Vandaaag heb ik een houten bak gemaakt voor de interlinies
en regletten die ik heb.
Toen ik ze kocht zaten ze in papier of in kleine papieren bakjes.
Nu kan ik ze beter gesorteerd uitstallen.
Dat maakt het werken eenvoudiger.
Zoiets moet ik ook nog maken voor opsluitwit.
De laatste keer klaagde ik over de veel te diepe moet
in het papier als gevolg van het afdrukkewn van een paar regels
met letters. De reden was dat de letters te hoog waren voor de rol
(die op mijn proefpers niet in hoogte in te stellen is).
Overleg met het Nederlands Drukkerij museum leverde op
dat de plaat die er lag bedoeld is voor de ‘Franse hoogte’.
In het tijdperkk van de loden letters waren de hoogtes van de letters
(van de loden letters) afhankelijk van de lokale standaarden.
Ze staan op internet (natuurlijk):
Letterhoogten (loden tijdperk)
Letterhoogten uit het ‘loden tijdperk’:
24,85 mm – Hollandsche hoogte, ca. 66 punten hoog.
23,68 mm – Belgische hoogte.
23,56 mm – Frans/Europese/normaal hoogte, ca. 62,66 punten hoog.
23,32 mm – Engels/Amerikaanse hoogte.
23,56 mm – hoogte handverguldletters.
06,55 mm – hoogte persverguldletters.
Dus als je pers letters verwacht van 23,56 millimeter maar
je zet er letters op van 24,85 millimeter, dan heb je een probleem.
In het geval van mijn pers was dat heel eenvoudig te verhelpen.
Eerst heb ik het zetwerk en de regletten en slotjes weggehaald. Dan komt de plaat helemaal vrij. Maar hoe krijg je die plaat er nou uit? Dat bleek erg eenvoudig te zijn. De metalen strip hierboven op de foto rechts, beweegt niet naar links of rechts. Je kunt er prima je zetwerk op vastzetten.
Maar diezelfde strip kun je eenvoudig optillen emn wegnemen. Hier ligt de strip naast zijn oorspronkelijke positie.
Dan blijkt de plaat gewoon los te liggen. Hij is er eenvoudig uit te halen. Die plaat is niet heel dik maar dik genoeg om een probleem te maken.
Zonder plaat en strip ziet de pers er als volgt uit. De strip ligt inmiddels al weer op zijn plaats (niet op de foto). Gedrukt heb ik nog niet met de pers. Dat bewaar ik tot het weekend maar ik ga wel even proberen hoe de rol nu over de houten letter A gaat. Voorheen kon ik de rol daar maar met moeite overheen krijgen.
Nu is er geen probleem. Sterker nog er is ruimte over. Je kijkt hier op de kop (bovenkant) van een kapitale A (hoofdletter A). Er is nog ruimte tussen de rol en de letter. Die ruimte is nodig voor het papier (en de inkt). Dikker papier vraagt meer ruimte dus kun je dat nog bijsturen door onder het zetsel enkele vellen papier te leggen of bovenop niet 1 vel maar meerdere. Dit gaat werken!
Detail van de vorige foto.
De pas gekochte regletten en slotjes maken het veel eenvoudiger en beter om de tekst vast te zetten op de proefpers.
Het lukt nu steeds beter duidelijk te krijgen welke letters er precies in de twee letterkasten zitten die ik pas gekocht heb. En – niet onbelangrijk – waar de letters precies in de kast zitten. Ik heb nu alle letters gezet die in de bak voorkomen. Met de afdruk kan ik dan in de letterkast kaartjes leggen met de letter, daar dan straks een foto van maken en groot laten afdrukken. Als een soort plattegrond.
Maar eerst even goed zien wat er in de eerste kast zit, eventueel de letters herschikken en vervolgens de letters misschien aanvullen mert de letters uit letterkast twee. Wat er in letterbak twee zit weet ik nog niet.
Detail van de hoofdletters en wat cijfers. Je ziet ook dat niet alle vakje gevuld zijn. Overigens ben ik niet tevreden over de moet (drukkersterm voor door de letters in het papier gedrukt spiegelbeeldig reliëf, Wikipedia). Die gaat veel te diep in het papier.
Argusvlinder 