Dit is het boek dat bedoeld is voor een breed publiek en dat verscheen bij de tentoonstelling Kracht van Kronieken.
Het is ongelofelijk moeilijk om een goed boek te schrijven
dat voor een heel breed publiek interessant is. Daarin is
Johan Oosterman volgens mij goed gelukt.
Een boek over een heel oud boek (gemaakt rond 1460) is
een uitdaging. Het kroniekenhandschrift is met de hand
geschreven en voorzien van tekeningen.
Dat is anders dan het algemene beeld van dergelijke oude
boeken. Dat met de hand geschreven past wel in het
algemene beeld maar daar passen toch eerder de pagina’s
met goud en schilderwerk. Miniaturen.
Dan is het ook niet zo maar een roman.
Het is een geschiedenisboek.
Allemaal redenen waarom het schrijven van zo’n breed
mogelijk boek niet eenvoudig is.
Op maar twee punten had ik behoefte aan Google:
het Graafschap Mark en het begrip bannerheren.
Beide begrippen zou ik omschrijven als typisch Gelders.
Het graafschap Mark is waarschijnlijk heel bekend
als je de middeleeuwse geschiedenis van Gelderland
kent. Ook zijn bannerheren, ridders die het recht hadden
om bij bepaalde gebeurtenissen hun familiewapen (wapenschild)
te dragen, iets dat ik niet kende.
Hoe de grenzen van verschillende bisdommen in het gebied
liepen in verhouding tot de grenzen van de wereldlijke
heersers, is heel verhelderend en verklaart de structuur
van het boek.
Wat ik heel leuk aan het boek vind is dat er een vertaling
in is opgenomen van de kroniek van Gelre.
Dat geeft een goed beeld van wat er in een kroniek kon staan
en dat is heel, heel uiteenlopend.
Mij vielen een paar dingen op en die loop ik even langs:
= in algemene zin komt er erg veel oorlog in voor.
Meestal heel erg lokaal. Bijna als stammenoorlogen.
Daarnaast is de kroniek niet helemaal chronologisch.
Ook als je de opgeschreven datums voor waar accepteert,
staan de gebeurtenissen nog steeds niet op volgorde.
= de overstroming van 1287
Water speelde toen, net als nu, in het leven van mensen
een grote rol. Bij water mag je ook ‘het klimaat’ lezen.
= De dijk in Tiel wordt regelmatig doorgestoken.
In 1270 door de hertog van Brabant en in 1273 opnieuw
door hertog Jan van Brabant. Dan op Sint Victorsdag.
Daar vind ik twee datums voor: 21 juli of een dag in
december.
= Jodenvervolgingen komen regelmatig terug soms in
schokkende bewoordingen:
1309 Kasteel te Born
1349 door de kruisbroeders ‘want de pest heerste’
1370 in Brussel
= de strenge winter van 1363
= de vette hertog van Gelre, geboren op 13 mei 1333
(Sint Servaas), die overlijdt op 4 december 1371 (Sint
Barbaradag).
= de periode met twee pausen Urbanus en Clemens
= aan het einde van de tekst verandert het detailniveau
en liggen de gebeurtenissen dichter bij elkaar. Dan somt
de tekst de huwelijken en geboortes van kinderen op.
Dan neemt het bijna de vorm aan van een stamboom.
Hopelijk komt de hele vertaalde/hertaalde tekst van
het Berghse Kroniekenhandschrift snel beschikbaar.
Leuk boek. Aanrader.
Zeker na bezoek aan Kasteel Huis Bergh en de tentoonstelling
Kracht van Kronieken.
Argusvlinder 