Afgelopen weekend zag ik de meest recente film van Wes Anderson:
The Phoenician Scheme.
Maar ik vraag me nu al dagen af of dit nu een goede film is of niet.

Het is allemaal erg veel.
Erg mooie sets, veel kunst, veel boeken, veel muziek, veel thema’s,
veel onverwachte gebeurtenissen, maar….. is het eigenlijk goed?

Ik kan een review schrijven maar er zijn er al veel te vinden online.
Een aantal op YouTube zag ik maar dat vertelde vaak meer over de recensent
dan over de film.

De scène meteen na de opening (een moordaanslag in/met een vliegtuig)
is een fantastische scène in een grote badkamer.
Het cameraperspectief, de tegelvloer, natuurlijk de kleuren
en dan de acteurs die door de ruimte bewegen.
Dat was super.
Voor mij komt de film hier op het niveau van een moderne mythe:
met spanning, onduidelijke elementen, hele grote vraagstukken,
verwarring, verwachtingen en mooi.

Er volgen dan nog veel scènes, allemaal in de bekende
Wes Anderson stijl met aandacht voor details en kleur.
Maar de badkamer vond ik top.

Door de film heen vielen me twee zaken enorm op:
de enorme hoeveelheid kunst die schijnbaar geen actieve rol speelt
in de film en hetzelfde is waar voor de boeken.
De boeken staan in de vertrekken die we doorgaan op kasten en boekenplanken
maar je ziet ze ook geregeld terwijl de hoofdpersonen ze lezen.
De titels sluiten aan bij de film.
Toegegeven, het is een beetje voorspelbaar dat ik juist met
deze twee onderwerpen kom.

Maar kijk eens mee.
Ik vroeg Copilot welke kunstwerken we zoal zien. De lijst waar
het vervolgens mee komt is verre van compleet.

Pierre-Auguste Renoir, Enfant Assis en Robe Bleue (Portrait of Edmond Renoir Jr.) (1889)

René Magritte’s The Equator (1942)

Juriaen Jacobsz’s The Dog Fight (1678)

Floris Gerritsz. van Schooten, Breakfast still life with a roast (17th century)

Voor de film is een replica gemaakt van Peter Paul Rubens,
The loves of the centaurs (Circa 1635). Voor mij als toeschouwer
maakt het niet veel uit of het werk op de set een ‘echte’ is
of een replica. Maar voor de acteurs kan dat zeker anders aanvoelen.
Dat iemand als Wes Anderson zoveel tijd en aandacht wil besteden aan
iets dat vervolgens maar ‘gewoon’ aan de muur hangt terwijl jij
je rol speelt. Het zal mensen prikkelen om na te denken over het kunstwerk
maar ook hoe de acteur in zijn of haar rol
zich tot de idee achter het werk gaat verhouden.

Peter Paul Rubens, The loves of the centaurs, circa 1635.

Renoir schilderde met veel liefde het kind op het schilderij,
hoe zit het met de liefde tussen de vader en dochter in de film.
Het magisch realisme van Magritte past op de hele film van Anderson.
Met regelmaat keren vechtende partijen terug in de film en
de verstilling van Van Schooten ligt continue om de hoek.

De volgende titels van boeken kon ik achterhalen:

The Phoenician Merchant, een niet bestaand boek verzonnen door
Wes Anderson. Een soort van titelverklaring voor de film.

Ik moest daarbij meteen denken aan The merchant of Venice van
Shakespeare. The Merchant of Venice van Shakespeare draait om
handel, vertrouwen, bedrog, rechtsorde en morele grijstinten.

In The Phoenician Scheme komen die elementen terug: de hoofdpersoon,
een soort Elon Musk, handelt op dubieuze wijze. Hij staat boven
de wet, heeft zelfs geen paspoort omdat hij niet bij een land wil horen.
In hoeverre is de mannelijke hoofdpersoon te vertrouwen, zie je
de dochter (een non) denken.

Je zou vragen kunnen stellen bij al die aandacht, het design, de kleur
en de details die Wes Anderson aan het verhaal toevoegt.
In hoeverre verdringen die elementen het verhaal, verdwijnt door
al die schoonheid het verhaal niet in de grijstinten?

Gelukkig waren er nog veel meer boeken:

The Principles of Deception, een fictief boek over spionage dat
een grote rol speelt in de film en ontmaskerd wordt.
The Collected Works of Edgar Allan Poe, gewild in iedere omgeving
met spanning.
The Tycoon’s Playbook, een fictief boek maar iemand als Zsa-Zsa Korda,
Donald Trump of Elon Musk zouden het kunnen schrijven.
Percentage Financing: The Future of Industry, niet bestaand, verzonnen
voor de film waar het project, waar het om draait, door een schema
met percentuele verdeling (the Phoenician scheme?) wordt gefinancieerd.
The Art of the Deal, een fictieve versie. In 1997 verscheen een boek
van Donald J. Trump en journalist Tony Schwartz met deze titel.
Dat kan geen toeval zijn. De film gaat over hoe Korde zijn overeenkomst
rond krijgt.

The Bureaucrat’s Dilemma, niet bestaand, verzonnen voor de film.
Industrial Espionage: A Necessary Evil?, niet bestaand, verzonnen voor de film.
Fragments of Antiquity, niet bestaand, verzonnen voor de film. Zoals
veel van de beeldjes in de film terug gaan op Griekse en Romeinse beelden.
Question Authenticity, niet bestaand, verzonnen voor de film. Voortdurend
worden de woorden in twijfel getrokken doordat bijvoorbeeld de vader Frans
spreekt, denkt dat zijn dochter dat niet verstaat (maar ze verstaat het wel)
en dan in het Engels een andere versie geeft. Die versie wordt natuurlijk
in twijfel getrokken.
Depictions of Blasphemy, niet bestaand, verzonnen voor de film.
Important Patrons of the High Renaissance met op de stofomslag misschien
paus Julius II, zoals die op het schilderij van Rafael staat (1511-1512).
Maar dat is een gokje.

Over de acteurs kan ik kort zijn.
De meesten krijgen erg weinig tijd en ruimte om tot hun recht te komen.
Je gaat niet naar deze film om Tom Hanks te zien of Willem Dafoe,
F. Murray Abraham, Bill Murray, Riz Ahmed, Scarlett Johansson of Benedict Cumberbatch.
Veel namen, misschien te veel.

Als ik dan toch tot een eindoordeel moet komen dan zou ik de film
nog wel een keer willen zien. Er gebeurt zoveel.
De film is misschien geen meesterwerk, maar wel een meesterlijke warboel —
een labyrint van esthetiek waarin het verhaal soms verdwaalt,
maar de kijker niet wil ontsnappen..
Wellicht werkt het verhaal goed in geschreven vorm maar
als film ben ik niet overtuigd.