna col Bambino, circa 1516 – 1517. Affresco su terracotta.


DSC05225FlorenceMuseoDiSanMarcoFrescoBeatoAngelicoFraBartolomeoMadonnaColBambinoSantaAnnaEISantiProtettoriDiFirenzePalaDellaSignoria1510-1513

Beato Angelico / Fra Bartolomeo, Madonna col Bambino Santa Anna e i santi protettori di Firenze. Ook wel het Pala della Signoria genoemd. 1510 – 1513.


Op de website van Paul Verheijen (die ik verder niet ken)
vond ik een Nederlandse tekst over de ‘Pala della Signoria’.

Er volgt nog meer over dit fantastische museum.

Museo Nazionale di San Marco

Dit museum heb ik als overrompelend ervaren.
Het maakte zoveel indruk.
De prachtige kleuren van de werken, de verhalen, vaak complex.
Heel erg indrukwekkend.

Dit bericht gaat over 1 werk:
Beato Angelico (Fra Angelico), The Last Judgement.
Het laatste oordeel.

In het midden zie je Christus als rechter, omringd
door engelen met Maria (links voor de kijker) en
Johannes de Doper (rechts. Mijn interpretatie).

Wat lager zitten zowel links als rechts apostelen en heiligen
als getuigen van het oordeel.
Je kunt Petrus en bijvoorbeeld Franciscus herkennen.

Weer wat lager, links, zie je de hemel.

Rechts, een voorgeborchte waar mensen worden opgejaagd
door duivels en helemaal echts de hel. Met allerlei straffen
en een alles verslindend monster.

Dat zie je allemaal (en misschien nog meer) in één
werk dat de achterkant is geweest van een sedilia,
een in veel gevallen stenen zetel voor de priester
in de muur van bijvoorbeeld het hoofdaltaar van een kerk.

DSC05195FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWood

Helaas werkte het licht onvoldoende mee. Florence, Museo di San Marco, Beato Angelico, The Last Judgement, circa 1420 – 1430, tempera on wood.

DSC05199FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodTxt


DSC05202FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodChristusMariaJohannesDeDoper

De bovenste afbeelding, Christus als rechter in alle glorie. Met links waarschijnlijk Maria en rechts Johannes de Doper.


DSC05201FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodApostelenHeiligen

De apostelen en heiligen. Rechts, op de eerste rij, met sleutel, Petrus.

DSC05200FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodDetailHeligen

Nog een groep heiligen met waarschijnlijk Franciscus op de eerste rij, helemaal rechts.


DSC05198FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodDetail

De hemel.


DSC05197FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodDetail

Deze mensen zijn veroordeeld en worden door duivels naar de hel gedreven.


DSC05196FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodDetailHel

De hel in verschillende verdiepingen met steeds ergere straffen.

DSC05204FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodDetailHelIMG_8815FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLastJudgementC1420-1430TemperaOnWoodDetailHel

Tot en met een allesverslindend monster.


Museo Nazionale di San Marco

De kalender van het kerkelijk jaar ga ik met dit bericht
geweld aan doen. Veel van de werken horen meer in
de Paastijd dan in de Kersttijd thuis.
Maar toeval wil dat ik op dit punt van mijn vakantie
in Florence aangekomen ben.

DSC05185FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLamentationOverTheDeadChristC1440TemperaOnWood

Florence, Museo di San Marco, Beato Angelico of Fra Angelico, The lamentation over the dead Christ, circa 1440, tempera on wood. Gevolgd door twee foto’s van details van dit werk:

DSC05186FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLamentationOverTheDeadChristC1440TemperaOnWoodTxtDSC05187FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLamentationOverTheDeadChristC1440TemperaOnWoodDetailDSC05188FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheLamentationOverTheDeadChristC1440TemperaOnWoodDetail


DSC05189FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheNamingOfStJohnTheBaptistBefore1435TemperaOnWoodOriginallyPartOfAPredella

Dit kleine schilderij maakte ooit deel uit van een predella. Beato Angelico, The naming of St John the Baptist, before 1435, tempera on wood. In het museum hing informatie over een reconstructie van de hele predella. Let op in de tekst staat tweemaal het nummer 3, de tweede keer wordt waarschijnlijk een ‘4’ bedoeld.

DSC05190FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheNamingOfStJohnTheBaptistBefore1435TemperaOnWoodOriginallyPartOfAPredellaTxtDSC05191FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoReconstructionOfThePredellaWithTheNamingOfStJohnTheBaptist


DSC05192FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoAnnalenaAltarpieceCa1435TemperaAndGoldOnPanel

Beato Angelico, Annalena Altarpiece, circa 1435, tempera and gold on panel. Hieronder volgen twee van de schilderijen die met nog een aantal de predella vormen van dit altaarstuk. De keuze voor juist deze twee onderdelen van de predella is volledig willekeurig.

DSC05193FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoAnnalenaAltarpieceCa1435TemperaAndGoldOnPanelPredellaPart

De derde afbeelding vanaf rechts.

DSC05194FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoAnnalenaAltarpieceCa1435TemperaAndGoldOnPanelPredellaPart

De eerste afbeelding vanaf rechts.


Museo Nazionale di San Marco

Twee werken. Met een complexe samenstelling en daarom
zo interessant en moeilijk te doorgronden.
Ik was vooral gecharmeerd van het goud en de musicerende engelen.
Fra Angelico.

DSC05171FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheBoscoAiFratiAlterpieceAfter1450TemperaOnWood

De maagd Maria met het Christuskind, vele heiligen en een predella: Florence, Museo di San Marco, Beato Angelico, The Bosco ai Frati Alterpiece, after 1450, tempera on wood.

DSC05172FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheBoscoAiFratiAlterpieceAfter1450TemperaOnWoodTxtDSC05171FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheBoscoAiFratiAlterpieceAfter1450TemperaOnWoodDetailAntoniusFranciscus

De wie is wie is meteen duidelijk: op de voorgrond St. Antonius en St. Franciscus.

DSC05174FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheBoscoAiFratiAlterpieceAfter1450TemperaOnWoodDetailGoudenKussen

Detail van een kwast aan een gouden kussen, direct achter het blauwe kleed van Maria, tegen een gouden achtergrond. De structuren in het goud zijn prachtig.

DSC05175FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheBoscoAiFratiAlterpieceAfter1450TemperaOnWoodPredellaStBernardino

Een van de elementen in de predella: St. Bernardino.


DSC05177FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoLorenzoGhiberti(MarbleFrame)TheTabernacleOfTheLinaioli(LinenMakersGuild)1433-1436TemperaOnWood

Beato Angelico, Lorenzo Ghiberti (marble frame), The Tabernacle of the Linaioli (linen makers guild), 1433 – 1436, tempera on wood. Wat je niet meteen ziet is dat in de boog direct rond de centrale afbeelding, musicerende engelen afgebeeld staan. In prachtige kleuren, bijzondere kleding, ieder op een eigen wolkje en ieder met een ander instrument. Een paar het ik apart gefotografeerd.

DSC05180FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoLorenzoGhibertiTheTabernacleOfTheLinaioli(LinenMakersGuild)1433-1436TemperaOnWoodTxt

DSC05178FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoLorenzoGhibertiTheTabernacleOfTheLinaioli(LinenMakersGuild)1433-1436TemperaOnWood Music AngelDSC05179FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoLorenzoGhibertiTheTabernacleOfTheLinaioli(LinenMakersGuild)1433-1436TemperaOnWood Music AngelDSC05181FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoLorenzoGhibertiTheTabernacleOfTheLinaioli(LinenMakersGuild)1433-1436TemperaOnWood Music AngelDSC05182FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoLorenzoGhibertiTheTabernacleOfTheLinaioli(LinenMakersGuild)1433-1436TemperaOnWood Music AngelDSC05183FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoLorenzoGhibertiTheTabernacleOfTheLinaioli(LinenMakersGuild)1433-1436TemperaOnWood Music AngelDSC05184FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoLorenzoGhibertiTheTabernacleOfTheLinaioli(LinenMakersGuild)1433-1436TemperaOnWood Music Angel


Museo Nazionale di San Marco

Op 20/09/2022 was ik op vakantie in Florence. Het is dan
de zesde dag van mijn bezoek aan deze schitterende stad.
Iedere dag leer ik weer neuwe musea of bibliotheken kennen,
geniet ik van het uitzicht, het straatbeeld en het Italiaanse eten.
Op die dag bezoek ik ook het Museo Nazionale di San Marco,
de grootste collectie van werken van Fra Angelico.

Het museum is een voormalig klooster. Het klooster waar
in de vroege middeleeuwen een broeder leefde en werkte die
ook schilder was. Hij schilderde zoals Giotto maar had
tegelijk geen moeite met de dan populaire gotische stijl.

De werken overvielen me. Hun kwaliteit en de prachtige staat
waarin ze verkeren, overvielen me.

DSC05160 01 FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheSanMarcoAlterpiece1438-1441TemperaOnWood

Misschien denk je: wat een vreemde set schilderijen! Maar het gaat niet om kunstwerken in de moderne betekenis van het woord. Het werk van Fra Angelico is in eerste instantie religieus. Het werk is als het ware een programma waarvanje hier een gedeeltelijke reconstructie ziet. De ontbrekende panelen zijn verspreid over vele musea over heel de wereld. Florence, Museo Nationale di San Marco, Beato Angelico (of Fra Angelico), The San Marco alterpiece (Madonna and Saints), 1438 – 1441, tempera on wood.

DSC05160 02 FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheSanMarcoAlterpiece1438-1441TemperaOnWood

Het centrale deel van het altaarstuk.


DSC05161FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheSanMarcoAlterpiece1438-1441TemperaOnWoodTxtDSC05159FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoTheSanMarcoAlterpieceTxtDSC05158FlorenceMuseoDiSanMarcoIntroFraGiovanniDaFiesoleKnownAsBeatoAngelicoTxt


Dan bestond er een relikwiehouder van zilver.
Daarvoor ontwierp Fra Angelico een groep panelen
die als deuren ingezet konden worden.
Een aantal van de panelen heeft Fra Angelico niet
zelf kunnen afmaken.

DSC05162 01 FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoPanelsForTheArmadioDegliArgentiTheMysticWheelWithEzekielsVision1450-1452TemperaOnWood

Negen panelen met op een ervan een wiel. In het mystieke bijbelboek Ezechiël komen wielen voor als symbolen in zijn voorstelling van hemel en aarde. Fra Angelico, Panels for the Armadio degli argenti, ‘The mystic wheel with Ezekiel’s vision’ is het eerste van de negen afbeeldingen. 1450 – 1452, tempera on wood.

DSC05162 02 FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoPanelsForTheArmadioDegliArgentiTheMysticWheelWithEzekielsVision1450-1452TemperaOnWood


DSC05164FlorenceMuseoDiSanMarcoAlessioBaldovinettiPanelsForTheArmadioDegliArgentiTheWeddingFeastAtCanaTheBaptismOfChristTheTransfiguration1450-1452TemperaOnWood

Alessio Baldovinetti, Panels for the Armadio degli argenti, The wedding feast at Cana, The baptism of Christ, The transfiguration, 1450 – 1452, tempera on wood.


DSC05166 01 FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoPanelsForTheArmadioDegliArgentiTheRaisingOfLazarus1450-1452TemperaOnWood

Beato Angelico, Panels for the Armadio degli argenti, dit keer 12 stuks met onder andere The raising of Lazarus, 1450 – 1452, tempera on wood.

DSC05166 02 FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoPanelsForTheArmadioDegliArgentiTheRaisingOfLazarus1450-1452TemperaOnWood

Een van de twaalf panelen: Palmzondag (Entry into Jerusalem). Op de volgende website worden alle panelen benoemd.


DSC05169FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoPanelsForTheArmadioDegliArgentiTheRoadToCalvary1450-1452TemperaOnWood

Nog eens 12 bijbelse panelen van de in totaal 35 panelen: Beato Angelico, Panels for the Armadio degli argenti, The road to Calvary, 1450 – 1452, tempera on wood.

DSC05168FlorenceMuseoDiSanMarcoBeatoAngelicoPanelsForTheArmadioDegliArgentiLexAmoris1450-1452TemperaOnWood

Met de stamboom van Christus (Genealogy of Christ).