Oog in oog

In dit laatste bericht over de tentoonstelling in het
Allard Pierson geen mummieportretten.
Degene die ik gefotografeerd heb staan in de vorige
berichten.

Graag kom ik nog even terug met een algemene indruk.
We weten eigenlijk maar heel erg weinig van de portretten.
Veel van de portretten hebben een onduidelijke geschiedenis
(provenence) van het Egyptische zand naar de tentoonstellings-
zaal.
Aan veel van de portretten is gerestaureerd of geknutseld,
zo lijkt het.
Dat maakt het bijna onmogelijk om goed vast te stellen
wat precies de functie was.
Dat op zich is al leerzaam want dat zegt natuurlijk ook
veel over al die andere voorwerpen, uit Egypte of
ergens anders vandaan, waarop we kritisch moeten blijven.
Wetenschappelijk onderzoek is daarbij onontbeerlijk.

Op de tentoonstelling waren een paar werken die (losjes)
gebaseerd of beinvloed zouden kunnen zijn op
mummieportretten. Daarnaast een fragment van
van een mummiewindsel. Dat was een intrigerend stuk linnen.

DSC09248AllardPiersonAchterMummieportrettenFragmentVanVersierdeMummiewindselen2eEeuwNaChristusLinnenPigmentenGoud196688a

Het was een lange doek die horizontaal en achter glas gepresenteerd werd: Fragment van versierde mummiewindselen, 2e eeuw na Christus, linnen, pigmenten en goud. 1966.88a.


DSC09250AllardPiersonAchterMummieportrettenFragmentVanVersierdeMummiewindselen2eEeuwNaChristusLinnenPigmentenGoud196688a

Dit is een deel van de bovenste helft.


DSC09255AllardPiersonAchterMummieportrettenFragmentVanVersierdeMummiewindselen2eEeuwNaChristusLinnenPigmentenGoud196688a

Dit is een detail van de onderste helft.


Oog in oog

DSC09244AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouw125-150NaChristusHoutMetEncaustischeBeschilderingH2197DSC09245AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouw125-150NaChristusHoutMetEncaustischeBeschilderingH2197Txt

Allard Pierson, Oog in oog – Mensen achter mummieportretten, Portret van een vrouw, 125 – 150 na Christus, hout met encaustische beschildering. H2197.


DSC09251AllardPiersonAchterMummieportrettenFajoem


DSC09252AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouwCa150ADHoutVanDeEgyptischeVijgMetEncaustischeBeschilderingE12569

Naar het einde van de tentoonstelling werd het steeds moeilijker foto’s te maken zonder weerspiegeling van het licht op de portretten. Portret van een vrouw, circa 150 AD, hout van de Egyptische vijg met encaustische beschildering. E12569.

DSC09253AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouwCa150ADHoutVanDeEgyptischeVijgMetEncaustischeBeschilderingE12569


DSC09254AllardPiersonAchterMummieportrettenAntinoöpolis


DSC09256AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouwCa150NaChristusHoutVanDeEgyptischeVijgMetTemperaBeschilderingH1168DSC09256AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouwCa150NaChristusHoutVanDeEgyptischeVijgMetTemperaBeschilderingH1168Txt

Portret van een vrouw, circa 150 na Christus, hout van de Egyptische vijg met tempera-beschildering. H1168.


DSC09257AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouw0-25NaChristusHoutMetEncaustischeBeschilderingHCCH2481DSC09257AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouw0-25NaChristusHoutMetEncaustischeBeschilderingHCCH2481Txt

Portretfragment van een vrouw, 0 – 25 na Christus, hout met encaustische beschildering. HCCH2481.


DSC09258AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenNeisje50-100NaChristusHoutMetEncaustischeBeschilderingAPM00724

Portret van een meisje, 50 – 100 na Christus, hout met encaustische beschildering. APM00724.

DSC09258AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenNeisje50-100NaChristusHoutMetEncaustischeBeschilderingAPM00724Txt


DSC09261AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenJongeVrouw120-130NaChristusHoutMetEncaustischeBeschilderingL0440058

Portret van een jonge vrouw, 120 – 130 na Christus, hout met encaustische beschildering. L0440058. Het kartje hieronder vermeld gegevens (over het goud en de meekrap) zonder uit te leggen wat dat betekent (zonder informatie te geven).

DSC09262AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenJongeVrouw120-130NaChristusHoutMetEncaustischeBeschilderingL0440058Txt


DSC09263AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenJongeMan100-125NaChristusHoutMetEncaustischeBeschildering19615DSC09264AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenJongeMan100-125NaChristusHoutMetEncaustischeBeschildering19615Txt

Portret van een jonge man, 100 – 125 na Christus, hout met encaustische beschildering. 19615.


Oog in oog

DSC09233AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouw300-400NaChristusLinnenMetTemera-beschilderingAPM08133

Allard Pierson, Oog in oog – mensen achter mummieportretten, Portret van een vrouw, 300 – 400 na Christus, linnen met tempera-beschildering. APM08133.

DSC09234AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouw300-400NaChristusLinnenMetTemera-beschilderingAPM08133


DSC09235AllardPiersonAchterMummieportrettenHoutDSC09236AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenMan101-180NaChristusHoutMetEncaustischeBeschilderingAPM14498

Portret van een man, 100 – 180 na Christus, hout met encaustische beschildering. APM14498.

DSC09237AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenMan101-180NaChristusHoutMetEncaustischeBeschilderingAPM14498


DSC09238AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenMan175-225NaChristusHoutMetTemperaBeschilderingF193231

Portret van een man, 175 – 225 na Christus, hout met tempera-beschildering. F193231.

DSC09239AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenMan175-225NaChristusHoutMetTemperaBeschilderingF193231

Helaas niet helemaal scherp maar nog net leesbaar.
Ik vermeld de nummers van de werken zoals ze bekend zijn in
de diverse verzamelingen. De titel of de materiaalindicaties
geven weinig handvaten bij identificatie van de werken.


DSC09240AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenMan225-275NaChristusHoutMetTempera-besschilderingH2196DSC09241AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenMan225-275NaChristusHoutMetTempera-besschilderingH2196

Portret van een man, 225 – 275 na Christus, hout met tempera-beschildering. H2196.


DSC09242AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouw170-200NaChristusHoutMetTempera-beschilddering81AP29DSC09243AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouw170-200NaChristusHoutMetTempera-beschilddering81AP29

Portret van een vrouw, 170 – 200 na Christus, hout met tempera-beschildering. 81AP29.



Oog in oog

DSC09217AllardPiersonAchterMummieportrettenHoofdVanVanPriester1eEeuwNaChrGraniet

Hoe zit het eigenlijk met andere portretten in Egypte? Daarvan zijn op de tentoonstelling ook voorbeelden te zien zoals dit beeld. Allard Pierson, Oog in oog – De mensen achter mummieportretten, Hoofd van een priester, 1e eeuw na Christus, graniet.


DSC09219AllardPiersonAchterMummieportrettenMummiemaskerVanEenBebaardeMan175-225NaChrStucco

Mummiemasker van een bebaarde man, 175 – 225 na Christus, stucco.


DSC09223AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouw0-100nChrHoutMetEncaustischeBeschildering 01 APMO8654DSC09224AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouw0-100nChrHoutMetEncaustischeBeschilderingAPMO8654TXT

Portret van een vrouw, 0 – 100 na Christus, hout met encaustische beschildering.

DSC09223AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouw0-100nChrHoutMetEncaustischeBeschildering 02 APMO8654


DSC09225AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenJongeman100-120NaChrHoutMetEncaustischeBeschilderingHCCH2936

Inhoeverre de portretten ook echte portretten zijn van de overledenen waarbij ze gevonden worden, is onduidelijk. In dat licht en ook omdat de herkomst vaak niet precies duidelijk is en er nog veel onderzoek nodig is, vind ik sommige aannames over wat we precies zien risicovol. Portret van een jongeman, 100 – 120 na Christus, hout met encaustische beschildering.

DSC09226AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenJongeman100-120NaChrHoutMetEncaustischeBeschilderingHCCH2936Txt


DSC09228AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanAmmonios225-250NaChrLinnenMetEncaustischeBeschilderingE12581DSC09229AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanAmmonios225-250NaChrLinnenMetEncaustischeBeschilderingE12581Txt

Portret van Ammonios, 225 – 250 na Christus, linnen met encaustische beschildering.


DSC09230AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanIsarous60-80NaChrLindenhoutMetEncaustischeBeschilderingUC19611

Portret van Isarous, 60 – 80 na Christus, lindenhout met encaustische beschildering. Dat lindenhout is flinterdun!

Tekst van de tentoonstelling.

Het portret van deze vrouw Isarous is een van de weinige waarop een naam is vermeld. Volgens de opgraver William M. Flinders Petrie is het aangetroffen te Hawara vlakbij een ander portret met daarop de naam Tiapos. Isarous draagt gouden sieraden, waaronder een halsketting met een lunula(maan)hanger, die regelmatig bij vrouwen en meisjes voorkomt. Een deel van Isarous’ sieraden zijn met stuc in relief aangebracht en daarna verguld.


DSC09232AllardPiersonAchterMummieportrettenHetOogVanDeKunstenaar


Oog in oog – De mensen achter mummieportretten.

Je kunt nog naar de tentoonstelling met mummieportretten.
Het is te zien in het Allard Pierson Museum in Amsterdam.
Het zijn de laatste dagen.

Het is niet het bekendste verschijnsel in de Egyptische kunst.
Maar wel aansprekend. Het gaat over iets waar we allemaal
mee te maken hebben: het overlijden en de nagedachtenis.

Hoe ging men te werk in Egypte, zo rond het jaar nul en
de eerste paar honderd jaar in Egypte?
Hoe was dat in die melting pot, die migratiewereld?

Wetenschappelijk onderzoek is nog in volle gang.
De tentoonstelling gaat over de techniek, het materiaal,
het vakmanschap en de feiten (die we vaker niet dan wel weten).
Maar het gaat ook over die fascinerende beelden van
mensen die (bijna) 2000 jaar geleden leefden en die je
nu recht in de ogen kijken. Of doen ze dat toch niet?

DSC09209AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouw100-150nChrHoutMetEncaustischeBeschilderingBSAe923DSC09210AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouw100-150nChrHoutMetEncaustischeBeschilderingDSC09211AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouw175-200nChrHoutMetEncaustischeBeschilderingAPM14232DSC09212AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouw175-200nChrHoutMetEncaustischeBeschilderingTxtDSC09213AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenManMetBaard150-200nChrHoutMetEncaustischeBeschilderingHCCH1020DSC09214AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenManMetBaard150-200nChrHoutMetEncaustischeBeschilderingTxt


De tentoonstelling opent deels direct met de portretten.
Er is ook ruimte om ook even kennis te nemen van hoe
Egypte in de tijd dat de portretten gemaakt werden er
uit zag: deels Egyptisch, deels Romeins.
In kleding, in religie.

DSC09204 01 AchterMummieportretten TxtDSC09204 02 AchterMummieportretten TxtDSC09205AllardPiersonAchterMummieportrettenVotiefbeeldGodApisAlsMilitair100vChr-395nChrBrons

Dit beeldje fotografeerde ik omdat ik het zo grappig vond. Allard Pierson, Votiefbeeld van de god Apis als militair, 100 voor Christus – 395 na Christus, brons.


DSC09207AllardPiersonAchterMummieportrettenOlielampMetHavenVanAlexandrië1eEeuwNaChrAardewerk

Olielamp met de haven van Alexandrië, 1e eeuw na Christus, aardewerk.


DSC09215AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouw150-200nChrHoutMetEncaustischeBeschilderingN2733-3DSC09216AllardPiersonAchterMummieportrettenPortretVanEenVrouw150-200nChrHoutMetEncaustischeBeschilderingN2733-3Txt


Agrippina, klem tussen de deuren

Gisteren was ik in Amsterdam om de opera Agrippina te zien en horen.
Omdat ik daarvoor naar Amsterdam ging maakte ik van de gelegenheid
gebruik om de tentoonstelling ‘Oog in oog’ in het Allard Pierson te zien.

Het Allard Pierson heeft een fantastische collectie maar zit in
een gebouw dat niet echt geschikt is voor (grote, publieks-)
tentoonstellingen.
Het was er gisteren druk en dat betekent meteen dat mensen te
weinig ruimte hebben om de voorwerpen te bewonderen of
te bestuderen.
Maar als je een geweldige serie mummieportretten wilt zien
en daar niet half Europa voor door kunt/wilt reizen dan is het
Allard Pierson de plaats om dit voorjaar naar toe te gaan.

Dus maakte ik wat foto’s in Amsterdam. Van de opera mag je om
begrijpelijke redenen geen foto’s maken al moet ik zeggen dat de
voorstelling fotogeniek was. Een schijnbaar eenvoudig maar
prachtig decor en belichting, geweldige zangers in fantastische
kleding (top!) en een heel goed orkest.
Daar had ik heel wat foto’s van willen maken. Maar zonder
foto’s was het ook een geweldige ervaring.

IMG_1792DeNationaleOperaEnBalletAgrippinaGeorgFriedrichHändelMetro

Als je dan toch ergens mee moet beginnen dan net zo goed in de metro van Amsterdam.


IMG_1793 01AllardPiersonMooiHek1901

Een beetje verstopt zit bij de ingang van het Allard Pierson een mooi hek uit 1901. Dit zit aan de rechterkant van de ingang. Of er aan de linkerkant eenzelfde hekwerk zit kon ik niet zien.

IMG_1793 02AllardPiersonMooiHek1901

Klem tussen de deuren.


IMG_1807OogInOogAllardPierson


IMG_1795AmsterdamIMG_1796AmsterdamIMG_1798DeNationaleOperaEnBalletAgrippinaGeorgFriedrichHändel


Als je net als ik niets weet van de historische Agrippina dan is de
volgende tekst misschien een beginpunt:

Julia Agrippina minor (6 november 15, Oppidum Ubiorum – 19-23 maart 59, Campanië), vanaf 50 Julia Augusta Agrippina genoemd (PIR2 I 641), beter bekend als Agrippina de Jongere of Agrippina minor, was een prominent lid van de Julisch-Claudische dynastie: ze was achtereenvolgens zus (van Caligula), echtgenote (van Claudius) én moeder (van Nero) van de princeps, de keizer van het Romeinse Rijk. Agrippina minor nam ook actief deel aan de dynastieke politiek en zou daarenboven politiek advies geven aan haar echtgenoot Claudius en haar zoon Nero.

Over haar dood:

Hoe Agrippina aan haar einde kwam is onzeker vanwege de historische tegenstrijdigheden in de bronnen, die bovendien anti-Nero zijn. Alle overgeleverde verhalen over de dood van Agrippina spreken zichzelf en elkaar tegen en zijn over het algemeen zeer fantasierijk.

Voor de opera is dit misschien een eerste inleiding:

Agrippina (HWV 6) is an opera seria in three acts by George Frideric Handel with a libretto by Cardinal Vincenzo Grimani. Composed for the 1709–10 Venice Carnevale season, the opera tells the story of Agrippina, the mother of Nero, as she plots the downfall of the Roman Emperor Claudius and the installation of her son as emperor. Grimani’s libretto, considered one of the best that Handel set, is an “anti-heroic satirical comedy”, full of topical political allusions. Some analysts believe that it reflects Grimani’s political and diplomatic rivalry with Pope Clement XI.

Bovenstaande teksten komen van Wikipedia.
“anti-heroic satirical comedy”, voor de Nationale Opera vooral een opera
die komisch is en waarbij de vrouwen de hoofdrol spelen.
Zij trekken aan de touwtjes waarbij ze gebruik maken van al hun kwaliteiten
maar een opera die minder vrolijk afloopt voor Agrippina.

Eerlijk gezegd past de afloop die bedacht is door Barrie Kosky beter
dan het origineel maar het is tegelijk ook wel 2024-moraliserend:
als manipulator trek je uiteindelijk aan het kortste eindje. Dat zou
je bij Putin voorlopig niet zeggen.
Maar het was nog te vroep voor de opera dus eerst Vietnamees gegeten.

IMG_1799DeNationaleOperaEnBalletAgrippinaGeorgFriedrichHändelIMG_1800DeNationaleOperaAgrippinaGeorgFriedrichHändelInleiding

Voorafgaand aan de drie en een half durende opera was een inleiding van een half uur. Dan kun je de grote zaal in.


IMG_1801AmsterdamStoperaIMG_1802AmsterdamAccademiaBizantinaNeemtPlaatsInDeOrkestbak

Het Accademia Bizantina neemt plaats. Het is een barokopera en dat zie je aan de samenstelling van het orkest.


IMG_1803AmsterdamStoperaIMG_1804DeNationaleOperaAgrippinaGeorgFriedrichHändelDecor

Het decor is een toneel op zichzelf dat meerdere vormen zal aannemen tijdens de voorstelling.


IMG_1805DeNationaleOperaAgrippinaGeorgFriedrichHändelDecorIMG_1806AgrippinaStéphanieD’OustracNeroneJohnHolidayPoppeaYingFangClaudioGianlucaBurattoOttoneTimMeadPallanteTommasoBareaNarcisoJakeIngbarLesboGeorgiyDerbasRichterAccademiaBizantinaIMG_1808DeNationaleOperaAgrippinaGeorgFriedrichHändelLibrettoProgramma

Dan is het zo weer 11 uur en kan de reis naar Breda beginnen. Mooie middag en avond en op de tentoonstelling ‘Oog in oog’ kom ik nog terug.