Gezien: Alex van Warmerdam, Schneider vs Bax

Ik denk (ik heb het niet bijgehouden)
dat dit de eerste Nederlandse film is die ik sinds
Max Havelaar (1976) gezien heb.

De Nederlandse films die ik in tussen liggende tijd wel gezien heb
(via TV) of waarvan ik trailers gezien heb, komen bij mij
altijd over als amateuristisch gemaakt en slecht gespeeld.
Nooit soepel bewegende acteurs die een zijn met hun rol,
maar altijd matig toneelspelende mensen die gedwongen zijn
om iets te spelen voor de camera.

Op de website ‘Top10-lijstjes’ staat de volgende top 10:

01: Soldaat van Oranje
02: Zwartboek
03: Spoorloos
04: Simon
05: Turks Fruit
06: Flodder
07: Komt een vrouw bij de dokter
08: Het leven uit een dag
09: Gooische vrouwen
10: De lift

Kortom: de Tweede Wereldoorlog en veel plat vermaak.

Omdat ik niet eerder een film van Alex van Warmerdam had gezien
en ik het gevoel had dat de verhalen die hij verfilmd origineel zijn,
ben ik toch maar eens naar Schneider vs Bax gegaan.
Daar heb ik een goed gevoel aan overgehouden.
De film is leuk, bij vlagen geheimzinnig en met een bijzonder einde.

 photo WP_20150529_006VanWarmerdamSchneiderVsBax.jpg

Niet dat we de film nu meteen naar de Oscars moeten insturen.
Doordat heel veel dingen open blijven, niet verklaard,
onstaat ook een apart soort oppervlakkigheid in de film.
De acteurs doen alsof wat ze meemaken normaal is maar
dat zijn hun avonturen echt niet.
Dat levert een bijzondere sfeer op die nog wordt ondersteund
door het bijzondere landschap en de manier waarop
de beelden gemaakt zijn. Soms doet het landschap
je meer denken aan een moeras in het zuiden van Amerika dan
aan het Nederlandse polderlandschap.
Waarschijnlijk is de film ook niet bedoeld om diepzinnig te zijn
en daardoor ontstaat die oppervlakkige, ongemakkelijke sfeer
die schuurt. Intussen gaat het verhaal door. Knap. Heel knap.

 photo WP_20150529_007VanWarmerdamSchneiderVsBax.jpg

Tardi – Stalag IIB

 photo DSC_0330.jpg

Het is een stripverhaal maar deel I is al 188 pagina’s lang.
Geen vluggertje dus.

Het is een generatieverhaal.
Zowel Tardi zelf als zijn vader en zijn grootvader (op de achtergrond)
spelen een rol in het verhaal.
De rol van Tardi is die als een vertegenwoordiger van de lezer.
Hij stelt vragen aan zijn vader die vertelt over zijn ervaringen.
Historisch is dat onmogelijk want Tardi was nog niet geboren.
De dochter en zoon van Tardi werken mee aan de realisatie
van het stripvehaal.

Het verhaal past goed in de tendens om niet alleen in
zwart/wit-termen over de oorlog te spreken.
Er is een hoop grijs. Meer grijs dan zwart/wit.
De mensen zijn niet schuldig on onschuldig zoals bij
Lou de Jongs “Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog”.
Hoewel dit verhaal over Frankrijk gaat en ik geen kennis heb van
de Franse geschiedschrijving over de Tweede Wereldoorlog,
ligt het denk ik in Frankrijk nog complexer dan in Nederland.
Een deel van Frankrijk zou als Vichy-Frankrijk met de fascisten meedoen.

Wikidepia:

Het Vichyregime vormde de regering in een deel van Frankrijk gedurende de periode 22 juni 1940 tot november 1942, daarna nog pro forma tot juni 1944, tijdens de Tweede Wereldoorlog. Deze regering, die onder leiding stond van maarschalk Philippe Pétain, en zich État français noemde, zetelde in de stad Vichy en bestuurde het zuidoostelijk deel van Frankrijk. Het regime werd berucht vanwege zijn collaboratie met de Duitse nazi’s en de Italiaanse fascisten.

De insteek die Tardi gekozen heeft -met zichzelf als toeschouwer-
geeft het verhaal een sterk filmisch karakter.
Sterk.

Ik ben pas bij pagina 100 en ben niet echt een fan
van het ruwe taalgebruik en de grove tekentechniek van Tardi.
Maar “Ik Rene Tardi, krijgsgevangene van Stalag IIB” is een sterk verhaal.

Watersnoodramp 1953

De Historische verzameling KMA heeft een fototentoonstelling
aan het hek van het museum.
De aanleiding is de herdenking van de Watersnoodramp
en de nadruk ligt op de rol van de KMA hierbij.
Goed om ook even vast te leggen op de Argusvlinder.

In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953
kreeg Nederland te maken met een springvloed,
versterkt door een noordwesterstorm van ongekende kracht.
Dijken bezweken, polders liepen onder, het vee verdronk
en het water zou ruim 1800 slachtoffers eisen.
De cadetten van de Koninklijke Militaire Academie
droegen hun steentje bij aan de reddingsacties
en de Koninklijke Militaire Academie fungeerde
samen met de stad Breda als opvangcentrum voor vele evacues.
Deze fotoserie brengt ons terug naar 1953,
60 jaar na datum en herinnert ons aan de slachtoffers
en alle hulpverleners van toen.

Foto’s:
Watersnoodmuseum Ouwerkerk
Regionaal Archief West-Brabant Stadsarchief Breda
Ministerie van Defensie
Historische verzameling KMA

Tekst:
Historische verzameling KMA en bijdragen van cadetten van toen

 photo DSC_0090.jpg

Onmiddellijk werd die zondagmorgen alarm geslagen bij de KMA.

 photo DSC_0090DeParadeVoorHetKasteelgebouw.jpg

Om 06:30 uur stonden de eerste cadetten op de Parade
en werden ze toegesproken door de Gouveneur,
brigade-generaal Puffius met de woorden:
“Cadetten er is een ramp geschied.”

 photo DSC_0090KMACadetten.jpg

 photo DSC_0090KMAGouveneurBrigade-generaalPuffius.jpg

 photo DSC_0091.jpg

Op dat tijdstiphad men nog geen idee van de omvang van de ramp
en er moest wat gebeuren, dus werd eigen initiatief gevraagd.

Kapitein Bijl de Vroe:
ëen overstroming komt door hoog water uit zee.
En de zee is naar west noord westen.
Daar gaan we heen en komen de narigheid vanzelf tegen.”

 photo DSC_0091Overstromingsgebieden.jpg

Officieren en instructeurs stelden enkele detachementen cadetten samen.
Vanaf de Trip van Zoudtlandt-kazerne kwamen GMC’s en Bedfords die,
door cadetten van de Genie, beladen werden met pioniersmateriaal.

 photo DSC_0091GMCenBedfords.jpg

Wikipedia:
GMC, tot 1996 bekend als GMC Truck en voluit General Motors Company, is een Amerikaans auto- en vrachtwagenmerk.

 photo DSC_0092.jpg

Om 07:30 uur vertrok het eerste detachement richting Lage Zwaluwe.

 photo DSC_0092Route.jpg

Achter in de vrachtauto werd er altijd gezongen,
op weg naar een oefening of b.v. naar de schietbaan.
Nu ook, om de kou te vergeten en de moed er in te houden,
zich nog niet bewust van wat er zou komen.

 photo DSC_0092Onderweg.jpg

Cadet der Infanterie A.G. Gilissen herinnert zich ook de tekst
van het lied dat ze bij vertrtek in Breda zonden:

“We willen water zien!
We willen, enz., enz…

 photo DSC_0093.jpg

“De euforische stemming sloeg al snel om in een doodse stilte.
Water, overal water, dode koeien, huizen halverwege onder water.
Bedroefde mensen langs de weg die riepen dat het nu goed zou komen,
want het leger was er.”

(A.G. Gilissen, cadet der Infanterie)

 photo DSC_0093VerwoestHuis.jpg

 photo DSC_0094.jpg

Water, niets dan water om hen heen.
Dan weer een dijkweg met vluchtende mensen.
Mannen die een verwoede poging doen om de verzwakte dijk te versterken.
De enige verbinding met het reddende droge hoger gelegen land.

 photo DSC_0094DioRoversDetail.jpg
Tekening: Dio Rovers

 photo DSC_0094DodeDierenAanDeDijk.jpg

 photo DSC_0095.jpg

Commando’s uit Roosendaal, cadetten uit Breda
en militairen van overige kazernes bereikten langzaam
het catastrofegebied.
Baby’s, zieken, invaliden en ouden van dagen werden,
waar het kon, door het water weggedragen;
bij gebrek aan brancards soms op een losgeslagen deur.

 photo DSC_0095ReddingsactieMetBoten.jpg

 photo DSC_0095WaterWaterEnBoten.jpg

Toen de vloed weer opkwam kon er weer
met de meegebrachte boten worden gevaren.

 photo DSC_0096.jpg

Het evacueren viel niet altijd mee en leidde soms tot discussies.
De mensen wilden de vreemdste dingen meenemen.
Een kanarie was begrijpelijk, maar 10 pakken slaolie inladen,
terwijl de boot op twee meter hoogte onder het dakraam schommelde,
werd geweigerd.

 photo DSC_0096Ontruiming.jpg

Een boerenzoon eiste van de jonkers (cadetten)
dat ze eerst hun varkens zouden redden.

 photo DSC_0096WaaromNeemtUDieKoeNietMeeJonker.jpg
(Tekening Cadettenalmanak 1953)

 photo DSC_0097.jpg

 photo DSC_0097WaterstandenRondKlundert.jpg

 photo DSC_0097WaterWater.jpg

Om 07:45 uur was het tweede detachement richting Klundert vertrokken.
Kort daarna ging het derde detachement op pad naar Fijnaart-Heijningen.
In het raadhuis vergaderden de officieren met het plaatselijk bestuur.

 photo DSC_0097OfficierenEnPlaatselijkBestuur.jpg

 photo DSC_0098.jpg

Het vierde detachement cadetten was om 08:30 uur vertrokken
met de bedoeling Kruiningen te bereiken.
Bijna had de storm de Wester- en de Oosterschelde
weer met elkaar verbonden,
maar de dijk tussen Yerseke en Krabbendijke hield stand.
Kruiningen zelf was echter onbereikbaar geworden.

 photo DSC_0098Kruiningen.jpg

Bij Rilland-Bath was er ook werk genoeg.
Enkele weken later is de spoordijk weer bruikbaar
wat hier een surrealistisch beeld oproept.

 photo DSC_0098SpoordijkWeerBruikbaar.jpg

 photo DSC_0099.jpg

 photo DSC_0099WaterstandKruiningenEnRilland.jpg

De reddingsacties van de cadetten concentreerden zich
op de zone Rilland-Bath en Volckerdorp ten westen van Woensdrecht.

 photo DSC_0099Vouwboten.jpg

 photo DSC_0099Redingsactie.jpg

De M2 aanvalsboten en vouwboten evacueerden o.a. bewoners
van het zuidelijke gedeelte van Zuid-Beveland.

 photo DSC_0100.jpg

Op zondag 1 februari om 11.45 uur werden de eerste vrachtauto’s
en autobussen met evacuaes op de KMA ontvangen en geregistreerd.

 photo DSC_0100EersteOpvang.jpg

Koffie, brood en warme soep werd uitgedeeld
en in een voorlopig onderkomen, o.a. in de gymzaal, was voorzien.

 photo DSC_0100EersteOpvangInDeGymzaal.jpg

Die avond werden al 780 evacues ondergebracht en van alle zorg voorzien.

 photo DSC_0101.jpg

De DUKW, een in de Tweede Wereldoorlog ontwikkeld amfie-voertuig,
voldeed goed tijdens de Watersnood.

 photo DSC_0101DUKWInActie01.jpg

Het detachement van luitenant Roorda werd op 3 februari
bij Zierikzee door een Amerikaanse DUKW
uit een benarde situatie geholpen.

 photo DSC_0101DUKWInActie02.jpg

Wikipedia:
De DUKW (uitgesproken als Duck – Engels voor eend) is een vervoermiddel van de Amerikaanse troepen dat gebruikt werd als logistiek bevoorradingsvoertuig tijdens amfibische landingen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het kon zowel aan land of op zee worden gebruikt omdat het ook (zij het traag) kon varen.

De naam is niet bedoeld als woordgrap, maar komt voort uit de terminologie die in de Tweede Wereldoorlog werd gebruikt om militaire voertuigen aan te duiden, namelijk:
De D betekent dat het voertuig in 1942 ontworpen is
de U voor amfibisch hulpvoertuig
de K dat alle wielen aangedreven worden en
de W voor twee aangedreven achterassen.

De officiële type aanduiding in het Amerikaanse leger is: DUKW353, 2,5 ton, 6×6, Amphibious Troop/Cargo carrier.

 photo DSC_0102.jpg

 photo DSC_0102BijEb.jpg

Cadetten hielpen mee om de Vierde Weg bij Rilland te herstellen.
Bij laag water kunnen ze naar het dorp lopen.
Pakketten zandzakken in een bietennet verpakt
worden met behulp van een badding gelanceerd.

 photo DSC_0102BijEbOverDeZandzakken.jpg

 photo DSC_0102DijkAanleggen.jpg

 photo DSC_0103.jpg

Op het Cadettenkamp bij Teteringen zijn door de cadetten
in 24-uurs ploegendienst, duizenden zandzakken gevuld
die hun weg vonden t.b.v. het dijkherstel.

 photo DSC_0103Zandzakken.jpg

 photo DSC_0103FranseGenieInActie.jpg

Binnen enkele dagen kwam er ook hulp vanuit het buitenland.
Cadetten ontmoetten in het rampgebied in Duitsland gelegerde Amerikanen,
Engelsen, Belgen, Italianen en Fransen.
KMA-officieren fungeren als verbindingsofficier.
Hier versterkt Franse Genie een bedreigde dijkweg in West-Brabant.

 photo DSC_0104.jpg

Terwijl de cadetten in de overstromingsgebieden actief waren
of zich bij het vullen van de duizenden zandzakken
op het Cadettenkamp afbeulden,
worden de evacues en hun kinderen tot en met 11 februari 1953
opgevangen op de KMA.
Vervolgens gingen ze dan naar een evacuatieadres
bij familie of bij privépersonen.

 photo DSC_0104OpvangTot11Februari.jpg

 photo DSC_0104HervattingVanDeLessenOpDeKMA.jpg

De lessen voor de KMA-cadetten werden op 24 februari weer hervat.

 photo DSC_0105.jpg

Koningin Juliana bezocht de evacues
die in de gebouwen van de KMA waren ingekwartierd
en dankte Gouverneur Puffius voor de inzet van cadetten,
officieren en instructeurs.
Als dank voor de geboden hulp tijdens de Watersnood
ontving de KMA op 23 november 1953,
namens de gemeenten Klundert, Moerdijk, Zevenbergschen Hoek
en Lage Zwaluwe een gedenksteen.

 photo DSC_0105JulianaOpBezoek.jpg

 photo DSC_0105JulianaOpBezoekDetail.jpg

 photo DSC_0105Watersnood1953.jpg