Al voor onze vakantie was ik aan het boek begonnen en het was bijna uit.
Dus vandaag heb ik nog een half uur gelezen in het heel interessante boek
met de titel: ‘Wat is een boek? – Een kleine geschiedenis’, geschreven door
Paul Dijstelberge.

Op een heel vlotte manier komen heel veel aspecten van het boek voorbij.
Vooral de ontwikkeling van het boek in het westen staat centraal.
Het schept een heel breed vergezicht dat de lezer aanzet om heel veel
aspecten eens nader onder de loep te nemen en de bijgevoegde lijst
met literatuur geeft daar ook alle gelegenheid toe.
Nergens ingewikkeld of saai maar altijd met veel nieuwsgierig makende
verhalen en feiten.
Hier en daar verborgen inzichten in het heden.

Zo lezen we op pagina 182 een stukje over censuur. Dat is niet hetzelfde als
nepnieuws of de huidige overvloed aan informatie op het wereld wijd web
(het tegenovergestelde aan censuur) maar kan toch helpen daarover een mening te vormen.

Het is moeilijk voorstelbaar hoe een censuur effectief kon functioneren in de Republiek.
Steden waren vrijwel autonoom.
Het aantal drukkerijen en uitgeverijen was enorm, net als het aantal verkopers van boeken, die niet alleen winkels hadden maar ook rondtrokken op het platteland.
Het grootste deel van de bevolking woonde in steden en bijna iedereen kon lezen.
Een buitenlandse reiziger verbaasde zich erover dat zelfs een dienstmeid in discussie ging met een regent – en geduldig door hem te woord werd gestaan.
Drukwerk was goedkoop en zo kon voor het eerst de publieke opinie een rol spelen in een pluriforme maatschappij.

Hier moet worden opgemerkt dat behalve interesse misschien ook een zekere mate van desinteresse in wat een ander beweegt van belang is voor tolerantie, het vermogen om elkaar met rust te laten.
Het is veelzeggend dat juist degene die de waarheid in pacht meenden te hebben, de dominees van de protestantse kerk, voorstanders waren van een strenge censuur waarbij de kerk het voortouw diende te nemen.
De landelijke, provinciale en lokale overheden in de Republiek voelden daar niets voor.
En zo kon de Republiek in de Gouden Eeuw uitgroeien tot de vrijplaats waarvan niet alleen de vrijheid van meningsuiting maar ook de rijkdom die daaruit resulteerde pas een eeuw later door de rest van Europa werd geëvenaard.

Paul Dijstelberge, Wat is een boek? – Een kleine geschiedenis.