Hete Vuren / Match

Een dag of 10 geleden ging ik naar het Markiezenhof in
Bergen op Zoom voor de tentoonstelling ‘Hete Vuren’.
Eerder schreef ik een bericht over deze tentoonstellig.

Maar er was ook een tentoonstelling met als titel Match.
Voor iedere provincie koppelt het Rijksmuseum een werk
aan een werk uit het tentoonstellend museum.

Daar wordt een tekst bij geschreven en die staat in
het boek. Ik heb dus 1 match gezien maar wel
gelijk het boek gekocht (zeer vriendelijke geprijsd).

IMG_0640HeteVurenMatch

Hete Vuren naast/onder Match.


De ‘catalogus’ Hete Vuren is een toegankelijk boek, haast
een magazine. Mooi geillustreerd en beschrijvingen van de
werken met de thema’s ‘huishoudelijk vuur’, ‘ambachtelijk vuur’
en ‘vernietigend vuur’ worden afgewisseld met verhalen over
de streek waar de 6 samenwerkende musea zich bevinden en
een ambacht/kunstvorm uit die streek.
Dan als afsluiter nog een bericht van de vrienden van die musea.
Een goed en prettig leesbaar boek.

De ‘verhalenbundel’ Match toont steeds de gemaakte match om
dan te vervolgen met een essay. Het essay is steeds geschreven
door een geinteresseerd auteur. De match levert onverwachte
combinaties op. Die zijn het leukst.
Zo vond ik de tekst van Umayya Abu-Hanna en op afstand haar
moeder, verrassend.
Bij een schilderij van het Laatste avondmaal dacht ik niet
meteen aan ‘intimiteit’. Nu toch wel.
Mooie boekband met de titel in blinddruk.

Ben je nieuwsgierig naar een Match bij je in de buurt?
Kijk dan even op deze website. Ze staan er allemaal.

Helaas zat er ook een ‘Cornald Maasje’ tussen.
Waarschijnlijk heeft Cornald Maas de werken niet gekozen
waarvoor zijn tekst is geschreven. Misschien is zelfs
de tekst wel geschreven door iemand van een reclamebureau
maar zelfs dan is Cornald Maas prima ge-cast voor de twee
werken in kwestie.

Het Markiezenhof heeft een soort van boudoir-sfeer gecreeerd
rond een topstuk van het Rijksmuseum (Gabriel Metsu, Het zieke kind, 1655).
Het schilderij van Metsu is fantastisch, een bezorgde moeder met
haar overduidelijke zieke kind op schoot. De toekomst is onduidelijk.
Maar de afbeelding is hartverscheurend maar nergens over de top.
Je waant je haast een voyeur. Mag je dit wel zien?

De Match is het tegenovergestelde. Dit is gemaakt om te zien.
Het is in your face. Het is suikersentimenteel.
Het is een werk van Siebhan Kaufman en Cornald Maas verdedigt
het werk als een sonfestivallied.

Ik moest hier aan denken toen ik eerder een stuk las in een
boek van Bas Heijne (Angst en schoonheid):

Mijn eerste vraag was: welk boek vinden jullie beter?
De meeste studenten keken me bevreemd aan. Zo waren ze niet gewend om over literatuur te spreken. Vooraf hadden ze zich in de achtergrond van beide werken verdiept. Ze konden Couperus plaatsen in de canon van de Nederlandse literatuur. Ze hadden misschien verwacht over de invloed van het naturalisme op zijn vroege werk te horen, zijn geloof in determinisme en erfelijkheidsleer, decadentie in de laatnegentiende-eeuwse roman, de noodlotsgedachte die je steeds opnieuw, in allerlei gedaanten, aantreft in zijn romans en verhalen, over zijn dandyisme, zijn esthetiserende stijl, de invloed van de theosofie op zijn romancyclus De boeken der kleine zielen, zijn compositietechniek, de receptie van zijn werk door tijdgenoten.
Maar welk van de twee romans hen het meeste aansprak – dat was geen vraag.

Gelezen: Bas Heijne, Onbehagen

Pas geleden kocht ik in een museum (!) dit filosofische werk.
Het is een klein, dun en goedkoop boekje (10 euro).
Eenvoudig geschreven terwijl het over grote issues gaat: Trump, Brexit, Le Pen,
Turkije en onze eigen Nederlandse populistische partijtjes.

Wat heb je nog meer voor aanmoediging nodig om het boekje te kopen en lezen?

Nou vooruit, zomaar een quote:

Begin dit jaar woonde ik een verkiezingsbijeenkomst bij van Donald Trump. Het was nog tijdens de primaries, de locatie was de Verizon Arena in Manchester, New Hampshire. Buiten was het bitterkoud, er was een ware sneeuwstorm aan de gang. Vanwege de veiligheidsmaatregelen moest ik lang, klappertandend, in de rij staan. Het publiek was geduldig op z’n Amerikaans, men stond keurig en ontspannen pratend op zijn beurt te wachten. Er waren veel echtparen bij, maar ook groepjes jonge mannen, en mannen alleen. De meesten behoorden tot wat je in het Engels de lower middle class zou noemen.

 

Binnen in de arena was de sfeer verwachtingsvol, alsof men in afwachting van een spektakel verkeerde. Tussen de zes- à zevenduizend man publiek liep een Trump-lookalike handenschuddend rond. Een man liep langs de tribunes met een bord waarop VOTE TRUMP. KILL CRUZ stond. (Ted Cruz gold op dat moment nog als Trumps belangrijkste politieke rivaal voor het kandidaatschap van de Republikeinen.)

 

Tijdens de zwalkende speech die Trump die avond gaf, regende het beloftes die zich niets van welke werkelijkheid dan ook leken aan te trekken. Kwesties die complex en moeilijk beheersbaar leken, werden in een paar woorden teruggebracht tot simpele frases. Klimaatverandering bijvoorbeeld. Trump: „They want us to talk about climate change. I say: look outside. Luid applaus.

Heijne werd gevraagd om als eerste in een reeks filosofische werken
zijn gedachten te laten gaan over Freuds ideeen van het
lustprincipe en het realiteitsprincipe.
Mij zeiden deze twee concepten niets, maar in de tekst worden ze verklaard
en achter in het boek legt Freud zelf uit wat hij er onder verstaat.

 photo WP_20170509_001BasHeijneOnbehagenNieuwLichtOpDeBeschaafdeMens2016.jpg

Bas Heijne, Onbehagen. Nieuw Licht op de beschaafde mens.


De twee principes worden in het boekje onderzocht en aan het eind geeft
Bas Heijne zijn visie.
Eigenlijk is dit boekje de eerste keer dat ik een samenhangende analyse
van onze tijdsgeest lees. Ik zeg niet dat de analyse van Bas Heijne correct is.
Maar het is een verhaal dat klopt, dat heel veel facetten verklaart in
hun samenhang, die op het eerste gezich tegenstrijdig zijn.
Hij komt mijlen verder dan de meeste commentaren die ik in
binnen- en buitenland heb gehoord of gezien.
Dit boek is zeer de moeite waard!

Gezien: Aki Kaurismaki, The other side of hope

 photo WP_20170421_003AkiKaurismakiTheOtherSideOfHopeSherwanHajiSakariKuosmanen.jpg

Een film van filmmaker Aki Kaurismaki, The other side of hope met in de hoofdrollen Sherwan Haji en Sakari Kuosmanen.


Finse film, volgens mij de eerste Finse film die ik
ooit gezien heb in een bioscoop.

De film kenmerkt zich door een laag tempo, en humor.
Geen dijenkletsers maar vooral visuele grappen.

‘De andere kant van hoop’ is natuurlijk wanhoop.
Maar hoe triest de positie van de vluchteling en eigenlijk van
alle andere Finse acteurs ook is,
het drama gutst niet van het scherm.

Volgens De Filmkrant behoort de film tot een soort films die
filosoof Thomas Elsaesser ‘Cinema of abjection’ noemt.
Volgens Ronald Rovers staat dat voor:

een uitgebeend narratief,
een focus op de personages die niet om onze sympathie vragen,
aandacht van de materialiteit van objecten,
aandacht voor de ruimte waar de personages zich in bewegen
en vooral ook de weigering van de personages om als slachtoffer te worden gezien.

Los van het taalgebruik en de vertaling (‘narratief’ als je verhaal bedoelt en
‘de materialiteit van objecten’ terwijl ik in onderstaande tekst lees
dat de mens in deze films gezien wordt als een object,
‘object’ een filosofische term voor een passief ‘ding’
tegenover een actief handelend mens),is dit wel interessant.

Zeker in het perspectief van het boekje ‘Onbehagen’ van Bas Heijne
dat ik op dit moment aan het lezen ben. Daarover later meer.

Volgens een website waar een verslag staat van een toespraak
van Thomas Elsaesser Thomas Elsaesser zes keer aangehaald
zegt hij volgens Kevin B. Lee:

The abject is also the narrow gap that separates the useful from the useless, and marks the radical negation of the human, when seen merely as material object. It is therefore as much a perspective and a perception as it is a situation and a state.

 

In this way, abjection can also be seen as one of the horizons and degrees zero of what it is to be human today, as well as how the values of a community or society are defined by how it deals with its limits.

 

A cinema of abjection is also a cinema that foregoes identification, resists sympathy and blocks empathy.

Abjection strategically upholds the human against the post-human, but also accepts there is no easy return to the inclusive ideals of bourgeois-liberal enlightenment. The abject is a place­holder for something we suspect is now a mere crinkly skin and probably dead matter, but still too much part of us and too deeply needed to be buried yet.

Het lijkt er sterk op dat Ronald Rovers (De Filmkrant) bij dezelfde lezing
is geweest als Kevin B. Lee. Maar de vertaling is nogal ruim.

Maar goed, ik heb een interessante film gezien die je tot denken aanzet.